Dyondzani Rito Ra Xikwembu Nkarhi Na Nkarhi Tanihi Ndyangu
“Munhu a nga fanelanga a hanya hi xinkwa ntsena, kambe u fanele ku hanya ni hi rito rin’wana ni rin’wana leri humaka enon’wini wa Yehovha.”—MATEWU 4:4.
1. Bibele yi ri yini hi vutihlamuleri bya tinhloko ta mindyangu bya ku dyondzisa vana va tona tindlela ta Yehovha?
YEHOVHA XIKWEMBU a a tshamela ku tsundzuxa tinhloko ta mindyangu hi ta vutihlamuleri bya tona bya ku dyondzisa vana va tona. Vuleteri byo tano a byi ta pfuna vana leswaku va langutana ni vutomi bya nkarhi wolowo ni bya nkarhi lowu taka. Ntsumi leyi yimelaka Xikwembu yi byele Abrahama hi ta vutihlamuleri byakwe bya ku dyondzisa va yindlu yakwe leswaku va “hlayisa ndlela ya Yehova.” (Genesa 18:19) Vatswari lava nga Vaisrayele a va byeriwe ku hlamusela vana va vona ndlela leyi Xikwembu xi kutsuleke Vaisrayele ha yona aEgipta ni ndlela leyi xi va nyikeke Nawu wa xona ha yona eNtshaveni ya Sinayi, le Horebe. (Eksoda 13:8, 9; Deteronoma 4:9, 10; 11:18-21) Tinhloko ta mindyangu leti nga Vakreste ti tsundzuxiwa ku kurisa vana va tona “hi ku tshinya ni nkongomiso wa mianakanyo wa Yehovha.” (Vaefesa 6:4) Hambiloko ku ri mutswari un’we ntsena loyi a tirhelaka Yehovha, u fanele a lwela ku dyondzisa vana va yena tindlela ta Yehovha.—2 Timotiya 1:5; 3:14, 15.
2. Xana dyondzo ya ndyangu ya laveka loko ku nga ri na vana ekaya? Hlamusela.
2 Leswi a swi vuli leswaku dyondzo ya ndyangu ya Rito ra Xikwembu yi fanele yi khomiwa hi mindyangu leyi nga ni vana ntsena. Loko nsati na nuna va va ni dyondzo ya ndyangu hambiloko ku nga ri na vana ekaya, leswi swi kombisa ku tlangela lokunene ka swilo swa moya.—Vaefesa 5:25, 26.
3. Ha yini swi ri swa nkoka ku khoma dyondzo ya ndyangu nkarhi na nkarhi?
3 Leswaku vuleteri byi humelela swinene, byi fanele byi nyikeriwa nkarhi na nkarhi, hi ku pfumelelana ni dyondzo leyi Yehovha a yi dyondziseke Vaisrayele emananga loko a ku: “Munhu a nga ka a nga hanyi hi v̌uŝa ntsena, kambe munhu [u] hanya hi hikwaŝo le’ŝi humaka e noṅwini wa Šikwembu.” (Deteronoma 8:3) Hi ku ya hi swiyimo swa ndyangu, mindyangu yin’wana yi nga hlela dyondzo ya vhiki na vhiki; yin’wana yi nga va ni tidyondzo to koma siku na siku. Ku nga khathariseki leswaku mi hlawula lunghiselelo ra njhani, mi nga khomi dyondzo hi xiwelo ntsena. Yi ‘xaveleni nkarhi.’ Ku kuma nkarhi lowu ringaneke wo dyondza, swa vuyerisa swinene. Vutomi bya swirho swa ndyangu wa wena byi le khombyeni.—Vaefesa 5:15-17; Vafilipiya 3:16.
Tipakani Leti Faneleke Ku Tsundzukiwa
4, 5. (a) Hi ku tirhisa Muxe, i yini leswi Yehovha a swi vekeke emahlweni ka vatswari tanihi pakani ya nkoka eku dyondziseni ka vana va vona? (b) Sweswo swi katsa yini namuntlha?
4 Loko u fambisa dyondzo ya ndyangu, yi ta humelela swinene loko u anakanya hi tipakani leti kongomeke swinene. Xiya tin’wana ta tona.
