Ku Tirhisiwa Ka Mindhavuko Ya Khale Le Mexico Namuntlha

HI MUTSARI WA XALAMUKA! LE MEXICO

LE MEXICO namuntlha vanhu va ha tirhisa mikhuva ya khale ya vukhongeri ni tidyondzo ta kona loko va tirhisa tiselfoni na Internet. Eka malembe-xidzana lama hundzeke mikhuva yin’wana ya Maindiya a yi pfanganisiwa ni ya Marhoma Khatoliki. Entiyisweni, mikhuva yoleyo ya ha ri kona eka vugandzeri bya Makhatoliki ya le Mexico.

Hi xikombiso, lembe ni lembe vanhu vo tala le Mexico va ya emasirheni hi November 2 va ya tlangela Siku ra Mimoya-xiviri Hinkwayo, leri nakambe ri vuriwaka Siku ra Vafi. Va nga ha fika va siyela varhandziwa va vona lava feke swiluva, swakudya ni byala. Van’wana va vitana mintlawa ya vayimbeleri leswaku yi ta tlangela varhandziwa va vona lava feke tinsimu leti a va ti rhandza. Makhatoliki yo tala ma tlhela ma aka gandzelo ekaya ra wona naswona ma nga ha veka xifaniso xa murhandziwa wa wona loyi a feke ehenhla ka rona.

Enciclopedia de México yi vula leswaku mikhuva yin’wana leyi fambisanaka ni ku tlangela Siku ra Vafi yi tikomba yi “katsane ni mikhuva yin’wana ya minkhuvo ya Maindiya ya n’hweti ya ochpaniztli ni ya teotleco, laha a ku nyikeriwa swiluva leswi vuriwaka cempasúchil ni nhlama ya mavele leyi hlanganisiweke ni nyama leyi kandziweke kumbe tinyawa leswi cheriweke biriviri, swi nyikeriwa eka manes [mimoya-xiviri ya vafi] hi nkarhi lowu ka ha ku hlengeletiwaka ntshovelo elembeni, ku nga eku heleni ka October ni le ku sunguleni ka November.” Hilaha nsonga-vutivi lowu wu hlamuselaka hakona, yin’wana ya mikhuva yoleyo yi kombisa minkhuvo leyi a yi endliwa loko va nga si hluriwa hi Mapaniya, leyi katsaka huwa ya ntsako.

Ku Gandzela

Siku ra December 12 i holideyi eka Makhatoliki ya le Mexico. Hi siku rero magidi ya vapfhumba lava humaka etindhawini tin’wana ta le Mexico ma hlengeletana ekerekeni ya Nhwana wa le Guadalupe leyi nga le tlhelo ka Ntshava ya Tepeyac le Dorobeni ra Mexico. Vo tala va famba masiku yo tala va ri karhi va khongela endleleni loko va ya eka Nhwana loyi. Loko va fika hi ntolovelo va nghena ekerekeni va ri karhi va kasa kunene hi matsolo (ehenhla) kutani va nyikela hi swiluva.

Swifaniso swa Nhwana wa le Guadalupe swi kumeka ni le makaya ya vanhu ni le miakweni yin’wana leyi vanhu va tshamaka eka yona swin’we ni le switichini swa mabazi ni le tindhawini tin’wana ta mani na mani. Nhwana wa le Guadalupe u nyikiwe xithopo xo tanihi lexi nge “Mana wa Xikwembu” ni lexi nge “Munhu wa Nhlonge ya Ntimanyana wa le Tepeyac.” Ku sukela hi lembe-xidzana ra vu-16, vanhu va vukhongeri hakanyingi a va vula leswaku wa hanyisa a tlhela a endla masingita man’wana.

Masungulo Ya Ku Gandzeriwa Ka Nhwana Loyi

Ku gandzeriwa ka xikwembu xa xisati, swin’we ni mihivahivana yin’wana ya holideyi leyi, a yi tirhisiwa loko ku gandzeriwa xikwembu xa Vaaztec lexi nga manana lexi vuriwaka Cihuacóatl, lexi nakambe xi vuriwaka Tonantzin, leswi vulaka “Mana wa Hina Lontsongo.” Buku leyi nge México a través de los siglos (Tiko ra Mexico eka Malembe-xidzana lama Hundzeke) yi vula leswaku xikwembu lexi, swin’we ni n’wana wa xona wa mufana Huitzilopochtli, swi tisiwe hi Vaaztec lava nga ta ku sungula le Tenochtitlán—laha a ku ri ntsindza wa Mfumo wa Vaaztec, sweswi ku nga Doroba ra Mexico.

