Langutelo Ra Bibele

Xana Misava Yi Ta Kala Yi Va Paradeyisi?

MINTSHEKETO ya leswaku khale vanhu a va nga ri na xidyoho, naswona a va ri ni vuxaka lebyinene ni Xikwembu va nga vabyi hambi ku ri ku fa yi kumeka eka vanhu va mindhavuko yo tala, lava katsaka Vaegipta, vanhu va le Mexico, va le Peru ni Vatibet. Mintsheketo leyi nakambe yi vulavula hi ta ku dyoha ka vanhu.

Hambileswi yi soholotiweke ni ku cheriwa munyu, yi vulavula hi timhaka to tala leti nga endlekangiki hi xiwelo. Leswi swi endle leswaku vanhu vo tala va gimeta hi leswaku switori leswi swi tekiwe eka timhaka ta xiviri leti humeleleke ematin’wini. Entiyisweni, leswi vuriweke eka mintsheketo yoleyo swi fana ni leswi nga eka rungula leri kumekaka eka tindzima to sungula ta buku ya Bibele ya Genesa. Hambiswiritano, eka ntsheketo lowu a hi kumi rungula leri nga riki ra ntiyiso, kambe hi kuma ni vuxokoxoko bya matimu lama nga ntiyiso.—2 Timotiya 3:16.

Masungulo Lamanene

Buku ya Genesa yi hi byela leswaku loko Xikwembu xi tumbuluxa vanhu vo sungula ku nga Adamu na Evha, xi va veke eNtangeni wa Edeni lowu a wu ri ni mati lama eneleke. A va hetisekile naswona a va langutele ku hanya vutomi lebyi nga heriki. Loko va dyoha a va ta gweviwa rifu. (Genesa 2:8-17; Varhoma 5:12) Adamu na Evha a va fanele va ‘tswala vana va andza, va tata misava, va yi fuma.’ (Genesa 1:28) Eku heteleleni misava hinkwayo a yi ta va paradeyisi leyi taleke hi vanhu lava hetisekeke lava tsakelaka ku titsongahata eka Xikwembu lexi nga Mufumi wa vona.

Lexi khomisaka gome hileswaku Adamu na Evha a va xi yingisanga Xikwembu, kutani va lahlekeriwa hi lunghelo ro hetisisa xikongomelo xa Muvumbi wa vona ni ku hanya vutomi lebyi nga heriki. Nilokoswiritano, Yehovha Xikwembu u ta xi hetisisa xikongomelo xa yena hi misava. U te: “Rito ra mina leri humaka enon’wini wa mina . . . a ri nge tlheleli eka mina ri nga ri na vuyelo, [kambe] ri ta humelela hakunene.” (Esaya 55:11) Hakunene, xikongomelo xa Yehovha xa leswaku misava yi va kaya leri nga paradeyisi ya vanhu lava kombisaka timfanelo ta yena i yin’wana ya timhaka-nkulu leti ku vulavuriwaka ha tona eBibeleni hinkwayo.—Varhoma 8:19-21.

“U Ta Va Na Mina eParadeyisini”

Endzhakunyana ka ku va Adamu na Evha va dyohile, Xikwembu xi tshembise leswaku xi ta humesa “mbewu,” kumbe n’wana loyi a nga ta lovisa “nyoka ya khale” ku nga Sathana Diyavulosi, kutani a tlhela a herisa swiendlo swa yona leswo homboloka. (Genesa 3:15; Nhlavutelo 12:9; 1 Yohane 3:8) “Mbewu” yoleyo yi ve Yesu Kreste. (Vagalatiya 3:16) Ku tlula kwalaho, Xikwembu xi n’wi veke ku va Hosi eMfun’weni wa le tilweni kumbe hulumendhe leyi nga ta fuma misava.—Daniyele 7:13, 14; Nhlavutelo 11:15.

Kreste u ta swi hetisisa hi ku helela leswi Adamu a tsandzekeke ku swi endla. Entiyisweni, eBibeleni Yesu u vuriwa “Adamu lowo hetelela.” (1 Vakorinto 15:45) Tlhandlakambirhi, Yesu eka xikhongelo xa yena xa xikombiso, u vulavule hi Mfumo wa Xikwembu lowu nga ta fuma misava a ku: “Mfumo wa wena a wu te. Ku rhandza ka wena a ku endleke emisaveni, hilaha ku endlekaka hakona etilweni.”—Matewu 6:10.

