Vantshwa Va Vutisa . . .

Xana Mucato Wa Hina Wu Fanele Wu Voniwa Hi Mani Na Mani?

“I ntombhi ya mina Cindy loyi a vuleke leswaku hi baleka hi ya tekana exihundleni, handle ko byela vanghana ni maxaka ya hina hinkwawo. Endzhaku ko bula ha swona, hi vone leswaku a swi nga ta hi dyela nkarhi ni matimba naswona a swi ta endla leswaku hi nga vi na ntshikilelo.”—Allen.a

LOKO u kurile leswaku u nga nghenela vukati naswona u rhandzana ni un’wana, mhaka ya ku baleka u ya tekana ni un’wana exihundleni yi nga ha vonaka yi ri yinene. Eswiyin’weni swin’wana, mpatswa wu nga ha ringeka leswaku wu baleka wu ya tekana handle ko byela hambi ku ri vatswari va wona.b Hi wihi nsinya wa nawu lowu nga mi pfunaka eku endleni ka xiboho?

Xana Ndhavuko I Wa Nkoka?

Hambileswi nkhuvo wa vukati wu tolovelekeke eka mindhavuko yo tala, kambe mikhuva leyi fambisanaka na wona ya hambana swinene. Eka mpatswa wa Vakreste, mhaka leyikulu a hileswaku nkhuvo wa vona wu hetisisa mindhavuko ya kwalaho. (Varhoma 12:2) Kambe, xa nkoka ngopfu i ku endla leswaku ku gangisana ka vona ni vukati bya vona swi tisa ku dzuneka eka Yehovha Xikwembu.—1 Vakorinto 10:31.

Tanihi leswi vukati byi nga lunghiselelo ro xiximeka, a hi nchumu lowu mimpatswa yo tala yi nga rhandzaka ku wu endla xihundla. Ematikweni yo tala ya le Vupela-dyambu, mimpatswa leyi nga Timbhoni ta Yehovha hakanyingi yi hlela leswaku yi tekanela eHolweni ya Mfumo ya kwalaho.c Endzhaku ka sweswo yi ya eswakudyeni laha yi nga ha titsakisaka ni maxaka ni vanghana. Minkhuvo yo tano a yi fanelanga yi va yikulu ngopfu. Kambe ku hlela mucato ni swakudya swa tshikilela naswona swi nga ha koxa mali yo tala. Hi xikombiso, le United States swakudya swa mucato hi xitalo swi dya magidi ya tirhandi.

Leswaku yi nga tshikileleki ni ku tirhisa mali yo tala, mimpatswa yin’wana yi hlawula ku va ni mucato wo olova swinene. Cindy u ri: “Hi byele vatswari va hina leswaku a hi nge endli mucato lowu tolovelekeke, hikuva hi lava leswaku wu va mucato wo olova naswona wu nga koxi mali yo tala. Vatswari va mina va hi tiyisekisile leswaku va xi twisisa xiyimo xa hina. A va hi seketela swinene.” Hi hala tlhelo, loko Allen, jaha ra Cindy, loyi a boxiweke eku sunguleni, a byele vatswari va yena hi ta mucato wa vona, a va nga xi twisisi nikatsongo xiboho xa vona. Allen u ri: “A va ehleketa leswaku hi endle xiboho lexi hikwalaho ka leswi ku nga ni swin’wana leswi va swi endleke. Kambe a swi nga ri tano nikatsongo.”

Vatswari va wena na vona va nga ha hela matimba loko u ehleketa ku endla mucato wo olova, tanihi leswi va nga ha lavaka leswaku ku va ni vanhu vo tala esikwini leri ro hlawuleka. Kambe ku vuriwa yini loko u ehleketa ku nghenela vukati u nga va byelanga vatswari va wena hileswi u swi tivaka leswaku ndyangu wa ka n’wina a wu nge swi lavi leswaku u cata?

