Ndzi Onhakeriwa Hi Khwiri

HI MUSUMBHUNUKU, April 10, 2000, a ku ri siku ro kufumela, ku nga ri na mapapa, kutani ndzi anakanye ku famba ndzi ya endla swin’wana. A ndzi sungula ku khoma n’hweti ya vutsevu ndzi tikile, hambileswi a ndzi nga ri na matimba, a ndzi tsakile ku tikuma ndzi humile ekaya. Kutani, loko ndza ha fole layini ya ku ya hakela exitolo xa swakudya, ndzi sungule ku swi twa leswaku swi kona leswi nga fambiki kahle.

Ndzi vone xivangelo xa kona loko ndzi fika ekaya. A ndzi mpfempfa ngati—ku nga nchumu lowu nga si tshamaka wu ndzi humelela eminkarhini yimbirhi ya ku tika ka mina enkarhini lowu hundzeke—naswona swi ndzi chavisile! Ndzi bele dokodela wa mina riqingho, kambe u ringanyete leswaku ndzi yimanyana kutani ndzi ta hi xa mundzuku wa kona, tanihi leswi a ku ri siku ra mina ro ya vonana na yena. Loko mina ni nuna wa mina hi nga si ya etlerisa vana va hina vambirhi hi vusiku byebyo, hi khongele swin’we, hi kombela Yehovha leswaku a hi nyika matimba lawa hi nga ha ma lavaka hi ndlela hambi yi ri yihi. Ndzi hetelele ndzi etlele.

Kambe kwalomu ka awara ya mbirhi, ndzi pfuxiwe hi xitlhavi lexikulu. Hakatsongo-tsongo xitlhavi lexi xi sungule ku antswa, kutani loko vurhongo byi ku bya khoma nakambe, xi tlhele xi ku vuya-vuyani. Ngati na yona a yi huma swinene, naswona swirho swa mina swi sungule ku khwanyana. Ndzi sungule ku anakanyisisa, ndzi ringeta ku kuma lexi ndzi xi endleke lexi nga vaka xi vangele xiphiqo lexi, kambe a ndzi kumanga nchumu lexi ndzi nga xi endlangiki kahle.

Hi awara ya ntlhanu nimpundzu, ndzi vhele ndzi swi vona leswaku ndzi fanele ndzi ya exibedlhele. Hi fike hi ku hefu, loko hi wela emavokweni ya mutirhi un’wana wa le kamareni ra xilamulela-mhangu loyi a a ri ni musa swinene, a ri ni moya wo pfuna ni ntwela-vusiwana. Kutani, endzhaku ka tiawara timbirhi, dokodela u hi byele hungu leri a hi ri chava: Ndzi onhakeriwe hi khwiri.

Hikwalaho ka leswi swi rhangeke swi ndzi humelela, a ndzi swi rindzerile leswaku swi nga ha va tano naswona ndzi swi kotile ku langutana na swona. Ku engetela kwalaho, nuna wa mina a a ri etlhelo ka mina nkarhi hinkwawo naswona u ndzi seketerile swinene. Kambe leswi a hi fanele hi muka hi nga ri na n’wana, a hi nga swi tivi leswaku hi ta ku yini eka vana va hina vambirhi, Kaitlyn, loyi a a ri ni malembe ya tsevu, na David, loyi a a ri ni malembe ya mune.

Hi Ta Va Byela Yini Vana Va Hina?

Ana loko vana va ya eku etleleni, a va swi vona leswaku swi kona leswi nga fambiki kahle, kambe, xana hi ta va byerisa ku yini leswaku loyi a a ta va makwavo lontsongo u file? Hi kunguhate ku va byela ntiyiso hinkwawo. Mana wa mina u hi pfunile hi ku byela vana leswaku a hi nge vuyi na n’wana. Loko hi fika, va hi tsutsumerile va hi hlanganisa kutani va hi angarha va tlhela va hi ntswontswa. Xivutiso xa vona xo sungula a xi ku: “Xana n’wana u hanye kahle?” A ndzi hlamulanga, kambe nuna wa mina, loyi a hi khomile hinkwerhu hi endle xirhendzevutana, u te: “N’wana u file.” Hinkwerhu ka hina hi khomanile kutani hi rila, leswi swi hi pfune leswaku hi titwa hi hanyile.