5 Eka dyondzo yin’wana ni yin’wana, tiyimisele ku hlakulela rirhandzu eka Yehovha Xikwembu. Loko Vaisrayele va hlengeletane etimbaleni ta Mowabu, emahlweni ka ku nghena ka vona eTikweni leri Tshembisiweke, Muxe u yise mianakanyo ya vona eka leswi Yesu Kreste endzhaku a swi vuleke “xileriso lexikulu eka hinkwaswo eNawini.” A xi ri xihi ke? “U ta ranḍa Yehova, Šikwembu ša wena, hi mbilu hikwayo ya wena, ni moya hikwawo wa wena, ni matimba hikwawo ya wena.” (Matewu 22:36, 37; Deteronoma 6:5) Muxe u khutaze Vaisrayele ku dzikisa leswi etimbilwini ta vona ni ku swi dyondzisa vana va vona. Sweswo a swi lava ku phindha-phindha, ku kombisa swivangelo swa ku rhandza Yehovha, ku langutana ni mavonelo kun’we ni mahanyelo lama nga kavanyetaka ku kombisiwa ka rirhandzu ro tano, ni ku swi kombisa evuton’wini bya vona leswaku va n’wi rhandza Yehovha. Xana vana va hina va lava ku dyondzisiwa hi ndlela leyi fanaka? Ina! Nakambe va lava ku pfuniwa leswaku va ‘yimbisa timbilu ta vona,’ leswi vulaka ku susa xirhalanganya xin’wana ni xin’wana lexi nga va sivelaka ku kombisa rirhandzu eka Xikwembu. (Deteronoma 10:12, 16; Yeremiya 4:4) Xin’wana xa swirhalanganya swo tano ku nga va ku navela swilo swa misava ni ku tipeta eka swiendlo swa yona. (1 Yohane 2:15, 16) Rirhandzu leri hi nga na rona eka Yehovha ri fanele ri tirha, ri vonaka, ri hi susumetela ku endla swilo leswi tsakisaka Tata wa hina wa le tilweni. (1 Yohane 5:3) Leswaku dyondzo ya n’wina ya ndyangu yi mi pfuna ni le ndzhaku ka nkarhi wo leha, nkarhi wun’wana ni wun’wana yi fanele yi khomiwa hi ndlela leyi tiyisaka rirhandzu leri.
6. (a) I yini leswi lavekaka leswaku u nyikela vutivi lebyi kongomeke? (b) Matsalwa ma wu kandziyisa njhani nkoka wa vutivi lebyi kongomeke?
6 Nghenisa vutivi lebyi kongomeke bya swilaveko swa Xikwembu. Xana sweswo swi katsa yini? A swi vuli ku kota ku hlaya nhlamulo eka magazini kumbe eka buku ntsena. Hakanyingi swi lava ku burisana leswaku mi tiyiseka leswaku marito-nkulu ni mianakanyo yo hlawuleka swi twisiseka kahle. Vutivi lebyi kongomeke i nchumu lowu pfunaka eku ambaleni ka vumunhu lebyintshwa, eku anakanyisiseni hi swilo leswi nga swa nkoka hakunene loko u langutane ni swiphiqo evuton’wini, xisweswo u endla swilo leswi tsakisaka Xikwembu hakunene.—Vafilipiya 1:9-11; Vakolosa 1:9, 10; 3:10.
7. (a) I ku tirhisiwa ka swivutiso swihi loku nga pfunaka ndyangu leswaku wu ri tirhisa hi xiviri rungula leri wu ri dyondzeke? (b) Matsalwa ma wu kandziyisa njhani nkoka wa pakani yoleyo?
7 Endla leswaku leswi swi dyondziweke swi tirhisiwa hi xiviri. Hi ku tsundzuka pakani leyi, eka dyondzo yin’wana ni yin’wana ya ndyangu, vutisa: ‘Xana rungula leri ri fanele ri byi khumba njhani vutomi bya hina? Xana swi lava leswaku ku va ni ku cinca ko karhi eka leswi hi swi endlaka sweswi? Ha yini hi fanele hi tiyimisela ku endla mindzulamiso?’ (Swivuriso 2:10-15; 9:10; Esaya 48:17, 18) Ku yisa nyingiso lowu faneleke eka matirhelo ya swilo leswi dyondziweke swi nga pfuna swinene eku endleni ka leswaku swirho swa ndyangu swi kula emoyeni.
