Langutelo Ra Bibele

Xivangelo Xo Khathalela Pulanete Ya Hina

LESWI vanhu va swi endlaka swi nga ha onha pulanete ya hina ku tlula rini na rini. Tanihi leswi minxungeto yo tanihi ku hisa ka misava yi yaka yi chavisa swinene, van’wasayense, tihulumendhe ni mintlawa ya tifeme, hinkwavo va endle matshalatshala yo karhi mayelana ni ku hisa loku.

Xana hina vanhu hi ni vutihlamuleri byo pfuna ku khathalela mbango? Loko swi ri tano, hi ni vutihlamuleri byo fika kwihi? Bibele yi hi nyika swivangelo leswi twalaka swo va hi teka magoza lama nga ta pfuna pulanete ya hina. Nakambe yi hi pfuna leswaku hi ringanisela eka matshalatshala lawa hi ma endlaka.

Ku Hoxa Xandla Hi Ku Pfumelelana Ni Muvumbi Werhu

Yehovha Xikwembu u vumbe misava leswaku yi va kaya leri fanaka ni ntanga lowu ku nga ta tshama vanhu eka wona. U vule leswaku hinkwaswo leswi a swi endleke i “swinene ngopfu” kutani a lerisa munhu leswaku a ‘rima misava ni ku yi khathalela.’ (Genesa 1:28, 31; 2:15) Xana Xikwembu xi titwa njhani hi xiyimo lexi xa misava? Swi le rivaleni leswaku a xi tsaki hileswi vanhu va nga yi khomiki kahle, naswona Nhlavutelo 11:18 yi hi byela leswaku xi ta “lovisa lava onhaka misava.” Hikwalaho a hi fanelanga hi honisa leswi humelelaka emisaveni.

Bibele ya hi tiyisekisa leswaku ku onhiwa kun’wana ni kun’wana ka misava loku vangiwaka hi vanhu ku ta hela loko Xikwembu xi “endla swilo hinkwaswo swi va leswintshwa.” (Nhlavutelo 21:5) Hambiswiritano, a hi fanelanga hi gimeta hileswaku leswi Xikwembu xi nga ta vuyetela misava ku nga ri khale, swi vula leswaku leswi hi swi endlaka sweswi a swi pfuni nchumu. Swa pfuna! Xana hi nga swi kombisa njhani leswaku hi yima ni langutelo ra Xikwembu mayelana ni pulanete ya hina, naswona hi endla hi ku pfumelelana ni xikongomelo xa xona xo yi endla paradeyisi?

Ku Hoxa Xandla Leswaku Misava Yi Basa

Hi ntolovelo mintirho leyi vanhu va yi endlaka yi vanga thyaka. Yehovha u vumbe misava hi vutlhari leswaku yi kota ku borisa thyaka rero, yi basisa moya ni mati. (Swivuriso 3:19) Leswi hi swi endlaka swi fanele swi fambisana ni endlelo rero. Xisweswo, hi fanele hi va ni vukheta leswaku hi nga engeteli swiphiqo swo thyakisa mbango. Ku va ni vukheta byo tano swi komba leswaku hi rhandza warikwerhu kukota loko hi tirhandza. (Marka 12:31) Kambisisa xikombiso lexi tsakisaka xa le minkarhini ya ku tsariwa ka Bibele.

Xikwembu xi lerise Vaisrayele leswaku va celela thyaka ra vona “ehandle ka nxaxa.” (Deteronoma 23:12, 13) Leswi swi endle leswaku emixaxeni ku tshama ku basile ni ku endla leswaku thyaka ra munhu ri hundzuka manyoro hi ku hatlisa. Hilaha ku fanaka, ninamuntlha Vakreste va ntiyiso va tikarhatela ku hatla va cukumeta hinkwaswo leswi faneleke swi cukumetiwa endhawini leyi faneleke. Vanhu va fanele va va ni vukheta loko va lahla swilo leswi nga ni chefu.

Swilo swo tala leswi cukumetiwaka swi nga tlhela swi tirhisiwa kumbe ku endliwa swo karhi ha swona. Loko nawu wa tiko wu vula tano, kutani ku landzela milawu yoleyo i ndlela yin’wana yo tlherisela “swilo swa Khezari eka Khezari.” (Matewu 22:21) Ku cukumeta swilo leswi ku tlhelaka ku endliwa swo karhi ha swona swi nga ha lava hi endla matshalatshala lamakulu yo swi cukumeta endhawini leyi faneleke, kambe sweswo hinkwaswo swi kombisa ku navela ka hina misava leyi baseke.

