Ndzima 10

Mfumo Wa Xikwembu Wa Fuma

1, 2. Xana tihulumendhe ta vanhu ti tikombe ti nga faneleki hi ndlela yihi?

KUMBEXANA u tshame u xava xitirho xo karhi, kambe u kuma leswaku a xi tirhi. Swi nga ha endleka leswaku u vitane loyi a tivaka ku xi lunghisa. Hambi swi ri tano, endzhakunyana ka loko a “lunghise” xitirho xexo, xi tlhela xi onhaka. Vona ndlela leyi sweswo a swi heta mongo ha yona!

² Tihulumendhe ta vanhu ti tano na tona. Vanhu i khale va navela hulumendhe leyi yi nga tiyisekisaka ku rhula ni ntsako. Kambe, matshalatshala lamakulu yo lunghisa ku onhaka loku nga evanhwini a ma humelelanga. Ku endliwe mintwanano yo tala ya ku rhula—ivi yi tluriwa. Tlhandla-kambirhi, hi yihi hulumendhe leyi koteke ku herisa vusweti, xihlawuhlawu, vugevenga, vuvabyi ni ku onhiwa ka mbango? Ku fuma ka munhu a ku nge lunghiseki. Hambi ku ri Hosi Solomoni wo tlhariha wa le Israyele u vutisile: “I mani munhu l’a twisisaka tindlela ta yena?”—Swivuriso 20:24.

3. (a) Xana xihloko xa ku chumayela ka Yesu a xi ri xihi? (b) Xana vanhu van’wana va wu hlamusela njhani Mfumo wa Xikwembu?

³ U nga heli mbilu! Leswaku ku ta va ni hulumendhe ya misava leyi tiyeke a hi norho ntsena. A yi ri nhloko-mhaka ya ku chumayela ka Yesu. U yi vitane “Mfumo wa Xikwembu,” naswona u dyondzise valandzeri vakwe leswaku va yi khongelela. (Luka 11:2; 21:31) Ina, Mfumo wa Xikwembu minkarhi yin’wana wa boxiwa emintlaweni ya vukhongeri. Entiyisweni, timiliyoni ta wu khongelela siku na siku loko ti vula Xikhongelo xa Hosi (lexi nakambe xi vitaniwaka Tata wa Hina kumbe xikhongelo xa xikombiso). Kambe vanhu va hlamula hi tindlela to hambana-hambana loko va vutisiwa leswaku, “Xana Mfumo wa Xikwembu i yini?” Van’wana va ri, “Wu le mbilwini ya wena.” Van’wana va ri i tilo. Bibele yi nyika nhlamulo leyi twisisekaka, hi laha hi nga ta swi vona ha kona.

MFUMO LOWU NGA NI XIKONGOMELO

4, 5. Ha yini Yehovha a hlawule ku tisa xikombiso lexintshwa xa vuhosi byakwe, naswona xi ta hetisisa yini?

⁴ Ku sukela ni khale Yehovha Xikwembu a ri Hosi, kumbe Mufumi Lonkulu, wa vuako hinkwabyo. Leswi a vumbeke swilo hinkwaswo swi n’wi endla a va eka xikhundlha xexo lexi tlakukeke. (1 Tikronika 29:11; Pisalema 103:19; Mintirho 4:24) Kambe Mfumo lowu Yesu a chumayeleke ha wona wu le hansi ka vuhosi bya Xikwembu bya vuako hinkwabyo. Mfumo wolowo wa Vumesiya wu ni xikongomelo xo hlawuleka, kambe hi xihi?

⁵ Hi laha swi hlamuseriweke ha kona eka Ndzima 6, mpatswa wo sungula wa vanhu wu xandzukele vulawuri bya Xikwembu. Hikwalaho ka mimphikamakaneta leyi tlakusiweke, Yehovha u hlawule ku kombisa vuhosi bya yena hi ndlela leyintshwa. Xikwembu xi twarise xikongomelo xa xona xa ku humesa ‘mbewu’ leyi a yi ta pfotlosa Nyoka, Sathana ni ku susa swilo leswi vangiwaka hi xidyoho lexi vanhu va tswariweke na xona. ‘Mbewu’ leyikulu i Yesu Kreste, naswona “Mfumo wa Xikwembu” i xitirho lexi nga ta hlula Sathana hi ku helela. Hi ku tirhisa Mfumo lowu, Yesu Kreste u ta kondletela vulawuri ehenhla ka misava hi vito ra Yehovha naswona u ta lwela vuhosi lebyi fanelekaka bya Xikwembu hi laha ku nga heriki.—Genesa 3:15; Pisalema 2:2-9.

6, 7. (a) Xana Mfumo wu kwihi, naswona xana Hosi ni vafumi-kulobye i vamani? (b) Xana i vamani vafumiwa va Mfumo?

