Swivangelo Swo Tshemba Bibele

5. Vuprofeta Lebyi Hetisekeke

Ehleketa hi muvhumbhi wa ta maxelo loyi ku nga khale a dumile hi ku vhumbha ntiyiso nkarhi hinkwawo. Loko a vhumbha leswaku mpfula yi ta na, xana u nga famba ni xambhulele?

BIBELE yi tamele vuprofeta byo tala.a Rungula ra yona ri le rivaleni, hilaha van’wamatimu va tsaleke hakona. Vuprofeta bya Bibele i ntiyiso lowu heleleke.

Swilo leswi kombaka ku hambana. Vuprofeta bya Bibele hakanyingi byi vula ntiyiso, naswona ku hetiseka hambi ku ri vuxokoxoko bya byona lebyi nga nyawuriki. Hakanyingi byi katsa timhaka ta nkoka swinene byi tlhela byi vula leswi hambaneke ni leswi vanhu lava a va hanya enkarhini wolowo byi tsariweke ha wona a va langutele swona.

Xikombiso lexi hlamarisaka. Muti wa khale wa Babilona a wu akiwe hi vutlhari wu hingakanya Nambu wa Yufrata, naswona a wu vitaniwa “xivindzi xa swa tipolitiki, vukhongeri ni ndhavuko wa le Vuxeni.” Kwalomu ka lembe ra 732 B.C.E., muprofeta Esaya u tsale vuprofeta byo chavisa—Babilona a a ta lovisiwa. Esaya u tsale hi ku kongoma a ku: Murhangeri la vuriwaka “Korexe” a a ta wu hlula, mati ya Yufrata lama a ma wu sirhelerile a ma ta ‘oma,’ naswona tinyangwa ta muti ‘a ti nga ta pfariwa.’ (Esaya 44:27–45:3) Endzhaku ka malembe ya 200, hi October 5, 539 B.C.E., vuxokoxoko hinkwabyo bya vuprofeta lebyi byi hetisekile. Herodotus, n’wamatimu wa Mugriki (eka lembe-xidzana ra vuntlhanu B.C.E.) u tiyisekise ndlela leyi muti wa Babilona a wu ta wa ha yona.b

Vuprofeta lebyi laveke vurhena. Esaya u profete mhaka yo hlamarisa malunghana na Babilona a ku: “A ku nge he tshamiwi eka yena.” (Esaya 13:19, 20) Ku profeta ta ku lovisiwa ka muti lowukulu lowu nga sirheleleka a ku ri vurhena hakunene. U nga ha langutela leswaku loko muti wo tano wo lovisiwa wu nga tlhela wu pfuxiwa. Hambileswi muti wa Babilona wu nga ya emahlweni wu ri kona swa xinkarhana endzhaku ka ku hluriwa ka wona, eku heteleleni marito ya Esaya ma hetisekile. Namuntlha laha khale a ku ri muti wa Babilona “ko va rivala, ka hisa, i mananga naswona ku ni ritshuri,” hilaha magazini wa Smithsonian wu vikaka ha kona.

Loko u anakanyisisa hi vukulu bya vuprofeta bya Esaya, bya chavisa hakunene. Leswi a swi profeteke swi nga ha fana ni ku profeta ndlela leyi doroba ro karhi ra manguva lawa ro tanihi New York kumbe London ri nga ta lovisiwa xiswona, u vula nileswaku ri ta lovisiwa eka malembe ya 200 lama taka nileswaku a ri nge he pfuki ri ve ni vaaki. I ntiyiso, lexi xiyekaka ngopfu hi leswaku vuprofeta bya Esaya byi hetisekile!c

Eka ntlhandlamano lowu wa swihloko, hi vulavule hi vumbhoni byin’wana lebyi khorwiseke timiliyoni ta vanhu leswaku Bibele ya tshembeka hakunene. Hikwalaho va yi teka yi ri nkongomiso lowu tshembekaka lowu nga ta va kongomisa evuton’wini. Xana a swi antswi leswaku na wena u dyondza leswi engetelekeke malunghana ni Bibele leswaku u tikumela hi wexe loko swi fanerile leswaku u yi tshemba?

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Xifaniso eka tluka 9]

Bibele yi pakanisile loko yi profeta leswaku murhangeri la vuriwaka Korexe a a ta hlula muti wa matimba wa Babilona