Dyondzo 10
Ku Antswisa Madyondziselo
1-3. Xana ku dyondzisa ku katsa yini, naswona i minkarhi yihi leyi pfulekeke leyi hi nga na yona yo dyondzisa?
1 Tanihi Vakriste va ntiyiso, hi languta eka Yehova Xikwembu na Yesu Kriste tanihi Vadyondzisi va hina Lavakulu. Hi hlanganyela ni mupisalema la khongeleke eka Yehova a ku: “Ndzi letele ku endla leswi rhandziwaka hi wena!” (Ps. 143:10) Na hina hi ni miehleketo leyi fanaka ni liya ya vadyondzisiwa va Yesu va lembe xidzana ro sungula lava n’wi vitaneke “Mudyondzisi.” Yesu i mudyondzisi hakunene! Endzhaku ko nyikela Dyondzo yakwe ya le Ntshaveni, “mintshungu a yi hlamele hi ku dyondzisa ka yena; hikuva a a va dyondzisa tanihi loyi a nga ni vuhosi.” (Mat. 7:28, 29) Lava i Vadyondzisi Lavakulu, naswona hi lava ku va tekelela.
2 Ku dyondzisa i vuswikoti lebyi lavaka ku antswisiwa. Byi katsa ku hlamusela leswaku i yini, njhani, ha yini, kwihi, naswona rini, emhakeni. Mukriste un’wana ni un’wana u fanele ku antswisa vuswikoti bya yena byo dyondzisa, ngopfu-ngopfu malunghana ni swiletelo swa Yesu eka valandzeri vakwe: ‘Endlani vanhu va matiko hinkwawo vadyondzisiwa, mi va dyondzisa.’ (Mat. 28:19, 20) Leswaku lowu i ntirho lowu lavaka vutshila swi nga voniwa eka xitsundzuxo xa muapostola Pawulo eka Timotiya: “Khongotela; u nga tsandzeki hi tlhelo ra ku lehisa mbilu ni le ku dyondziseni.”—2 Tim. 4:2.
3 Kunene, yi tele minkarhi leyi hi pfulekeleke yo dyondzisa van’wana. Vatswari va fanele ku dyondzisa vana va vona. Vatwarisi va mahungu lamanene va fanele ku dyondzisa vanhu lava ha ku tsakelaka hi ku tirhisa tidyondzo ta le kaya ta Bibele. Hakanyingi ku ni minkarhi leyi pfulekeke yo letela vahuweleri lavantshwa. Naswona vamakwerhu vo tala va xinuna va ni lunghelo ro nyikela tinkulumo to letela, ku nga ha va enhlanganweni wa ntirho kumbe tanihi tinkulumo ta le rivaleni. Swichudeni hinkwaswo eka Xikolo xa Vutirheli bya le Tilweni swi fanele ku hisekela ku kombisa nhluvuko wa swona tanihi vadyondzisi. Loko u antswisa vuswikoti bya wena byo hlanganyela exiphen’wini lexi xo dyondzisa xa vutirheli, u ta swi kuma swi ri leswi anerisaka hakunene ni leswi vuyerisaka hi laha ku fuweke. Ku hava lexi tsakisaka swinene ku fana ni ku dyondzisa un’wana Rito ra Xikwembu ivi u n’wi vona a endla nhluvuko lowunene emoyeni.
4, 5. Hi le ka mani ni le ka yini laha hi fanelaka ku titshega kona loko hi dyondzisa?
4 Ku titshega hi Yehova. Xilaveko xa nkoka xo va la humelelaka tanihi mudyondzisi wa mahungu lamanene i ku titshega hi Yehova, u n’wi yingisa, u titshega hi vukongomisi bya yena naswona u kombela mpfuno wa yena. (Swiv. 3:5, 6) Hambi a ri Yesu u te, “Dyondzo leyi ndzi yi dyondzisaka a hi ya mina, kambe i ya Loyi a ndzi rhumeke.” (Yoh. 7:16) Nkarhi na nkarhi a a kombetela eRitweni ra Xikwembu, a tshaha kumbe ku kombetela exiphen’wini xa tibuku ta Matsalwa ya Xiheveru eka mabulo yakwe lama rhekhodiweke. Hikwalaho, loko u dyondzisa van’wana, titshege hi Rito ra Xikwembu ra ntiyiso hi laha Yesu a endleke ha kona. Kuma tinhlamulo ta wena eka rona, hikuva ku ni buku-mpfuno yin’we leyikulu yo dyondzisa vanhu ku va vadyondzisiwa va Yesu, naswona yoleyo i Bibele leyo Kwetsima.—2 Tim. 3:16.
