Mpfuno Eka Vantshwa Va Namuntlha
VANTSHWA va namuntlha va kulela emisaveni leyi minkarhi yin’wana yi vonakaka yi chavisa. Van’wana va vona va vona vatswari va vona va hambana kumbe va dlaya vukati kambe ku ri hava lexi va nga xi endlaka. Van’wana va vona vadyondzi-kulobye va tipeta eka swidzidzirisi ni le ka vugevenga. Van’wana va langutana ni ntshikilelo wa tintangha ta xinuna ni ta xisati leti lavaka leswaku va hlanganyela rimbewu. Naswona vana vo tala va malembe ya kondlo-a-ndzi-dyi va langutana ni nkarhi wa ku pfilunganyeka, xivundza ni ntshikilelo minkarhi yin’wana.
I yini lexi lavekaka leswaku vantshwa va kota ku hlula mintlhontlho leyi va langutanaka na yona? Dok. Robert Shaw u ri: “Vana va lava ku dyondzisiwa mahanyelo lama faneleke lama nga ta endla leswaku va kota ku hlawula vanghana lavanene, va endla swiboho leswinene ni ku twela van’wana vusiwana.” Bibele yi nga endla leswaku va va ni mahanyelo lamanene, hikuva yi tamele mianakanyo ya Muvumbi. A nga kona la nga swi tivaka leswi hi swi lavaka leswaku hi kota ku langutana ni minkarhi yo nonon’hwa leyi hi hanyaka eka yona handle ka Yehovha Xikwembu!
Nkongomiso Wa Xiviri Lowu Tirhaka
Misinya ya milawu ya Bibele i ya xiviri naswona ya tirha. Yi nga va pfuna swinene vatswari ni vanhu van’wana lava kuleke, lava lavaka ku pfuna vantshwa leswaku va kula kahle va va vanhu lavakulu.
Hi xikombiso, Bibele ya vurisa loko yi vula leswaku “vuphukuphuku byi tsimbiwe embilwini ya mufana” kumbe hilaha vuhundzuluxeri bya Today’s English Version byi swi vekaka hakona, “hi ntolovelo vana va endla swilo leswi humeke endleleni.” (Swivuriso 22:15) Vana van’wana va nga ha wupfa va ha ri vatsongo, kambe a va si va ni ntokoto. Hikwalaho va nga ha titwa va nga sirhelelekanga, va nga va ni ku navela ni mintlhaveko leyi nga fanelangiki loko va ri karhi va kula. (2 Timotiya 2:22) Xana vantshwa lava va nga pfuniwa njhani?
Bibele yi khutaza leswaku vatswari va hambeta va burisana ni vana va vona. Loko yi khutaza vatswari yi ri: “Vulavula [hi milawu ya Xikwembu] loko u tshama endlwini ya wena, loko u famba egondzweni, loko u etlela niloko u pfuka.” (Deteronoma 6:6, 7) Bulo ro tano ri vuyerisa hi tindlela timbirhi. Xo sungula, ri letela vantshwa hi tindlela ta Xikwembu. (Esaya 48:17, 18) Xa vumbirhi, ri endla leswaku vatswari ni vana va dya mabulo swin’we. Leswi i swa nkoka swinene loko vana va ha ri eka malembe ya kondlo-a-ndzi-dyi, laha va nga ha vaka ni tingana va tlhela va va ni xivundza.
I ntiyiso, vana vo tala va malembe ya kondlo-a-ndzi-dyi va va ni xivundza nkarhi wun’wana. Hambiswiritano, van’wana va va ni xivundza nkarhi wo leha. Buku yin’wana leyi vulavulaka hi vana va kondlo-a-ndzi-dyi yi ri: “Vana lava va vula leswaku swa va tikela ku endla vanghana exikolweni, a va na munhu loyi va nga vulavulaka na yena, va ni xivundza, swa va tikela ku endla leswaku va rhandziwa hi vana van’wana, naswona va titwa ku nga ri na loyi va nga yaka eka yena loko va lava mpfuno.”a
Vatswari ni vanhu lavakulu va nga kombisa leswaku va khathala hi vana va kondlo-a-ndzi-dyi kutani va va pfuna ku langutana ni swiphiqo swa vona. Njhani? Muhleri-nkulu wa magazini wa vana va kondlo-a-ndzi-dyi u ri: “Ndlela yo kuma leswi vantshwa va swi ehleketaka i ku va vutisa.” Handle ko kanakana, swi lava nkarhi ni ku lehisa mbilu ku pfuna vantshwa leswaku va humesa leswi nga etimbilwini ta vona. Kambe sweswo swi nga pfuna swinene.—Swivuriso 20:5.
Va Fanele Va Vekeriwa Swipimelo Leswi Faneleke
U fanele u bula na vona u tlhela u va vekela swipimelo leswi faneleke. Bibele yi vula leswaku “mufana la tshikiweke a ntshunxekile u ta n’wi khomisa tingana mana wakwe.” (Swivuriso 29:15) Vativi va kholwa leswaku ku pfumaleka ka nkongomiso lowu kongomeke hi swona swi endlaka leswaku vana va xandzuka. Shaw, la boxiweke eku sunguleni u ri: “Loko n’wana a endla xin’wana ni xin’wana lexi a xi lavaka a nga ‘aleriwi’ nchumu, a nge dyondzi leswaku vanhu van’wana va fanele va hanya vutomi bya vona, va ni mintlhaveko, ku ni leswi va swi lavaka naswona va ni xikongomelo. Loko n’wana a nga dyondzisiwi ku va ni ntwela-vusiwana, a nge swi koti ku rhandza vanhu.”