Tempele ya Cihuacóatl, leyi a yi ri le Ntshaveni ya Tepeyac yi lovisiwe hi Mapaniya. Hi ku ya hi ndhavuko, ku nga si hela malembe ya 40 Columbus a fike eka tiko-nkulu rolero, Nhwana wa le Guadalupe u humelele eka Juan Diego, Muindiya un’wana wa kwalaho. Ku vuriwa leswaku u kombele ku akeriwa ndhawu yo kwetsima kwalaho.

Cihuacóatl a a xiximiwa swinene hi Vaaztec. Ku vuriwa leswaku a a ri ni misisi yo leha leyi nga lukiwangiki naswona a a ambala rhoko yo basa paa! Nyangwa ya tempele ya yena a yi komile lerova loko munhu a nghena a a fanele a kasa hi matsolo. Loko se munhu a ri endzeni ka yona a a ta vona xifaniso xa xikwembu lexi, lexi rhendzeriweke hi swifaniso swin’wana swi xi endla xi vonaka xi ri “mana . . . wa swikwembu.”

Nkhuvo lowu endleriwaka Cihuacóatl a wu katsa ku endla magandzelo hi vanhu, ku cina ni ku macha ka tinhenha leti a ti ri ni “swiluva emavokweni ya tona, swin’wana ti swi hakarhe kunene etinhan’wini swin’wana ti swi tlhandleke etinhlokweni ta tona.” Tinyiko leti a ti siyiwa ehenhla ka tempele tanihi magandzelo ya Huitzilopochtli. Maindiya man’wana, ku katsa ni yo tala lama humaka eGuatemala, a ma famba 1 500 wa tikhilomitara ma ya enkhubyeni wa Cihuacóatl.

Xana I Swa Nkoka Ku Kambisisa Masungulo Ya Vugandzeri Lebyi?

Swi le rivaleni leswaku ku gandzeriwa ka xifaniso xa Khatoliki xa Nhwana wa le Guadalupe ku sungule eka mihivahivani ya vanhu lava a va nga gandzeli Xikwembu xa ntiyiso xa le Bibeleni. (Pisalema 83:18) Xana leswi swi fanele swi khumba ndlela leyi hi byi langutaka ha yona vugandzeri lebyi? Xana swi na mhaka leswaku vugandzeri byo karhi byi sungule kwihi?

Muapostola Pawulo u hi nyike ndzayo ya vutlhari emhakeni leyi, a ku: “Mi nga paniwi ni lava va nga riki vapfumeri. . . . Ku ni ntwanano wihi exikarhi ka Kreste na Beliyali? Kumbe munhu la pfumelaka u ni xiphemu xihi ni loyi a nga riki mupfumeri?” Pawulo u tlhele a ku: “Tiyisekani hi swilo hinkwaswo; khomelelani swi tiya eka leswinene.”—2 Vakorinto 6:14, 15; 1 Vatesalonika 5:21.

Xikhutazo xo tano i xa nkoka ninamuntlha. Hi fanele hi anakanyisisa hi vugandzeri bya hina eka Xikwembu kutani hi tivutisa hi ku: ‘Xana vugandzeri bya mina byi ti namarhela swinene tidyondzo ta le Ritweni ra Xikwembu, ku nga Bibele? Kumbe, xana ndlela yin’wana leyi ndzi gandzelaka ha yona yi fana ni ya lava gandzelaka swikwembu swa mavunwa?’ Munhu loyi a navelaka ku tsakisa Yehovha, Xikwembu xa ntiyiso u ta lava tinhlamulo ta swivutiso leswi hi vutlhari.

[Xifaniso eka tluka 23]

Vayimbeleri emasirheni hi November 2

[Xifaniso eka tluka 23]

Vapfhumba va ri karhi va fika ekerekeni ya Nhwana wa le Guadalupe