Ndzima 6

Ku Paluxa Xihundla Xo Kwetsima

1. Hi fanele hi angula njhani eka xivono lexi hlamarisaka lexi kumekaka eka Nhlavutelo 1:10-17?

HAKUNENE xa hlamarisa xivono xa Yesu la tlakusiweke! A swi kanakanisi leswaku loko na hina a hi ri kona loko muapostola Yohane a vona xivono lexi, a hi ta sala hi hlamele hikwalaho ka ku vangama koloko lokukulu, a hi ta wela emilengeni ya Yesu hilaha Yohane a endleke hakona. (Nhlavutelo 1:10-17) Xivono lexi huhuteriweke xa risima xi tsaleriwe leswaku xi ta hi susumetela ku teka goza ro karhi. Ku fana na Yohane, hi fanele hi titsongahata, hi tlangela hinkwaswo leswi xivono lexi xi vulaka swona. Onge minkarhi hinkwayo hi nga xixima xikhundlha xa Yesu tanihi Hosi leyi totiweke, Muprista Lonkulu ni Muavanyisi.—Vafilipiya 2:5-11.

“Wo Sungula Ni Wo Hetelela”

2. (a) Hi xihi xithopo lexi Yesu a tivitanaka ha xona? (b) Xana Yehovha u vula yini loko a ku: “Hi mina wo sungula ni wo hetelela”? (c) Xana xithopo xa Yesu lexi nge “wo Sungula ni wo Hetelela” xi vula yini?

² Hambiswiritano, xichavo xa hina a xi fanelanga xi hi khomisa rhumbyana. Yesu u tiyisekise Yohane, hilaha yena Yohane tanihi muapostola a yeke emahlweni a ku: “Hiloko a veka voko ra yena ra xinene ehenhla ka mina, a ku: ‘U nga chavi. Ndzi wo Sungula ni wo Hetelela, ni loyi a hanyaka.’” (Nhlavutelo 1:17b, 18a) Eka Esaya 44:6, swi fanerile loko Yehovha a tivula Xikwembu xi ri xin’we xa matimba hinkwayo, hi ku vula a ku: “Hi mina wo sungula ni wo hetelela, a ku na Xikwembu xin’wana handle ka mina.”a Loko Yesu a tivitana hi xithopo lexi nge “wo Sungula ni wo Hetelela,” a nga vuli leswaku u ringana na Yehovha, Muvumbi Lonkulu. U tivitana hi xithopo lexi a nyikiweke xona hi Xikwembu. Eka Esaya, Yehovha a a vulavula hi xikhundlha xa Yena xo hlawuleka tanihi Xikwembu xa ntiyiso. I Xikwembu lexi nga riki na makumu naswona handle ka xona a ku na Xikwembu xin’wana. (1 Timotiya 1:17) Eka Nhlavutelo, Yesu u vulavula hi xithopo lexi a nyikiweke xona, ni hi ku pfuxiwa ka yena loko hlawuleka.

3. (a) Xana Yesu i “wo Sungula ni wo Hetelela” hi ndlela yihi? (b) Swi vula yini ku va Yesu a ri ni “swilotlelo swa rifu ni swa Hayidesi”?

³ Hakunene Yesu a a ri munhu “wo Sungula” ku pfuxeriwa evuton’wini bya ku nga fi etilweni. (Vakolosa 1:18) Tlhandlakambirhi, i “wo Hetelela” la pfuxiweke hi Yehovha hi byakwe. Xisweswo u ve “loyi a hanyaka . . . [la] hanyaka hi masiku ni masiku.” A nge he pfuki a file. Se u fana ni Tata wa yena, loyi na yena a nga fiki, la vuriwaka “Xikwembu lexi hanyaka.” (Nhlavutelo 7:2; Pisalema 42:2) Eka vanhu lavan’wana hinkwavo, Yesu i “ku pfuka ni vutomi.” (Yohane 11:25) Hi ku pfumelelana ni sweswo, u byele Yohane a ku: “A ndzi file, kambe, waswivo, ndza hanya hi masiku ni masiku, naswona ndzi ni swilotlelo swa rifu ni swa Hayidesi.” (Nhlavutelo 1:18b) Yehovha u n’wi nyike matimba leswaku a pfuxa lava feke. Hi yona mhaka leyi Yesu a vulaka leswaku u ni swilotlelo swo pfulela lava rifu ri va pfaleleke eHayidesi (ku nga masirha).—Ringanisa na Matewu 16:18.

