Vantshwa Va Vutisa

Xana Ndzi Nga Hlakarhela Njhani Endzhaku Ko Tshikiwa Hi Munhu Loyi A Ndzi Rhandzana Na Yena?

“Se a hi ri ni tin’hweti ta tsevu hi ri karhi hi rhandzana naswona a hi ri ni malembe ya ntlhanu hi ri vanghana. Loko a lava ku ndzi tshika, a nga ndzi byelanga hi ku kongoma. U lo na swi pfuketana a nga ha ndzi vulavurisi. Ndzi titwe ndzi ri xikangalafula. Ndzi titwe ndzi hele matimba swinene. A a ndzi tshamela ku tivutisa ndzi ku, ‘Xana ndzi dyohe yini?’”—Rachel.a

KU TSHIKIWA swi nga ku siya u ri karhi u dya mbitsi u xeva hi nhlomulo. Xiya mhaka ya Jeff na Susan lava rhandzaneke ku ringana malembe mambirhi. Hi nkarhi wolowo vuxaka bya vona byi ye byi kula swinene. Siku ni siku Jeff a a tshamela ku rhumela Susan rungula leri kombisaka leswaku wa n’wi rhandza. Nkarhi na nkarhi a a tshamela ku n’wi nyika tinyiko to komba leswaku u ehleketa hi yena. Susan u ri: “Jeff a a tikarhatela ku ndzi yingisa ni ku ndzi twisisa. A a endla leswaku ndzi titwa ndzi hlawulekile.”

Swi nga si ya ekule Jeff na Susan a va vulavula hi ku tekana na hi ndhawu leyi va nga ta tshama eka yona loko se va tekanile. Jeff se a a lava ku vuta Susan. Hiloko Jeff o na swi pfuketana a tshika Susan! Susan a a pfilunganyekile. Hambileswi a khunguvanyekile, u ye emahlweni a endla mintirho ya siku na siku ya le kaya kambe a a tsemeke nhlana. U ri: “Mhaka leyi yi ndzi karharise miehleketo ni miri.”b

Lexi Endlaka Swi Vava Ku Tshikiwa

Loko u tshame u va exiyin’weni lexi fanaka ni xa Susan, swi nga va kahle ku tivutisa u ku, ‘Xana ndzi ta kala ndzi hlakarhela exiyin’weni lexi?’ (Pisalema 38:6) Gome leri u nga na rona ra twisiseka. Ku tshikiwa ka wena ku nga ha va ku ri nchumu lowu vavaka ngopfu ku tlula lowu u tshameke u wu tiyiselela. Entiyisweni van’wana va vule leswaku ku tshikiwa swi fana ni loko xiphemu xin’wana xa miri wa wena xi file. U nga ha tikuma u ri ehansi ka swiyimo swo tano kumbexana swiyimo swin’wana hambana-hambana swa gome:

Ku landzula. ‘A nge ndzi tshiki hi ndlela yoleyo. U ta tlhela a vuya eka mina ku nga si hela siku rin’we kumbe mambirhi.’

Ku hlundzuka. ‘Xana hi yena a ndzi endlaka leswi? A ndzi lavi no n’wi vona!’

Gome. ‘A ndzi rhandziwi. A ku na munhu la nga ta pfuka a ndzi rhandzile.’

Ku amukela. ‘Ndzi ta hlakarhela. Ku tshikiwa swa vava, kambe ndza karhi ndza antswa.’

Leswi tsakisaka hileswaku u nga hetelela u yi amukerile mhaka yoleyo. Leswaku swi ta ku teka nkarhi wo tanihi kwihi ku amukela mhaka yoleyo swi titshege hi swilo swo hlayanyana, leswi katsaka leswaku a mi ri ni nkarhi wo tanihi kwihi mi ri karhi mi rhandzana ni leswaku vuxaka bya n’wina a byi kule ku fikela kwihi. Xana u nga langutana njhani sweswi ni ku tshikiwa hi munhu loyi a wu rhandzana na yena?

Ku Ya eMahlweni Ni Vutomi

Swi nga ha endleka u tshame u twa vanhu va ku, Timbanga hinkwato ti ta hola hi ku famba ka nkarhi. Loko ma ha ku tshikana swi nga ha endleka marito wolawo ma nga ku chaveleli. Sweswo swi vangiwa hi leswi swiphiqo sweswo swi nga ta tlhantlheka hi ku famba ka nkarhi. Hi xikombiso: Mbanga leyi u nga na yona yi ta hola hi ku famba ka nkarhi, kambe sweswi ya vava. U fanele u yimisa ngati leyi humaka kutani u hunguta xitlhavi. U fanele u tlhela u tiyiseka leswaku mbanga yoleyo a yi ngheniwi hi thyaka. Swi tano ni loko u vaviseke emintlhavekweni. Sweswi u twa ku vava. Kambe ku na leswi u nga swi endlaka leswaku u hunguta ku vava koloko kutani u papalata ku dya mbitsi u xeva hi nhlomulo. Hi ku famba ka nkarhi ku vava koloko ku ta hola, kambe xana wena u nga endla yini? Ringeta ku endla leswi landzelaka.

◼ Tinyike nkarhi wo rila. A swi hoxanga ku rila. Phela, Bibele yi vula leswaku ku ni “nkarhi wa ku rila” ni “nkarhi wa ku kalakala.” (Eklesiasta 3:1, 4) Loko u rila a swi vuli swona leswaku u tsanile. Hambi Davhida loyi a a ri nhenha leyi nga ni xivindzi, loko a ri ni gome lerikulu u tshame a ku: “Mihloti ya mina yi khuluka vusiku hinkwabyo, yi tsakamisa sangu ni minkumba.”—Pisalema 6:6, Bibele—Mahungu Lamanene.