Kambe, a hi nga yi langutelanga ndlela leyi vana va hina a va ta angula ha yona hi ku famba ka nkarhi. Hi xikombiso, endzhaku ka nkarhi wa kwalomu ka mavhiki mambirhi ndzi onhakeriwe hi khwiri, evandlheni ra ka hina ra Timbhoni ta Yehovha ku tivisiwe leswaku Mbhoni yin’wana leyi kuleke tlhelo munghana wa hina wa le kusuhi u file. David, la nga ni malembe ya mune u rile ngopfu, kutani nuna wa mina u n’wi tekile a huma na yena. Endzhaku ko horisa moya wa yena, David a a lava ku tiva xivangelo lexi endleke leswaku munghana wa yena a fa. U tlhele a lava ku tiva xivangelo lexi endleke leswaku n’wana a fa. Kutani a ku eka tata wa yena: “Xana na wena u ta fa?” U tlhele a lava ku tiva leswaku hikwalaho ka yini Yehovha Xikwembu a nga si lovisa Sathana kutani a sungula ku “lulamisa swilo.” Entiyisweni, hi hlamarile ku vona leswi n’wana loyi a a ri karhi a swi anakanya.

Kaitlyn na yena u vutise swivutiso swo tala. Loko a tlanga hi swipopana swa yena, a a tala ku endla onge xin’wana xa swipopana leswi xa vabya, kutani swipopana leswin’wana ku va vaongori kumbe swirho swa ndyangu. A a teka xibokisana a xi endla onge i xibedlhele naswona minkarhi yin’wana a endla onge xin’wana xa swipopana swa yena xi file. Swivutiso swa vana va hina ni mintlango ya vona swi hi pfunile leswaku hi va dyondzisa tidyondzo ta nkoka mayelana ni vutomi ni ndlela leyi Bibele yi nga hi pfunaka ha yona ku langutana ni miringo. Hi tlhele hi va tsundzuxa hi xikongomelo xa Xikwembu xo endla misava yi va paradeyisi yo saseka, laha ku nga ta va ku nga ri na ku xaniseka ni xitlhavi—hambi ku ri rifu.—Nhlavutelo 21:3, 4.

Ndlela Leyi Ndzi Langutaneke Ni Ku Lahlekeriwa Ha Yona

Loko ndzi vuya ekaya ndzi huma exibedlhele, a ndzi titwa ndzi pfilunganyekile emintlhavekweni. Leswi a ndzi fanele ndzi swi endla a swi tele, kambe a ndzi nga swi tivi leswaku ndzi fanele ndzi sungula kwihi. Ndzi vitane vanghana va mina vo hlayanyana lava tshameke va langutana ni xiyimo lexi fanaka, naswona va ndzi chavelerile swinene. Un’wana wa vanghana va mina lava rhandzekaka u hi rhumele swiluva naswona u kombele ku teka vana a famba na vona madyambu wolawo. Ndzi wu tlangele swinene nkhathalelo ni mpfuno wa yena!

Ndzi hlele swifaniso swa ndyangu eka albamu. Ndzi langutile ndzi tlhela ndzi khoma timpahla leti nga siki ambariwaka ta n’wana—ku nga tona ntsena xitsundzuxo lexi ndzi nga na xona xa n’wana loyi a ndzi lahlekeleke. Ndzi pfilunganyeke ngopfu emintlhavekweni hi mavhiki yo hlayanyana. Masiku man’wana a ndzi tshama ndzi ri karhi ndzi rila—hambileswi a ndzi kuma nseketelo lowu humaka endyangwini ni le ka vanghana. Minkarhi yin’wana a ndzi vona onge ndzi lahlekeriwa hi dzano. A swi tika swinene loko ndzi ri exikarhi ka vanghana lava tikeke. Enkarhini lowu hundzeke a ndzi ehleketa leswaku ku humeriwa hi khwiri a ku ri nchumu lowu nga “nyawuriki” eka vavasati, nchumu lowu va wu rivalaka hi ku hatlisa. Kunene a ndzi be ehansi!a

Rirhandzu—I Murhi Lowukulu

Hi ku famba ka nkarhi, nchumu lowu ndzi pfuneke ngopfu i rirhandzu leri nuna wa mina a ndzi kombeke rona swin’we ni Vakreste-kulorhi. Mbhoni yin’wana yi sweke swakudya kutani yi hi tisela swona ekaya. Nkulu wa vandlha ni nsati wakwe va hi tisele swiluva ni khadi, va tlhela va xuxa na hina. A hi swi tiva leswaku va ni mintirho yo tala, kutani, ku hi ehleketelela ka vona swi khumbe timbilu ta hina. Vanghana van’wana va hina vo tala va hi rhumele makhadi ni swiluva. Marito yo olova lama nge “Ha mi tsundzuka” ma hi khutaze ngopfu! Xirho xin’wana xa vandlha xi tsarile: “Hi languta vutomi hilaha Yehovha a byi langutaka hakona—tanihi lebyi nga bya risima swinene. Loko a xiya xindzingiri loko xi wela ehansi, swi le rivaleni leswaku wa ri xiya khwiri loko ri huma.” Muzala wa mina u hi tsalerile: “Hi hlamarisiwa ngopfu hi singita ra ku veleka ni vutomi, naswona hi sala hi hlamale hi ndlela leyi fanaka loko mbungu wu fa.”

