Xana U Fanele U Kholwa Mani?

“Ina, yindlu yin’wana ni yin’wana yi akiwa hi munhu, kambe loyi a akeke swilo hinkwaswo i Xikwembu.”—VAHEVERU 3:4.

XANA u pfumelelana na swona leswi tsariweke hi mutsari loyi wa Bibele? Ku sukela loko ndzimana yoleyo yi tsariwile, vanhu se va ni malembe ya kwalomu ka 2 000 va ri karhi va endla nhluvuko wa sayense. Xana wa ha ri kona la ehleketaka leswaku ndlela leyi ntumbuluko wu endliweke ha yona, yi kombisa leswaku ku fanele ku ri ni Muendli, Muvumbi—ku nga Xikwembu?

Hambi ku ri ematikweni lama hluvukeke, vanhu vo tala va ha pfumela leswaku Xikwembu xi kona. Hi xikombiso, le United States, nkambisiso lowu endliweke hi magazini wa Newsweek hi 2005 wu kume leswaku vanhu lava endlaka 80 wa tiphesente “va kholwa leswaku Xikwembu hi xona xi vumbeke vuako hinkwabyo.” Xana va kholwa leswi hikwalaho ka leswi va nga dyondzekangiki? Xana va kona van’wasayense lava kholwaka leswaku Xikwembu xi kona? Hi 1997, magazini wa sayense lowu vuriwaka Nature wu vike leswaku kwalomu ka 40 wa tiphesente ta vativi va sayense ya vutomi, vativi va sayense ya ntumbuluko ni va tinhlayo lava ku buriweke na vona, va kholwa leswaku Xikwembu xi kona, naswona xi yingisela swikhongelo xi tlhela xi swi hlamula.

Kambe, va kona van’wasayense van’wana lava nga laviki ni ku yi twa ya vukona bya Xikwembu. Dok. Herbert A. Hauptman, la wineke sagwadi ra Nobel, wa ha ku byela lava a va ri kona eka nhlangano wa sayense leswaku ku kholwa leswaku Xikwembu xi kona, a swi fambisani ni sayense ya xiviri. U te: “Ku pfumela mhaka leyi, swi ni khombo swinene eka vanhu.” Hambi ku ri van’wasayense lava kholwaka leswaku Xikwembu xi kona va kanakana ku dyondzisa leswaku ndlela leyi swimilana ni swiharhi swi vumbekeke ha yona, swi kombisa leswaku ku fanele ku ri ni Muendli. Ha yini? Loko a nyikela xivangelo xin’wana, Douglas H. Erwin, mutivi wa sayense ya masalela ya leswi feke wa Nhlengeletano leyi sunguriweke hi Smithson, u ri: “Yin’wana ya milawu ya sayense hileswaku, sayense a yi pfumeli leswaku ku ni nchumu lowu va nge i masingita.”

A hi tivi leswaku u ta swi tsakela leswaku van’wana va ku byela leswi u faneleke u swi ehleketa ni ku swi kholwa. Kumbexana u nga tikambisisela byin’wana bya vumbhoni byebyo kutani u tiendlela xiboho. Loko u ri karhi u hlaya hi leswi sayense ya ha ku swi tshubulaka sweswinyana leswi tsariweke eka matluka lama landzelaka, tivutise, ‘Xana swa twala ku gimeta hileswaku ku ni Muvumbi?’

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 3]

Kambisisa vumbhoni hi wexe

[Bokisi leri nga eka tluka 3]

XANA TIMBHONI TA YEHOVHA TI WELA EKA NTLAWA WA TI-CREATIONIST?

Timbhoni ta Yehovha ti tshemba rungula ra ku tumbuluxiwa ka swilo hilaha ri tsariweke hakona ebukwini ya Bibele ya Genesa. Kambe, Timbhoni ta Yehovha a ti weli eka vanhu lava vitaniwaka ti-creationist. Ha yini? Xo sungula, lava ntlawa wa ti-creationist va kholwa leswaku vuako ni misava ni hinkwaswo leswi hanyaka eka yona swi vumbiwe hi masiku ya tsevu lama leheke tiawara ta 24 emalembeni ya kwalomu ka 10 000 lama hundzeke. Kambe, Bibele a yi swi dyondzisi sweswo.a Nakambe, lava ti-creationist va amukele tidyondzo to tala leti nga seketeriwiki eBibeleni. Timbhoni ta Yehovha ti seketela tidyondzo ta tona ta vukhongeri eRitweni ra Xikwembu ntsena.

Tlhandlakambirhi, ematikweni man’wana rito leri nge “creationist” i mavizweni wa leri nge Fundamentalist, ku nga mintlawa leyi ngheneke hi nhloko eka tipolitiki. Mintlawa leyi yi ringeta ku tshikilela van’watipolitiki, vaavanyisi ni vadyondzisi leswaku va landzela milawu ni tidyondzo leti fambisanaka ni vukhongeri bya yona.

Timbhoni ta Yehovha tona, a ti ngheni eka tipolitiki. Ti xixima mfanelo ya hulumendhe yo endla milawu ni ku tiyiseka leswaku milawu yoleyo ya landzeleriwa. (Varhoma 13:1-7) Kambe, ti hanya hi ku landza marito ya Yesu lama vulaka leswaku a ti fanelanga ti va “xiphemu xa misava.” (Yohane 17:14-16) Loko ti chumayela, ti pfuna vanhu ku vona leswaku swa vuyerisa ku hanya hi misinya ya milawu ya Bibele. Kambe, a ti ngheni etimhakeni ta tipolitiki hi ku ringeta ku seketela mintlawa ya va-Fundamentalist leyi ringetaka ku sindzisa van’wana leswaku va hanya hi misinya ya milawu ya Bibele.—Yohane 18:36.

[Nhlamuselo ya le hansi]