Ku Chava—Xana Ku Ta Hela?

XANA munhu la hanyaka emisaveni ya namuntlha leyi nga ni khombo a nga tshama a nga chavi nchumu nikatsongo? Doo! Hambi ku ri vanhu lava nga ni ripfumelo eka Xikwembu va langutana ni makhombo lama vangaka gome. Hi xikombiso, eka lembe-xidzana ro sungula C.E., muapostola Pawulo la endzeleke tindhawu to tala u vule leswaku u tshovekeriwe hi xikepe, u langutane ni makhombo ya le milambyeni, ya tinsula-voya ni ya le dorobeni. (2 Vakorinto 11:25-28) Hilaha ku fanaka namuntlha, vo tala va hina va boheka ku langutana ni swiyimo leswi nga ni khombo.

Hambiswiritano, hi nga tirhisa vuxiyaxiya, naswona loko hi nga tihoxi ekhombyeni ngopfu, a hi nge karhateki ngopfu. Bibele yi ri: “U tlharihile la voneke khombo kutani a tumbela, kambe la nga riki na ntokoto u ye emahlweni kutani u fanele a xupuriwa.” (Swivuriso 22:3) Xana hi tihi tindlela leti hi nga tisirhelelaka ha tona?

Ku Va Ni Vuxiyaxiya

Lexi tsakisaka, hambileswi Bibele yi tsariweke khale swinene, yi ni misinya ya milawu yo tala leyi nga hi pfunaka ku papalata makhombo namuntlha. Hi xikombiso, yi ri: “Malunghana ni munhu wo tlhariha, mahlo yakwe ma le nhlokweni yakwe; kambe xihunguki xi famba emunyameni lowukulu.” (Eklesiasta 2:14) Swa pfuna ku xiya leswaku i mani la nga ekusuhi na wena ni ku papalata tindhawu leti nga ni munyama loko swi koteka. Kumbexana loko u muka u nga famba hi switarata leswi nga ni mavoni lama voningaka kahle, hambiloko ndlela ya kona yi lehilenyana eka letin’wana. Nakambe Bibele yi ri: “Vambirhi va antswa ku tlula un’we . . . Loko munhu wo karhi o hlula un’we a ri yexe, vambirhi va nga n’wi hlula.” (Eklesiasta 4:9, 12) Loko u tshama endhawini leyi nga ni khombo, xana u nga hlela leswaku u famba ni munhu un’wana loko u muka?

Loko nsula-voya yi ku hlasela, i vutlhari ku tsundzuka leswaku vutomi i bya risima swinene ku tlula swilo leswi u nga na swona. (Matewu 16:26) Nakambe, i swa nkoka ku tsundzuka leswaku loko ntshungu wu hlangana leswaku wu ta vilela hi nchumu wo karhi, wu ni khombo naswona wu nga ha endla swilo leswi nga languteriwangiki.—Eksoda 23:2.

Loko u hlaseriwa hi munhu la vulaka swilo leswi fambisanaka ni mahanyelo yo biha, a vula mafenya yo thyaka kumbe a ringeta ku ku khumba, i swinene leswaku u n’wi komba kahle leswaku a wu lavi ku twa nchumu ha yena. Swi nga ha lava u suka kwalaho, hilaha Yosefa a endleke hakona loko wansati la nga ni mahanyelo yo biha a n’wi khoma. U ‘balekile a humela ehandle.’ (Genesa 39:12) Loko swi nga koteki leswaku u suka, u nga ha ku: “Tshika leswi u swi endlaka!” kumbe u ku: “U nga ndzi khumbi!” kumbe u ku: “A ndzi swi rhandzi leswi u swi vulaka.” Loko swi koteka, papalata tindhawu leti vanhu va talaka ku xanisiwa eka tona.

Ku Langutana Ni Ku Chava Ekaya Hi Ndlela Leyi Humelelaka

Xana u nga endla yini loko u chava nuna wa wena la rhandzaka nyimpi? Swi nga ha va vutlhari leswaku u kunguhata kahle leswaku u ta baleka njhani loko o tshuka a ku xungeta kumbe a xungeta vutomi bya wena kumbe bya vana va wena.a Bibele yi vula leswaku Yakobe a a hlele kahle leswaku u ta baleka njhani loko makwavo Esawu o tshuka a n’wi hlasela. A nga n’wi hlaselanga, kambe a a endle kahle hi ku hlela. (Genesa 32:6-8) Ku hlela ndlela leyi u nga ta baleka ha yona swi nga ha vula ku vulavula ni un’wana loyi a nga ta ku rhurhela loko swiyimo swi koxa leswaku u tsema u ri vona. U nga ha n’wi hlamusela xiyimo xa wena kahle munhu wa kona. Swi nga ha pfuna leswaku maphepha ya nkoka ni swilo swin’wana swa risima swi tshama swi lunghekile.

Nkarhi wun’wana swi nga ha lava u mangalela nuna wa wena emaphoriseni loko a ku xanisa naswona u kombela leswaku ma ku sirhelela.b Bibele yi dyondzisa leswaku hinkwavo va fanele va byarha vutihlamuleri bya swiendlo swa vona. (Vagalatiya 6:7) Bibele yi vula leswi hi vafumi: “I mutirheli wa Xikwembu ku ku endlela leswinene. Kambe loko u endla leswo biha, swi fanerile leswaku u chava.” (Varhoma 13:4) Ku xanisa munhu ekaya i vugevenga, swa fana ni ku n’wi xanisa exitarateni. Ku sala-sala munhu endzhaku na swona i vugevenga ematikweni yo tala.