Emavhikini lama landzeleke, loko ndzi ri eHolweni ya Mfumo, ndzi fikeriwe hi mihloti ematihlweni, kutani a swi boha leswaku ndzi muka minhlangano yi nga si sungula. Vanghana va mina vambirhi lava rhandzekaka lava swi lemukeke leswaku a ndzi huma mihloti va tshame na mina emovheni, va ndzi khome voko, kutani va endla leswaku ndzi hleka. Ku nga ri kungani hi vunharhu bya hina hi tlhelele endzeni. A hi ku tsakisa ka swona ku va ni vanghana lava namarhelaka “ku tlula makwavo”!—Swivuriso 18:24.

Loko hungu leri ri ri karhi ri hangalaka, swi ndzi hlamarisile ku kuma leswaku Timbhoni-kulorhi to tala ti tshame ti langutana ni xiyimo lexi fanaka. Hambi ku ri lava a ndzi nga va tolovelanga eku sunguleni va swi kotile ku ndzi nyika nchavelelo ni xikhutazo xo hlawuleka. Nchavelelo wa vona wa rirhandzu hi nkarhi lowu faneleke wu ndzi tsundzuxe leswi Bibele yi swi vulaka: “Nakulorhi wa ntiyiso u ni rirhandzu nkarhi hinkwawo, naswona i makwerhu la velekiweke loko ku ri ni maxangu.”—Swivuriso 17:17.

Nchavelelo Lowu Humaka eRitweni Ra Xikwembu

Xitsundzuxo xa rifu ra Kreste xi ve kona endzhaku ka vhiki ra ku onhakeriwa ka mina hi khwiri. Hi vusiku byin’wana loko hi ri karhi hi hlaya eBibeleni malunghana ni masiku yo hetelela ya Yesu, hi xitshuketa ndzi tibyele ndzi ku: ‘Yehovha u tiva ndlela leyi ku feriwa swi vavaka ha yona. U feriwe hi n’wana wakwe!’ Hikuva Yehovha i tata wa hina wa le matilweni, minkarhi yin’wana ndzi rivala ndlela leyi a twisisaka ha yona ni ndlela leyi a ma khathalelaka ha yona malandza ya yena—ya xinuna ni ya xisati. Hi xinkarhana xexo ndzi titwe ndzi ntshunxekile. Ndzi titwe ndzi ri ekusuhi na Yehovha ku tlula eku sunguleni.

Ndzi tlhele ndzi kuma xikhutazo lexikulu eka tibuku leti sekeriweke eBibeleni, ngopfu-ngopfu eka minkandziyiso leyi hundzeke ya timagazini ta Xihondzo xo Rindza ni Xalamuka! leti vulavulaka hiloko u lahlekeriwe hi loyi u n’wi rhandzaka. Hi xikombiso, xihloko lexi nge “Ku Langutana Ni Ku Lahlekeriwa Hi N’wana” enkandziyisweni wa Xalamuka! ya Xinghezi ya August 8, 1987, xi ndzi pfunile swinene, ni broxara leyi nge, Loko U Feriwe Hi Loyi U N’wi Rhandzaka.b

Ku Hela Ka Gome

Loko nkarhi wu famba, ndzi swi vonile leswaku a ndzi ri karhi ndzi hlakarhela loko ndzi swi kota ku hleka kambe ndzi nga tisoli hi ku va ndzi tsakile naswona ndzi swi kota ku bula hi swin’wana handle ka n’wana loyi a ndzi lahlekeleke. Hambiswiritano, minkarhi yin’wana a ndzi titwa ndzi pfilunganyekile loko ndzi vona vanghana lava nga swi twangiki leswaku ndzi onhakeriwe hi khwiri kumbe loko ndyangu lowu nga ni n’wana la ha ku velekiwaka wu endzile eHolweni ya hina ya Mfumo.