5 Loko u titshega hi Yehova hakunene, u nge titwi u ri la nga fanelekiki. Xikwembu xi hi endla hi twisisa swikongomelo swa xona hi laha swi andlariweke ha kona eRitweni ra xona ra ntiyiso. Loko u avelana vutivi bya wena bya mintiyiso leyi ni van’wana, Yehova u ta ku seketela. Ku hava xivangelo xo khondla mavoko, u ku, “a ndzi mudyondzisi.” U nga va yena loko u titshega hi Yehova hi xikhongelo.—2 Vakor. 3:5.
6-8. I xiphemu xihi lexi ku lunghiselela ku xi endlaka eku dyondziseni loku humelelaka?
6 Ku lunghiselela. Kavula, ku ni ndlela yin’we ntsena yo tiva mhaka ya wena. U fanele u yi twisisa kahle mhaka u nga si dyondzisa un’wana. (Varhoma 2:21) Loko vutivi bya wena byi kula, swi le rivaleni leswaku u ta va mudyondzisi la antswaka. Kambe hambi loko u tiva mintiyiso yi nga ri yingani ya xisekelo ntsena, u nga ha va mudyondzisi. Vulavula hi leswi u swi tivaka. Hambi va ri vana lavatsongo va nga dyondzisa vadyondzi-kulobye exikolweni mintiyiso leyi va yi dyondzeke eka vatswari va vona. Xikolo xa Vutirheli bya le Tilweni xi ta ku pfuna ku antswisa vuswikoti bya wena byo dyondzisa.
7 Loko u ya fambisa dyondzo ya Bibele kumbe u ya nyikela nkulumo, sungula hi ku kuma tinhlamuselo leti twisisekaka leti seketelaka rungula rero. Ringeta ku kuma leswaku ha yini nchumu wu ri tano. Vona loko u ta swi kota ku veka mhaka hi marito ya wena n’wini. Rhanga u twisisa vumbhoni bya Matsalwa. Lunghekela ku tirhisa matsalwa hi laha ku humelelaka.
8 Mhaka yin’wana loko u lunghiselela i ku rhanga u anakanya swivutiso leswi nga tlakukaka emianakanyweni ya xichudeni hikwalaho ka xisekelo xa xona xa vukhongeri. Leswi swi ta ku pfuna ku hloma hi rungula leri ngopfu-ngopfu ri nga ta fanela xichudeni. Ku tiva ku twisisa loku ana se xi nga na kona swi ta ku pfuna ku veka xisekelo xa rungula lerintshwa ni ku xi pfuna ku endla nhluvuko. Xichudeni xin’wana xi nga ha lava tinhlamuselo leti hambaneke hikwalaho ka xiyimo xa xona. Hikwalaho ku tiva xichudeni xa wena swi ku pfuna leswaku u lunghiselela.
9. U nga swi khutazisa ku yini swichudeni ku hlamula hi marito ya swona?
9 Swivutiso. Swivutiso swi pfuna ngopfu eku dyondziseni loku humelelaka, hi laha Yesu Kriste a swi kombiseke ko tala ha kona. (Luka 10:36) Hikwalaho loko u fambisa dyondzo ya Bibele u nga landzela endlelo rakwe, u tirhisa swivutiso leswi kandziyisiweke etibukwini. Kambe loko u ri mudyondzisi wa rixaladza, a wu nge eneriseki loko xichudeni xi hlaya nhlamulo ebukwini ntsena. Emhakeni yo tano u lava swivutiso leswi engetelekeke leswi tlhontlhaka xichudeni leswaku xi veka mianakanyo hi marito ya xona n’wini. Nkarhi wun’wana leswi u fanelaka ku swi vula hi leswi: “Sweswo i swinene, kambe a wu ta swi hlamusela njhani hi marito ya wena n’wini?”