Swi Tirhiseni Hi Vutlhari Swilo Leswi Pfunaka Ku Dyondzisa
8. I swilo swihi leswi pfunaka ku dyondza Bibele leswi lunghiseleriweke hi ntlawa wa hlonga?
8 “Hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha” ri lunghiselele swilo swo tala leswi nga tirhisiwaka loko ku dyondziwa. Magazini wa Xihondzo xo Rindza, lowu fambisanaka na Bibele, wu kumeka hi tindzimi ta 131. Ku ni tibuku leti pfunaka ku dyondza Bibele, leti kumekaka hi tindzimi ta 153, tibroxara hi tindzimi ta 284, tikhasete hi tindzimi ta 61, tikhasete ta vhidiyo hi tindzimi ta 41, hambi ku ri fambiselo ra khomphyuta ra ndzavisiso wa Bibele, hi tindzimi ta 9!—Matewu 24:45-47.
9. Hi nga yi tirhisa njhani ndzayo leyi kumekaka ematsalweni lama kombisiweke eka ndzimana leyi loko hi va ni dyondzo ya ndyangu ya Xihondzo xo Rindza?
9 Mindyangu yo tala yi tirhisa nkarhi wa dyondzo ya yona ku lunghiselela Dyondzo ya vandlha ya Xihondzo xa Rindza. Sweswo swi nga pfuna swinene! Xihondzo xo Rindza xi tamele swakudya-nkulu swa moya leswi lunghiseleriweke hi xikongomelo xo aka vanhu va Yehovha emisaveni hinkwayo. Loko mi dyondza Xihondzo xo Rindza tanihi ndyangu, mi nga hlayi tindzimana ivi mi hlamula swivutiso swa tindzimana teto ntsena. Tikarhateleni ku twisisa rungula ra kona. Tinyikeni nkarhi wa ku pfula matsalwa lama kombisiweke kambe ma nga tshahiwanga. Kombelani swirho swa ndyangu swi hlamusela ndlela leyi matsalwa ya kona ma fambisanaka ha yona ni leswi vuriweke eka ndzimana leyi kambisisiwaka. Fikelelani timbilu.—Swivuriso 4:7, 23; Mintirho 17:11.
10. Ku nga endliwa yini leswaku vana va hlanganyela edyondzweni ni ku endla leswaku dyondzo yi va leyi tsakisaka eka vona?
10 Loko ku ri ni vana ekaya, mi nga endla yini leswaku dyondzo ya n’wina yi nga vi mukhuva wo karhi ntsena wa ndyangu, kambe yi va xiendlakalo lexi akaka ni lexi tsakisaka? Ringetani ku endla leswaku xirho xin’wana ni xin’wana xi hlanganyela hi ndlela leyi faneleke leswaku mianakanyo yi nga humi eka rungula leri dyondziwaka. Loko swi koteka, endlani leswaku n’wana un’wana ni un’wana a va ni Bibele yakwe ni magazini lowu dyondziwaka. Leswaku mutswari a kombisa rirhandzu leri kombisiweke hi Yesu, a nga endla leswaku n’wana wakwe a tshama ekusuhi swinene na yena kumbe a n’wi angarha. (Ringanisa Marka 10:13-16.) Nhloko ya ndyangu yi nga kombela n’wana leswaku a vula swo karhi hi xifaniso lexi fambisanaka ni rungula leri dyondziwaka. N’wana lontsongo a nga averiwa ku hlaya tsalwa ro karhi ka ha ri emahlweni. N’wana lonkulu a nga averiwa ku kombisa leswaku rungula leri dyondziwaka ri tirha njhani hi xiviri eka swirho swa ndyangu.
11. I swilo swihi swin’wana swo dyondzisa leswi lunghiseleriweke, naswona lava va nga na swona va nga swi tirhisa njhani hi ndlela leyi pfunaka eka dyondzo ya ndyangu?
