Vantshwa Va Vutisa

I Va Mani Lava Ndzi Nga Vaka Munghana Wa Vona?

“Ndzi ni malembe ya 21. Laha ndzi tshamaka kona a ti talanga tintangha ta mina, se ndzi boheka ku hungasa ni vana va xikolo xa sekondari kumbe mimpatswa. Lava nghenaka xikolo va ehleketa ngopfu hi swikambelo kasi mimpatswa yi karhateka hi ku khathalela mindyangu ya yona. A xi kona ni xin’we xa swilo leswi lexi ndzi anakanyaka ha xona nivusiku. Swi ta va swinene loko ndzo kuma vanhu lava fanaka na mina.”—Carmen.a

VANHU hinkwavo ku nga khathariseki malembe lawa va nga na wona, va lava ku amukeleka eka van’wana. Handle ko kanakana na wena wa swi lava. Hi swona leswi endlaka swivava ngopfu ku bakanyeriwa etlhelo ni ku honisiwa onge hi loko u nga vonaki—“ku fana ni munhu la nga le ndzhaku ka xiteji,” hilaha Michaela la nga ni malembe ya 15 a tiphofuleke ha kona.

I ntiyiso leswaku loko u ri Mukreste u ni “nhlengeletano ya vamakwenu hinkwayo,” lava u nga endlaka xinghana na vona. (1 Petro 2:17) Hambileswi minkarhi yin’wana u nga ha titwaka u nga ntshunxekanga loko u ri exikarhi ka vona. Helena la nga ni malembe ya 20 wa hlamusela: “Loko hi tlhelela ekaya endzhaku ka minhlangano ya Vukreste, a ndzi tshama exitulwini xa le ndzhaku xa movha ndzi khavaxela mihloti, loko ndzi ringeta ku tihlanganisa ni swirho swa vandlha, a ndzi ya ndzi hela matimba.”

I yini leswi u nga swi endlaka loko u titwa u nga amukelekanga? Ku hlamula xivutiso xexo, a hi sunguleni hi kambisisa (1) vanhu lava swi ku tikelaka ngopfu ku amukeleka eka vona ni (2) leswi u toloveleke ku swi endla loko u ri na vona.

Vekela mfungho lowu ✔ etlhelo ka vanhu lava u titwaka u nga amukelekanga exikarhi ka vona.

1. Malembe

□ tintangha □ vantshwa □ vanhu lavakulu

2. Vuswikoti

Vanhu lava

□ rhandzaka □ nga ni nyiko □ vo tlhariha

mintlangu yo karhi

3. Vumunhu

Vanhu lava

□ titshembaka □ dumeke □ tshamaka hi ntlawa

Sweswi vekela ✔ ekusuhi ni marito lama hlamuselaka ndlela leyi u titwaka ha yona loku u ri ni vanhu lava u va hlawuleke laha henhla.

□ Ndzi endla onge ndzi rhandza swilo leswi va swi rhandzaka kumbe ndzi ni vuswikoti byo fana ni bya vona.

□ A ndzi swi tekeli enhlokweni swilo leswi va swi rhandzaka naswona ndzi bula hi leswi tsakisaka mina.

□ A ndzi vulavuli naswona ndzi tshama ndzi rindzele nkarhi wo hambana na vona.

Leswi sweswi u koteke ku xiya ntlawa wa vanhu lava swi ku tikelaka ku va na vona ni ndlela leyi u langutaneke ni xiyimo xexo ha yona, se hi swi lunghekerile ku kambisisa ndlela leyi nga ku pfunaka ku antswisa xiyimo xexo. Hambiswiritano, ku ni swihinga swi nga ri swingani leswi nga endlaka u titwa u nga amukelekanga leswi u faneleke u swi xiya u tlhela u swi papalata.

XIHINGA 1: Ku tihambanisa ni van’wana

Ntlhontlho. Loko u ri ni vanhu lava rhandzaka swilo leswi wena u nga swi rhandziki kumbe lava nga ni tinyiko leti hambaneke ni ta wena, swa olova ku ti vona u ri xiphunta—ngopfu-ngopfu loko u ri ni tingana. Anita la nga ni malembe ya 18 u ri: “A ndzi swi rhandzi ku sungula bulo. Ndzi chava leswaku ndzi nga vula swilo leswi hoxeke.”