◼ Khathalela rihanyo ra wena. Ku endla vutiolori ni ku dya swakudya leswi akaka miri swi ta ku nyika matimba lama ku heleleke hikwalaho ka gome leri u veke na rona loko u tshikiwa hi munhu loyi a wu rhandzana na yena. Bibele yi ri: “Ku letela miri swa pfuna.”—1 Timotiya 4:8.

I yini leswi u nga ha swi endlaka leswaku u khathalela rihanyo ra wena?

․․․․․

◼ U nga tshami hi mavoko. U nga tshiki ku endla swilo leswi ku tsakisaka. Naswona sweswi, ku tlula rini na rini u nga tihambanisi ni vanhu van’wana. (Swivuriso 18:1) Ku tshama u ri ni vanhu lava khathalaka hi wena swi ta endla leswaku u va ni nchumu lowunene wo anakanyisisa ha wona.

Hi tihi tipakani leti u nga tivekelaka tona leswaku u nga tshami hi mavoko?

․․․․․

◼ Khongela eka Xikwembu u xi byela ndlela leyi u titwaka ha yona. Sweswo swi nga ha tika. Vanhu van’wana loko va tshikiwe hi vanhu lava a va rhandzana na vona va vona onge sweswo swi vangiwe hi Xikwembu. Va ri, ‘Ndzi khongele ko tala leswaku ndzi kuma munhu loyi ndzi nga rhandzanaka na yena, kambe sweswi wa nga vona leswaku ku humelele yini!’ (Pisalema 10:1) Kambe, xana swi fanerile ku teka Xikwembu tanihi lexi hlanganisaka vanhu xi ri etilweni? Nikatsongo; naswona a hi xona xi endlaka leswaku munhu a herisa vuxaka bya yena ni munhu un’wana. Lexi hi xi tivaka hi Yehovha hi leswaku: ‘Wa ku khathalela.’ (1 Petro 5:7) Hikwalaho tiphofule eka yena hi xikhongelo. Bibele yi ri: “Tivisani Xikwembu swikombelo swa n’wina . . . kutani ku rhula ka Xikwembu loku tlulaka miehleketo hinkwayo ku ta rindza timbilu ta n’wina ni matimba ya n’wina ya mianakanyo ha Kreste Yesu.”—Vafilipiya 4:6, 7.

Hi swihi swilo leswi u nga khongelaka ha swona eka Yehovha loko u ri karhi u langutana ni gome ra ku tshikiwa hi munhu loyi a wu rhandzana na yena?

․․․․․

Ku Rivala Hi Ta Khale

Loko se u hlakarherile, u fanele u kambisisa leswi humeleleke eka vuxaka lebyi u veke na byona ni munhu loyi a wu rhandzana na yena. Loko se u lunghekele ku endla tano, u nga ha kuma leswaku swi ta ku pfuna ku tsala tinhlamulo ta swivutiso leswi landzelaka.

◼ Xana u byeriwile leswaku u tshikeriwa yini? Loko swi ri tano, tsala xivangelo xa kona laha hansi, ku nga khathariseki leswaku a xi twala.

․․․․․

◼ Hi swihi swivangelo swin’wana leswi u anakanyaka leswaku a swi katseka?

․․․․․

◼ Loko u anakanyisisa hi leswi humeleleke, xana swi kona leswi a wu ta va u swi endlile leswi a swi ta va swi  endle leswaku u nga tshikiwi? Loko swi ri kona, i yini?

․․․․․

◼ Xana leswi ku humeleleke swi paluxe tindlela tin’wana leti ha tona u nga kurisaka vuxaka bya wena na Yehovha ni ku kombisa timfanelo ta Vukreste hi ku helela kumbe u kombisa leswaku u wupfile?

․․․․․․

◼ Xana i yini leswi u nga ha swi endlaka loko se u rhandzana ni munhu un’wana?

․․․․․

Entiyisweni, u nga ha va u tshikiwe hi munhu loyi a wu rhandzana na yena. Kambe tsundzuka mhaka leyi: Loko ku ri ni xidzedze, swa olova ku languta ntsena xibakabaka lexi dzwihaleke ni mpfula leyi halakaka. Kambe eku heteleleni mpfula ya yima ni mapapa ma hangalaka. Vantshwa lava tshahiweke eku sunguleni ka xihloko lexi va kume leswaku hi ku famba ka nkarhi va swi kotile ku ya emahlweni ni vutomi. Tiyiseka leswaku na wena u nga swi kota ku ya emahlweni ni vutomi!

Swihloko swin’wana leswi nge “Vantshwa Va Vutisa” swi kumeka eka Web site leyi nge, www.watchtower.org/ype

[Tinhlamuselo ta le hansi]

SWIVUTISO SWO ANAKANYISISA HA SWONA

◼ Xana u dyondze yini hi wena n’wini eka vuxaka lebyi u veke na byona ni munhu loyi a wu rhandzana na yena?

◼ Xana u dyondze yini malunghana ni munhu wa rimbewu leri hambaneke ni ra wena?

◼ U nga tiphofula eka mani loko u ri ni gome ra ku tshikiwa hi munhu loyi a wu rhandzana na yena?

[Bokisi leri nga eka tluka 20]

XIRINGANYETO

Susan, loyi ku vulavuriweke ha yena eku sunguleni u tsale matsalwa yo karhi leswaku a tshama a ri na wona leswaku a ma hlaya loko a titwa a tshikilelekile. Kumbexana na wena u nga tsala matsalwa man’wana lama tshahiweke exihlokweni lexi.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 19]

Ku tshikiwa hi munhu loyi a wu rhandzana na yena swi fana ni ku va ni mbanga—ya vava, kambe hi ku famba ka nkarhi yi ta hola