11 Niloko kumbexana bulo ra n’wina ri sekeriwe eka Xihondzo xo Rindza, mi nga rivali ku dyondza ni swilo leswin’wana leswi kumekaka hi tindzimi to tala. Loko ku laveka rungula kumbe nhlamuselo leyi engetelekeke ya xiga xo karhi xa Bibele, Insight on the Scriptures yi nga va yi ri na swona. Tinhlamulo ta swivutiso swin’wana ti nga kumiwa hi ku kambisisa Watch Tower Publications Index kumbe hi ku tirhisa fambiselo ra khomphyuta ra ndzavisiso leri lunghiseleriweke hi Sosayiti. Ku dyondza ku tirhisa swilo leswi, loko swi kumeka hi ririmi ra n’wina, swi nga pfuna swinene edyondzweni ya ndyangu. Hi ku lava ku pfuxa ku tsakela ka vana, nakambe mi nga siya nkarhinyana eka dyondzo ya n’wina mi wu tirhisela ku languta xiphemu xo karhi eka tivhidiyo ta Sosayiti leti dyondzisaka kumbe mi yingisa xiyenge xo karhi xa drama ekhaseteni kutani mi bula ha xona. Loko mi swi tirhisa kahle swilo leswi, swi nga endla leswaku dyondzo ya n’wina ya ndyangu yi tsakisa ni ku pfuna ndyangu hinkwawo.
Hlangavetanani Ni Swilaveko Swa Ndyangu Wa N’wina
12. Dyondzo ya ndyangu yi nga pfuna njhani loko ku ri ni swilaveko swa xihatla swa ndyangu?
12 Swi nga endleka ndyangu wa n’wina wu tala ku dyondza xihloko xa Xihondzo xo Rindza lexi dyondziwaka vhiki rero. Kambe u nga tshuki u honisa swilaveko swa ndyangu wa wena. Loko manana a nga tirhi, a nga swi kota ku dzumba ni vana siku rin’wana ni rin’wana loko va vuya exikolweni. Swiyimo swin’wana ku nga vulavuriwa ha swona hi nkarhi wolowo; swin’wana swi nga lava ku ya emahlweni swi kambisisiwa. Loko ku ri ni swilaveko swa ndyangu swa xihatla, u nga swi bi hi makatla. (Swivuriso 27:12) Swilaveko leswi swi nga ha va swi nga katsi swiphiqo swa le xikolweni ntsena, kambe ni swiyimo swin’wana. Hlawula rungula leri faneleke, kutani u tivisa ndyangu ka ha ri emahlweni leswaku mi ta dyondza ha yini.
13. Bulo ra ndyangu leri vulavulaka hi ku hlangavetana ni vusweti ri nga va leri pfunaka hi xivangelo xihi?
13 Hi xikombiso, vanhu vo tala emisaveni va le vuswetini; kutani etindhawini to tala, swi nga laveka ku bula hi ndlela yo hlangavetana na byona. Xana dyondzo ya ndyangu leyi kandziyisaka swiyimo swa xiviri evuton’wini ni misinya ya milawu ya Bibele yi ta pfuna ndyangu wa wena?—Swivuriso 21:5; Eklesiasta 9:11; Vaheveru 13:5, 6, 18.
14. I swiyimo swihi leswi nga endlaka leswaku swi va leswi faneleke leswaku ndyangu wu bula hi vonelo leri Yehovha a nga na rona hi madzolonga, nyimpi ni vukala-tlhelo bya Vukreste?
14 Mhaka yin’wana leyi lavaka leswaku ku buriwa hi yona i madzolonga. Hinkwerhu hi fanele hi ri dzikisa swinene vonelo ra Yehovha emianakanyweni ni le timbilwini ta hina. (Genesa 6:13; Pisalema 11:5) Loko ndyangu wu dyondza hi mhaka leyi, wu nga bula hi ndlela yo langutana ni vana vo karhata exikolweni, ni ku bula hi loko swi fanerile ku dyondza karati, kun’we ni hi ndlela yo hlawula vuhungasi lebyi faneleke. Madzolonga se ma tolovelekile; ematikweni yo tala ku ni nyimpi ya xin’wana-manana, kumbe madzolonga ya politiki kumbe ya tinxaka, kumbe ku lwa ka mintlawa ya swigevenga. Hikwalaho, ndyangu wa wena wu nga fanela ku bula hi ku namarhela mahanyelo ya Vukreste hambiloko wu rhendzeriwe hi mintlawa leyi lwaka.—Esaya 2:2-4; Yohane 17:16.
