Dyondzo 7

Ku Dyondza Ka Vuyerisa

1. Xana dyondzo yi hi lunghiselela yini?

¹ Xana wa swi tsakela ku vona ripfumelo ra wena ri kula, u vona rirhandzu ra wena eka Xikwembu ri tiya, u kuma ku twisisa loku anameke ni mihandzu leyi engetelekeke eka matshalatshala ya wena ya vutirheli? Nhluvuko lowu u wu endlaka eka hinkwaswo leswi hakanyingi wu titshege hi leswi u swi endlaka eka dyondzo ya munhu hi xiyexe ni ya ndyangu. Dyondzo yo tano i xiphemu xa nkoka xa vutomi bya hina tanihi Vakriste. A yi hi hlomiseli ku tirhela Xikwembu sweswi ntsena, kambe i xiphemu xa ku lunghiselela vutomi bya le misaveni leyintshwa ya Xikwembu. Xana wena hi wexe u dyondza hi laha a wu fanele u endla ha kona?—Mat. 4:4.

2, 3. Hi nga wu kumisa ku yini nkarhi wa ku dyondza?

² Ku kuma nkarhi lowu aneleke wa ku dyondza swi tala ku va xiphiqo, kambe xona xi nga hluriwa. Loko u xiya leswaku nongonoko wa wena wo dyondza wu lava ku antswisiwa, kambisisa xiyimiso xa wena xa vhiki na vhiki xa mintirho. A hikanyingi u nga ta kuma nkarhi wo tala lowu ana wu nga tirhisiwiki. Kambe Bibele yi hi khongotela ‘ku xava nkarhi’ eka mintirho yin’wana. (Vaef. 5:15-17) Loko u ri ni sete ya thelevhixini, ha yini u nga hlayisi rhekhodo ya nkarhi lowu u wu hetaka u ri ku yi hlaleleni hi vhiki? Wu nga ku hlamarisa ntsengo wa nkarhi lowu u wu tirhisaka hi ndlela yoleyo. I nkarhi wo tanihi kwihi lowu u wu hetaka hi “mhaka leyi nga nyawuriki” eriqinghweni, ku endzela vaakelani kumbe ku hlaya phepha-hungu kumbe timagazini ta misava? Xana wun’wana wa nkarhi lowu wu nga nghenisiwa vhiki rin’wana ni rin’wana eka nkarhi wun’we kumbe leyi engetelekeke ya ku dyondza loku nga pfunaka hi laha ku nga heriki? Ku dyondza ko tano ku nga endliwa ni nhlikanhi, ni madyambu kumbe rini na rini loko swi koteka eka wena. Hakanyingi munhu u kuma nkarhi wa swilo leswi nga swa nkoka swinene eka yena, naswona a swi kanakanisi leswaku ku dyondza Rito ra Xikwembu hi xin’wana xa ‘swilo swa nkoka swinene’ eka munhu loyi a tlangelaka vuxaka bya yena na Yehova.—Vafil. 1:9-11; Swiv. 2:1-5.

³ Hambi leswi eku sunguleni u nga ha swi kumaka swi nonon’hwa ku tshamiseka kutani u nyikela nyingiso eku dyondzeni, hi ku famba ka nkarhi swi ta olova ni ku tsakisa swinene. Kambe u fanele ku tlangela nkoka wa kona, u vekela nkarhi etlhelo wa ku dyondza nkarhi na nkarhi ni ku endla matshalatshala lamakulu.

4, 5. Xana ku dyondza ku katsa yini, naswona ha yini swi fanerile ku sungula minongonoko ya ku dyondza hi xikhongelo?

⁴ Ku dyondza ku fanele ku endliwa hi langutelo ro kota ku tsundzuka ni ku hlamusela mhaka hi ku twisiseka. Ku hlaya ntsena a hi ku dyondza, hambi loko ku ri ni ndhawu leyi faneleke evuton’wini bya hina. Ku dyondza ku lava ndzavisiso, mianakanyo ni ku swi tirhisa. U nga kunguhati ku hlanganisa mhaka yo tala ku tlula leyi u nga yi hlanganisaka hi ku humelela, hikuva ku dyondza ka wena ku nga vevuka naswona ku nga vuyerisi. Ku ri na sweswo, tinyike nkarhi wo lavisisa ni ku anakanyisisa. Hambi swi ri tano, kunguhata ku hlanganisa mhaka leyi eneleke leswaku u ta vona leswaku hakunene ku na lexi u xi endlaka.