4. Hi xihi xileriso lexi Yesu a xi phindhaka eka Yohane naswona xi ta vuyerisa vamani?

⁴ Yesu u tlhele a lerisa Yohane leswaku a tsala xivono lexi, u ri: “Tsala swilo leswi u swi voneke, ni swilo leswi endlekaka ni swilo leswi nga ta endleka endzhaku ka leswi.” (Nhlavutelo 1:19) Hi swihi swilo leswi tsakisaka leswi Yohane a nga ta hi letela swona?

Tinyeleti Ni Swo Tlhoma Timboni

5. Xana Yesu u ti hlamusela njhani “tinyeleti ta nkombo” ni “swo tlhoma timboni swa nkombo”?

⁵ Yohane u vone Yesu a yime exikarhi ka swo tlhoma timboni swa nkombo swa nsuku, a ri ni tinyeleti ta nkombo evokweni ra yena ra xinene. (Nhlavutelo 1:12, 13, 16) Sweswi Yesu u hlamusela xivono lexi a ku: “Loko ku ri xihundla xo kwetsima xa tinyeleti ta nkombo leti u ti voneke ti ri evokweni ra mina ra xinene, ni xa swo tlhoma timboni swa nsuku swa nkombo: Tinyeleti ta nkombo ti vula tintsumi ta mavandlha ya nkombo, kasi swo tlhoma timboni swa nkombo swi vula mavandlha ya nkombo.”—Nhlavutelo 1:20.

6. Xana tinyeleti ta nkombo ti yimela yini naswona ha yini marungula lawa ma kongomisiwe eka tona hi ku kongoma?

⁶ “Tinyeleti” i “tintsumi ta mavandlha ya nkombo.” Ebukwini ya Nhlavutelo, minkarhi yin’wana tinyeleti ti fanekisela tintsumi ta xiviri, kambe Yesu a a nga ta pfuka a tirhise munhu wa nyama leswaku a tsalela swivumbiwa swa moya leswi nga vonakiki. Kutani “tinyeleti” ti fanele ti yimela valanguteri, kumbe vakulu emavandlheni, lava tirhaka tanihi varhumiwa va Yesu.b Marungula lawa ma kongomisiwe eka tinyeleti hikuva hi tona ti langutelaka ntlhambi wa Yehovha.—Mintirho 20:28.

7. (a) I yini lexi kombaka leswaku ku va Yesu a vulavula ni ntsumi yin’we evandlheni a swi vuli leswaku vandlha ha rin’we ri ni nkulu un’we ntsena? (b) Kahle-kahle, i vamani lava yimelaka tinyeleti ta nkombo leti nga evokweni ra xinene ra Yesu?

⁷ Tanihi leswi Yesu a vulavulaka ni “ntsumi” yin’we ntsena evandlheni ha rin’we, xana leswi swi vula leswaku vandlha ha rin’we ri ni nkulu un’we? Doo! Ku sukela hi nkarhi wa Pawulo, vandlha ra le Efesa a ri ri ni vakulu vo hlayanyana, ku nga ri nkulu un’we ntsena. (Nhlavutelo 2:1; Mintirho 20:17) Kutani hi nkarhi wa Yohane, marungula a ma rhumeriwa eka tinyeleti ta nkombo leswaku ma ta hlayeriwa mavandlha (ku katsa ni vandlha ra le Efesa), leswi vulaka leswaku tinyeleti a ti yimela hinkwavo lava a va ri vakulu evandlheni ra Yehovha ra vatotiwa. Hilaha ku fanaka ninamuntlha, valanguteri va hlayela mavandlha mapapila lama humaka eka Huvo leyi Fumaka, leyi vumbiwaka hi valanguteri lava nga vatotiwa, lava nga le hansi ka vunhloko bya Yesu. Vakulu emavandlheni va fanele va tiyiseka leswaku ndzayo ya Yesu ya landzeriwa emavandlheni lawa va ma ungamelaka. I ntiyiso leswaku ndzayo yoleyo yi vuyerisa mani na mani la hlanganyelaka evandlheni, ku nga ri vakulu ntsena.—Vona Nhlavutelo 2:11a.