Ehleketela Ndlela Leyi Ndyangu Wa Ka N’wina Wu Titwaka Ha Yona

Swi nga endleka vatswari va wena va ringanyeta sweswo hikuva va anakanya leswaku wa ha ri ntsongo leswaku u endla swiboho leswikulu swonghasi. Va nga ha chava leswaku leswi u swi lavaka swi nga ha cinca loko u ri karhi u kula naswona u nga ha tisola hi munghana wa vukati loyi u n’wi hlawuleke. Hi hala tlhelo, va nga ha ku teka u kurile leswaku u nga nghenela vukati kambe va vona onge murhandziwa wa wena u ni ku tsana ko karhi. Kumbe va nga ha ku arisa ku nghenela vukati hikuva munghana wa wena wa vukati a nga ri wa vukhongeri lebyi fanaka ni bya wena.

Loko vatswari va wena ku ri Vakreste va ntiyiso, kumbexana swivangelo swa ku karhateka ka vona swi sekeriwe eBibeleni. Swa fanela leswaku va boxa ku kanakana loku va nga ha vaka va ri na kona. Entiyisweni, Yehovha u ta va teka va ri lava nga khathariki ni lava nga riki na rirhandzu loko va nga swi endli sweswo. Naswona swi ta ku vuyerisa ku twa mavonelo ya vona.—Swivuriso 13:1, 24.

Hi xikombiso: Loko u xava xiambalo xo karhi, u lava ku twa vonelo ra munhu un’wana ku vona loko xiambalo xexo xi ku fanela. A hi nkarhi hinkwawo laha u nga pfumelelanaka ni mavonelo ya vona kambe u ta lava leswaku vanghana va wena va ku byela loko xiambalo xexo xi nga ta ku fanela kumbe xi nga ku ringani. U ta tlangela mavonelo ya vona, tanihi leswi va nga ha vaka va ku pfuna leswaku u nga tlangisi mali. Hikwalaho u fanele u swi tlangela swinene ku twa mavonelo ya va ndyangu wa ka n’wina malunghana ni munghana wa vukati loyi u n’wi hlawulaka. Hambileswi xiambalo u nga ha xi tlheriselaka exitolo kumbe u xi cukumeta, kambe Yehovha u langutele leswaku u tshama ni munghana wa wena wa vukati hilaha ku nga heriki. (Matewu 19:5, 6) Loko u hlawula munghana wa vukati loyi mahanyelo ni vumoya bya yena swi nga fambisaniki ni swa wena, vukati bya n’wina byi ta ku vangela swiphiqo leswi tlulaka leswi nga ha vangiwaka hi xiambalo lexi nga ku ringaniki kahle. (Genesa 2:18; Swivuriso 21:9) Hikwalaho ka swona, swi nga ha endleka u nga wu kumi ntsako wa xiviri.—Swivuriso 5:18; 18:22.

Vatswari van’wana va nga ha va va sivela vana va vona leswaku va nga ngheneli vukati hikwalaho ka vutianakanyi—hi xikombiso, leswaku va lawula vana va vona. Hambiswiritano, loko u nga si bakanya ndlela leyi vatswari va wena va karhatekeke ha yona, u yi teka tanihi vutianakanyi naswona u nga si cata va nga swi tivi, ha yini u nga kambisisi swivangelo swa vona?

Xivangelo Xa Ku Va Ni Vuxiyaxiya

I ntiyiso leswaku leswi u swi rhandzaka swi ta cinca loko u ri karhi u kula. Muapostola Pawulo u tsale a ku: “Loko ndza ha ri xihlangi, a ndzi vulavula tanihi xihlangi, ndzi ehleketa tanihi xihlangi, ndzi anakanya tanihi xihlangi; kambe leswi sweswi ndzi nga wanuna, ndzi tshike mikhuva ya xihlangi.” (1 Vakorinto 13:11) Hilaha ku fanaka, mikhuva ya munhu un’wana leyi ku kokaka mahlo tanihi muntshwa swi nga ha endleka yi nga ha ku koki mahlo loko se u kurile. Hi yona mhaka leyi Bibele yi bumabumelaka leswaku u yima kukondza u ‘hundza eka vurhumbuki bya vuntshwa’—malembe lawa u navelaka ngopfu rimbewu—u nga si endla goza ra nkoka ro hlawula munghana wa vukati.—1 Vakorinto 7:36.