⁵ Xichudeni xa Mukriste a xi titshegi hi vuswikoti bya xona n’wini byo kota ku twisisa swilo swo enta swa Rito ra Xikwembu ra ntiyiso. Xa swi xiya leswaku xi lava mpfuno wa moya lowo kwetsima wa Xikwembu, nhlengeletano ya Xikwembu ya malandza lama tinyiketeleke, ni Rito hi roxe. Hi yona mhaka leyi swi faneleke ku kombela nkateko wa Xikwembu hi xikhongelo hi minkarhi yo dyondza.—Yak. 1:5; Luka 11:9-13.

6, 7. I swiringanyeto swihi leswi pfunaka leswi nga ringetiwaka hi xikongomelo xo kuma leswi engetelekeke eku hlayeni ka Bibele ka ndyangu?

⁶ Dyondzo ya Bibele. Hakanyingi eka Xikolo xa Vutirheli bya le Tilweni ku nyikeriwa xiphemu xo karhi xa Bibele leswaku xi hlayiwa vhiki rin’wana ni rin’wana. Hakanyingi leswi swi nga endliwa tanihi ntlawa wa ndyangu, ku hlayiwa ndzima yin’we kumbe timbirhi ta Bibele ni madyambu. Leswaku ku kumiwa mimpfuno eku hlayeni loku, endzhaku ka ndzimana yin’wana ni yin’wana, swa pfuna loko loyi a hlayaka kumbe un’wana entlaweni a hlamusela mongo wa ndzimana. Loko u hlaya mhaka hi wexe, tinyike nkarhi wo xiya mianakanyo leyi phofuriwaka, ndlela leyi yi fanelanaka ni ndzima hinkwayo ha yona ni leswi yi ku khumbisaka xiswona wena hi wexe.

⁷ Loko u hetile ku hlaya ka Bibele, ivi tinhla ti nga twisiseki, swi ta va swi fanerile ku tinyika nkarhi wo endla ndzavisiso. Kumbexana mianakanyo kumbe mongo wa tsalwa ro karhi a wu nga wu twisisi. Xana rungula leri engetelekeke ehenhleni ka swona u nga ri kumisa ku yini? U nga ha sungula hi ku languta xiyenge xa Xikombo xa Matsalwa eka Watch Tower Publications Indexes leswaku u kuma laha tsalwa leri ri hlamuseriweke kona. Loko xivutiso xa wena xi katsa xiga xo karhi etsalweni tanihi “ku kwetsima” kumbe “Babilona Lonkulu,” u nga ha kuma tinhlamuselo leti engetelekeke hi ku languta xiyenge xa Xikombo xa Tinhloko-mhaka eka Watch Tower Publications Indexes elayiburarini ya wena. Ndlela leyi fanaka yi nga ha landzeleriwa ku kuma rungula leri engetelekeke mayelana ni munhu kumbe ndhawu leyi boxiweke eBibeleni. Nakambe u nga ha kuma rungula mayelana ni vanhu ni tindhawu eka Insight on the Scriptures kumbe hi ku languta xikombo xa ndzandzelelano wa matsalwa endzhaku ka Bibele ya wena ivi u languta tinhlamuselo ta Matsalwa leti kombisiweke.

8, 9. Xana ti nga kumiwa njhani tinhlamulo ta swivutiso swa Bibele, naswona hi fanele hi tlhandlekela yini eka tinhlamulo teto?