8. Xana swi vula yini ku va vakulu va ri evokweni ra xinene ra Yesu?

⁸ Tanihi leswi Yesu a nga Nhloko ya vandlha, swi fanerile ku vula leswaku vakulu va le vokweni ra xinene ra Yesu, hi leswaku va lawuriwa ni ku kongomisiwa hi yena. (Vakolosa 1:18) I Murisi Lonkulu kasi vona i varisi lava nga ehansi ka yena.—1 Petro 5:2-4.

9. (a) Xana swo tlhoma timboni swa nkombo swi yimela yini naswona ha yini swi ri xifaniso xa kahle emhakeni leyi? (b) Swi nga endleka leswaku xivono lexi xi n’wi tsundzuxe yini muapostola Yohane?

⁹ Swo tlhoma timboni swa nkombo i mavandlha ya nkombo lawa Yohane a ma tsaleleke buku ya Nhlavutelo: ku nga Efesa, Smirna, Pergamo, Tiyatira, Sarda, Filadelfiya na Lawodikiya. Ha yini mavandlha ma fanekiseriwa hi swo tlhoma timboni? Hikuva ku nga khathariseki leswaku Mukreste u yexe kumbe u hlangane ni van’wana emavandlheni, u fanele a ‘voninga ku vonakala ka yena emahlweni ka vanhu’ emisaveni leyi nga le munyameni. (Matewu 5:14-16) Nakambe, swo tlhoma timboni i yin’wana ya nhundzu leyi a yi kumeka etempeleni ya Solomoni. Kumbexana ku vula mavandlha leswaku i swo tlhoma timboni a swi ta tsundzuxa Yohane leswaku hi ndlela yo fanekisela vandlha ha rin’we ra vatotiwa i “tempele ya Xikwembu,” laha moya wa Xikwembu wu kumekaka kona. (1 Vakorinto 3:16) Tlhandlakambirhi, hi ndlela yo fanekisela ya tempele ya Xiyuda, swirho swa vandlha ra vatotiwa swi va “vaprista va vuhosi” elunghiselelweni ra tempele leyikulu ya Yehovha ya moya, leyi Yesu a nga Muprista Lonkulu ni laha Yehovha a tshamaka kona eNdhawini yo Kwetsima Ngopfu etilweni.—1 Petro 2:4, 5, 9; Vaheveru 3:1; 6:20; 9:9-14, 24.

Vugwinehi Lebyikulu

10. Xana ku endleke yini hi fambiselo ra Xiyuda hi lembe ra 70 C.E., swin’we ni vaseketeri va rona lava nga hundzukiki?

¹⁰ Loko Yohane a tsala buku ya Nhlavutelo, Vukreste se a byi ri ni malembe ya kwalomu ka 60 byi simekiwile. Loko bya ha ku sungula, byi tiyisele malembe ya 40 byi ri karhi byi kanetiwa hi Vayuda. Hiloko fambiselo ra Xiyuda ri loviseriwa makumu hi lembe ra 70 C.E., loko Vayuda lava nga hundzukangiki va nga ha vi tiko ro hlawuleka niloko va loveriwa hi tempele ya le Yerusalema, leyi a yi hundzuke xikwembu xa hava eka vona.

11. Ha yini a ku ri nkarhi lowu faneleke leswaku Murisi Lonkulu a lemukisa mavandlha hi ta moya wo biha lowu a wu ri karhi wu tinyika matimba?