Ku endla leswi hi buleke ha swona laha swi nga ha endla leswaku u nga chavi ngopfu. Kambe Bibele a yo nyikela swiringanyeto leswi tirhaka ntsena. I buku ya vuprofeta lebyi nga taka byi nga tsandzeki lebyi paluxaka leswi Xikwembu xi swi endlaka sweswi ni leswi xi nga ta swi endla enkarhini lowu taka. Hi wihi ntshembo lowu Bibele yi wu nyikelaka eka vanhu lava va tikumaka va boheka ku hanya hi ku chava?

Leswi Ku Tshama Hi Ku Chava Swi Vulaka Swona

Xa nkoka, muapostola Pawulo u tsale a ku: “Emasikwini yo hetelela ku ta fika minkarhi ya mangava leyi swi nonon’hwaka ku langutana na yona. Hikuva vanhu va ta va lava tirhandzaka, . . . lava nga riki na xinakulobye xa ntumbuluko, lava nga laviki ntwanano hambi wu ri wihi, valumbeti, lava nga tikhomiki, lava nga ni tihanyi, lava nga rhandziki vunene.” (2 Timotiya 3:1-3) Marito lawa ma hlamusela minkarhi yo chavisa swinene!

Loko Yesu a vulavula hi “makumu ya mafambiselo ya swilo,” u te: “Tiko ri ta pfukela tiko rin’wana, ni mfumo wu ta pfukela mfumo wun’wana; ku ta va ni ku tsekatseka lokukulu ka misava, naswona ku ta va ni mintungu ni ku kayivela ka swakudya; ku ta va ni swivono leswi chavisaka ni swikombiso leswikulu leswi humaka etilweni.” (Matewu 24:3, 7, 8; Luka 21:10, 11) Hikwalaho, “swivono leswi chavisaka” leswi hi swi voneke leswi swi hoxaka xandla eka ku chava ka hina a swi fanelanga swi hi hlamarisa. Kambe, swi vula yini ke?

Yesu u te: “Loko mi vona swilo leswi swi humelela, tivani leswaku mfumo wa Xikwembu wu kusuhi.” (Luka 21:31) Enkarhini wa hina, hi langutele leswaku hulumendhe ya Xikwembu yi fuma vanhu hinkwavo ku suka etilweni. (Daniyele 2:44) Kutani, vutomi byi ta va njhani hi nkarhi wolowo?

Ku Ntshunxeka Eka Ku Chava!

Bibele yi vulavula hi nkarhi lowu taka wa ku rhula laha tinyimpi ti nga taka ti nga ha vi kona, vaendli va leswo biha a va nge he vi kona, naswona misava yi ta tala hi vanhu lava rhandzaka Xikwembu. Petro, muapostola wa Yesu, u tsale hi ta “siku [leri taka] ra vuavanyisi ni ra ndzoviso wa vanhu lava va nga xi xiximiki Xikwembu.” Ku hava munhu wo biha loyi hi nga ta n’wi chava hikuva “ku ta va ni ku lulama” emisaveni. (2 Petro 3:7, 9, 13) Mawaku ndlela leyi hi nga ntshunxekaka ha yona loko hi hanya exikarhi ka vanhu lavo tshembeka lava va rhandzanaka hakunene! Ntshembo lowu wu hi pfuna ku vona makhombo ya sweswi hi tihlo rin’wana. Ma ta helela makumu.—Pisalema 37:9-11.

Ku pfuna lava karhatekeke, muprofeta wa Yehovha u byeriwe leswi: “Byelani lava vilelaka embilwini mi ku: ‘Tiyani. Mi nga chavi. Maswivo! Xikwembu xa n’wina xi ta ta hi ku avanyisa, Xikwembu xi ta ta hi ku rihisa. Xona xi ta ta xi ta mi ponisa.’” (Esaya 35:4) Hikwalaho, malandza ya Xikwembu xa ntiyiso ma nga languta vumundzuku ma ri ni ntshembo. (Vafilipiya 4:6, 7) Eka vanhu lava bohekaka ku hanya hi ku chava, swa chavelela ku tiva leswaku Yehovha a nga xi tshikanga xikongomelo xakwe xo sungula xa leswaku misava yi tala hi vanhu lava n’wi tivaka ni ku kombisa timfanelo takwe ta rirhandzu.—Genesa 1:26-28; Esaya 11:9.

Ha swi tiva leswaku ku hava lexi nga sivelaka Yehovha ku hetisisa xikongomelo xakwe xa rirhandzu hi vanhu. (Esaya 55:10, 11; Varhoma 8:35-39) Loko hi swi twisisa leswi, marito lama dumeke ya mupisalema ma va yo hlawuleka eka hina. Kwalaho ha hlaya: “Yehovha i murisi wa mina. . . . U phyuphyisa moya-xiviri wa mina. Wa ndzi rhangela emintileni ya ku lulama hikwalaho ka vito rakwe. Hambiloko ndzi famba enkoveni wa ndzhuti lowukulu, a ndzi chavi nchumu xo biha, hikuva u na mina.” (Pisalema 23:1-4) Hambileswi xiyimo xi nga ha nyanyaka ku biha, misava leyi eka yona ku nga ta va ku nga ri na ku chava yi le kusuhi naswona yi ta ta hambi ko ba lexi dumaka.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Swifaniso leswi nga eka tluka 8-10]

Ku nga ri kungani Xikwembu xi ta tisa misava leyi vanhu va nga taka va nga chavi eka yona