⁸ Ndzavisiso wo kuma tinhlamulo. Minkarhi yin’wana eka riendzo ro vuyela kumbe eka dyondzo ya Bibele, ku nga ha tlakusiwa xivutiso lexi u nga tiyisekiki leswaku u nga xi hlamurisa ku yini. Ndzavisiso eka swivutiso swo tano wu nga endliwa hi nkarhi wa dyondzo ya wena ya le kaya. Hi ndlela leyi u ta tiyiseka leswaku u “dyondzisa Rito ra ntiyiso hi ndlela leyinene.” (2 Tim. 2:15) Hakanyingi nhlamulo leyi anerisaka yi nga kumiwa hi ku endla matshalatshalanyana. Xo sungula, loko ku laveka nhlamuselo ya tsalwa, tiyiseka leswaku u hlaya mhaka hinkwayo. Xana mhaka leyi nga ematlhelo yi vulavula ha yini naswona hikwalaho, hi wihi mongo wa tsalwa leri ku vulavuriwaka ha rona? Loko u tiyisekile hi sweswo, se u lulamele ku languta xiyenge xa Swikombo swa Matsalwa eka Watch Tower Publications Indexes leswaku u kuma mpfuno lowu engetelekeke. Xana xivutiso lexi xi mayelana ni dyondzo kumbe vuprofeta, kumbe xi katsa ku tirhisa misinya ya milawu ya Matsalwa evuton’wini bya xichudeni? Swiyenge swa Swikombo swa Nhloko-mhaka ni Matsalwa leswi nga eka Watch Tower Publications Indexes swi nga ku pfuna ku kuma rungula leri u ri lavaka.

⁹ Loko u enerisekile leswaku nhlamulo u yi kumile, tivutise vumbhoni lebyi u nga na byona ha yona. Xana nhlamulo ya wena ko va mhaka leyi nga kanetiwiki leyi nga ha langutekaka yi ri leyi bohaka eka vayingiseri va wena, kumbexana wa xi twisisa xivangelo xa makumu lama nyikeriweke etibukwini ta Sosayiti? Xana u nga swi kombisa leswaku i ntiyiso? Munhu loyi u n’wi endzelaka a nga ha lava leswaku u hlamusela swivangelo swa makumu ya wena kumbe leswaku u seketela hi Matsalwa. Xana u nga yi hlamusela kahle yinhla ya kona? Xana u na swona swivutiso emiehleketweni leswi u nga kotaka ku pfuna xichudeni leswaku xi fikelela makumu lamanene ha swona? Ku dyondza ka wena mhaka ku ta ku hlomisela ku nyikela nhlamulo hi laha ku humelelaka.

10, 11. Nyika swiringanyeto swa ndlela yo lunghiselela ha yona dyondzo ya Xihondzo xo Rindza ni dyondzo ya buku ya bandlha.

¹⁰ Ku lunghiselela dyondzo ya “Xihondzo xo Rindza.” Ematikweni man’wana Xihondzo xo Rindza a xi kumeki nkarhi na nkarhi hikwalaho ka ku nga amukeriwi ka ntirho wa Timbhoni ta Yehova. Etindhawini to tano vamakwerhu va fanele ku pfuxeta minkandziyiso ya khale kumbe va titshega hi leswi va swi tsundzukaka eka tidyondzo leti hundzeke. Xana u nga ti tsundzuka tinhla leti xiyekaka eka minkandziyiso ya sweswinyana ya Xihondzo xo Rindza leyi u yi dyondzeke? Hi fanele ku dyondza hi ri ni mianakanyo yo tsundzuka mhaka yoleyo leswaku hi ta yi tirhisa enkarhini lowu taka, ku nga ha va evuton’wini bya hina vini kumbe evutirhelini bya nsimu.

