Langutelo Ra Bibele

Xana Vakreste Va Fanele Va Yi Languta Njhani Masa?

MAKHATOLIKI lama tinyiketeleke ma pfumelelana na Mupapa, John Paul wa Vumbirhi, loyi, hi ku ya hi The New York Times, a ha ku “tiyisekisaka leswaku kereke yi swi languta swi ri xidyoho loko Mukhatoliki a hupiwa hi Masa.” I yini Masa? Xana kereke ni Bibele swa pfumelelana emhakeni leyi?

Ebukwini leyi nge Things Catholics Are Asked About, muprista wa Khatoliki Martin J. Scott u hlamusela Masa hi ndlela leyi: “Masa i gandzelo leri nga riki na ngati ra Miri ni Ngati ya Kreste. Golgota a ku ri gandzelo leri nga ni ngati ra Kreste. Entiyisweni Masa ya fana ni gandzelo ra le xihambanweni. Lexi a hi xigego, a hi xifananiso kumbe ku thathela.” U tlhele a ku: “Masa yi vula leswaku yi tisa N’wana wa Xikwembu etialitarini ta hina, ni ku N’wi nyikela a va gandzelo enhlokweni ya Xikwembu.”

Xana Dyondzo Ya Masa Ya Fambisana Ni Matsalwa?

Makhatoliki yo tshembeka ma kholwa leswaku Masa yi sekeriwe edyondzweni ya Matsalwa. Tanihi xitiyisekiso, ma kombetela emaritweni ya Yesu lawa a ma vuleke enkarhini lowu hi ntolovelo wu vuriwaka Xilalelo xo Hetelela. Loko a ri karhi a nyika vaapostola vakwe xinkwa ni vhinyo, loko a kombetela eka xinkwa, Yesu u te: “Leswi i miri wa mina.” Loko a kombetela eka vhinyo, u te: “Leyi i ngati ya mina.” (Matewu 26:26-28)a Makhatoliki ma tshemba leswaku loko a vula marito lawa, kahle-kahle Yesu u hundzule xinkwa ni ngati swi va miri ni ngati yakwe. Kambe, New Catholic Encyclopedia (1967) ya tsundzuxa: “A hi fanelanga hi titshega ngopfu hi nhlamuselo leyi kongomeke ya marito lawa ‘Leswi i miri wa mina’ kumbe ‘Leswi i ngati ya mina.’ . . . Hikuva eka swiga leswi fanaka nileswi nge ‘ntshovelo i ku hela ka misava’ (Mt 13.39) kumbe ‘Mina ndzi vhinyo ya xiviri’ (Yoh 15.1) [riendli “leyi nga ta”] ri vula ku kombisa kumbe ku yimela.” Hikwalaho, hi ku ya hi nsonga-vutivi leyi yi amukelekaka, mavekelo lama nga eka Matewu 26:26-28 a ma kombisi leswaku xinkwa ni vhinyo swi hundzuriwile swi va miri ni ngati ya xiviri swa Yesu hi nkarhi wa Xilalelo xo Hetelela.

Un’wana a nga ha tsundzuka leswaku Yesu u tshame a ku: “Hi mina xinkwa lexi hanyaka lexi xikeke hi le tilweni. . . . Loyi a dyaka nyama yanga ni ku nwa ngati yanga, u ni vutomi lebyi nga heriki.” (Yohane 6:51, 54) Van’wana lava va yingiseke marito ya Yesu va ma teke ma ri ya xiviri, naswona va tsemeke nhlana. (Yohane 6:60) Kambe hi nga ha vutisa, Xana Yesu u hundzule nyama yakwe yi va xinkwa eka xiendlakalo xexo? Doo! A a vulavula hi ndlela yo fanekisela. U tifanise ni xinkwa hikuva hi gandzelo rakwe, a a ta nyika vanhu vutomi. Yohane 6:35, 40 yi kombisa kahle leswaku ku dya ni ku nwa swi ta endliwa hi ku va ni ripfumelo eka Yesu Kreste.

Tanihi leswi Masa ku nga mihivahivana leyikulu ya Kereke ya Khatoliki, munhu a nga ha langutela leswaku Matsalwa ma yi seketela. A ma yi seketeli. The Catholic Encyclopedia (nkandziyiso wa 1913) yi nyikela xivangelo xa kona: “Xihlovo lexikulu xa dyondzo ya hina . . . i ndhavuko, lowu ku sukela khale wu twarisaka matimba [xikombelo xa] ya nkoka wa Gandzelo ra Masa.” Ina, Masa ya Rhoma Khatoliki yi seketeriwe endhavukweni, ku nga ri eBibeleni.

Ku nga khathariseki leswaku ndhavuko wu hlayisiwa hi ku tshembeka lokukulu njhani, ndhavuko lowu nga pfumelelaniki ni Bibele a wu amukeleki eka Xikwembu. Yesu u sole varhangeri va vukhongeri va le sikwini rakwe: “Mi onha rito ra Xikwembu hi ndhavuko wa n’wina.” (Matewu 15:6) Tanihi leswi Yesu a a teka Rito ra Xikwembu ri ri ra nkoka, a hi kambisiseni dyondzo ya Masa hi ku landza Matsalwa yo Kwetsima.