Siku rin’wana loko ndzi pfuka nimpundzu ndzi swi twile leswaku xiphiqo xa mina xi herile. Hambiloko ndzi nga si pfula mahlo ya mina, a ndzi titwa ndzi hanyile—a ndzi titwa ndzi ri ni ku rhula loku a ndzi nga si tshama ndzi ku twa hi tin’hweti to hlayanyana. Hambiswiritano, ndzi tikile loko ku hundze lembe ndzi lahlekeriwe hi n’wana, a ndzi vona onge ndzi nga humeriwa hi khwiri nakambe. Lexi tsakisaka, ndzi tswale n’wana wa mufana loyi a a hanye kahle emirini hi October 2001.

Kambe ndza ha rilela n’wana loyi a ndzi feleke. Hambiswiritano, xiendlakalo lexi xi engetele ku tlangela ka mina vutomi eka ndyangu wa mina ni Vakreste-kulorhi ni le ka Xikwembu—lexi hi chavelelaka. Ntokoto lowu wu tlhele wu kandziyisa ntiyiso lowu tlhavaka wa leswaku Xikwembu a xi va teki vana va hina kambe “nkarhi ni xiendlakalo lexi nga languteriwangiki swa [hi] wela hinkw[erhu].”—Eklesiasta 9:11.

Kunene ndzi wu langutele hi mahlo-ngati nkarhi lowu Xikwembu xi nga ta susa ku kolola hinkwako, ku rila ni xitlhavi, ku katsa ni ku vaviseka emirini ni le mintlhavekweni loku vangiwaka hi ku humeriwa hi khwiri! (Esaya 65:17-23) Kutani hinkwavo vanhu lava yingisaka va ta ku: “Rifu, ku hlula ka wena ku kwihi ke? Rifu, ndzhombo wa wena wu kwihi ke?”—1 Vakorinto 15:55; Esaya 25:8—Xi lo nyikeriwa.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Bokisi leri nga eka tluka 29]

Swivangelo Swo Humeriwa Hi Khwiri Ko Tala

The World Book Encyclopedia yi ri: “Minkambisiso leyi endliweke yi kombise leswaku makhwiri ya 15 ku ya eka 20 wa tiphesente ma hetelela hi ku phuphuma. Kambe khombo ra ku humeriwa hi khwiri ri endleka ngopfu eka mavhiki mambirhi yo sungula loko munhu a ha ku tika (ku khoma ka nyoka ya wansati), enkarhini lowu vavasati vo tala va nga swi tiviki ni ku swi tiva leswaku va tikile.” Buku yin’wana yi vula leswaku ku tlula “80 wa tiphesente ta makhwiri lama humaka, ma huma etin’hwetini tinharhu to sungula ta ku tika,” laha ku ehleketiwaka leswaku hafu ya wona yi nga ha va yi vangiwa hi ku tsana ka tikhromozoni ta mbungu. Ku tsana loku a ku vangiwi hi ku tsana ka tikhromozoni ta manana kumbe ta tatana.

Rihanyo ra manana ri nga ha va xivangelo xin’wana lexi endlaka leswaku manana a humeriwa hi khwiri. Valawuri va swa vutshunguri va kombise leswaku tihomoni ni fambiselo ra nsawutiso leri pfilunganyekeke, mavabyi yo karhi lama tlulelaka, swifo leswi nga enon’wini wa mbeleko kumbe xivelekelo xa manana. Vuvabyi lebyi nga tshungulekiki byo fana ni vuvabyi bya chukela (loko byi nga lawuriwi kahle) ni nsusumeto wa le henhla wa ngati swi nga ha hoxa xandla emhakeni leyi.

Hi ku ya hi vatshila, ku humeriwa hi khwiri a ku vangiwi hi vutiolori, ku tlakula swilo swo tika kumbe hi vuxaka bya rimbewu. Naswona ku wa, mhangu yitsongo, kumbe ku chuha a swi nge endli leswaku munhu a humeriwa hi khwiri. Buku yin’wana yi ri: “Mbungu a wu tali ku vaviseka handle ka loko ku vaviseka koloko ku ri ku kulu lerova ku xungeta vutomi bya wena.” Kunene ndlela leyi xivelekelo xi vumbekeke ha yona yi kombisa vutlhari ni rirhandzu ra Muvumbi!—Pisalema 139:13, 14.