Loko Yesu a ha ri emisaveni, leswi a a ta va Hosi enkarhini lowu taka a a ri ni mfanelo yo byela mudyohi loyi a a beleriwe etlhelo ka yena a ku: “U ta va na mina eParadeyisini.” (Luka 23:43) Paradeyisi leyi Yesu a vulavuleke ha yona yi ta va laha misaveni, hilaha Xikwembu a xi swi lavise xiswona eku sunguleni. Bibele yi wu seketela kahle ntiyiso lowu. Xiya tindzimana leti landzelaka.

“Lavo lulama va ta dya ndzhaka ya misava, va ta tshama eka yona hi masiku.” (Pisalema 37:29) “Ku ta va ni mavele yo tala emisaveni; ma ta khapakhapa etinhlohlorhini ta tintshava.” (Pisalema 72:16) “Lavo lulama hi vona lava nga ta tshama emisaveni, naswona lava va pfumalaka xisandzu hi vona lava nga ta sala eka yona.” (Swivuriso 2:21) Lavo lulama “a va nge endli swo biha kumbe ku onha entshaveni ya mina hinkwayo yo kwetsima; hikuva kunene misava yi ta tala hi ku tiva Yehovha kukota mati lama funengetaka lwandle.”—Esaya 11:9.

Hi ku pfumelelana ni tindzimana leti, Yesu eka Dyondzo yakwe ya le Ntshaveni leyi dumeke u te: “Va tsaka lava nga ni moya wo rhula, hikuva va ta dya ndzhaka ya misava.” (Matewu 5:5) Endzhakunyana, muapostola Yohane u tsale a ku: “Ntsonga wa Xikwembu wu le vanhwini . . . xi ta sula mihloti hinkwayo ematihlweni ya vona, rifu a ri nge he vi kona, hambi ku ri ku kolola, ni xirilo ni xitlhavi a swi nge he vi kona. Swilo swo sungula swi hundzile.” (Nhlavutelo 21:3, 4) Swi le rivaleni leswaku tindzimana leti ta Bibele a ti vulavuli hi “paradeyisi” ya le tilweni kambe ti vulavula hi paradeyisi ya laha misaveni.

Leswi Vakambisisi Va Bibele Va Swi Vulaka

Vakambisisi vo tala va Bibele va vula leswaku ehansi ka Mfumo wa Kreste, misava yi ta va paradeyisi. Mufundhisi Joseph A. Seiss u te: “Misava hinkwayo loko se yi fumiwa hi Mesiya yi fanele yi va . . . leswi . . . a yi fanele yi ve swona loko Adamu a a nga dyohanga.” Ebukwini leyi nge The New Testament for English Readers, Henry Alford u tsale a ku: “Mfumo wolowo wa Xikwembu . . . wu ta ya emahlweni wu tirha kukondza wu va mfumo lowu tiyeke emisaveni, naswona lava fumiwaka hi wona va ta dya ndzhaka ya misava . . . , emisaveni leyi vuyeteriweke ni leyi katekisiweke hilaha ku nga heriki.”—Marito u lo voyamisa.

Hilaha ku fanaka, Isaac Newton loyi a a ri mutivi wa sayense la dumeke naswona a ri xichudeni xa Bibele lexi hisekaka, u tsarile: “Emisaveni ku ta hambeta ku tshama [vanhu] lava nga ta ka va nga ha fi endzhaku ka siku ra vuavanyisi naswona ku nga ri ku ringana malembe ya 1 000 ntsena, kambe hilaha ku nga heriki.”

Leswi misava yi nga ta lawuriwa hi Yesu Kreste, vuhomboloki a byi nge he vi kona. (Esaya 11:1-5, 9) Hakunene, misava yi ta va paradeyisi hi tindlela hinkwato, yi ta dzunisa Muvumbi wa yona hilaha ku nga heriki.

XANA U TSHAME U TIVUTISA?

◼ Xana a xi ri xihi xikongomelo xo sungula xa Xikwembu hi vanhu ni hi misava?—Genesa 1:28.

◼ I yini leswi Mfumo wa Xikwembu wu nga ta swi endla?—Matewu 6:10.

◼ Ha yini vuhomboloki byi nga taka byi nga ha vi kona?—Esaya 11:1-5, 9.

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 11]

“Va tsaka lava nga ni moya wo rhula, hikuva va ta dya ndzhaka ya misava.”—Matewu 5:5