Kreste U Endle Gandzelo—Kangani?

Kereke ya Khatoliki yi dyondzisa leswaku nkarhi wun’wana ni wun’wana loko ku tlangeriwa Masa, Yesu u endliwa gandzelo, hambileswi yi vulaka leswaku a nga fi hi xiviri nileswaku gandzelo rakwe a ri na ngati. Xana Bibele yi pfumelelana ni vonelo rero? Xiya Vaheveru 10:12, 14: “[Yesu] u humese gandzelo rin’we ri va ra ku susa swidyoho, kutani a tshama hilaha ku nga heriki, evokweni ra xinene ra Xikwembu. Hi ku humesa gandzelo rin’we, u endle leswaku lava hlawulekisiweke va kuma ku hetiseka loku nga heriki.”

Hambiswiritano, Mukhatoliki wo tshembeka a nga ha ala: ‘Xana Yesu a a nga ta boheka ku tiendla gandzelo ko tala? Hinkwerhu hi dyoha ko tala.’ Nhlamulo ya Bibele yi tsariwe eka Vaheveru 9:25, 26: “[Kreste] a nga fanelanga a tinyiketa hi ku phindha-phindha. . . . U humelele kan’we swi hela kwalaho, emakumu ka nguva yo hetelela, leswaku a susa xidyoho hi ku tinyiketa.” Swi xiye kahle: Kreste “a nga fanelanga a tinyiketa hi ku phindha-phindha.” Eka Varhoma 5:19, muapostola Pawulo u hlamusela xivangelo xa kona: “Hi ku nga yingisi ka munhu un’we [Adamu] vo tala va endliwe vadyohi, kutani hi xiendlo xa munhu un’we [Yesu] xa ku lulama vo tala va ta endliwa lava lulameke.” Xiendlo xin’we xa Adamu xa ku nga yingisi xi endle leswaku hinkwerhu ka hina hi fa; xiendlo xin’we xa nkutsulo xa Yesu xi hi andlalele xisekelo hina hinkwerhu lava nga ni ripfumelo egandzelweni rero leswaku swidyoho swa hina swi rivaleriwa sweswi ivi hi kuma vutomi lebyi nga heriki enkarhini lowu taka.

Xana hi kwihi ku hambana loku nga kona loko Yesu a endliwe gandzelo kan’we kumbe a endliwa gandzelo ko tala? I mhaka ya ku kombisa ku tlangela nkoka wa gandzelo ra Yesu. Yoleyo i nyiko leyikulu ku tlula hinkwato leyi tshameke yi nyikiwa—nyiko ya risima, leyi hetisekeke swinene, leyi nga taka yi nga lavi ku endliwa nakambe.

Kunene gandzelo ra Yesu ri fanela hi ku tsundzukiwa. Kambe ku ni ku hambana exikarhi ka ku tsundzuka xiendlakalo ni ku xi endla nakambe. Hi xikombiso, mpatswa lowu tlangelaka siku ra ku tekana ka wona wu nga ha tsundzuka siku leri wu tekaneke ha rona, handle ko tlhela wu endla mucato. Lembe ni lembe, Timbhoni ta Yehovha ti tsundzuka siku ra ku fa ka Yesu, ti swi endla hi ndlela leyi Yesu a leriseke ha yona—hi ku n’wi “tsundzuka,” ku nga ri hi ku endla gandzelo rakwe. (Luka 22:19) Tlhandlakambirhi, lembe hinkwaro Vakreste lava va lwela ku hlakulela vuxaka lebyinene na Yehovha Xikwembu ha Yesu Kreste hi ku twananisa vutomi bya tona, swiendlo swa tona ni ripfumelo ra tona ni Matsalwa yo Kwetsima.

Hakanyingi, ku endla leswi swi vula ku cinca ndlela leyi ti ehleketaka ha yona. Kambe, Timbhoni ta tsaka hi ku tiva leswaku loko ti seketela Rito ra Xikwembu hi ku tshembeka, ematshan’weni yo landza mindhavuko ya vanhu, ti ta katekisiwa. Naswona loko ti va ni ripfumelo engatini ya Yesu, leyi halatiweke kan’we swi hela kwalaho emalembeni ya kwalomu ka 2 000 lama hundzeke, yi ta ti hlantswa eswidyohweni hinkwaswo.—1 Yohane 1:8, 9.

Loko u swi tsakela ku kuma rungula leri engeletelekeke kumbe u tsakela un’wana a ku endzela a ta dyondza Bibele na wena mahala, hi kombela u tsalela eka Watch Tower, Private Bag X2067, Krugersdorp, 1740, South Africa, kumbe eka adirese leyi faneleke eka leti xaxametiweke eka tluka 5.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 31]

Masa ya St. Giles (vuxokoxoko)

[Xihlovo Xa Kona]

Erich Lessing/Art Resource, NY