[Bokisi/Xifaniso lexi nga eka tluka 31]

Ndlela Leyi Vandyangu Ni Vanghana Va Nga Pfunaka Ha Yona

Nkarhi wun’wana swa tika ku tiva leswi u nga ta swi vula kumbe leswi u nga ta swi endla loko xirho xin’wana xa ndyangu kumbe munghana a onhakeriwa hi khwiri. Vanhu va angula hi tindlela to hambana loko swi ta eka ku lahlekeriwa ko tano, kutani ku hava ndlela yo karhi leyi nga landzeleriwaka yo chavelela ni ku pfuna vanhu vo tano. Hambiswiritano, xiya swiringanyeto leswi landzelaka.c

Swilo leswi u nga swi endlaka leswaku u pfuna:

◆ Tikombelele hi wexe ku khathalela vana lavakulu leswaku mana wa vona a kuma nkarhi wo wisa.

◆ Lunghiselela swakudya kutani u va tisela swona.

◆ Kombisa nseketelo ni le ka tatana. Tatana un’wana u te: “A va endli makhadi yo tala ya vatatana lama fambisanaka ni mhaka leyi.”

Swilo swa ntlhanu leswi akaka leswi u nga swi vulaka:

◆ “Ndzi twe ku vava hi ku twa hi ta ku onhakeriwa ka wena hi khwiri.”

Marito lawa ma vula swo tala, naswona ma nga pfula ndlela yo vula marito man’wana yo chavelela.

◆ “Kunene u ni xivangelo xa ku rila.”

Mihloti yi tshamela ku huma emavhikini yo sungula kumbe hambi ku ri etin’hwetini to sungula loko wa ha ku humeriwa hi khwiri. Tiyisekisa munhu yoleyo leswaku a wu n’wi soli nikatsongo hikwalaho ka leswi a rilaka.

◆ “Xana ndzi nga ku bela riqingho vhiki leri landzelaka ndzi twa leswaku swi famba njhani?”

Lava weriweke hi khombo va nga ha chaveleriwa ngopfu eku sunguleni, kambe hi ku famba ka nkarhi va nga ha vona onge van’wana va rivele hi khombo ra vona hambileswi va ha twaka ku vava. Swa va tsakisa loko va tiva leswaku ka ha ri ni vanhu lava va va seketelaka. Ku titwa ko tano ku nga ha heta mavhiki kumbe tin’hweti. Va nga ha titwa hi ndlela yoleyo hambiloko se va tikile nakambe.

◆ “A ndzi swi tivi leswaku ndzi nga ku yini.”

Hakanyingi swa antswa ku vula marito lawa, ematshan’weni ya ku miyela. Ku vula ntiyiso ka wena swin’we ni ku va kona ka wena swi kombisa leswaku wa khumbeka.

Leswi nga fanelangiki ku vuriwa:

◆ “U nga tlhela u kuma n’wana un’wana.”

Hambiloko marito lawa ma ri ntiyiso, ma nga ha kombisa onge a wu rili na vona. Vatswari a va nga lavi n’wana un’wana, kambe a va lava yena luyani. Va ta rhanga hi ku rila loyi a va lahlekeleke, va nga si ehleketa ku kuma n’wana un’wana.

◆ “Kumbexana n’wana luya a a nga hanyanga kahle.”

Hambileswi marito lawa ma nga vaka ma ri ntiyiso, kambe a ma chaveleli munhu. Emiehleketweni ya manana, a a anakanya leswaku u rhwele n’wana la hanyeke kahle.

◆ “Swa antswa hikuva a wu nga n’wi tivi n’wana wa kona. A swi ta vava ngopfu loko a swi humelele endzhaku ka loko se u n’wi tiva.”

Vavasati vo tala va ni vuxaka ni vana va vona hambiloko va nga si tswariwa. Kutani loko n’wana yoloye a fa, hi ntolovelo va va ni gome. Gome leri ri nyanyisiwa ngopfu hileswi ku nga riki na munhu un’wana loyi a “tivaka” n’wana yoloye ku fana ni mana wakwe.

◆ “Swa antswa hikuva u ni vana van’wana.”

Eka vatswari lava rilaka, swi ta va swi fana niloko u byela munhu la tsemekeke nenge, u ku: “Swa antswa hikuva wa ha ri na wun’wana.”

Ina, swi fanerile swi pfumeriwa leswaku hambi ku ri vanhu lava nga ni nkhathalelo ni timbilu letinene minkarhi yin’wana va vula swilo leswi nga amukelekiki. (Yakobo 3:2) Hikwalaho, vavasati vo tlhariha lava tshameke va humeriwa hi khwiri va fanele va kombisa rirhandzu ra Vukreste ku nga ri ku hlundzukela lava nga ni xikongomelo lexinene, kambe va vulaka swilo hi ndlela yo tlanga.—Vakolosa 3:13.

[Nhlamuselo ya le hansi]