¹¹ Swa pfuna ku hlaya magazini ku sukela eku sunguleni hi ya chaputa na wona loko ha ha ku wu kuma, xisweswo hi kuma mianakanyo hinkwayo ya mhaka. Kutani i swinene ku yi pfuxeta hi wexe kumbe ku bula ha yona tanihi ndyangu loko mhaka yoleyo yi nga si dyondziwa hi bandlha. Loko u endla leswi, xo sungula xiya nhloko-mhaka ya xihloko xexo, ndzimana-nkulu ni swihlokwana swo dzwihala swa xihloko hinkwaxo. Leswi swi ku nyika mianakanyo hinkwayo ya nhloko-mhaka naswona swi ta ku pfuna ku twisisa ku yelana ka vuxokoxoko lebyi nga eka tindzimana ha yin’we-yin’we. Kutani hlaya dyondzo ya kona, ndzimana hi ndzimana, u kuma tinhlamulo ta swivutiso kutani u khwatihata tinhla-nkulu ntsena leswaku u ta languta kona enkarhini lowu taka. Loko u heta ndzimana yin’wana ni yin’wana, ivi u kuma leswaku a wu swi koti ku hlamula xivutiso hi marito ya wena n’wini, i swinene ku tlhela u hlaya ndzimana yoleyo leswaku u ta kota ku endla tano. Nyikela nyingiso eka swivangelo swa Matsalwa swa tinhlamulo leti nyikeriweke, u languta matsalwa lama kombisiweke ni ku xiya lawa u nga ta tsakela ku ma hlamusela enhlanganweni. Loko u heta tindzimana hinkwato leti nga ehansi ka xihlokwana, yimanyana ivi u pfuxeta ndlela leyi mhaka yoleyo yi seketeleke ha yona eku vumbeni ka mhaka hinkwayo. Tlhela u endla leswi emakumu ka xihloko. Tivutise leswaku hi kwihi laha u nga ta kota ku tirhisa leswi u swi dyondzeke, swi byi khumbisa ku yini vutomi bya wena n’wini kumbe u ta swi hlamuserisa ku yini eka un’wana. Hi ndlela leyi, u ta va u nga funghi tinhlamulo ntsena, kambe u ta va u kuma vutivi ni ku twisisa. (Swiv. 4:7) Naswona ku tsakela ka wena dyondzo ya Xihondzo xo Rindza kun’we ni bandlha ku ta ndlandlamuxiwa swinene. Ndlela leyi fanaka yi nga landzeriwa loko ku lunghiseleriwa dyondzo ya buku ya bandlha.

12-14. Ha yini dyondzo ya ndyangu yi ri ya nkoka swinene, naswona i mhaka yihi leyi nga ha hlanganisiwaka?

¹² Dyondzo ya ndyangu. Ku tlula hinkwaswo, tiyiseka leswaku malunghiselelo ya dyondzo ya wena ma katsa ndyangu wa wena leswaku un’wana ni un’wana a pfuneka hi laha ku taleke. Xana a ku ta va rirhandzu loko nhloko ya ndyangu yi dyondza hi vukheta kasi nsati ni vana va yona va sika emoyeni? Nhloko ya ndyangu yi le hansi ka ndzhwalo wo ‘wundla maxaka ya yona, ngopfu-ngopfu lava va nga swirho swa ndyangu wa yona,’ ku nga ri hi tlhelo ra nyama ntsena, kambe ni ra moya. (1 Tim. 5:8) Vutlhari bya ndzetelo wo sungula wa Bibele wa n’wana wa wena byi voniwa eka ndzayo ya Swivuriso 22:6: “Dyondzisa jaha endleleni leyi a fanelaka ku famba ha yona; ni loko a dyuhele a nga ka a nga hambuki.” U nga ehleketi leswaku n’wana wa wena a nge pfuneki hikuva u ntsongo ngopfu. Vana va dyondza ku sukela evuhlangini. (2 Tim. 3:15) Swirho swa ndyangu leswi endlaka nhluvuko wa xihatla swinene, hakanyingi hi leswi swi swi endleke mukhuva ku va ni nkarhi wa ku hlaya ni ku dyondza ka ndyangu. Ku swi endla mukhuva i swa nkoka ngopfu.

¹³ Xana wa bula ni ndyangu wa wena hi ndzimana ya siku, u va pfumelela ku hlamusela ni ku vutisa swivutiso leswaku u tiyiseka leswaku va swi twisisa? Leswi swi nga phamela ndyangu wa wena swakudya leswi fuweke swa moya. Mindyangu yo tala yi swi endla hi nkarhi wa swakudya. Ku tlhandlekela kwalaho, ndyangu wun’wana ni wun’wana wu fanele wu swi endla mukhuva ku va ni nkarhi wa le tlhelo vhiki rin’wana ni rin’wana wa dyondzo leyi fuweke tanihi ndyangu. Ku nga ha va ni madyambu kumbe nkarhi wun’wana ni wun’wana lowu faneleke. Nkarhi lowu faneleke wa laveka leswaku ku kumiwa ku twisisa loku anerisaka ka timhaka to tala ta Bibele, ku kambisisa swivumbeko swa tona swo hambana-hambana ni ku ti nghenisa embilwini. Dyondzo ya ndyangu ya nkarhi na nkarhi yi endla leswaku hinkwenu ka n’wina mi pfuneka hi ku dyondza ko tano swin’we. Xana mi na yona dyondzo yo tano ya ndyangu? Loko ku nga ri nchumu wa nkarhi na nkarhi ekaya ra wena, ha yini u nga vulavuli mhaka leyi ni ndyangu hinkwawo namuntlha ivi u teka magoza lama kongomeke yo endla leswi swi va xiphemu xa vutomi bya n’wina?—Vaef. 6:4; Deut. 6:4-7.

