Vantshwa Va Vutisa . . .

Ha Yini Ndzi Bakanyeriwa Etlhelo Minkarhi Hinkwayo?

“Hi mahelo-vhiki swi vonaka onge vanhu hinkwavo emisaveni va le ku tiphineni, ku lo sala mina ntsena.”—Renee.

“U ta kuma vantshwa va ri karhi va hungasa swin’we mina ndzi sele ndzi ri ndzexe!”—Jeremy.

I SIKU lerinene naswona wena a wu na nchumu xo xi endla. Kambe vanhu van’wana va na swo karhi swo swi endla. Vanghana va wena hinkwavo va ye eku tiphineni!

Loko u nga rhambiwanga helo swa vava, naswona loko u nga tekeriwi enhlokweni swi nga ha ku siya u lo dzoo! U nga ha tibyela u ku, ‘Kumbexana ku ni swo karhi leswi nga riki swinene eka mina. Ha yini vanhu va nga rhandzi ku va na mina?’

Leswi Endlaka Leswaku Swi Vava

Hi ntolovelo munhu u lava ku amukeleka eka vanhu vo karhi. Leswi hi nga swivumbiwa leswi kotaka ku hanyisana ni van’wana, ha pfuneka loko hi bula ni vanhu van’wana. Loko Yehovha a nga si vumba Evha, u byele Adamu a ku: “A hi swinene leswaku munhu a hambeta a tshama a ri yexe.” (Genesa 2:18) Swi le rivaleni leswaku hi vumberiwe ku hanya ni vanhu van’wana. Lexi hi xona xivangelo lexi endlaka leswaku swi vava swinene loko van’wana va hi bakanyela etlhelo.

Swi nga ha ku tikela loko u tshamela ku bakanyeriwa etlhelo kumbe loko van’wana va ku endla u titwa onge a wu faneleki ku va munghana wa vona. Ntombi yin’wana leyi vuriwaka Marie yi ri: “Ku ni ntlawa wa vantshwa lava endlaka swilo swo tala swin’we, kambe wa swi vona leswaku va anakanya leswaku a wu nge fambisani na vona.” Loko van’wana va nga lavi leswaku u va eka ntlawa wa vona, u titwa u nga rhandziwi, u ri ni xivundza.

Minkarhi yin’wana u nga titwa u ri ni xivundza hambiloko u ri exikarhi ka vanhu. Nicole u ri: “Hambileswi swi nga twalaka onge i vuphukuphuku, ndzi tsundzuka ndzi titwa ndzi ri ni xivundza exinkhubyanini xa hina. Ndzi ehleketa leswaku a swi endliwa hi leswi a ndzi ri exikarhi ka vanhu kambe a ku nga ri na loyi a ndzi bula na yena.” Van’wana va titwa va ri ni xivundza hambiloko va ri etinhlengeletanweni ta Vukreste ni le mintsombanweni. Meagan u ri: “Swi vonaka onge hinkwavo va tivana handle ka mina.” Muntshwa un’wana la vuriwaka Maria na yena u titwa hi ndlela leyi fanaka. U ri: “Ku ni vanhu vo tala lava ndzi va tivaka kambe a ndzi na vanghana.”

Un’wana ni un’wana wa hina a nga ha va ni xivundza—hambi ku ri vanhu lava dumeke kumbe lava vonakaka va tsakile. Xivuriso xa Bibele xi ri: “Hambiloko mbilu yi hleka, yi nga ha va yi twa ku vava.” (Swivuriso 14:13) Loko xivundza xi ri xikulu naswona xi ya emahlweni, xi nga ha heta munhu matimba. Bibele yi ri: “Moya wa tshoveka hikwalaho ka ku vava ka mbilu.” Kasi vuhundzuluxeri byin’wana byi ri: “Loko mbilu yi vava munhu u hela matimba.” (Swivuriso 15:13; Bibele—Mahungu Lamanene) Loko u titwa u tshikilelekile hikwalaho ka xivundza, xana u nga endla yini?

Ku Lwa Ni Xivundza

Leswaku u lwisana ni xivundza, ringeta swiringanyeto leswi landzelaka:

◼ Ehleketisisa hi vumunhu bya wena. (2 Vakorinto 11:6) Tivutise, ‘Xana hi tihi timfanelo ta mina letinene?’ Ehleketa hi vuswikoti byo karhi kumbe timfanelo ta wena letinene, kutani u ti tsala laha hansi.