10. Hlamusela ntirho wa swivutiso swo kongomisa.
10 Nakambe u ta kuma leswaku swivutiso leswi kongomisaka swa pfuna eku dyondziseni. Leswi i swivutiso leswi ku pfunaka ku kongomisa mianakanyo ya munhu, exisekelweni xa leswi ana se a swi tivaka, yi fikelela makumu lawa kumbexana a a nga si ma ehleketa. (Mat. 17:25, 26; 22:41-46) Entiyisweni u tibyela ku: ‘Xichudeni lexi ndza xi tiva, leswaku xi tiva leswi ni leswiya, kutani loko ndzo vutisa swivutiso swo karhi hi ku tlhandlamana, xi nga fikelela makumu lamanene. Kambe loko ndzo tlula swivutiso leswi kongomisaka ivi ndzi xi vutisa xivutiso-nkulu hi ku kongoma, xi nga endla makumu lama hoxeke.’ Hi marito man’wana, xichudeni xi na rona rungula leri ha rona xi nga kumaka nhlamulo. Kambe xi lava mpfuno. Kavula, ndlela yo olova i ku xi byela nhlamulo. Kambe loko u tirhisa swivutiso swo kongomisa, a wu endli ntsena leswaku nhlamulo yi amukeleka swinene hikwalaho ka leswi xichudeni xi yi boxaka hi xoxe, kambe u tlhela u xi pfuna ku antswisa vuswikoti byo anakanya. Swivutiso swa wena swi ta kongomisa miehleketo ya xona leswaku yi anakanya hi ku landzelelana ku kondza yi fikelela makumu lamanene. Endzhaku leswi swi ta n’wi pfuna swinene.
11. Swi nga tirhisiwa njhani swivutiso swo vona langutelo ra munhu?
11 Minkarhi yin’wana u ta swi kuma swi laveka ku vutisa swivutiso leswi lavaka langutelo ra munhu. Ha swona u lava ku kuma leswi xichudeni hi xoxe xi swi kholwaka hi mhaka yo karhi. Hi xikombiso, u nga ha xi vutisa leswaku nawu wa Xikwembu wu ri yini hi vumbhisa. Xi nga ha kota ku tshaha tsalwa leri kombaka leswaku byi hoxile. Kambe xana xichudeni xi pfumelelana na yona hakunene nhlamulo leyi xi yi nyikeleke? Xana rero i langutelo ra xona n’wini? U nga ha tsakela ku vutisa xivutiso leswaku u kuma leswi hakunene xi ehleketaka swona hi vumbhisa. U nga ha vutisa, “Xana swi na mhaka loko hi hanya ha byona kumbe hi nga hanyi ha byona?” Kutani u nga ha vona tindhawu leti mpfuno lowu engetelekeke wu lavekaka eka tona naswona u nga ha nyikela mpfuno lowu lavekaka. Swivutiso leswi lavaka langutelo swi ku pfuna ku fikelela mbilu ya xichudeni.
12, 13. Ha yini swivutiso swi pfuna loko u swi tirhisa evutirhelini bya yindlu na yindlu ni loko u nyikela nkulumo eplatifomo?
12 Nakambe swivutiso swa pfuna evutirhelini bya yindlu na yindlu. Hi xikombiso, u lava ku kuma leswi n’wini wa muti a swi ehleketaka leswaku u ta n’wi pfuna ku antswa leswaku a twisisa mintiyiso ya Bibele. Nakambe u vutisa swivutiso kutani u n’wi kombela ku hlamusela hikuva wa swi tiva leswaku loko a nyikiwa nkarhi wo phofula langutelo ra yena, u ta swi yingisa swinene leswi u swi vulaka.
13 Ni loko u nyikela nkulumo eplatifomo, ku ni minkarhi leyi u vutisaka swivutiso leswi u lavaka nhlamulo eka swona. Kutani u rhamba vayingiseri ku angula. Kambe ku tlhela ku va ni minkarhi leyi u tirhisaka swivutiso swa vutlhari—swivutiso leswi vutiseriwaka ku tlhontlha mianakanyo, ku nga languteriwanga nhlamulo eka vayingiseri. (Luka 12:49-51) U nyikela tinhlamulo hi wexe. Minkarhi yin’wana u nga ha tsakela ku tirhisa swivutiso leswi tlhandlamanaka, u nga nyikeli nhlamulo ku kondza u fika eka xo hetelela. Muxaka wa xivutiso lexi u xi tirhisaka wu titshege hi vayingiseri va wena ni leswi u swi dyondzisaka.
14, 15. I yini leswi hetisisiwaka hi swifaniso ni ku phindha-phindha?
14 Swifaniso. Swona a swi ri na xivumbeko xa nkoka eku dyondziseni ka Yesu. Hi ku fanana, vadyondzisi va Vukriste namuntlha va nga tshaha etimhakeni ni le mintokotweni ya vutomi, leswaku va kuma swifaniso leswi nga ta pfuna ku dzikisa tidyondzo letinene emiehleketweni ya vayingiseri va vona. (Mat. 13:34, 35) Tikarhatele ku endla leswaku swifaniso swa wena swi olova, hikuva leswi rharhanganeke kumbe leswi soha-sohaneke swi nga nonon’hwa ku swi twisisa naswona swi nga tlhela swi tsanisa tinhlamuselo ta wena. Papila ra Yakobo ri ni swifaniso swo tala—gandlati ra lwandle, xihendzulo xa xikepe, tomu ra hanci, xivoni, ni swin’wana. Hinkwaswo a swi tekiwa eka swilo leswi tolovelekeke swa vutomi. Mudyondzisi la xalamukeke u ta lava ku endla xifaniso xi tirha eka swiyimo swa mudyondzi wa yena, malembe, vukhongeri, ndhavuko, ni swin’wana. Kavula, swifaniso swi nga tirhisiwa eka tinkulumo, kun’we ni loko u dyondzisa munhu.