¹¹ Hambiswiritano, muapostola Pawulo a a vurile leswaku ku ta va ni vugwinehi exikarhi ka Vakreste lava totiweke naswona rungula ra Yesu ri kombisa leswaku loko se Yohane a dyuhele, vugwinehi byebyo ana se a byi ri kona. Yohane u ve wo hetelela la siveleke rhengu leri ra Sathana ro tiyimisela ku thyakisa mbewu ya wansati. (2 Vatesalonika 2:3-12; 2 Petro 2:1-3; 2 Yohane 7-11) Kutani a ku ri nkarhi lowu faneleke leswaku Murisi Lonkulu wa Yehovha a tsalela vakulu emavandlheni, a va luma ndleve hi ta moya wo biha lowu a wu ri karhi wu tinyika matimba ni ku khutaza lava nga ni timbilu letinene leswaku va yima va tiyile eka leswo lulama.

12. (a) Xana vugwinehi byi tinyike matimba hi ndlela yihi eka malembe-xidzana lama landzeleke endzhaku ka ku fa ka Yohane? (b) Xana Vujagana byi sungule njhani?

¹² A hi swi tivi leswaku mavandlha lawa a ma ri kona hi lembe ra 96 C.E. ma angurise ku yini eka marungula ya Yesu. Kambe lexi hi xi tivaka hi leswaku vugwinehi byi tinyike matimba endzhaku ka ku fa ka Yohane. “Vakreste” va tshike ku tirhisa vito leri nge Yehovha kutani va ri siva hi swithopo leswi nge “Hosi” kumbe “Xikwembu” ematsalweni ya Bibele. Hi lembe-xidzana ra vumune, tidyondzo ta mavunwa to kota Vunharhu-un’we se a ti dyondzisiwa emavandlheni. Hi nkarhi wolowo mhaka ya ku nga fi ka moya-xiviri se a yi amukeleka. Eku heteleleni, Constantine, Mufumi wa Murhoma u endle leswaku “Vukreste” byi va vukhongeri bya Mfumo, ivi ku va ku sungula ka Vujagana, laha Kereke ni Mfumo swi fumeke swin’we ku ringana gidi ra malembe. A swi olova ku vumba muxaka lowuntshwa wa “Vukreste.” Tinxaka a ti hundzula tidyondzo ta tona ta vuhedeni leswaku ti pfumelelana ni muxaka lowu wa vukhongeri. Varhangeri vo tala va Vujagana va hundzuke vafumi va tihanyi eka swa tipolitiki, va sindzisa vanhu ku amukela mavonelo ya vona ya vugwinehi, loko va ala a va dlayiwa.

13. Hambileswi Yesu a lemukiseke hi ku vumba mimpambukwa, i yini leswi Vakreste lava gwineheke va swi endleke?

¹³ Vakreste lava gwineheke va ma honise hi ku helela marito ya Yesu, lawa a ma tsaleleke mavandlha ya nkombo. Yesu u lemukise Vaefesa leswaku va pfuxeta rirhandzu leri a va ri na rona eku sunguleni. (Nhlavutelo 2:4) Hambiswiritano, tanihi leswi swirho swa Vujagana a swi nga ha hlanganisiwi hi rirhandzu ra Yehovha, swi lwe tinyimpi ta tihanyi swi tlhela swi xanisana hi ndlela yo biha. (1 Yohane 4:20) Yesu a a lemukise vandlha ra le Pergamo hi ku vumba mimpambukwa. Hambiswiritano, yi vumbiwile hi lembe-xidzana ro sungula, naswona namuntlha Vujagana byi ni mintlawa ya ntsandza-vahlayi ya mimpambukwa ni tikereke leti tshamaka ti ri eku lweni.—Nhlavutelo 2:15.

14. (a) Hambileswi Yesu a lemukiseke hi ta ku fa emoyeni, i yini leswi lava tivulaka Vakreste va swi endleke? (b) Lava tivulaka Vakreste va tsandzeke hi tindlela tihi ku yingisa loko Yesu a va lemukisa hi ta ku gandzela swikwembu swa hava ni hi mahanyelo yo biha?