․․․․․

Loko u titwa u ri ni xivundza, ti tsundzuxe timfanelo ta wena letinene to fana ni leti u ti tsaleke laha henhla. I ntiyiso leswaku u ni ku tsana ko karhi naswona u fanele u lwa hi matimba leswaku u ku hlula. Kambe u nga tshameli ku tiputa vusiwana hikwalaho ka swihoxo swa wena. Ku ri na sweswo, tivone u ri karhi u endla nhluvuko. U ta humelela hakatsongo-tsongo. U nga heli mbilu!

◼ Ndlandlamuka. (2 Vakorinto 6:11-13) A ku ve wena u rhangaka u titivisa eka van’wana. I ntiyiso leswaku ku endla tano a swi olovi. Liz, loyi a nga ni malembe ya 19, u ri: “Loko u vona ntlawa wa vanhu wu nga ha languteka wu chavisa, kambe loko wo kanya mbilu u ya pfuxela un’we wa vona, u ta tikuma se u ri eka ntlawa wolowo.” (Vona bokisi le ri nge “Swiringanyeto Swo Sungula Bulo.”) Tiyiseka leswaku a wu va bakanyeli etlhelo vanhu van’wana—vo fana ni vanhu lava kuleke. Muntshwa la vitaniwaka Cori, u ri: “Loko ndza ha ri ni malembe ya khume kumbe 11, a ndzi ri ni munghana loyi a a ri nkulu ngopfu eka mina. A hi ri vanghana lavakulu hambileswi a hi nga ri tintangha.”

Ehleketa hi vanhu vambirhi lavakulu evandlheni ra ka n’wina lava u nga rhandzaka ku va tiva ku antswa.

․․․․․

Eka nhlangano wa vandlha lowu landzelaka, ha yini u nga tihlanganisi ni un’wana wa lava u va tsaleke laha henhla. Sungula bulo na yena. N’wi vutise leswaku swi tise ku yini leswaku a tsakela Bibele. Loko u ya emahlweni u tivana ni “nhlengeletano ya vamakwenu hinkwayo,” u nge titwi u ri ni xivundza kumbe ku titwa u bakanyeriwe etlhelo.—1 Petro 2:17.

◼ Phofula ta le mbilwini. (Swivuriso 17:17) Loko wo bula ni vatswari va wena kumbe munhu un’wana lonkulu hi leswi swi ku karhataka, a nga ku pfuna leswaku u nga dlayiwi hi xivundza. Nhwanyana un’wana wa malembe ya 16 u kume leswaku swi tano hakunene. Eku sunguleni a yi n’wi dya mhaka ya leswaku vanhu a va na mhaka na yena. U ri: “A ndzi ehleketa leswaku i yini lexi endlaka leswaku vanhu va nga vi na mhaka na mina. Kambe loko ndzi bula na mhani hi mhaka leyi, a a ndzi nyika switsundzuxo swo langutana ni xiyimo lexi. Ku phofula swa le mbilwini ya wena swa pfuna!”

Loko u lava ku bula ni munhu wo karhi hi ta xivundza lexi u nga na xona, xana u nga bula na mani?

․․․․․

◼ Anakanyela van’wana. (1 Vakorinto 10:24) Bibele yi ri hi ‘nga veki tihlo etimhakeni ta hina ntsena, kambe ni le timhakeni ta van’wana.’ (Vafilipiya 2:4) Loko vanhu va nga ri na mhaka na wena, u nga ha titwa u tshikilelekile kumbe u ri ni gome. Kambe, ematshan’weni yo tshamela ku titshandza, ha yini u nga pfuni van’wana eka swilaveko swa vona? Loko u endla tano, swi ta ku pfuna leswaku u kuma vanghana lavantshwa!

Ehleketa hi munhu wo karhi, kumbexana loyi a nga kona evandlheni kumbe ekaya ka n’wina loyi a nga tsakelaka ku va na wena kumbe a lavaka mpfuno wa wena hi ndlela yo karhi. Tsala vito ra munhu yoloye laha hansi kutani u hlamusela leswaku u nga n’wi pfuna njhani.

