Ndzima 22
Hambeta U Vula Rito Ra Xikwembu Hi Xivindzi
1. (a) Hi wahi mahungu lamanene lawa vadyondzisiwa va Yesu va ma twariseke ku sukela hi Pentekosta ya 33 C.E., kambe xana vafumi ni vakulukumba va Vayuda va endle yini hi sweswo? (b) Hi nga ha tivutisa swivutiso swihi malunghana ni leswi?
EMALEMBENI yo tlula 4 000 ya matimu ya munhu ku ve ni swiendlakalo swa nkoka swinene. N’wana wa Xikwembu, Yesu Kreste, u totiwile tanihi Hosi ya nkarhi lowu taka ya misava hinkwayo. Ku nga khathariseki ku dlayiwa ka Yesu loku vangiweke hi nhlohlotelo wa valala va vukhongeri, Yehovha u pfuxe N’wana wakwe eku feni. Ha yena ku ponisiwa swa koteka, naswona hi kuma ntshembo wa vutomi lebyi nga heriki. Kambe loko vadyondzisiwa va Yesu vo tshembeka va huwelele mahungu lawa lamanene erivaleni, ku pfuke nkaneto lowu chavisaka. Xo sungula, vaapostola vambirhi va nghenisiwe ekhotsweni, kutani ku landzela lavan’wana hinkwavo. Va biwe hi minkhavi ivi va lerisiwa leswaku va tshika ku vulavula hi vito ra Yesu. (Mint. 4:1-3, 17; 5:17, 18, 40) A va fanele va endla yini? Xana wena a wu ta endla yini? Xana a wu ta hambeta u nyikela vumbhoni hi xivindzi?
2. (a) Hi wahi mahungu yo saseka swinene lawa ma faneleke ma twarisiwa namuntlha? (b) I vamani lava nga ni vutihlamuleri bya ku ma twarisa?
2 Hi lembe ra 1914 C.E. ku humelele xiendlakalo xin’wana lexi hlamarisaka eka vuako hinkwabyo. Mfumo wa Xikwembu lowu nga emavokweni ya Yesu Kreste wu simekiwile etilweni. Endzhaku ka sweswo, Sathana ni mademona yakwe va cukumeteriwe emisaveni. (Nhlav. 12:1-5, 7-12) Masiku ya makumu ya mafambiselo lawa ya swilo ma sungule hi nkarhi wolowo. Ku nga si fa rixaka leri voneke swiendlakalo swa 1914, Xikwembu xi ta pfotlosa mafambiselo hinkwawo ya swilo ya Sathana. (Mt. 24:34) Lava ponaka va ta va ni ntshembo wa ku kuma vutomi lebyi nga heriki. Eku hetisekeni ka xikongomelo xo sungula xa Xikwembu, misava hinkwayo yi ta va Paradeyisi. Loko mahungu lawa lamanene se u ma amukerile, i vutihlamuleri bya wena leswaku u ma avela van’wana. (Mt. 24:14) Kambe xana u nga rindzela n’wangulo wihi?
3. (a) Xana vanhu va ma amukela njhani mahungu ya Mfumo? (b) Kutani, hi nga ha langutana ni xivutiso xihi?
3 Hambi loko vanhu van’wana va ta ku amukela kahle tanihi muhuweleri wa Mfumo, vunyingi bya vona byi nge ku tsakeli. (Mt. 24:37-39) Van’wana va nga ha ku hlekula kumbe va ku kaneta swinene. Yesu u nyike xitsundzuxo xa leswaku nkaneto wun’wana wu nga ha huma eka maxaka ya wena. (Lk. 21:16-19) U nga ha kanetiwa ni le ntirhweni kumbe exikolweni. Eswiphen’wini swo tala swa misava Timbhoni ta Yehovha ta yirisiwa hi hulumendhe handle ka xivangelo lexi twalaka. Loko u langutana ni swiyimo swin’wana swo kotisa sweswo kumbe hinkwaswo ka swona, xana u ta hambeta u vula Rito ra Xikwembu hi xivindzi?
4. Xana ku tiyimisela ka hina ku tiyisekisa leswaku hi ta hambeta hi tirhela Xikwembu hi ku tshembeka?
4 Handle ko kanakana, u lava ku va nandza wa Xikwembu la nga ni xivindzi. Kambe, van’wana lava a va tibyela leswaku a ku na nchumu lexi nga ta va tlherisela endzhaku, va tshikile ku va vahuweleri va Mfumo. Ku hambana na vona, van’wana, ku katsa ni vanhu lava hi ntumbuluko va nga ni vutoya, va ya emahlweni va nga karhali, va va malandza ya Xikwembu lama hisekaka. Xana u nga tikombisa njhani u ri la nga “tiya swinene eku pfumeleni”?—1 Kor. 16:13.