¹⁴ Yesu u lemukise vandlha ra le Sarda hi ta ku fa hi tlhelo ra moya. (Nhlavutelo 3:1) A swi tekanga nkarhi leswaku lava tivulaka Vakreste va fana ni va le Sarda ivi va rivala hi mintirho ya Vukreste, naswona va hatla va rivala hi ntirho wa nkoka swinene wo chumayela kutani va wu nyika vafundhisi va nga ri vangani lava va holeriwaka entirhweni wolowo. Yesu u lemukise vandlha ra le Tiyatira hi ta ku gandzela swikwembu swa hava ni hi vumbhisa. (Nhlavutelo 2:20) Kambe, Vujagana byi amukele vugandzeri bya swikwembu swa hava hi mandla mambirhi, byi tlhela byi hlohlotela muxaka wun’wana wa vugandzeri bya swikwembu swa hava lowu tumbeleke, ku nga ku rhandza tiko ni rifuwo. Nakambe ku tikhoma hi ndlela yo biha a ku biwa hi makatla hambileswi vanhu a va pfa va lemukisiwa hi kona.

15. Marito ya Yesu lawa a ma tsaleleke mavandlha ya nkombo ma paluxe yini hi vukhongeri bya Vujagana naswona vafundhisi va Vujagana va tikombise va ri yini?

¹⁵ Hikwalaho, marito ya Yesu lawa a ma tsaleleke mavandlha ya nkombo ma nambe ma swi veka erivaleni leswaku vukhongeri bya Vujagana byi tsandzeke hi ndlela leyi khomisaka tingana ku va byi nga faneriwa hi ku vuriwa vanhu vo hlawuleka va Yehovha. Hakunene, vafundhisi va Vujagana i swirho-nkulu swa mbewu ya Sathana. Loko muapostola Pawulo a vulavula hi vona tanihi munhu wo “kala nawu,” u vule ka ha ri emahlweni leswaku ‘vukona bya vona byi fambisana ni matirhelo ya Sathana ni mintirho hinkwayo ya matimba hi mahlori ya mavunwa ni swihlamariso ni hi vuxisi hinkwabyo lebyi nga lulamangiki.’—2 Vatesalonika 2:9, 10.

16. (a) I vamani lava varhangeri va Vujagana va va vengeke ngopfu? (b) I yini leswi endlekeke eka Vujagana hi nkarhi wa Malembe ya le Xikarhi? (c) Xana ku sungula ka Vuprotestente kumbe Ndzhundzunuko ku ti cincile tindlela ta Vujagana lebyi gwineheke?

¹⁶ Hambileswi varhangeri va Vujagana lava nga etikerekeni kumbe lava nga vafumi, va vulaka leswaku i varisi va ntlhambi wa Xikwembu, va va venga hi ku helela hinkwavo lava ringetaka ku khutaza van’wana ku hlaya Bibele kumbe lava paluxaka mahanyelo ya vona lama nga fambisaniki ni Matsalwa. John Hus na William Tyndale ku nga muhundzuluxeri wa Bibele, va xanisiwile va tlhela va dlayiwa. Hi nkarhi wa Malembe ya le Xikarhi, laha Vukreste bya ntiyiso a byi nga vonaki nikatsongo, vugwinehi byi humele erivaleni hi ku tirhisa Nkonaniso wa tihanyi wa Khatoliki. Mani na mani la kanetaka tidyondzo ta kereke kumbe ta mfumo, a a khomiwa hi ndlela ya tihanyi leti chavisaka naswona magidi-gidi ya vanhu lava a ku vuriwa leswaku i vaxandzuki va xanisiwile va kondza va dlayiwa kumbe va hisiwa va hayekiwe emhandzini. Xisweswo Sathana a a tiyimisele ku herisa mani na mani la nga mbewu ya xiviri ya nhlengeletano ya Xikwembu leyi fanekiseriwaka hi wansati. Loko ku sungula Vuprotestente kumbe ku va ni Ndzhundzunuko (ku sukela hi 1517 ku ya emahlweni) tikereke to tala ta Protestente ti ve ni moya lowu fanaka wa ku venga vanhu va vukhongeri byin’wana. Na tona ti ve ni nandzu wa ngati hi ku dlaya lava a va lwela ku tshembeka eka Xikwembu ni le ka Kreste. Hakunene “ngati ya vakwetsimi” leyi halatiweke yi tele ngopfu!—Nhlavutelo 16:6; ringanisa na Matewu 23:33-36.