Leswi Bibele yi swi vulaka. “Loyi a tihambanisaka ni van’wana u tilavela swa yena ntsena; u ta hambana ni vutlhari hinkwabyo lebyi pfunaka.” (Swivuriso 18:1) Swi le rivaleni leswaku ku tihambanisa ni vanhu swi to nyanyisa xiyimo. Entiyisweni loko u tihambanisa ni vanhu van’wana u ta nyanyisa timhaka: Xivundza xi ta endla leswaku u ti vona u nga faneleki ku va ni vanhu van’wana, ku nga leswi nga ta ku endla u ti hambanisa ni van’wana kutani u titwa u ri ni xivundza naswona sweswo swi ta endla leswaku u tivona u nga faneleki ku tihlanganisa ni van’wana. Naswona u ta titwa hi ndlela yoleyo kukondza u teka goza ro karhi hi mhaka yoleyo.

“Vanhu a va swi koti ku tiva leswi vanhu van’wana va swi ehleketaka. Loko u nga vuli leswi u swi lavaka, a wu nge swi kumi. Loko u nga tihlanganisi ni vanhu a wu nge pfuki u kume vanghana. U fanele u endla swo karhi loko u lava vanghana. A swi twali ku ehleketa leswaku i vutihlamuleri bya van’wana ku ta eka wena. Ku endla xinghana swi lava leswaku vanhu vambirhi va tihita.”—Melinda wa malembe ya 19.

XIHINGA 2: Ku heleriwa hi ntshembo

Ntlhontlho. Vanhu van’wana va heleriwa hi ntshembo wo kuma vanghana lerova va kala va endla xinghana ni vanhu vo homboloka. René la nga ni malembe ya 15 u ri: “A ndzi karhateka hileswi a ndzi nga ri xirho xa ntlawa lowu a wu dumile exikolweni, hi ku anakanya leswaku ndzi nga nghena ekhombyeni loko ndzo wu joyina.”

Leswi Bibele yi swi vulaka. “Loyi a tirhisanaka ni lavo hunguka, a swi nge n’wi fambeli kahle.”—kumbe “munghana wa swiphunta u ta wela ekhombyeni.” (Swivuriso 13:20, Bibele—Mahungu Lamanene) U fanele u ma twisisa kahle marito lawa, “lavo hunguka” kumbe “swiphunta” lawa ku vulavuriwaka ha wona eka ndzimana leyi, a ma kombeteli eka vanhu vo biha hi ku kongoma. Ku hambana ni sweswo, ma nga ha vula swichudeni leswinene kambe leswi nga yi xiximiki milawu ya Bibele, kutani hi ndlela yoleyo i swiphunta emahlweni ka Xikwembu. Hikwalaho, u ta va u ti vavisa hi ku tiendla lumpfana, u ticinca muvala leswaku u amukeleka eka vona.—1 Vakorinto 15:33.

“A hi vanhu hinkwavo lava u nga endlaka xinghana na vona. A wu nge endli xinghana ni vanhu lava ku endlaka u titwa u boheka ku cinca leswi u nga xiswona loko u ri exikarhi ka vona. U lava vanghana lava nga ta ku rhandza hi xiviri va tlhela va ku seketela.”—Paula la nga ni malembe ya 21.

Teka goza

U nga yimeli van’wana leswaku va ta eka wena va tlhela va teka goza ro aka xinghana na wena. Gene la nga ni malembe ya 21 u ri: “A hi nge languteli leswaku vanhu van’wana minkarhi hinkwayo va tikarhatela ku aka xinghana na hina. Hi fanele hi teka goza ro ya eka vona.” Hi leswi swiringanyeto swimbirhi leswi nga ku pfunaka ku endla tano:

Endla xinghana ni lava nga riki tintangha ta wena. I ntiyiso leswaku Davhida na Yonathani lava ku vulavuriwaka ha vona eBibeleni a va siyana hi 30 wa malembe, hambiswiritano va ve “vanghana lavakulu.”b (1 Samuwele 18:1, Holy Bible—Contemporary English Version) I yini leswi hi swi dyondzaka? Swa koteka ku endla xinghana ni vanhu lavakulu. Anakanya hi mhaka leyi, ha yini u ti vekela ndzilakano hi ku aka xinghana ni vanhu va malembe yo karhi ntsena kutani u gungula hi leswaku a wu va kumi vanghana? Sweswo swi ta fana ni ku sika hi ndlala ekwandzasini kasi ku ni damu ra tinhlampfi kwala nyongeni. Yinhla hi leswaku ku ni vanhu vo tala lavanene ekusuhi na wena lava u nga endlaka xinghana na vona. U nga va kuma vanghana loko u nga tihlanganisi ntsena ni tintangha ta wena.