Dok. Stanton Samenow, la tirheke malembe yo tala ni vantshwa lava karhataka, u vula leswi fanaka. U tsale a ku: “Vatswari van’wana va anakanya leswaku vana va fanele va hanya hi ndlela leyi va yi lavaka. Hi xihoxo va ehleketa leswaku ku va nyika vutihlamuleri byo karhi kumbe ku va vekela swipimelo swi ta va tikisela vutomi ni ku endla leswaku va nga tsakeli vuntshwa bya vona. Kambe loko va nga va vekeli swipimelo swi nga vanga khombo. Vatswari lava a va swi xiyi leswaku mufana kumbe nhwanyana loyi a nga tshinyiwiki swi nga n’wi tikela ku titshinya.”
Xana leswi swi vula leswaku vatswari va fanele va tiyisa voko ngopfu? Doo! Ku veka swipimelo i ndlela yin’wana ya ku va mutswari lonene. Loko wo veka milawu yo tika, u nga endla leswaku va nga tsaki loko va ri ekaya. Bibele yi ri: “N’wina vatatana, mi nga dyisi vana va n’wina mbitsi, leswaku va nga heli mbilu.”—Vakolosa 3:21; Vaefesa 6:4.
Hikwalaho, nkarhi ni nkarhi vatswari va fanele va kambisisa ndlela ya vona yo letela ni ku tshinya, ngopfu-ngopfu loko vana va vona va ri karhi va kula naswona va sungula ku kombisa leswaku se va wupfile. Kumbexana milawu yin’wana yi nga cinciwa, hi ku ya hi vuswikoti bya n’wana byo byarha vutihlamuleri.—Vafilipiya 4:5.
Ku Aka Vuxaka
Hilaha swi kombisiweke hakona eka xihloko lexi hundzeke, Bibele yi profete leswaku loko Xikwembu xi nga si susa misava leyo homboloka, misava yi ta langutana ni “minkarhi ya mangava leyi swi nonon’hwaka ku langutana na yona.” Swi le rivaleni leswaku hi hanya “emasikwini yo hetelela” ya mafambiselo lawa ya homboloka ya swilo. Ku fana ni vanhu lavakulu, vantshwa va fanele va tiyisela ku hanya emisaveni leyi nga ni vanhu “lava tirhandzaka, . . . lava nga riki na xinakulobye xa ntumbuluko, . . . lava nga tikhomiki.”—2 Timotiya 3:1-5.b
Vatswari lava anakanyaka leswaku a va ha vulavurisani ni vana va vona va malembe ya kondlo-a-ndzi-dyi va nga teka magoza yo aka vuxaka, va bula hi mhaka yin’we kutani va hundzela eka yin’wana enkarhini lowu taka. Lexi tsakisaka, vatswari vo tala va lwa hi matimba ku va ni nkucetelo lowunene ni ku tinyika nkarhi wo va ni vana va vona.
Bibele yi nga pfuna swinene emhakeni leyi. Yi pfune vatswari vo tala ku hetisisa vutihlamuleri bya vona naswona yi pfune vantshwa ku papalata mintlhamu leyi nga ni khombo. (Deteronoma 6:6-9; Pisalema 119:9) Leswi Bibele yi humaka eka Muvumbi, Yehovha Xikwembu, ha tiyiseka leswaku yi nga va pfuna swinene vantshwa va namuntlha.c
[Tinhlamuselo ta le hansi]
a Buku yoleyo yi vula leswaku ku hambana ni vana va kondlo-a-ndzi-dyi lava vaka ni xivundza minkarhi yin’wana, lava vaka ni xivundza nkarhi wo leha va titwa va ri ni xivundza nkarhi wo tala naswona xi teka nkarhi wo leha. Va “anakanya leswaku va ta tshama va nga ri na vanghana, va nga lawuleki hikwalaho ka ku tsana ka vona” nileswaku xiyimo xexo “a xi nge cinci.”
b Vona ndzima 11 ya buku leyi nge Vutivi Lebyi Yisaka eVuton’wini Lebyi Nga Heriki, leyi kandziyisiweke hi Timbhoni ta Yehovha.
c Timbhoni ta Yehovha ti kume leswaku ya pfuna swinene buku leyi sekeriweke eBibeleni leyi nge Swivutiso Leswi Vantshwa Va Swi Vutisaka—Tinhlamulo Leti Tirhaka. Tindzima ta yona leta 39 ti bula hi swivutiso swo tsakisa swinene. Swihloko swa yona swin’wana swi ri: “Ndzi Nga Va Endlisa Ku Yini Vanghana Va Xiviri Ke?” “Xana Ndzi Nga Hlangavetana Njhani Ni Ntshikilelo Wa Tintangha?” “Ndzi Nga Xi Susa Njhani Xivundza Xa Mina?” “Xana Ndzi Lunghekele Ku Gangisana?” “Ha Yini Ndzi Ku E-e Eka Swidzidzirisi Ke?” “Ku Vuriwa Yini Hi Rimbewu eMahlweni Ka Vukati?”
[Xifaniso lexi nga eka tluka 10]
Vulavula hi leswi ku karhataka ni munhu lonkulu la khathalaka