Ngalava Ya Nowa Ni Vutshila Bya Ku Aka Swikepe

A NDZI ri muaki wa swikepe tlhelo munjhiniyara wa mafambelo ya swona ematini ku tlula malembe ya 40. Ntirho wa mina a wu katsa ku mpfampfarhuta swikepe leswi nga ni swivumbeko swo hambana-hambana ku katsa ni michini yin’wana leyi endlaka leswaku swi kota ku famba kahle ematini. Hi 1963, loko ndza ha tshama eBritish Columbia, le Canada, un’wana wa Timbhoni ta Yehovha u ndzi byele leswaku buku ya Bibele ya Genesa yi vula leswaku ngalava ya Nowa a yi fana ni bokisi ro leha. Xivumbeko xa yona xi ndzi hlamarisile, hiloko ndzi sungula ku yi kambisisa hi vuenti.

Buku ya Genesa yi vula leswaku Xikwembu xi endle xiboho xo herisa vubihi lebyi a byi ri kona emisaveni hi mati ya ndhambi. Xi byele Nowa ku aka ngalava leswaku a ta tiponisa yena ni ndyangu wakwe, ku katsa ni swiharhi swo hambana-hambana eka Ndhambi leyikulu. Xikwembu xi byele Nowa ku aka ngalava leyi a yi ta leha swisungunu swa 300, ku anama ka yona ku va swisungunu swa 50 ni ku tlakuka ka yona ku va swisungunu swa 30. (Genesa 6:15) Hi ku ya hi mpimanyeto wun’wana wa manguva lawa, ngalava a yi lehe 134 wa timitara, yi aname 22 wa timitara naswona yi tlakuke 13 wa timitara.a Xisweswo a yi ri yikulu endzeni hi kwalomu ka 40 000 wa ti-cubic ta timitara, leswi vulaka leswaku a yi lava ku ringana ni xikepe xa Titanic.

Ndlela Leyi Ngalava A Yi Akiwe Ha Yona

Ngalava leyi a yi ri ni swithezi swinharhu, leswi a swi endla leswaku ngalava yi tiya swinene naswona a swi ri ni ndhawu leyi endlaka 8 900 wa timitara leti ringanaka matlhelo hinkwawo. A yi akiwe hi murhi wa nhlaka—xisweswo mati a ma nga ngheni—lowu kumbexana a ku ri murhi wa kipresi naswona a wu lemiwile endzeni ni le handle hi xikontiri. (Genesa 6:14-16) A hi byeriwanga leswaku Nowa a a ma bohelela ha yini mapulanga lawa. Kambe, hambiloko ku nga si vulavuriwa hi mhaka ya Ndhambi, Bibele yi vulavula hi vaendli va koporo ni switirhisiwa swa nsimbi. (Genesa 4:22) Hambiswiritano, ninamuntlha, ka ha tirhisiwa timhingu to karhi ku hlanganisa mapulanga loko ku endliwa swikepe swin’wana hi timhandzi.

Ngalava a yi ri ni makamara, nyangwa etlhelo, ni fasitere kumbe tsohari leyi a yi lehe xisungunu xin’we, kumbexana a yi ta nghenisa moya ni ku vonakala. Kambe buku ya Genesa a yi vuli nchumu hi mhandzi yo seketela seyila kumbe mhandzi yo kongomisa ngalava. Kahle-kahle rito ra Xiheveru leri vulaka “ngalava” ri tirhisiwa ku hlamusela bokisi leri Muxe a a hoxiwe eka rona eNambyeni wa Nayili loko a ha ri ntsongo.—Eksoda 2:3, 10.

A Yi Kota Ku Phaphamala Kahle

Ku leha ka ngalava a ku phindheke ka tsevu eka ku anama ka yona kumbe ka khume eka ku tlakuka ka yona. Swikepe swo tala swa manguva lawa swi akiwa hi mukhuva lowu fanaka, hambileswi ku leha ni ku anama ka swona ku lawuriwaka hi matimba lama lavekaka ku endlela leswaku xi kota ku famba kahle ematini. Kambe ngalava yona a yi fanele yi phaphamala kunene. Xana a yi swi kota ku phaphamala ehenhla ka mati?

Loko swikepe swi hungiwa hi moya ni magandlati swa tsekatseka hi ndlela yo karhi. Leswi swi yelana ngopfu ni ndlela leyi xikepe xi akiweke ha yona. Bibele yi vula leswaku ku ne mpfula leyikulu swinene leyi endleke leswaku ku va ni Ndhambi naswona yi tlhela yi vula leswaku Xikwembu xi endle leswaku ku hunga moya. (Genesa 7:11, 12, 17-20; 8:1) Matsalwa a ma hlamuseli leswaku magandlati ni moya a swi kule ku fikela kwihi, kambe swi nga ha endleka leswaku a swi ri ni matimba naswona swi cinca-cinca hilaha swi endlaka hakona namuntlha. Loko moya wu hunga hi matimba naswona wu hunga nkarhi wo leha, magandlati ma kula swinene. Ku engetela kwalaho, swi nga ha endleka ku tsekatseka ko karhi ka misava ku vange magandlati lamakulu.