¹⁴ Loko vana va ha ri vatsongo swinene, i swinene leswaku mi va ni mhaka leyi mi nga ta yi dyondza swin’we, leyi nga ta twisiseka ni leyi nga va pfunaka. Kambe ni mhaka leyi nonon’hwaka ngopfu ku nga buriwa ha yona hi ndlela leyi ku nga katsiwaka vana hi swivutiso swo olova swa nkarhi na nkarhi eka yinhla leyi va nga kotaka ku yi twisisa. Mindyangu yo tala yi lunghiselela dyondzo ya Xihondzo xo Rindza hi nkarhi wa tidyondzo ta yona ta ndyangu. Kambe mhaka yihi ni yihi leyi lulameleke swilaveko swa ndyangu yi nga tirhisiwa tanihi xisekelo xa dyondzo. Ndzetelo wo tano wu aka swiboho swo tiya swa ndyangu swin’we ni ku tlangela swilo swa moya.

15-17. Hi tihi tihakelo ta dyondzo ya nkarhi na nkarhi?

¹⁵ Tihakelo ta ku chivirika. Hakelo yin’wana leyi hatlisaka yi kumiwa ya ku chivirikela ku dyondza i ku antswisiwa ka ku tsundzuka hi ku titoloveta ni ku pfuxeta matimba yo tsundzuka. Evutirhelini bya nsimu ni le minhlanganweni ya bandlha swa olova ku tsundzuka ni ku hlamusela tinhla leti dyondziweke. Hi tikuma hi kota ku hlamula swivutiso swa vanhu lava ha ku tsakelaka, ngopfu-ngopfu hi ku tsundzuka, ni ku pfula matsalwa lama seketelaka tinhlamuselo ta hina hi ku hatlisa. Kambe ku tlula sweswo, ku dyondza ku hi nyika vutivi lebyi fuweke, lebyi anameke bya Rito ra Xikwembu. Ku hi nyika ripfumelo leri tiyeke, ku twisisa misinya ya milawu ya Bibele kahle ni ntsako lowu engetelekeke eku tirheleni Yehova.—Vahev. 5:14.

¹⁶ Vanhu vo tlhariha va rhangisa swilo leswi khumbaka vutomi bya vona bya moya. Timhaka letitsongo ti nga ha vekeriwa etlhelo hikwalaho ka ku pfumala nkarhi, kambe ku nga ri dyondzo ya Rito ra vutomi. Hi lava va amukelaka mianakanyo leyi, lava Yehova a va tshembisaka leswaku ‘ndzi ta endla leswaku ndzi kumiwa hi n’wina.’ (1 Tikr. 28:9) Leswi ngopfu-ngopfu swi nga va tano loko u dyondza, ku nga ri ku kuma vutivi bya le nhlokweni ntsena, kambe ni ku wundla mbilu ya wena. Pfumelela leswaku rirhandzu ni ku tlangela ka wena Yehova ni mintirho yakwe leyi hlamarisaka swi kula loko u dyondza Rito ra yena.

¹⁷ Xikongomelo xa xiviri xa ku dyondza ka vatirheli va Xikwembu xi paluxiwe khwatsi exikhongelweni lexi xa muapostola Pawulo, lexi rhekhodiweke eka Vakolosa 1:9, 10: “Leswaku xi mi tata hi vutivi [lebyi kongomeke, NW] bya ku rhandza ka xona, evutlharini hinkwabyo ni ku twisiseni hinkwako loku nyikiwaka hi Moya; hi ndlela leyi, mi ta hanya vutomi lebyi fanekelaka emahlweni ka [Yehova, NW], mi [n’wi] tsakisa etimhakeni hinkwato, mi tswala mihandzu hi ku tirha mintirho leyinene ya tinxaka-xaka, mi ya mi kula hi tlhelo ra ku tiva Xikwembu.”