Lexi Endlaka Mahanyelo Ma Cinca

“I yini xa nkoka ngopfu evuton’wini?”

Xivutiso xexo xi vutisiwe vanhu va 50 000 ematikweni ya 60. Valavisisi va Gallup va vike leswaku emisaveni hinkwayo vanhu va tala ku vula leswaku nchumu wa nkoka i “ku va ni ndyangu lowu tsakeke” ni “rihanyo lerinene.”

LOKO u languta u ri ekule, swi nga vonaka onge vanhu emisaveni hinkwayo va ni mahanyelo lamanene. Kambe a swi tano. Eminkarhini leyi hundzeke mahanyelo ya vanhu a ma sekeriwe evukhongerini bya ndhavuko ni le ka misinya ya milawu ya mahanyelo. Hambiswiritano, swilo swi cinca hi xihatla. Mulavisisi Marisa Ferrari Occhionero u vula leswi landzelaka malunghana ni tiko ra Italiya: “Ndlela leyi vana va hanyaka ha yona a ya ha kuceteriwi ngopfu hi mahanyelo ya vatswari, hi ndhavuko ni hi vukhongeri.” Ku nga ha vuriwa leswi fanaka hi vana ni hi vanhu lavakulu—emisaveni hinkwayo.

Profesa Ronal Inglehart, murhangeri wa tsima ro endla vukambisisi leri vuriwaka Nkambisiso wa Misava Hinkwayo wa Mahanyelo, u ri: “Vumbhoni lebyi kumekeke byi kombisaka leswaku ku ni ku cinca lokukulu ka mavonelo emisaveni hinkwayo.” Xana ku cinca ko tano ku vangiwa hi yini? Inglehart u ri: “Ku cinca ka muxaka lowu ku kombisa ku hundzuka ka ikhonomi ni thekinoloji.”

Hi xikombiso vulavisisi bya Gallup byi paluxa leswaku ematikweni lama va dyaka va xurha a va swi teki “swi ri nchumu” swilo leswi nga swa nkoka swinene evuton’wini. Kambe ematikweni lama ha hluvukaka ku va munhu a tirha swi tekiwa ku ri nchumu wa nkoka swinene! Ina, loko vanhu va swerile, ku kuma swakudya eka vona siku ni siku i swa nkoka swinene. Loko matiko ma hluvuka hi tlhelo ra ikhonomi, vanhu va sungula ku rhangisa rihanyo, vutomi bya ndyangu lebyi tsakisaka ni ku va ni lunghelo ro vulavula hilaha u lavaka hakona.

Hikwalaho ka nhluvuko hi tlhelo ra thekinoloji, mahanyelo lawa ma ta hundzela ni le matikweni lama ha hluvukaka. Magazini lowu nge The Futurist wu ri: “Leswi hi swi pfumelaka ni leswi hi swi tekaka swi ri swa nkoka, swi titshege hi leswi hi swi vonaka ni leswi hi swi twaka.” Vahaxi va mahungu va hoxe xandla swinene eku hangalaseni ka mahanyelo ya le Vupela-dyambu. The Futurist yi ri: “Vahaxi lava hi vona va kucetelaka moya lowu emisaveni hinkwayo.”

Hikwalaho, i ku cinca ka njhani loku nga kona ka mahanyelo ni ku tikhoma? Xana ku cinca loku ka mahanyelo ku ku khumba njhani wena ni ndyangu wa wena?