Vantshwa Va Vutisa . . .

Xana Ndzi Nga Swi Papalatisa Ku Yini Leswaku Vanhu Va Nga Ndzi Teki Ku Fana Ni Vatswari Va Mina?

“Tata wa mina i nkulu la tivekaka evandlheni ra Timbhoni ta Yehovha. Ndza n’wi xixima, kambe minkarhi yin’wana ndzi tikuma ndzi venga mhaka ya leswaku kun’wana ni kun’wana laha ndzi yaka kona ndzi tiviwa ndzi ri n’wana wa Bill.”—Larry.a

“Leswi tata wa mina a nga nkulu la tivekaka, ndzi vona onge un’wana ni un’wana u rindzele leswikulu eka mina naswona swa ndzi tikela swinene leswaku ndzi tihanyela vutomi bya mina.”—Alexander.

LOKO u ya u kula, i swa ntumbuluko leswaku u navela ku tihanyela vutomi bya wena—ku tiendlela ra wena vito, kumbe ndhuma. Loko u velekiwa vatswari va wena va ku hlawulele vito leri va tsakisaka. Sweswi leswi u fikeke emalembeni ya kondlo-a-ndzi-dyi, u lava ku cinca “vito”—leswi vulaka ku tiendlela ndhuma.

Hosi Solomoni u tsarile: “Ku fanele ku hlawuriwa vito [lerinene] ematshan’weni ya rifuwo ro tala; tintswalo ta antswa ku tlula silivhere ni nsuku.” (Swivuriso 22:1) Hambiloko wa ha ri ntsongo, u ta rhandza leswaku u tiendlela ndhuma hi mahanyelo ya wena.

Ku Tiveka Hi Vito Ra Vatswari

Ku fana na Larry na Alexander, vantshwa van’wana va titwa va tekiwa ku ya hi leswi vatswari va vona va koteke ku swi fikelela kumbe ndhuma ya vona. Kumbexana vatswari va vona va tiveka emugangeni hikwalaho ka mintirho ya vona kumbe dyondzo. Nkarhi wun’wana ku nga ha va leswaku va tiveka evandlheni ra Vukreste. Loko ku ri hi ku swi tano hi vatswari va wena u nga ha titwa onge u tshama u tlhomiwe tihlo eka xin’wana ni xin’wana lexi u xi endlaka. U nga ha langutana ni ntshikilelo wa ku tikhoma hi tindlela tin’wana, ntsena hi leswi vatswari va wena va dumeke hi swo karhi.

Hi xikombiso, tata wa Ivan i nkulu evandlheni ra Timboni ta Yehovha. Ivan u ri: “Hikwalaho ka leswi tata wa mina a a tiveka swinene naswona a xiximiwa, a ndzi vona onge ndzi fanele ndzi va xikombiso exikolweni ni le kaya. A ndzi vona onge vatswari van’wana a va ndzi teka ndzi ri xikombiso lexi vana va vona va faneleke va xi tekelela. Hambileswi a ku ri ku endlela ku tsakisa vanhu, leswi swi ndzi tshikilerile leswaku ndzi tikhoma kahle exikarhi ka vanhu van’wana. Hikwalaho ka sweswo minkarhi yin’wana a ndzi tsandzeka ku titsongahata naswona ndzi tsandzeka ku vona ku tsana ka vumunhu bya mina.” Alexander u ri: “A ndzi vona onge ndzi tshama ndzi tlhomiwe tihlo naswona loko ndzo tshuka ndzi endle xihoxo, a ndzi ta hehliwa hi ku hatlisa.”

Larry, loyi a tshahiweke eku sunguleni u ringete ku papalata ku va la tivekaka hi ku nga paluxi xivongo xa ka vona. U ri: “Loko ndzi hlangana ni vanhu lava ndzi sungulaka ku va vona eswinkhubyanini, a ndzi ku, ‘Vito ra mina ndzi Larry,’ kutani ndzi helela kwalaho—a ndzi nga xi boxi xivongo xa mina. Loko swi koteka, laha swi faneleke ndzi sayina a ndzi tirhisa vito ra mina. A ndzi chava leswaku loko vo tiva leswaku tata wa mina i mani va ta ndzi khoma hi ndlela leyi hambaneke ni van’wana. A ndzi lava ku khomiwa hi ndlela leyi fanaka hi vantshwa van’wana.”

