Dyondzo 22

Swingheniso Leswi Humelelaka

1-3. Eka xingheniso xa nkulumo, u nga ku pfuxa hi yini ku tsakela mhaka?

¹ Ku pfuxa ku tsakela. Xingheniso xa nkulumo xi fanele xi pfuxa ku tsakela emhakeni. Xi fanele xi koka nyingiso wa vayingiseri va wena naswona xi va lunghiselela ku nyikela nyingiso lowunene eka leswi landzelaka. Leswaku u endla leswi, swa laveka ku kombisa ntikelo wa mhaka ya wena eka vayingiseri.

² Yin’wana ya tindlela to antswa ta ku pfuxa ku tsakela enkulumeni i ku katsa vayingiseri va wena. Va endle va swi xiya leswaku rungula leri ri hlawulekile eka vona, leswaku ri vulavula hi vutomi bya vona. Loko u endla tano u fanele u sungula hi xiyimo xa vayingiseri. Sweswo swi vula leswaku leswi u swi vulaka swi fanele swi va leswi tivekaka kahle eka lava yingiselaka. Ku nga ha va xifaniso kumbe xiphiqo, kumbe ndzandzelelano wa swivutiso. Kambe nkarhi hinkwawo xi fanele xi va nchumu lowu tolovelekeke eka vayingiseri va wena leswaku va xi twisisa ni ku xi tirhisa eka vona.

³ Minkarhi yin’wana, swi nga ha laveka ku hlula mianakanyo leyi ana se yi pfumeriwaka hi xingheniso xa wena. Loko mhaka leyi hlamuseriwaka yi ri mphikamakaneta leyikulu, leswi swi nga ha va ntiyiso hi ku hlawuleka. Etimhakeni to tano xingheniso xa wena i xa nkoka loko u ta khoma vayingiseri va wena ku kondza timhaka leti vumbaka yinhla ya wena ti hlanganisiwa hi laha ku humelelaka. Evutirhelini bya yindlu na yindlu hakanyingi swa koteka ku hlula mphikamakaneta leyikulu hi ku boxa yona ku sungula hi ndlela ya vutlhari ivi u ya emahlweni ni mhaka leyi u lavaka ku bula ha yona.

4-6. I swivumbeko swihi swin’wana leswi nga ta pfuna leswaku swingheniso swa hina swi pfuxa ku tsakela?

⁴ Leswi u swi vulaka nkarhi hinkwawo i swa nkoka ngopfu. Kambe leswaku u pfuxa ku tsakela hi xingheniso xa wena, ndlela leyi u xi vulaka ha yona ngopfu-ngopfu i ya nkoka swinene ku tlula xiphemu xihi na xihi xin’wana xa nkulumo. Hikwalaho ka xivangelo lexi, xingheniso xa wena xi lava ku lunghiselela hi vukheta ka ha ri na nkarhi ku nga ri hi leswi u nga ta swi vula ntsena kambe hi ndlela leyi u tsakelaka ku xi vula ha yona.

⁵ Hi ntolovelo, swivulwa swo koma, leswo olova swi ta hetisisa xikongomelo xa wena kahle exinghenisweni. Tanihi leswi ku hlawula marito ku nga ka nkoka swinene eku hetisiseni ka xikongomelo xa wena eka nkarhi wo koma lowu kumekaka wa xingheniso, swi ta ku pfuna ku lunghiselela swivulwa swo sungula swimbirhi kumbe swinharhu hi vukheta swinene. Swi tsale eka tinotsi ta wena leswaku u swi hlaya, kumbe u swi nhlokohata leswaku marito ya wena yo sungula ma va ni nsusumeto lowu ma wu fanelaka ni lowu ma wu lavaka. Nakambe, leswi swi ta ku nyika xivindzi lexikulu eku sunguleni ni nkarhi wo kuma ku ntshunxeka loku eneleke leswaku u ya emahlweni hi ndlela leyi hleriweke.

⁶ Hi leswi switsundzuxo swin’wana leswi nga riki swingani malunghana ni ku nyikela xingheniso xa wena, hambi leswi mutsundzuxi wa wena a nga ta ka a nga swi funghi mayelana ni mfanelo leyi ya nkulumo. Loko u twa u biwa hi ripfalo, yimanyana ivi u vulavula hi rito ra le hansi. Vulavula hi xivindzi, kambe papalata ntlhaveko wihi na wihi wa nkulumo yo lerisa. Mukhuva wo tano wu nga ha hambukisa vayingiseri ku sukela eku sunguleni.

7. Xingheniso xa wena u fanele u xi lunghiselela rini?

⁷ Hambi leswi xingheniso enkulumeni xi nga nchumu wo sungula lowu vuriwaka, hakanyingi xi lunghiseleriwa hi laha ku humelelaka swinene endzhaku ka loko miri wa nkulumo wu hleriwe kahle. Leswi swi ta endla leswaku u tiva leswi nga ta antswa ku swi vula leswaku u sungula mhaka leyi u yi lunghiseleleke hi laha ku faneleke.

**********

8-10. Swingheniso swa hina hi nga swi endla njhani swi fanela nhloko-mhaka?

⁸ Xi fanelekela nhloko-mhaka. Xingheniso xa wena xi ta yisa emhakeni hi laha ku humelelaka loko xi fanela nhloko-mhaka ntsena. Vukheta lebyikulu byi fanele byi tirhisiwa exinghenisweni leswaku ku tirhisiwa ntsena leswi pfunetaka eka xikongomelo xa wena eku vulavuleni. Kavula, xi fanele xi fambisana ni ntikelo wa rungula ra Mfumo naswona xi kunguhateriwa leswaku xi nga hlundzukisi lava va nga vaendzi exikarhi ka vayingiseri.