․․․․․

Loko u ehleketela van’wana u nga tiehleketeli, a wu nge dyiwi hi xivundza. Leswi swi ta ku endla leswaku u nga tshameli ku xopaxopa swilo, kutani vanhu va ta rhandza ku va munghana wa wena. Swivuriso 11:25 yi ri: “Loyi a cheletaka van’wana mahala na yena u ta cheletiwa mahala.”

◼ Hlawula vanghana va wena. (Swivuriso 13:20) Swa antswa ku va ni vanghana vambirhi-vanharhu lava nga vanene, ku ri ni ku va ni vanghana vo tala lava nga ku hoxaka endzingweni. (1 Vakorinto 15:33) Ehleketa hi Samuwele lontsongo loyi ku buriwaka hi yena eBibeleni. Swi nga ha endleka leswaku a a ri ni xivundza le tempeleni. A a tirha na Hofini na Finiyasi, lava mahanyelo ya vona a ma nga ri manene, naswona a va nga ta va vanghana lavanene hambileswi a va ri vana va muprista lonkulu. Loko Samuwele a a lo ringeta ku fambisana na vona, a a ta va a tidlele hi tlhelo ra moya. Kambe a hi swona leswi a swi laviwa hi Samuwele sweswo! Bibele yi ri: “Enkarhini wolowo hinkwawo mufana loyi Samuwele a a kula naswona a rhandzeka swinene hi ku ya hi langutelo ra Yehovha ni ra vanhu.” (1 Samuwele 2:26) Vanhu vahi? Swi le rivaleni leswaku a ku nga ri Hofini na Finiyasi, lava swi nga endlekaka a va papalata Samuwele hikwalaho ka swiendlo swa yena leswinene. Ku ri na sweswo, timfanelo ta Samuwele letinene a ti n’wi endla a rhandzeka eka lava a va rhandza milawu ya Xikwembu. Vanhu lava rhandzaka Yehovha hi vona vanghana lavanene!

◼ Vana la khutazaka. (Swivuriso 15:15) Hinkwerhu hi titwa hi ri ni xivundza minkarhi yin’wana. Hi nga pfuneka njhani? Ematshan’wini yo tshamela ku ehleketa hi swilo leswi nga riki swinene, ringeta ku languta vutomi hi ndlela leyi akaka. Tsundzuka, hambileswi u nga kotiki ku lawula hinkwaswo leswi u langutanaka na swona evuton’wini, u nga lawula ndlela leyi u angulaka ha yona loko u langutane ni swiyimo swo karhi.

Loko u vona onge vanhu a va na mhaka na wena, teka goza ro cinca xiyimo xexo kumbe u cinca ndlela leyi u xi langutaka ha yona. Minkarhi hinkwayo tsundzuka leswaku Yehovha u tiva ndlela leyi u endliweke ha yona, xisweswo wa swi tiva leswi u swi pfumalaka ni ndlela yo swi enerisa kahle. Khongela eka Yehovha loko u titwa u ri ni xivundza. Tiyiseka leswaku “u ta ku seketela.”—Pisalema 55:22.

Swihloko swin’wana leswi nge “Vantshwa Va Vutisa . . . ” swi kumeka eka Web-site leyi nge, www.watchtower.org/ype

SWIVUTISO SWO ANAKANYISISA HA SWONA

◼ Xana ndzi nga endla yini loko ndzi titwa ndzi bakanyeriwe etlhelo?

◼ Hi wahi matsalwa lama nga ndzi pfunaka ku ringanisela swilo ematsan’weni yo tshamela ku tiputa vusiwana?

[Bokisi/Xifaniso lexi nga eka tluka 12]

Swiringanyeto Swo Sungula Bulo

◼ N’wayitela. Loko u n’wayitela swi ta endla leswaku van’wana va tsakela ku bula na wena.

◼ Titivise eka van’wana. Va byele leswaku hi wena mani nileswaku u huma kwihi.

◼ Vutisa swivutiso. Vutisa swivutiso leswi faneleke hi vutomi bya munhu loyi u bulaka na yena kambe u nga ngheni ngopfu eka timhaka ta yena.

◼ Yingisela. U nga ehleketi hileswi u nga ta swi vula loko a heta ku vulavula. N’wi nyike ndleve. Xivutiso kumbe leswi u nga ta swi vula swi to titela kunene.

◼ U nga chuhi! Ku dya mabulo swi nga ku endla leswaku u va ni vanghana. Kutani, tiphine hi mabulo!