HI NGA TITSHEMBI MATIMBA YA HINA
5. (a) Leswaku hi tikombisa hi ri malandza yo tshembeka ya Xikwembu, hi xihi xilaveko lexikulu? (b) Ha yini minhlangano yi ri ya nkoka swonghasi?
5 Kunene, ku ni swilo swo tala leswi katsekaka leswaku u va nandza la tshembekaka wa Xikwembu. Kambe lexikulu eka swona hinkwaswo i ku tshemba Yehovha ni malunghiselelo yakwe. Xana hi wu kombisisa ku yini ntshembo wo tano? Ndlela yin’wana i ku va kona eminhlanganweni ya vandlha. Matsalwa ma hi khutaza leswaku hi nga tshuki hi yi tekela ehansi. (Hev. 10:23-25) Lava va hambeteke va va timbhoni to tshembeka ta Yehovha, hambi va vengiwa hi vanhu kumbe va xanisiwa, va tikarhatele leswaku va va kona nkarhi hinkwawo eminhlanganweni ni vagandzeri-kulobye. Eka minhlangano leyi vutivi bya hina bya Matsalwa bya kula, kambe a hi tsakisiwi ntsena hi swilo leswintshwa leswi swi hi kokaka. (Ringanisa Mintirho 17:21.) Ku twisisa ka hina ntiyiso lowu tiviwaka kahle ka kula, naswona hi ya hi ti tiva kahle tindlela ta ku tirhisa ntiyiso lowu. Xikombiso lexi Yesu a hi vekeleke xona xi dzika swinene emianakanyweni ni le timbilwini ta hina. (Ef. 4:20-24) Hi tshinela swinene eka vamakwerhu va Vakreste evugandzerini lebyi nga ni vun’we naswona hina vini ha tiyisiwa leswaku hi hambeta hi endla ku rhandza ka Xikwembu. Moya wa Yehovha wu nyika nkongomiso hi vandlha, naswona hi moya wolowo Yesu u va exikarhi ka hina loko hi hlengeletana hi vito rakwe.—Nhlav. 3:6; Mt. 18:20.
6. Laha Timbhoni ta Yehovha ti yirisiweke kona, xana minhlangano yi khomiwa njhani?
6 Xana u va kona eka minhlangano hinkwayo u vuya u tirhisa leswi u swi twaka swi hlamuseriwa? Nkarhi wun’wana, loko ntirho wu yirisiwile, swi lava leswaku minhlangano yi khomiwa hi mintlawa leyitsongo emakaya ya vamakwerhu. Tindhawu ni minkarhi swi nga ha cinca-cinca naswona nkarhi wun’wana swi nga ha nonon’hwa, minhlangano yin’wana yi nga khomiwa ni vusiku. Kambe ku nga khathariseki swiphiqo kumbe makhombo lama nga kona, vamakwerhu va xinuna ni va xisati vo tshembeka va endla matshalatshala lamakulu ya ku va kona eka nhlangano wun’wana ni wun’wana.
7. (a) Ku titshega ka hina hi Yehovha ku kombisiwa hi ndlela yihi yin’wana? (b) Leswi swi nga hi pfuna njhani leswaku hi hambeta hi vulavula hi xivindzi?
7 Ku tshemba Yehovha ku kombisiwa na hi loko hi hamba hi n’wi khongela—ku nga ri ku hetisa nawu ntsena kambe hi swi endla hi mbilu hinkwayo, hi ku xiya leswaku ha wu pfumala mpfuno wa Xikwembu. Xana wa swi endla sweswo? Yesu u khongele minkarhi yo tala enkarhini wa vutirheli byakwe bya la misaveni. (Lk. 3:21; 6:12, 13; 9:18, 28; 11:1; 22:39-44) Naswona evusikwini bya le mahlweni ka ku beleriwa ka yena u khutaze vadyondzisiwa vakwe, a ku: “Hitekani mi khongela, leswaku mi nga ngheni emiringweni.” (Mar. 14:38) Loko hi kuma leswaku hakanyingi rungula ra Mfumo a ri tsakeriwi, hi nga ha hela matimba evutirhelini bya hina. Loko vanhu va hi hlekula kumbe loko ku ri ni nxaniso lowukulu, hi nga ha hlawula ku miyela leswaku hi papalata ku xanisiwa. Kambe loko hi khongelela moya wa Xikwembu leswaku wu hi pfuna hi ya emahlweni hi vulavula hi xivindzi, a hi nge phasiwi hi ndzingo wolowo.—Lk. 11:13; Ef. 6:18-20.
RHEKHODO YA KU NYIKELA VUMBHONI HI XIVINDZI
8. (a) Ha yini rhekhodo ya Mintirho yi hlawulekile eka hina? (b) Hlamula swivutiso leswi nyikeriweke emakun’wini ya ndzimana leyi, u kandziyisa leswaku rungula leri ri nga hi pfunisa ku yini.