15. Xana dyondzo ya rimbewu ni vukati yi fanele yi nyikiwa vana hi ndlela yihi?
15 Loko vana va ya va kula, va lava ku dyondzisiwa hi ta rimbewu ni vukati, hi ndlela leyi fanelaka malembe ya vona. Etindhawini tin’wana, vatswari vo tala a va vulavuli ni vana va vona hi rimbewu. Vana lava nga dyondzisiwangiki nchumu va nga kuma mavonelo lama hoxeke eka vana van’wana, kutani vuyelo bya kona byi nga va ni khombo. Xana a swi nga ta antswa ku tekelela Yehovha, loyi a nyikaka ndzayo leyi kongomeke hi musa eBibeleni, malunghana ni mhaka leyi? Ndzayo ya Xikwembu yi ta pfuna vana va hina leswaku va va ni moya wa ku tixixima ni ku xixima vanhu va rimbewu leri hambaneke ni ra vona. (Swivuriso 5:18-20; Vakolosa 3:5; 1 Vatesalonika 4:3-8) Hambiloko ana se mi bule hi timhaka leti, mi nga kanakani ku tlhela mi bula ha tona. Loko ku humelela swiyimo leswintshwa, ku phindha mhaka ka laveka.
16. (a) Emindyangwini yo hambana-hambana, dyondzo ya ndyangu yi khomiwa rini? (b) Mi hlangavetane njhani ni swihinga leswaku mi va ni dyondzo ya ndyangu ya nkarhi na nkarhi?
16 Dyondzo ya ndyangu yi nga khomiwa rini? Hi ku tekelela leswi endliwaka emindyangwini ya Bethele emisaveni hinkwayo, mindyangu yo tala yi khoma dyondza ya yona ya ndyangu hi Musumbunuku nimadyambu. Yin’wana a yi endli tano. Le Argentina ndyangu wa swirho swa 11, laha vana va kona va nga 9, masiku hinkwawo a wu pfuka hi awara ya ntlhanu mixo wun’wana ni wun’wana wu khoma dyondzo ya wona ya ndyangu. Leswi swiyimiso swa vona swa ntirho a swi nga fani, a ku nga ri na nkarhi wun’wana lowu a va ta wu tirhisa. Swona a swi nga olovi, kambe nkoka wa dyondzo ya ndyangu wu dzikile emianakanyweni ni le timbilwini ta vana. Le swihlaleni swa Philippines, nkulu un’wana a a khoma dyondzo ya ndyangu ya nkarhi na nkarhi ni nsati wakwe kun’we ni vana va vona vanharhu loko va ri karhi va kula. Exikarhi ka vhiki, vatswari lava a va tlhela va khoma dyondzo ni un’wana ni un’wana wa vana va vona leswaku a ta endla ntiyiso wu va wa yena. Le United States, makwerhu loyi nuna wakwe a nga riki Mbhoni u heleketa vana vakwe exiticini xa bazi ra xikolo mixo wun’wana ni wun’wana. Loko va ha yimele bazi, va tirhisa timinete ta kwalomu ka khume va hlaya ni ku bula hi rungula leri faneleke ra dyondzo ya Matsalwa, kutani manana a endla xikhongelo xo koma vana va nga si khandziya bazi. Le Riphabliki ra Xidemokrati ra Congo, wansati loyi nuna wa yena la nga riki mupfumeri a siyeke ndyangu, u boheka ku tikarhata swinene malunghana ni ku dyondza, hikwalaho ka leswi a nga dyondzangiki ngopfu. N’wana wakwe wa xinuna la kuleke u pfuna hi ku endzela ndyangu lowu vhiki rin’wana ni rin’wana a ta khoma dyondzo ni mana wakwe kun’we ni tindzisana takwe ta xinuna. Mana wa vona u veka xikombiso lexinene hi ku lunghiselela hi vukheta. Xana ku ni xiyimo xin’wana lexi endlaka leswaku swi nga olovi ku va ni dyondzo ya ndyangu ya nkarhi na nkarhi eka n’wina? Mi nga heli matimba. Kombelani Yehovha hi mbilu hinkwayo leswaku a katekisa matshalatshala ya n’wina ya ku khoma dyondzo ya ndyangu ya Bibele nkarhi na nkarhi.—Marka 11:23, 24.