“Manana u ndzi khutaze leswaku ndzi ringeta ku vulavula ni vanhu lavakulu evandlheni. U vule leswaku swi ta ndzi hlamarisa ku xiya swilo swo hlaya leswi vumunhu bya mina ni bya vona byi yelanaka ha yona. A a tiyisile hakunene, sweswi ndzi ni vanghana vo tala!”—Helena, la nga ni malembe ya 20.

Hlakulela vuswikoti byo bula. A swi olovi ku sungula bulo ngopfu-ngopfu loko u ri ni tingana kambe u nga swi kota. Lexi nga ku pfunaka i ku (1) yingisa, (2) vutisa swivutiso u tlhela u (3) kombisa ku khathala ka xiviri.

“Ndzi ringeta ku yingisela ematshan’weni yo vulavula. Loko ndzi vulavula ndzi papalata ku vulavula hi mina kumbe ku vulavula hi vanhu van’wana ku biha.”—Serena la nga ni malembe ya 18.

“Loko munhu a lava ku vulavula hi nchumu lowu ndzi nga wu tolovelekangiki, ndzi n’wi kombela leswaku a wu hlamusela hi vuenti, leswi nga ta endla leswaku a vulavula na mina hilaha ku engetelekeke.”—Jared la nga ni malembe ya 21.

Swi nga ha endleka leswaku u munhu wo miyela hi ntumbuluko, sweswo a swi hoxanga. A swi kali swi lava leswaku u sungula ku vulavula ngopfu. Loko u xiya leswaku swa ku tikela ku aka xinghana ni van’wana, ringeta ku tirhisa swiringanyeto leswi nga eka nhloko-mhaka leyi. Swi nga ha endleka u hetelela u titwa hi ndlela leyi Leah a titwaka ha yona. U ri, “Ndzi ni tingana, hikwalaho ndzi boheka ku tisindzisa ku sungula bulo. Kambe leswaku u va ni vanghana, u fanele u va ni xinghana. Xisweswo, ndzi sungule ku bula ni van’wana.”

Swihloko swin’wana leswi nge “Vantshwa Va Vutisa” swi kumeka eka Website leyi nge www.watchtower.org/ype

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Bokisi/Swifaniso leswi nga eka tluka 19]

LESWI TINTANGHA TA WENA TI SWI VULAKA

“Ndzi ringeta ku vulavula ni munhu un’we eminhlangan’weni ya Vukreste loyi ndzi nga si tshamaka ndzi vulavula na yena. Ndzi xiye leswaku vunghana byi nga sunguriwa hi ku xewetana ntsena.”

“A swi ndzi olovela ku vula leswaku vanhu van’wana a va ndzi rhandzi ni leswaku a ndzi nge swi koti ku endla xinghana na vona. Nchumu lowu a wu nga olovi a ku ri ku teka goza ro lulamisa xiyimo lexi. Ndzi xiye leswaku, swa vuyerisa ku teka goza naswona swa pfuna ku endla xinghana.”

“Ndzi sungule ku bula ni vanhu lavakulu. A swi nga olovi eku sunguleni! Kambe eku heteleleni swi ndzi vuyerisile hikuva loko ndza ha ri ntsongo ndzi ve ni vanghana lava minkarhi hinkwayo va khathalaka ha mina.”

[Swifaniso]

Lauren

Reyon

Carissa

[Bokisi leri nga eka tluka 20]

HA YINI U NGA VUTISI VATSWARI VA WENA?

Xana u tshame u va ni swiphiqo swo endla xinghana, hi nkarhi lowu a wu ringana na mina? I vanhu va malembe wahi lava a swi ku tikela ku endla xinghana na vona? Xana u xi tlhantlhe njhani xiphiqo xexo?

․․․․․

[Dayagramu leyi nga eka tluka 20]

(Leswaku u vona rungula leri hleriweke hi ku helela, vona nkandziyiso wa kona)

VUYELO BYO VAVA LEBYI VANGIWAKA HI XIVUNDZA