Ina, swi tolovelekile leswaku van’wana va langutela leswikulu eka wena loko tata wa wena a ri nkulu wa Vukreste kumbe nandza wa vutirheli. Phela, vavanuna lava nga le swikhundlheni sweswo va fanele ku ‘ungamela vana ni mindyangu ya vona hi mukhuva lowunene.’ (1 Timotiya 3:5, 12) Kutani a swi hlamarisi leswi vanhu va languteleke leswaku u va xikombiso lexinene! Xana sweswo swi hoxile hi ku helela? A swi hoxanga loko u ehleketa leswaku muntshwa wa Mukreste Timotiya, loko a ha ri n’wana wa kondlo-a-ndzi-dyi, u hlawuriwe hi Pawulo leswaku a famba na yena entirhweni wo chumayela. (1 Vatesalonika 3:1-3) U fanele u lwela ku va xikombiso, ku nga khathariseki leswaku tata wa wena i nkulu kumbe e-e.

Ku Xandzuka A Hi Vutlhari

Hambiswiritano, vantshwa van’wana va xandzuka, ku endlela leswaku va nga tekiwi ku fana ni vatswari va vona. Ivan u ri: “A ku ri ni minkarhi laha ku va xikombiso a swi ndzi karhata. A ndzi kombisa moya wa ku xandzuka hi ku tshika misisi ya mina yi kula ngopfu kukondza un’wana a vula swo karhi ha yona.”

Absalomu un’wana wa vana va Hosi Davhida, u ve muxandzuki. Tata wakwe a a tiveka hi ku tinyiketela ka yena eka Yehovha naswona a a rhandziwa hi vanhu vo tala erixakeni ra Israyele. A ku rindzeriwe leswikulu eka Absalomu tanihi n’wana wa Davhida. Kambe ematshan’weni yo hanya hi ku pfumelelana ni leswi a swi languteriwile eka yena, Absalomu u hlawule ku xandzukela tata wakwe leswaku a tiendlela vito. Tanihi leswi Davhida a a ri mutotiwa la nga muyimeri wa Yehovha, Absalomu a ri eku xandzukeleni ka Yehovha. Swiendlo swakwe swi tise tingana endyangwini ni khombo eka yena n’wini.—2 Samuwele 15:1-15; 16:20-22; 18:9-15.

Ni le ka wena ku xandzuka ku nga va ni vuyelo byo biha. Xiya leswi Bibele yi hi byelaka swona hi Nehemiya. Van’wana va valala va yena va ringeke ku n’wi yengela emahanyelweni lama lwisanaka ni Xikwembu. Hikwalaho ka yini? Nehemiya u ri: “Leswaku va ta ndzi onha vito ni ku ndzi khomisa tingana.” (Nehemiya 6:13, Today’s English Version) Ku xandzuka swi nga ku nyika vito ro biha—leri swi nga oloviki leswaku vanhu va ri rivala.

Nchumu wa nkoka lowu nga fanelangiki wu rivariwa i vuyelo lebyi u nga vaka na byona hi ku xandzuka. Entiyisweni, u ta vangela vatswari va wena gome leri nga fanelangiki. (Swivuriso 10:1) Swiendlo swa wena swi nga khumba ni vantshwa van’wana hi ndlela yo biha. Ivan u ri: “Mahanyelo ya mina ma khumbe makwerhu wa mina hi ndlela yo biha. Nkarhi wo karhi u tshame a siya vandlha ra Vukreste hi ku helela, a hlongorisana ni swilo leswi a tivaka kahle leswaku a swi fambisani ni mimpimanyeto ya Bibele. Lexi tsakisaka, u kote ku vona khombo naswona sweswi u tirhela Yehovha nakambe naswona u tsakile.”

Ndlela Yo Antswa

Ntsongwana ya Absalomu, Solomoni a nga n’wi landzelanga. A a tiyimiserile ku dyondza eka tata wa yena Davhida hi ku titsongahata. (1 Tihosi 2:1-4) Ematshan’weni yo lava ku titlakusa, Solomoni u lave ku tiendlela vito lerinene ni Xikwembu. U tisele ndyangu wa ka vona xindzhuti naswona a tiendlela vito lerinene hi ku va un’wana wa tihosi letikulu ta Israyele.—1 Tihosi 3:4-14.