Mbewu Yi Tiyisela

17. (a) Xana xifaniso xa Yesu xa koroni ni mfava xi profete yini? (b) Ku endleke yini hi 1918 naswona i vamani lava fularheriweke kutani ku hlawuriwe mani?

¹⁷ Eka xifaniso xa yena xa koroni ni mfava, Yesu u profete hi ta munyama lowu a wu ta va kona loko Vujagana byi tinyike matimba. Hambiswiritano, eka malembe-xidzana hinkwawo loko vugwinehi bya ha tinyike matimba, a ku ri ni Vakreste vo karhi lava fanaka ni koroni, lava nga vatotiwa va xiviri. (Matewu 13:24-29, 36-43) Xisweswo loko siku ra Hosi ri sungula hi October 1914, a va ha ri kona Vakreste va ntiyiso emisaveni. (Nhlavutelo 1:10) Swi vonaka onge Yehovha u te etempeleni ya yena ya moya leswaku a ta yi avanyisa kwalomu ka malembe manharhu na hafu endzhaku ka ku sungula ka siku leri, hi 1918, a ri na Yesu loyi a nga “murhumiwa wa ntwanano” wa yena. (Malakiya 3:1; Matewu 13:47-50) Nkarhi a wu fikile wa leswaku N’wini a va fularhela ro hetelela lava nga Vakreste va mavunwa kutani a hlawula ‘hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha, a ri veka ehenhla ka hinkwaswo leswi nga swa yena.’—Matewu 7:22, 23; 24:45-47.

18. Hi wihi ‘nkarhi’ lowu sunguleke hi 1914 naswona a ku ri nkarhi wa leswaku hlonga ri endla yini?

¹⁸ Nakambe a ku ri nkarhi wa leswaku hlonga leri ri anakanyisisa hi swilo leswi tsariweke eka marungula ya Yesu lawa a ma tsaleleke mavandlha ya nkombo, hilaha hi ma vonaka ma tsariwe hakona. Hi xikombiso, Yesu u vulavule hi ku ta ka yena a ta avanyisa mavandlha kutani ku avanyisa koloko ku sungule hi 1918. (Nhlavutelo 2:5, 16, 22, 23; 3:3) U vulavule hi ku sirhelela vandlha ra le Filadelfiya hi ‘nkarhi wa ndzingo, lowu a wu ta wela misava hinkwayo leyi akiweke.’ (Nhlavutelo 3:10, 11) ‘Nkarhi lowu wa ndzingo’ wu sungule loko ku sungula siku ra Hosi hi 1914, endzhaku ka loko vutshembeki bya Vakreste eka Mfumo wa Xikwembu lowu simekiweke byi ringiwile.—Ringanisa na Matewu 24:3, 9-13.

19. (a) Xana mavandlha ya nkombo ma yimela yini namuntlha? (b) Xana Vakreste lava totiweke va joyiniwe hi vamani hi vunyingi lebyikulu, naswona ha yini ndzayo ya Yesu ni leswi a swi kumeke loko a ri karhi a ma kambela swi tirha ni le ka vona? (c) Xana hi fanele hi ma teka njhani marungula ya Yesu lama kongomisiweke eka mavandlha ya nkombo ya lembe-xidzana ro sungula?

