Langutelo Ra Bibele

Xana U Fanele U Khongela Eka Wanhwana Mariya?

MARIYA u tiveka ngopfu eka vanhu vo tala lava tivaka swo karhi hi Vukreste. Matsalwa ma vula leswaku Xikwembu xa Matimba Hinkwawo xi katekise wanhwana loyi hi ku n’wi hlawula leswaku a va mana wa Yesu. Ku tswariwa ka Yesu a ku hlawulekile hikuva Mariya a a nga si tivana ni wanuna loko a tika. Tikereke tin’wana ta Vujagana i khale ti gandzela Mariya hi ndlela yo hlawuleka. Hi 431 C.E., Huvo ya le Efesa yi n’wi vitane “Mana wa Xikwembu,” naswona namuntlha vanhu vo tala va dyondzisiwe ku khongela eka yena.a

Vagandzeri va ntiyiso va swi tiva leswaku va fanele va kongomisa swikhongelo swa vona eka munhu la faneleke. Xana Bibele yi dyondzisa yini emhakeni leyi? Xana Vakreste va fanele va khongela eka Wanhwana Mariya?

“Hi Dyondzise Ndlela Ya Ku Khongela”

Rungula ra Evhangheli ya Luka ri vula leswaku un’wana wa vadyondzisiwa va Yesu u n’wi kombele a ku: “Hosi, hi dyondzise ndlela ya ku khongela.” Loko a hlamula, Yesu u te: “Loko mi khongela, vulani leswi, ‘Tatana, vito ra wena a ri kwetsimisiwe.’” EDyondzweni ya yena ya le Ntshaveni, Yesu u tlhele a lerisa valandzeri va yena ku khongela va ku: “Tata wa hina la nge matilweni, vito ra wena a ri kwetsimisiwe.”—Luka 11:1, 2; Matewu 6:9.

Kutani, nchumu wo sungula lowu hi wu dyondzaka hileswaku xikhongelo kumbe marito yo gandzela, ma fanele ma kongomisiwa eka Tata wa Yesu, ku nga Yehovha. Ku hava laha Bibele yi hi pfumelelaka ku khongela eka munhu un’wana. Leswi swa fanela tanihi leswi Muxe a byeriweke leswi landzelaka loko a kuma Swileriso swa Khume, Yehovha i “Xikwembu lexi lavaka ku tinyiketela loku hlawulekeke.”—Eksoda 20:5.

Ku Vuriwa Yini Hi Rosari?

Vo tala lava khongelaka eka Mariya va dyondzisiwe leswaku va nga kuma mikateko loko va phindha-phindha swikhongelo hi ndlela yo hlawuleka—swikhongelo swo fana ni xikhongelo xo Dzunisa Mariya, Xikhongelo xa Hosi ni swin’wana. Eka Makhatoliki, “ndlela leyi tolovelekeke swinene yo khongela Mariya handle ko kanakana i rosari,” hi ku vula ka buku leyi nge Symbols of Catholicism. Rosari i ndlela ya vukhongeri yo xixima Wanhwana Mariya. Nakambe rito leri ri vula vuhlalu lebyi huleriweke lebyi tirhisiwaka ku hlayela swikhongelo. Buku leyi yi ri: “Ku ni mixaka ya ntlhanu ya vuhlalu lebyi huleriweke hi khume-khume lebyi hambanisiweke hi vuhlalu byin’we, vuhlalu byebyo byi kombisa leswaku u fanele u phindha xikhongelo xo ‘Dzunisa Mariya’ ka 50, ‘Xikhongelo xa Hosi’ ka ntlhanu ni ‘Xikhongelo xo Dzunisa Tatana’ ka ntlhanu.” Xana Xikwembu xa swi yingisa swikhongelo swo phindha-phindha swa rosari?

Nakambe, swiletelo leswi Yesu a swi nyikeke vadyondzisiwa va yena swi hi byela leswi hi faneleke hi swi endla. U te: “Loko u khongela, u nga vuli swilo leswi fanaka hi ku phindha-phindha, hilaha vanhu va matiko va endlaka hakona, hikuva va anakanya leswaku va ta twiwa hi ku tirhisa marito yo tala.” (Matewu 6:7) Hikwalaho Yesu u va byele hi ku kongoma valandzeri va yena leswaku va papalata ku phindha-phindha marito eswikhongelweni swa vona.