Ndlela leyi ngalava a yi akiwe ha yona a yi yi pfuna ku tshama yi tiyile leswaku yi nga wi. Ndlela leyi ngalava a yi akiwe ha yona a yi ta yi pfuna leswaku yi tshama yi tiyile loko magandlati ya le lwandle ma yi hoxa hala ni hala. Loko magandlati ma yi hoxa henhla ni le hansi hi matimba, lava nga le ndzeni a va nga kumi ku rhula nikatsongo. Xikepe xi nga ha vaviseka loko xi yingayingisiwa hi magandlati. Xi fanele xi tiya kahle leswaku xi nga tshoveki hi le xikarhi loko xi tlakuriwa hi magandlati lamakulu hala ni hala hi nkarhi wun’we. Loko ngalava yo tlakuriwa hi gandlati lerikulu hi le xikarhi, naswona ku nga ri na nchumu lowu wu yi sekelaka hala matlhelo, yi nga ha tshoveka hi le xikarhi. Xikwembu xi byele Nowa leswaku vun’we bya vukhume bya ku leha ka xona byi fanele byi nghena ematini. Hi ku famba ka nkarhi vaaki va swikepe va dyondze ku vava leswaku mapimelo lawa, ma nga swi kota ku sivela khombo leri.

A Yi Nga Ri Na Khombo Naswona A Yi Famba Kahle

Hikwalaho ka leswi ngalava a yi ri ni xivumbeko xa bokisi naswona a yi swi kota phaphamala ematini, a yi vumbene kahle matlhelo hinkwawo. A yi ta va ni ntiko lowu ringanaka matlhelo hinkwawo. Swi le rivaleni leswaku Nowa u tiyisekile leswaku leswi a a swi rhwele swi vekiwe kahle endzeni, leswaku swi nga tikeli etlhelo rin’we—naswona a swi katsa swiharhi ni swakudya leswi a va ta swi dya lembe hinkwaro. Loko ndzhwalo wu vekiwe kahle, swi endla leswaku xikepe xi nga tikeriwi ngopfu. Xisweswo, ku ni swivangelo swimbirhi leswi endleke leswaku ngalava ni lava a va ri endzeni ka yona va pona Ndhambi ya misava hinkwayo—pulani ya ngalava leyi endliweke hi Yehovha ni nsirhelelo wakwe. A swi kanakanisi leswaku Xikwembu xi endle leswaku ngalava yi fika yi yima endhawini leyi hlayisekeke naswona yi faneleke.

Nkambisiso lowu ndzi wu endleke hi mhaka leyi wu ndzi endle ndzi pfumela leswaku leswi Bibele yi swi vulaka mayelana ni ngalava ya Nowa naswona swa yelana ni maakelo ya manguva lawa ya swikepe. Phela, swi tele leswi nga vuriwangiki ebukwini ya Genesa mayelana ni ngalava ni Ndhambi. Ndzi ni ntshembo wa leswaku siku rin’wana, endzhaku ka ku pfuxiwa ka vafi, ndzi ta hlangana na Nowa kwala emisaveni a ri na vanhu ni swiharhi leswi veke kona hikwalaho ka ngalava leyi a tirheke hi matimba ku yi aka. (Mintirho 24:15; Vaheveru 11:7) Ndzi ta rhanga hi ku n’wi nkhensa, yena ni ndyangu wa yena. Kutani ndzi ta n’wi vutisa swivutiso swo tala.— Xi lo nyikeriwa.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Bokisi/Xifaniso lexi nga eka tluka 22]

KU AKA NGALAVA

U nga ha tlanga hi ku aka ngalava hi ku tirhisa maendlelo lama nga laha hansi. (U nga ha aka leyikulu hi ku tirhisa pulani leyi ku yi aka.) U nga ha tirhisa phepha leri tolovelekeke kutani u endla leswaku ri nga ngheniwi hi mati hi ku ri tota hi mhula kumbe ku ri khirayona. Phepha ra kona ri nga ha petsiwa, kutani tikhona ta yona ti khomisiwa hi glu. Vekela nchumu wo karhi lowu nga ni ntikonyana endzeni ka yona—wo fana ni mali ya nsimbi u yi hangalasa endzeni kutani u yi namarheta hi glu—kukondza xiphemu xa yona xi nyupelanyana ematini kambe yona yi nga mbombomeli.

Ku vona leswaku ngalava ya wena a yi mbombomeli, yi veke endzeni ka bavhu leyi nga ni phayiphi ya mati. Bobometa phayindi ya masi kumbe nchumu lowu fanaka na yona leswaku u endla magandlati, u yi bisa xindzule-ndzule u endla onge wa yi bobometa, u ri karhi u yi yisa ehenhla ni le hansi.

[Dayagramu]

(Leswaku u vona rungula leri hleriweke hi ku helela, vona nkandziyiso wa kona)

PETSELA ENDZENI PETSELA ENDZENI

PETSELA ENDZENI PETSELA ENDZENI

[Xifaniso]

Ngalava a yi endliwe ku fana ni xikepe xa manguva lawa

[Tidayagramu/Swifaniso leswi nga eka tluka 20, 21]

(Leswaku u vona rungula leri hleriweke hi ku helela, vona nkandziyiso wa kona)

Emahlweni

Etlhelo

Ehenhla

Emahlweni

Etlhelo

Ehenhla

[Swifaniso]

Ngalava a yi lava ku ringana ni xikepe xa “Titanic” hi vukulu

[Swihlovo Swa Kona]

Titanic plan: Courtesy Dr. Robert Hahn/www.titanic-plan.com; photo: Courtesy of The Mariners’ Museum, Newport News, VA