Ku vuriwa yini loko vatswari va wena va sola murhandziwa wa wena? Hikwalaho ka ntokoto lowu vatswari va wena va nga na wona, matimba ya vona ya ku twisisa ma leteriwe kahle leswaku va hambanisa leswinene eka leswi nga riki swinene. (Vaheveru 5:14) Xisweswo va nga ha vona swihoxo leswikulu eka mahanyelo ya loyi u rhandzanaka na yena, leswi u nga swi voniki. Anakanya nsinya wa nawu lowu kumekaka eka leswi Solomoni wanuna wo tlhariha a swi tsaleke: “Lowo sungula enandzwini wakwe u lulamile; munhu-kulobye wa fika kutani a n’wi lavisisa hakunene.” (Swivuriso 18:17) Hilaha ku fanaka, murhandziwa wa wena a nga ha va a ku tiyisekisile leswaku u wa yena. Hambiswiritano, endzhaku ka loko vatswari va wena va ‘n’wi lavisisile hakunene,’ va nga ha ku komba tinhla tin’wana leti u faneleke u anakanyisisa ha tona.

Hi xikombiso, va nga ha ku tsundzuxa leswaku Bibele yi lerisa Vakreste va ntiyiso ku teka “eHosini ntsena.” (1 Vakorinto 7:39) U nga ha vula leswaku u tiva van’wana lava va tekaneke ni vanhu lava a va nga ri Vakreste-kulobye kambe sweswi hinkwavo va tirhelaka Yehovha va tsakile. Ina, sweswo swa humelela. Hambiswiritano, a va tati ni xandla. Loko u tekana ni munhu la nga riki wa ripfumelo leri fanaka ni ra wena, a wu tluli milawu ya Yehovha ntsena kambe u tihoxa ekhombyeni lerikulu hi tlhelo ra moya.—2 Vakorinto 6:14.d

Xivangelo Lexi Nga Riki Xinene Xo Nghenela Vukati

Vantshwa van’wana va balekile kutani va nghenela vukati hikwalaho ka leswi va tikhomeke hi ndlela yo biha naswona va anakanya leswaku ku tekana ni munhu yoloye swi ta ntshunxa ripfalo ra vona. Kumbexana va nga ha va va lava ku pfala vuyelo bya xidyoho xa vona, xo fana ni nyimba leyi va nga yi laviki.

Loko u nghenela vukati leswaku u pfala xidyoho, u nga ha va u tlhandleka xidyoho ehenhla ka xin’wana. Solomoni u tsundzuxile: “Loyi a fihlaka ku tlula nawu kakwe a nge humeleli, kambe loyi a tiphofulaka kutani a tshika, u ta kombiwa tintswalo.” (Swivuriso 28:13) Vatswari va Solomoni, ku nga Davhida na Bati-xeba, va vone vuphukuphuku bya ku tumbeta ku tikhoma ka vona ko biha. (2 Samuwele 11:2–12:25) Ematshan’weni yo tumbeta xidyoho xa wena, vulavula ni vatswari va wena ni vakulu va vandlha. Sweswo swi ta lava leswaku u va ni xivindzi, kambe u nga tiyiseka leswaku Yehovha u ta ku rivalela loko u hundzuka. (Esaya 1:18) Loko se u ri ni ripfalo leri tengeke, u ta swi kota ku endla xiboho lexinene malunghana ni vukati.

Papalata Ku Tisola

Loko a tsundzuka mucato wa yena, Allen u ri: “Xiboho xa hina xo endla mucato wo olova xi endle leswaku hi nga vi na ntshikilelo. Lexi ndzi tisolaka ha xona hileswaku a ndzi wu pfunanga ndyangu wa ka hina leswaku wu twisisa xivangelo xa xiboho xa hina.”

Leswaku mpatswa wu hlawula ku endla nkhuvo wa ndhavuko kumbe e-e, i xiboho xa wona. Hambiswiritano, loko u endla xiboho hambi xi ri xihi hi ku nghenela vukati, tinyike nkarhi wo vulavurisana ni ndyangu wa ka n’wina u tlhela u ‘xiyisisa magoza ya wena.’ Sweswo swi ta endla leswaku u nga tisoli.—Swivuriso 14:15.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 17]

Loko u endla xiboho hambi xi ri xihi hi ku nghenela vukati, bula ni ndyangu wa ka n’wina