⁹ Xingheniso xa wena a xi fanelanga xi yisa eka mhaka ya bulo ra wena ntsena, kambe xi fanele xi nyikela xivumbeko xo karhi hi ku kongoma xa mhaka leyi u nga ta yi vula. Leswi swi vula ku namarhelanisa mhaka ya wena ni nhloko-mhaka yo karhi, ivi hi ndlela yin’wana u kandziyisa nhloko-mhaka yoleyo hi laha swi kotekaka ha kona eka xingheniso xa wena. Loko nhloko-mhaka u nga yi vuli hi ku kongoma, minkarhi yin’wana u nga ha tirhisa marito-nkulu kumbe marito ya nhloko-mhaka exinghenisweni. Hi ndlela leyi vayingiseri va wena a va nge languteli leswaku u hlanganisa swivumbeko swin’wana swa mhaka leswi xihloko xa nkulumo ya wena xi nga ha swi ringanyetaka.

¹⁰ Tinkulumo hinkwato ti fanele ti twanana, ti nga sunguli hi nchumu wo karhi ivi ti gimetiwa hi wun’wana. Ku tlula kwalaho, mhaka leyi ya leswaku xingheniso xi fanela nhloko-mhaka yi fanele yi ringaniseriwa hi ku endla xingheniso xi pfuxa ku tsakela. Hi marito man’wana, nhloko-mhaka a yi fanelanga yi nyikeriwa ntsena leswaku yi va mhaka leyinene eku sunguleni. Xikongomelo xa nkulumo xi fanele xi lawula eku hlawuleni ka mhaka ya wena. Naswona xi fanele xi fanela miri wa nkulumo ni ku twanana na wona.

**********

11-14. Xingheniso xa nkulumo hi nga xi vona njhani leswaku xi lehe kahle?

¹¹ Xi lehe kahle. Xana xingheniso xi fanele xi leha ku fikela kwihi? A ku na nhlamulo leyi kongomeke leyi nga ta fanela swiyimo hinkwaswo. Ku leha ka xingheniso ku titshege hi nkarhi lowu nyikeriweke mhaka hi yoxe, xikongomelo xa nkulumo, vayingiseri lava katsekaka ni timhaka tin’wana to tala leti fanaka.

¹² Entiyisweni, loko u yingisela nkulumo, hakanyingi swi fanele swi nonon’hwa ku xiya ku hambana loku kongomeke kahle exikarhi ka xingheniso ni miri. Lexi i xiphiqo lexi mutsundzuxi wa wena a nga ta va na xona eku tameleni ka mfanelo leyi eka xiphephana xa wena xa Ndzayo ya Nkulumo. Xichudeni xin’wana ni xin’wana xi tirhisa marito ya xingheniso enkulumeni ya xona, kambe mutsundzuxi u ta languta leswi: Xana xingheniso xi tsendzeleka ngopfu, xi xopaxopa ngopfu, xi lehe ngopfu, lerova vayingiseri va karhala va nga si nghena eka mhaka-nkulu leyi nga ta nyikeriwa?

¹³ Xingheniso xi fanele xi famba hi ndzandzelelano wa mianakanyo leyi kongomeke, leyi hlelekeke ni leyi hatlisaka yi ya emhakeni handle ko siya timfanelo leti pfuxaka ku tsakela. Xi fanele xi helela, xi nga vi na mikhandlu. Leswi swi lava mianakanyo ya vukheta, hikuva loko masungulo ya wena ma ri ekule ni mhaka lerova ma lava nhlamuselo leyi leheke ni ya vuxokoxoko, kutani swi nga antswa leswaku u pfuxeta xingheniso xa wena ivi kumbexana u kuma masungulo lamantshwa.

¹⁴ Loko swi nonon’hwa ku kuma ku hambana loku xiyekaka exikarhi ka xingheniso ni miri wa nkulumo, kutani swi vula leswaku xingheniso xa wena xi lehe kahle. Swi ta kombisa leswaku u tise vayingiseri va wena kahle emhakeni lerova va yingisela tinhla ta wena handle ko swi xiya. Hi tlhelo rin’wana, loko va sungula ku tivutisa leswaku u ta nghena rini emhakeni, kutani u nga tiyiseka leswaku xingheniso xa wena xi lehe ngopfu. Leswi hakanyingi i xiphiqo eka marungula ya yindlu na yindlu, laha hakanyingi ku nga na xilaveko xo cinca mpimo wa swingheniso swa wena eka yindlu yin’wana ni yin’wana.

15, 16. Xingheniso xa nkulumo xi fanele xi leha ku fikela kwihi loko nkulumo yi ri xiphemu xa nxaxamelo?

¹⁵ Loko u nyikela nkulumo yin’we enongonokweni wolowo, kumbe u nyikela nkulumo ya xichudeni, xingheniso xa wena xi nga ha leha ku tlula minkarhi yin’wana. Kambe loko nkulumo ya wena yi ri xiphemu xa nxaxamelo, kumbe yi ri xiphemu eka nhlangano wa ntirho, kutani xingheniso xa wena xi nga koma naswona xi ba nhloko ya mhaka hikuva i xiphemu xa nkulumo hinkwayo leyi se yi tivisiweke. Nkarhi wo tala wu dyiwa swi nga fanelanga hi swingheniso swo leha, leswi rharhanganeke. I miri wa nkulumo lowu nga ta hundzisela mianakanyo leyi u lavaka ku yi nyikela.

¹⁶ Hi nkatsakanyo, xingheniso xa wena i xa ku simeka ku vulavurisana ntsena, xi pfuxa ku tsakela ivi xi yisa emhakeni leyi u nga ta bula ha yona. Endla leswi hi xihatla hi laha swi kotekaka ha kona ivi u nghena eka yinhla-nkulu ya mhaka ya wena.