Vuyelo Bya Ku Phikelela
17. (a) Ku laveka yini leswaku dyondzo ya ndyangu yi khomiwa nkarhi na nkarhi? (b) I ntokoto wihi lowu kombisaka mpfuno wa ku dyondzisa ndyangu tindlela ta Yehovha nkarhi na nkarhi?
17 Ku kunguhata swa laveka. Ku phikelela swi fanerile. Kambe vuyelo bya ku khoma dyondzo ya ndyangu nkarhi na nkarhi byi fanerile. (Swivuriso 22:6; 3 Yohane 4) Franz na Hilda, va le Jarimani, va wundle ndyangu wa vana va 11. Endzhaku ka malembe, n’wana wa vona, Magdalena, u te: “Leswi ndzi swi tekaka swi ri swa nkoka swinene namuntlha hi leswaku a ku si tshama ku hundza siku hi nga kumanga dyondzo yo karhi ya moya.” Loko moya wa vutiko wu tinyike matimba ehansi ka vulawuri bya Adolf Hitler, tata wa Magdalena u tirhise Bibele a endla leswaku ndyangu wakwe wu lunghekela ku langutana ni miringo leyi a yi voneke ya ha ta hi le kule. Hi ku famba ka nkarhi, swirho leswitsongo swa ndyangu swi tekiwe swi yisiwa exikolweni xa vana lava tsemeke mibya, kasi swirho swin’wana swi khomiwile swi ya pfaleriwa emakhotsweni ni le tikampeni ta nxaniso. Swin’wana swi dlayiwile. Hinkwavo va namarhele ripfumelo ra vona—ku nga ri hi nkarhi wolowo wa ku xanisiwa lokukulu ntsena, kambe ni lava vuyeke va ha hanya, va namarhele ripfumelo ra vona emalembeni lama landzeleke.
18. Matshalatshala ya vatswari lava nga riki na vanghana va vukati ma hakerisiwe ku yini?
18 Vatswari vo tala lava nga riki ni vanghana va vukati, kun’we ni lava vanghana va vona va vukati va nga hlanganyeliki na vona evupfumerini bya vona, na vona va dyondzise vana va vona rungula ra Bibele nkarhi na nkarhi. Manana loyi a feriweke hi nuna le Indiya, u tikarhatile swinene a dyondzisa vana va yena vambirhi ku rhandza Yehovha. Hambiswiritano, u sale a khomiwe hi gome loko n’wana wakwe wa xinuna a tshika ku hlanganyela ni vanhu va Yehovha. U kombele Yehovha leswaku a n’wi rivalela loko a endle swihoxo swo karhi eku leteleni ka n’wana wakwe. Kambe n’wana wakwe a a nga swi rivalanga leswi a swi dyondzeke. Endzhaku ka malembe yo tlula khume, u vuyile, a endla nhluvuko lowunene hi tlhelo ra moya, kutani a va nkulu evandlheni. Sweswi yena ni nsati wakwe i vatirheli lava nga maphayona ya nkarhi hinkwawo. Va tsaka swinene vatswari lava va yingiseke ndzayo ya Yehovha ni ya nhlengeletano yakwe yo dyondzisa mindyangu ya vona rungula ra Bibele nkarhi na nkarhi! Xana wena wa yi tirhisa ndzayo yoleyo endyangwini wa wena?
U Nga Hlamusela Xana?
◻ Ha yini dyondzo ya ndyangu ya nkarhi na nkarhi yi ri ya nkoka?
◻ Pakani ya hina yi fanele yi va yihi hi nkarhi wa dyondzo yin’wana ni yin’wana ya ndyangu?
◻ Hi swihi swilo leswi dyondzisaka leswi hi lunghiseleriweke swona?
◻ Dyondzo yi nga twananisiwa njhani ni swilaveko swa ndyangu?
[Xifaniso lexi nga eka tluka 15]
Tipakani leti kongomeke ti ta antswisa dyondzo ya n’wina ya ndyangu