Xikombiso lexinene xa Solomoni xi kandziyisa tinhla timbirhi ta nkoka: Yo sungula, wa tihlawula ku nga ri hi ku ti hambanisa ni ndyangu wa ka n’wina kambe hi ku dyondza eka leswinene leswi ndyangu wa ka n’wina wu kotaka ku swi endla. Magazini wa Adolescence wu ri: “Nkarhi wa malembe ya kondlo-a-ndzi-dyi wu fanele wu va nkarhi wo tshinelana ni vatswari leswaku vantshwa va ta fikelela ku endla swilo leswi va endlaka va hambana ni van’wana.” Ku tiendla u hambana ni van’wana “a swi kavanyetiwi hi ku va ehansi ka vatswari,” magazini lowu wu ya emahlweni wu ku, “kambe [hi swona] swi pfunaka ku fikelela tipakani ta wena.”

Lexi tsakisaka, Solomoni hi byakwe u khutaze a ku: “Yingisa tata wa wena la ku velekeke, naswona u nga n’wi languteli ehansi mana wa wena hileswi a kuleke.” (Swivuriso 23:22) Swi le rivaleni leswaku Solomoni a a nga tsaleli vantshwa hikuva hi nkarhi lowu vatswari se va ‘dyuhaleke’ n’wana u suka se a ri munhu nkulu. Hi dyondza yini? Hambiloko se u kurile naswona u ri ni muti wa wena, u nga ha dyondza swo karhi eka vutlhari bya vatswari va wena. Ivan u kote ku swi xiya sweswo. U ri: “Loko ndzi ri karhi ndzi kula, ndzi ringeta ku dyondza eka swilo leswinene swa vatswari va mina loko ndzi ri karhi ndzi ringeta ku papalata swihoxo swa vona.”

Yinhla ya vumbirhi hi leswaku eka Solomoni ku va la “tihlawulaka” a ku nga ri nchumu wo rhanga eka yena, kambe a ku ri ku tsakisa Yehovha. I ntiyiso, a ku languteriwe swo tala eka yena tanihi n’wana wa Davhida. Kambe ku titshega ka Solomoni hi Yehovha swi n’wi pfunile leswaku a langutana ni vutihlamuleri bya yena. Alexander na yena u tekelele langutelo leri fanaka. U ri: “Sweswi ndza swi vona leswaku ku languteriwe leswi engetelekeke eka vana va vakulu. Ndzi ringete ku tirhisa langutelo leri hi ndlela leyinene naswona swi ndzi sirhelerile. Ndzi xiye leswaku nchumu wa nkoka swinene i ndlela leyi Yehovha a ndzi langutaka ha yona. U ndzi tiva hi leswi ndzi nga xiswona ku nga ri hi leswaku ndzi n’wana wa mani.”

Daryn, loyi tata wa yena a nga thwasana ra Xikolo xa Bibele xa Gilead xa Watchtowerb—ku nga xikolo lexi letelaka varhumiwa—na yena u dyondze ku langutana ni ku va ni vatswari lava tivekaka. U ri: “Loko ndzi khuvuriwa ndzi tinyiketele eka Yehovha ku nga ri eka munhu un’wana. Hi ku hanya hi ku ya hi ku tinyiketela ka mina hilaha ndzi kotaka hakona, ndzi ni ku eneriseka ka le ndzeni hi ku tiva leswaku Yehovha u tsaka hi mina, hambiloko ndzi nga swi koti ku fikelela hinkwaswo leswi vatswari va mina va koteke ku swi fikelela.”

Hosi Solomoni u xiye leswi: “Mufana u tiviwa hi ndlela leyi a hanyaka ha yona loko mintirho yakwe yi tengile naswona yi lulamile.” (Swivuriso 20:11) Emakumu vanhu va ta ku tsundzuka hi leswi u swi vuleke ni ku swi endla. Vana xikombiso “eku vulavuleni, eku tikhomeni, erirhandzwini, eripfumelweni, evutengini.” Loko u ri xikombiso, vanhu va ta ku rhandza ni ku ku xixima hi leswi u nga xiswona!—1 Timotiya 4:12.

Kambe vantshwa van’wana va ni ntlhontlho wo papalata ku tiveka hikwalaho ka vamakwavo lava humelelaka eswilweni swo karhi. Xihloko lexi landzelaka xi ta vulavula hi leswaku u nga langutana njhani ni ntlhontlho lowu.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 26]

Ku va muxandzuki swi to vangela vatswari va wena gome ntsena ni ku ku onhela vito

[Xifaniso lexi nga eka tluka 26]

Xikombiso xa wena lexinene xi nga pfuna ni van’wana