Ku Hlayisa Rifuwo Ra Misava

Leswaku hi kuma swakudya, ndhawu yo tshama, gezi ni pharafini leswaku hi ta kota ku hanya hi fanele hi tirhisa rifuwo ra ntumbuluko. Ndlela leyi hi ri tirhisaka ha yona yi ta kombisa loko hi swi xiya kumbe hi nga swi xiyi leswaku i tinyiko leti humaka eka Xikwembu. Loko Vaisrayele va navele ku dya nyama le mananga Yehovha u va nyike switsatsatsa hi xitalo. Makwanga ma vange leswaku va tihlengeletela swo tala ku tlula mpimo, naswona sweswo swi hlundzukise Yehovha Xikwembu. (Tinhlayo 11:31-33) Xikwembu a xi si cinca nisweswi. Hikwalaho Vakreste lava mapfalo ya vona ma tirhaka kahle va papalata ku tirhisa rifuwo ra ntumbuluko hi ndlela ya futa, leswi nga kombisaka ku va ni makwanga.

Van’wana va nga ha swi teka ku ri lunghelo ra vona ku tirhisa gezi kumbe rifuwo rin’wana hi ndlela leyi va lavaka ha yona. Kambe rifuwo ra ntumbuluko a ri fanelanga ri tirhisiwa hi ndlela ya futa hikwalaho ka leswi hi kotaka ku ri hakelela kumbe hikwalaho ka leswi ri kumekaka hi xitalo. Endzhaku ka loko Yesu a phamele ntshungu lowukulu hi singita, u lerise leswaku tihlampfi ni xinkwa lexi nga sala swi hlengeletiwa. (Yohane 6:12) A a ri ni vukheta leswaku ku nga cukumetiwi swakudya leswi Tata wakwe a va phameleke swona.

Ku Ringanisela Eka Matshalatshala Ya Hina

Siku ni siku hi endla swiboho leswi khumbaka mbango. Xana hi fanele hi hundzeleta loko swi ta etimhakeni to tano, hi tihambanisa ni vanhu van’wana leswaku hi papalata ku thyakisiwa ka misava? A ku kona laha Bibele yi vulaka sweswo. Xiya xikombiso xa Yesu. Loko a ha ri laha misaveni, a a hanya vutomi lebyi tolovelekeke, leswi n’wi pfuneke ku endla ntirho wo chumayela lowu Xikwembu xi n’wi rhumeke wona. (Luka 4:43) Ku tlula kwalaho, Yesu u arile ku katseka eka timhaka ta politiki leswaku a tlhantlha swiphiqo swa vanhu va le nkarhini wa yena. U swi veke erivaleni a ku: “Mfumo wa mina a hi xiphemu xa misava leyi.”—Yohane 18:36.

Hambiswiritano, swi fanerile leswaku hi khathala hi vuyelo bya leswi hi swi endlaka embangwini loko swi ta eka swilo leswi hi swi xavelaka ku swi tirhisa ekaya, ku famba ha swona ni ku tihungasa ha swona. Hi xikombiso, van’wana va hlawula ku xava swilo leswi endliweke kumbe leswi tirhaka hi ndlela leyi hungutaka ku onhiwa ka mbango. Kasi van’wana va tikarhatela ku ka va nga endli mintirho yo karhi leyi vangaka ku thyakisiwa ka moya kumbe leyi tirhisaka rifuwo ra ntumbuluko ku tlula mpimo.

A swi bohi leswaku munhu a kandziyisa mhaka ya leswaku vanhu lavan’wana va endla swiboho swo fana ni swa yena. Swiyimo swa munhu ha un’we ni swiyimo swa ndhawu swa hambana. Hambiswiritano, ha un’we wa hina hi ta tihlamulela eka swiboho leswi hi swi endlaka. Hilaha Bibele yi vulaka hakona, “un’wana ni un’wana u ta rhwala ndzhwalo wakwe.”—Vagalatiya 6:5.

Muvumbi u nyike vanhu hinkwavo vutihlamuleri byo khathalela misava. Ku tiva ntirho lowu hi nyikiweke wona ni ku xixima Xikwembu ni ntumbuluko wa xona swi fanele swi hi susumetela ku endla swiboho leswinene malunghana ni ndlela leyi hi khomaka misava ha yona.

XANA U TSHAME U TIVUTISA LESWI?

◼ Xana Xikwembu xi ta teka goza xi tlhantlha swiphiqo swa mbango emisaveni?—Nhlavutelo 11:18.

◼ Hi byihi vutihlamuleri lebyi Xikwembu xi byi nyikeke vanhu mayelana ni misava?—Genesa 1:28; 2:15.

◼ Hi xihi xikombiso lexi Yesu Kreste a xi vekeke malunghana ni ku papalata ku tirhisa swilo hi ndlela ya vusopfa?—Yohane 6:12.