8 Rhekhodo leyi tameriweke hi buku ya Mintirho i ya nkoka eka hina hinkwerhu. Yi vulavula hi ndlela leyi vaapostola ni vadyondzisiwa van’wana vo sungula, vanhu lava a va titwa ku fana na hina, va swi hluleke ha yona swihinga ivi va tikombisa va ri timbhoni ta Yehovha leti nga ni xivindzi ni leti tshembekeke. A hi kambisiseni xiyenge xa rhekhodo yoleyo hi ku pfuniwa hi swivutiso leswi landzelaka ni matsalwa lama kombisiweke. Loko hi ri karhi hi endla sweswo, languta ndlela leyi wena u nga pfunekaka ha yona eka leswi u swi dyondzaka.
Xana vaapostola a va ri swidyondzeki leswikulu? Xana a va ri vanhu lava hi ntumbuluko a va nga chavi, ku nga khathariseki leswaku ku endleka yini? (Mint. 4:13; Yoh. 18:17, 25-27; 20:19)
I yini lexi pfuneke Petro leswaku a vulavula hi xivindzi emahlweni ka huvo ya Vayuda leyi hehleke N’wana wa Xikwembu eka mavhikinyana lawa a ma ha ku hundza? (Mint. 4:8; Mt. 10:19, 20)
Xana vaapostola a va endla yini eka mavhiki ya le mahlweni ka ku tisiwa emahlweni ka Sanedri? (Mint. 1:14; 2:1, 42)
Loko vafumi va va lerisa leswaku va tshika ku chumayela hi vito ra Yesu, xana Petro na Yohane va hlamurise ku yini? (Mint. 4:19, 20)
Endzhaku ka ku ntshunxiwa ka vona, i mani loyi va tlheleke va kombela mpfuno eka yena? Xana va n’wi komberile leswaku a herisa nxaniso, kumbe va endlise ku yini? (Mint. 4:24-31)
Xana Yehovha u pfune njhani loko vakaneti va ringeta ku yimisa ntirho wo chumayela? (Mint. 5:17-20, 33-40)
Xana vaapostola va swi kombise njhani leswaku a va xi twisisa xivangelo xa ku ntshunxiwa ka vona? (Mint. 5:21, 41, 42)
Hambi loko vadyondzisiwa va hangalasiwile hikwalaho ka nxaniso lowukulu, xana va hambete va endla yini? (Mint. 8:3, 4; 11:19-21)
9. (a) Hi byihi vuyelo lebyi nyanyulaka lebyi tisiweke hi vutirheli bya vadyondzisiwa volavo vo sungula? (b) Xana hina hi katseke hi ndlela yihi?
9 Ntirho wa vona malunghana ni mahungu lamanene a wu nga ri wa hava. Ku khuvuriwe vadyondzisiwa va kwalomu ka 3 000 hi Pentekosta ya 33 C.E. “Ntsengo wa vona a wu ya wu ri karhi wu engeteleka hi vavanuna ni vavasati lavo tala lava pfumeleke ka Hosi.” (Mint. 2:41; 4:4; 5:14) Hi ku famba ka nkarhi ku vikiwe leswaku hambi a ri un’wana wa vaxanisi lavakulu, Sawulo wa Tarso, u ve Mukreste naswona yena hi byakwe a a nyikela vumbhoni bya ntiyiso hi xivindzi. Endzhakunyana u thyiwe vito ra muapostola Pawulo. (Gal. 1:22-24) Ntirho lowu sunguleke eka lembe xidzana ro sungula a wu helanga. Wu andze ngopfu ‘emasikwini lawa ya makumu’ naswona wu fike eswiphen’wini hinkwaswo swa misava. Hi ni lunghelo ra ku wu endla, naswona loko hi ri karhi hi wu endla hi nga dyondza eka xikombiso lexi vekiweke hi timbhoni to tshembeka leti tirheke emahlweni ka hina.
10. (a) Xana Pawulo u tirhise minkarhi yihi ku nyikela vumbhoni? (b) Xana rungula ra Mfumo u ri haxa hi tindlela tihi eka van’wana?
10 Loko Pawulo a dyondza ntiyiso malunghana na Yesu Kreste, a nga kalanga a kanakana. “Hi ku hatlisa a sungula ku twarisa ta Yesu . . . a ku: ‘Loyi hi yena N’wana wa Xikwembu.’” (Mint. 9:20) U tlangele tintswalo leti Xikwembu xi n’wi kombiseke tona naswona u lemuke leswaku un’wana ni un’wana a a fanele a kuma mahungu lamanene, lawa yena a ma kumeke. Hi ku ya hi mukhuva wa kona, tanihi leswi a ri Muyuda u ye emasinagogeni, lomu a ti ri tindhawu ta Vayuda ta ku hlengeletana, a ya nyikela vumbhoni. U tlhele a chumayela hi yindlu na yindlu naswona a hlamulana ni vanhu entsendzeleni. Naswona a swi tsakela ku rhurhela emasin’wini lamantshwa a ya twarisa mahungu lamanene.—Mint. 17:17; 20:20; Rhom. 15:23, 24.