Un’wana a nga ha vutisa, ‘Xana Yesu a nga va dyondzisanga vadyondzisiwa va yena ku phindha-phindha Xikhongelo xa Hosi, lexi ku nga xiphemu xa rosari?’ Ha pfumela leswaku Yesu u va nyike xikhongelo xa xikombiso, lexi tivekaka tanihi Tata wa Hina kumbe Xikhongelo xa Hosi. Hambiswiritano, hi fanele hi xiya leswaku u endle tano endzhaku ka loko a nyikele xitsundzuxo lexi nga laha henhla xa ku nga vuli “swilo leswi fanaka hi ku phindha-phindha.” Leswaku Yesu a a nga swi lavi leswaku xikhongelo xa xikombiso xi phindha-phindhiwa swa vonaka eka marito ya yena lawa a ma vekeke hi tindlela timbirhi leti nga faniki lama rhekhodiweke kambirhi loko a dyondzisa vadyondzisiwa va yena ku khongela. (Matewu 6:9-15; Luka 11:2-4) Dyondzo leyi Yesu a yi nyikeleke eka swiendlakalo sweswo a yi fana, kambe marito a ma nga fani. Leswi swi hi byela leswaku Yesu a a nyikela swikombiso swa ndlela leyi valandzeri va yena va faneleke va khongela ha yona ni leswi va faneleke va swi khongelela. Xa nkoka ngopfu, marito ya yena ma kombisa leswaku i mani loyi xikhongelo xi faneleke xi kongomisiwa eka yena.

Ku Xixima Mariya

Mhaka ya leswaku Matsalwa a ma va dyondzisi Vakreste ku khongela Mariya a yi vuli leswaku a va fanelanga va xixima leswi a swi endleke leswaku a hetisisa swikongomelo swa Xikwembu. Mikateko leyi kumiwaka hikwalaho ka N’wana wa yena yi ta va pfuna hilaha ku nga heriki vanhu hinkwavo lava yingisaka. Mariya hi byakwe u te: “Switukulwana hinkwaswo swi ta ndzi vula loyi a tsakeke.” Naswona muzala wakwe Elizabeta u vule leswaku Mariya a a “katekile exikarhi ka vavasati.” Hakunene a a katekile. Mariya u kume lunghelo ro hlawuleka, ku va a hlawuriwile leswaku a tswala Mesiya.—Luka 1:42, 48, 49.

Hambiswiritano, Matsalwa a ma kombeteli eka Mariya ntsena tanihi wansati la katekeke. Hikwalaho ka leswi Yayele a swi endleke leswaku rixaka ra Israyele wa khale ri vuyeriwa, na yena ku vuriwe leswaku hi loyi a “katekeke ngopfu exikarhi ka vavasati.” (Vaavanyisi 5:24) Hi fanele hi tekelela Yayele la tshembekeke, Mariya ni vavasati van’wana vo tala lava chavaka Xikwembu lava boxiweke eBibeleni—kambe ku nga ri ku va gandzela.

Mariya a a ri mulandzeri wa Yesu la tshembekaka. A a ri kona eka swiendlakalo swo hambana-hambana swa vutirheli bya yena bya laha misaveni ni loko a fa. Endzhaku ka loko Yesu a pfuxiwile a a “phikelela exikhongelweni” swin’we ni vamakwavo wa Yesu. Leswi swi hi nyika xivangelo xo tshemba leswaku u totiwe hi moya lowo kwetsima swin’we na vona hi Pentekosta ya 33 C.E. naswona u ni ntshembo wo va xiphemu xa ntlawa wa mutekiwa loyi a nga ta fuma etilweni swin’we na Kreste.—Matewu 19:28; Mintirho 1:14; 2:1-4; Nhlavutelo 21:2, 9.

Kambe ku hava ni nchumu wun’we lowu hi pfumelelaka leswaku hi khongela eka Mariya. Xikhongelo lexi humaka embilwini i xa nkoka evugandzerini, naswona Vakreste va khutaziwa leswaku va “phikelela exikhongelweni.” (Varhoma 12:12) Hambiswiritano, swikhongelo swo tano hinkwaswo swi fanele swi kongomisiwa eka Yehovha ntsena, ha Yesu Kreste.—Matewu 4:10; 1 Timotiya 2:5.

[Nhlamuselo ya le hansi]