¹⁹ Hikwalaho ka xivangelo lexi, marito ya Yesu lama yaka emavandlheni ma hetiseke hi xitalo ku sukela hi 1914. Hi ku landza matwisiselo lawa, mavandlha hinkwawo ya nkombo ma fanekisela mavandlha hinkwawo ya Vakreste lava totiweke esikwini ra Hosi. Tlhandlakambirhi, emalembeni lama hundzeke ya 70 ni ku tlula, Vakreste lava totiweke lava fanekiseriwaka hi Yohane, va joyiniwe hi nhlayo leyikulu ya vapfumeri lava ntshembo wa vona ku nga ku hanya emisaveni leyi nga Paradeyisi. Ndzayo ya Yesu Kreste la kwetsimisiweke ni leswi a swi kumeke loko a kambela mavandlha ya nkombo, yi tirha hilaha ku fanaka ni le ka vapfumeri lava, hikuva eka malandza hinkwawo ya Yehovha ku tirha nawu wun’we wa vululami ni vutshembeki. (Eksoda 12:49; Vakolosa 3:11) Xisweswo, marungula ya Yesu eka mavandlha ya nkombo ya lembe-xidzana ro sungula le Asia Minor a hi matimu lama nga tolovelekangiki ya nkarhi lowu hundzeke ntsena. Marungula lawa i mhaka ya vutomi ni rifu eka hina. Kutani, a hi yingiseni marito ya Yesu hi vukheta.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Bokisi leri nga eka tluka 32]

Nkarhi Wa Ku Ringiwa Ni Ku Avanyisa

Yesu u khuvuriwe eNambyeni wa Yordani a tlhela a totiwa ku va Hosi leyi Hlawuriweke kwalomu ka October 29 C.E. Endzhaku ka malembe manharhu ni hafu hi 33 C.E., u fike etempeleni eYerusalema kutani a hlongola hinkwavo lava a va hundzule tempele yi va bako ra swigevenga. Xiendlakalo lexi xi vonaka xi fambisana ni leswi endlekeke ku sukela eka malembe manharhu ni hafu endzhaku ka loko Yesu a tshame exiluvelweni xakwe xo vangama ematilweni hi October 1914, ku fikela loko a ta kambela lava tivulaka Vakreste, loko ku avanyisa ku sungula endlwini ya Xikwembu. (Matewu 21:12, 13; 1 Petro 4:17) Emasungulweni ya lembe ra 1918, ntirho wa vanhu va Yehovha wo chumayela hi Mfumo wu kanetiwe ngopfu. A ku ri nkarhi wa ndzingo emisaveni hinkwayo naswona lava a va ri matoya va fularhele nhlengeletano. Hi May 1918, vafundhisi va Vujagana va hlohlotele leswaku varhangeri va Nhlengeletano ya Watch Tower va khomiwa, kambe endzhaku ka tin’hweti ta kaye va ntshunxiwile. Endzhakunyana milandzu ya vona hinkwayo yi suriwile. Ku sukela hi 1919, leswi nhlengeletano ya vanhu va Xikwembu se a yi ringiwile ni ku basisiwa, yi ye emahlweni yi twarisa Mfumo wa Yehovha hi ku hiseka, lowu Kreste Yesu a nga hosi eka wona ni lowu nga ntshembo wa vanhu.—Malakiya 3:1-3.

Loko Yesu a sungula ntirho wa yena wo kambela hi 1918, a swi kanakanisi leswaku vafundhisi va Vujagana va kume xigwevo lexikulu. Phela a va xanisanga vanhu va Xikwembu ntsena kambe va tlhele va tivangela nandzu lowukulu wa ngati hi ku seketela matiko lawa a ma lwa enkarhini wa nyimpi yo sungula ya misava. (Nhlavutelo 18:21, 24) Naswona vafundhisi volavo va veke ntshembo wa vona eka Ntwanano wa Matiko lowu vekiweke hi vanhu. Vujagana byi lahliwe hi Xikwembu hilaha ku heleleke hi 1919, swin’we ni mfumo hinkwawo wa vukhongeri bya mavunwa.

[Mepe lowu nga eka tluka 28, 29]

(Leswaku u vona rungula leri hleriweke hi ku helela, vona nkandziyiso wa kona)

EFESA

SMIRNA

PERGAMO

TIYATIRA

SARDA

FILADELFIYA

LAWODIKIYA

[Swifaniso leswi nga eka tluka 31]

Vukhongeri bya Vujagana byi ni nandzu lowukulu wa ngati hileswi byi xaniseke ni ku dlaya lava hundzuluxeleke Bibele, lava yi hlayaka kumbe lava a va ri na yona