11. (a) Xana Pawulo u swi kombise njhani leswaku, hambi a ri ni xivindzi, a ri ni ku twisisa endleleni leyi a nyikela vumbhoni ha yona? (b) Xana hi nga yi kombisisa ku yini mfanelo yoleyo loko hi nyikela vumbhoni eka maxaka, vatirhi-kulorhi kumbe vadyondzi-kulorhi?
11 Pawulo a ri ni xivindzi, kambe a ri ni ku twisisa, hi laha na hina hi faneleke hi va ha kona. Vayuda u va nghene hi ku tirhisa switshembiso leswi endliweke hi Xikwembu eka vakokwa wa vona. Eka Vagriki u vulavule hi swilo leswi a va swi toloverile. Nkarhi wun’wana a a tirhisa ntokoto wakwe wo dyondza ntiyiso, tanihi ndlela yo nyikela vumbhoni. Hi laha a hlamuseleke ha kona: “Ndzi endla hinkwaswo leswi hikwalaho ka Mahungu Lamanene, leswaku ndzi kota ku averiwa minkateko ya wona.”—1 Kor. 9:20-23; Mint. 22:3-21.
12. (a) Hambi leswi a ri ni xivindzi, xana Pawulo u endle yini leswaku a nga tshameli ku lwisana ni vakaneti? (b) Xikombiso xexo hi nga xi tekelela rini hi vutlharhi, naswona njhani? (c) Matimba ya ku hambeta hi vulavula hi xivindzi ma huma kwihi?
12 Loko ku kanetiwa ka mahungu lamanene ku va kona naswona swi antswa ku ya chumayela eka ndhawu yin’wana kumbe ku rhurhela eka masimu man’wana swa nkarhinyana, Pawulo u ye kona, ematshan’weni yo tshamela ku lwisana ni valala va ntiyiso. (Mint. 14:5-7; 18:5-7; Rhom. 12:18) Kambe a nga kalanga a khomiwa hi tingana hikwalaho ka mahungu lamanene. (Rhom. 1:16) Hambi leswi Pawulo a voneke leswaku mona ni tihanyi ta vakaneti a swi nga tsakisi, ‘u kume xivindzi eka Xikwembu xa hina’ leswaku a ya emahlweni a chumayela. Ku nga khathariseki swiyimo swo nonon’hwa leswi a langutaneke na swona, u te: “Hosi yi yimile na mina yi ndzi tiyisa, leswaku ndzi kota ku vula Rito ndzi heta.” (1 Tes. 2:2; 2 Tim. 4:17) Nhloko ya vandlha ra Vukreste, Hosi Yesu, yi ya emahlweni yi hi nyika matimba lawa hi ma pfumalaka yo endla ntirho lowu yi vhumbheke leswaku wu ta endliwa namuntlha.—Mar. 13:10.
13. I yini lexi kombisaka xivindzi xa Vukreste, naswona xisekelo xa xona hi xihi?
13 Hi ni swivangelo leswi tiyeke swa ku hambeta hi vula Rito ra Xikwembu hi xivindzi, hi laha Yesu Kreste ni malandza man’wana yo tshembeka ya Xikwembu ma endleke ha kona eka lembe xidzana ro sungula. Leswi a swi vuli swona leswaku hi va ni ntshiva kumbe nkani. A hi fanelanga hi nga va ehleketeleli vanhu kumbe hi sindzisa ku vula rungula ra hina eka lava nga ri laviki. Kambe a hi nge tshikisiwi hi leswi vanhu va nga tsakeriki, naswona nkaneto a wu nge yi pfali milomu ya hina. Ku fana na Yesu, hi vulavula Mfumo wa Xikwembu tanihi wona hulumendhe leyinene ya misava hinkwayo. Hi vulavula hi xivindzi hikuva hi yimela Yehovha, Hosi ya Vuako Hinkwabyo, naswona rungula leri hi ri huwelelaka a ri humi eka hina kambe ri huma eka yena.—Flp. 1:27, 28; 1 Tes. 2:13.
BULO RO PFUXETA
● Ha yini swi ri swa nkoka ku avelana rungula ra Mfumo ni un’wana ni un’wana la nga kona? Kambe xana hi fanele hi langutela tinhlamulo tihi?
● Hi nga swi kombisisa ku yini leswaku a hi ringeti ku tshemba matimba ya hina loko hi tirhela Yehovha?
● Hi tihi tidyondzo ta nkoka leti hi ti kumaka ebukwini ya Mintirho?