15 Ku phindha-phindha. Endlelo leri i ra nkoka eka dyondzo leyi humelelaka, ku nga khathariseki leswaku u le platifomo kumbe u dyondzisa munhu ekaya. Lwela leswaku marito-nkulu ni swivulwa, naswona ngopfu-ngopfu matsalwa, swi dzika emiehleketweni ya xichudeni xa wena. Loko u ri ni nkulumo ya xichudeni ni n’wini wa muti, u nga vutisa swivutiso swo pfuxeta, xisweswo u tshikilela tinhla hi ku phindha-phindha. Hi ndlela leyi u nga tiyiseka leswaku xichudeni xi swi twisisile. Entiyisweni u ta va u vutisa hi laha Yesu a vutiseke ha kona loko a ku: “Xana ma ti twisisa timhaka leti hinkwato ke?”—Mat. 13:51.
16. Loko xivulavuri xi ri mudyondzisi lonene, hi swihi leswi u nga ta kota ku swi tsundzuka loko u yingisele nkulumo ya xona?
16 Tinkulumo leti dyondzisaka. U ti tsundzuka hi ku tlangela tinkulumo leti u dyondzeke swinene eka tona. Kutani xiya leswaku ha yini swivulavuri swin’wana swi ri vadyondzisi lavanene. Xiya leswi endlaka tinkulumo ta swona ti olova ku ti tsundzuka. A swi vulavuli hi ku hatlisa. Swi tirhisa swivutiso, ku nga ha va leswaku vayingiseri va hlamula, kumbe swivutiso swa vutlhari swo tlhontlha miehleketo. Swi nga ha ku kombela ku languta matsalwa-nkulu ivi u fambisana na swona loko ma hlayiwa, swi ehleketisisa ha wona, swi ma hlamusela ni ku kombisa mianakanyo-nkulu ya wona. Swin’wana swi nga ha tirhisa mimpfuno yo ku endla u vona swilo hi mahlo ya mianakanyo. Kambe eka hinkwaswo u ta swi vona leswaku swi olova ngopfu ku tsundzuka tinhla ti nga ri tingani leti hlamuseriweke kahle ku tlula leti nga lo khumbiwa katsongo. Loko vutshila byo dyondzisa byi tirhisiwa, lava va twaka nkulumo va fanele va kota ku vula nhloko-mhaka, tinhla-nkulu, kumbexana ni tsalwa rin’we kumbe mambirhi lama xiyekaka, lama tirhisiweke, hi ku olova.
17, 18. Hi fanele hi wu kongomisa njhani nyingiso eka Vadyondzisi Lavakulu, naswona hikwalaho ka yini?
17 Ku kongomisa nyingiso eka Vadyondzisi Lavakulu. Tanihi mudyondzisi wa Mukriste nkarhi hinkwawo u fanele u xiya nkoka wo kongomisa nyingiso eka Yehova Xikwembu tanihi Xihlovo xa vutomi ni le ka Yesu Kriste loyi Xikwembu xi n’wi tirhisaka ku nyika vutomi ni mikateko. (Yoh. 17:3) Ringeta ku endla van’wana leswaku va tlangela swinene Vadyondzisi lava Lavakulu.
18 Loko u ya u va ni vutshila byo dyondzisa u ta vona xiphemu lexi rirhandzu ri xi hetisisaka. Loko xichudeni xi sungula ku rhandza Yehova Xikwembu hakunene, kutani xi ta n’wi tirhela hi ku tshembeka. Hikwalaho, hi nkarhi wa dyondzo, eka tinhla leti fanelaka, kokela nyingiso eka nkoka wa leswi Xikwembu xi swi endleke ni leswi xi swi endlelaka vanhu lava dyoheke. Kombisa vutlhari, vululami, rirhandzu ni matimba ya Xikwembu, ku nga timfanelo leti nkarhi hinkwawo ti hlanganaka hi ndlela leyi hlamarisaka swonghasi, leswaku ku pfuneka vanhu lava yingisaka. Loko mbilu ya xichudeni yi ri yinene, hi ku famba ka nkarhi na xona xi ta vona xi fanele ku tshembeka swinene eka Yehova naswona xi ta navela ku hlanganyela eku kuriseni ka vito ra yena.