⁶ Hi ku ya hi vuhundzuluxeri byin’wana bya marito ya Yesu eka Vafarisi vo biha, u te: “Mfumo wa Xikwembu wu le ndzeni ka n’wina.” (Luka 17:21, King James Version) Xana Yesu a vula leswaku Mfumo a wu ri etimbilwini to biha ta vavanuna volavo vo homboloka? E-e. Vuhundzuluxeri lebyi kongomeke bya Xigriki xo sungula byi hlayekisa xileswi: “Mfumo wa Xikwembu wu le xikarhi ka n’wina.” (New World Translation) Xisweswo, Yesu loyi a ri exikarhi ka vona, a vula yena n’wini tanihi Hosi ya nkarhi lowu taka. Ematshan’weni ya ku va nchumu lowu munhu a nga na wona embilwini yakwe, Mfumo wa Xikwembu i hulumendhe ya xiviri, leyi tirhaka, leyi nga ni mufumi ni vafumiwa. I hulumendhe ya le tilweni, hikuva wu vitaniwa “Mfumo wa matilo” ni “Mfumo wa Xikwembu.” (Matewu 13:11; Luka 8:10) Exivonweni, muprofeta Daniyele u vone Mufumi wa wona tanihi “uṅwana l’a fanaka ni ṅwana wa munhu” a tisiwa emahlweni ka Xikwembu xa Matimba Hinkwawo ivi a nyikiwa “ku fuma, ni ku kwetsima, ni v̌uhosi leŝaku v̌a tinšaka hikwato, ni v̌a matiko hikwawo, ni v̌a tinḍimi hikwato v̌a ta ṅwi tirela.” (Daniyele 7:13, 14) Xana Hosi leyi i mani? Phela, Bibele yi vitana Yesu Kreste yi ku i “N’wana-wa-Munhu.” (Matewu 12:40; Luka 17:26) Ina, Yehovha u hlawule N’wana wakwe, Yesu Kreste, leswaku a va Hosi.

⁷ Yesu a nga fumi a ri swakwe. U ni lava 144 000 lava ‘xaviweke emisaveni’ leswaku va va vanakulobye vakwe lava nga tihosi ni vaprista. (Nhlavutelo 5:9, 10; 14:1, 3; Luka 22:28-30) Vafumi va Mfumo wa Xikwembu va ta va ndyangu wa vanhu wa misava hinkwayo, lava titsongahatelaka vulawuri bya Kreste. (Pisalema 72:7, 8) Kambe, xana hi nga tiyisekisa ku yini leswaku Mfumo wu ta lwela vuhosi bya Xikwembu hakunene ivi wu vuyisa swiyimo swa paradeyisi emisaveni ya hina?

VUKONA BYA MFUMO WA XIKWEMBU

8, 9. (a) Xana ku tiya ka switshembiso swa Mfumo wa Xikwembu hi nga ku fanekisela njhani? (b) Xana i yini lexi nga hi endlaka hi tiyiseka leswaku Mfumo i wa xiviri?

⁸ Anakanya loko ndzilo wo tshuka wu hise kaya ra wena. Kutani munghana wa wena loyi a nga na swa le mandleni a tshembisa leswaku u ta ku pfuna ku pfuxa yindlu ya wena ni ku kumela ndyangu wa wena swakudya. Loko munghana yoloye u n’wi tiva a ri la vulavulaka ntiyiso nkarhi hinkwawo, xana a wu nga ta n’wi tshemba? A hi nge kumbexana loko u vuya entirhweni hi siku leri tlhandlamaka, u kuma leswaku vatirhi se va sungule ku susa masalela ya leswi tshweke ni leswaku ndyangu wa wena se wu tiseriwe swakudya. A swi kanakanisi leswaku a wu ta khorwiseka swinene leswaku hi ku famba ka nkarhi, swilo swi ta vuyeteriwa swi tlhela swi antswisiwa ku tlula eku sunguleni.

⁹ Hi laha ku fanaka, Yehovha u hi nyika xitiyisekiso xa vukona bya Mfumo. Hi laha swi kombisiweke ha kona ebukwini ya Bibele ya Vaheveru, swiphemu swo tala swa Nawu a swi fanekisela lunghiselelo ra Mfumo. (Vaheveru 10:1) Swikombiso swin’wana swa Mfumo wa Xikwembu swi vonakile ni le mfun’weni wa laha misaveni wa Israyele. Yoleyo a ku nga ri hulumendhe ya ntolovelo, hikuva vafumi va yona a va tshame “e šiluv̌elweni ša Yehova.” (1 Tikronika 29:23) Tlhandla-kambirhi, a ku vhumbhiwe leswaku: “Ku fuma ku nga ka ku nga suki ka Yuda, ni loko yi ri nhonga ya v̌uhosi, e šikari ka milenge ya yena, ku konḍa ku fika [Xilo], kutani v̌a matiko v̌a ta yingisela yena.” (Genesa 49:10)a Ina, Yesu a ta tswariwa enxaxamelweni lowu wa tihosi ta Yuda, Hosi leyi tshamaka hi masiku ya hulumendhe ya Xikwembu.—Luka 1:32, 33.

10. (a) Xana masungulo ya Mfumo wa Xikwembu wa Vumesiya ma vekiwe rini? (b) Hi wihi ntirho wa nkoka lowu a wu ta endliwa emisaveni hi lava languteleke ku fuma na Yesu?

¹⁰ Masungulo ya Mfumo wa Vumesiya wa Xikwembu ma vekiwe loko ku hlawuriwa vaapostola va Yesu. (Vaefesa 2:19, 20; Nhlavutelo 21:14) Lava a va ri vo rhanga va 144 000 lava a va ta fuma etilweni tanihi tihosi swin’we na Yesu Kreste. Loko va ha ri emisaveni, lava va languteleke ku ya fuma swin’we a va ta yisa emahlweni tsima ra ku nyikela vumbhoni, hi ku pfumelelana ni xileriso xa Yesu lexi nge: “Yanani eka vamatiko hinkwavo, mi va endla vadyondzisiwa va mina, mi va khuvula hi vito ra Tatana, ni ra N’wana, ni ra Moya lowo Kwetsima.”—Matewu 28:19.

11. Xana ntirho wo chumayela hi Mfumo wu endliwa njhani namuntlha, naswona wu hetisisa yini?

¹¹ Xileriso xa ku endla vadyondzisiwa sweswi xi yingisiwa hi mpimo lowukulu. Timbhoni ta Yehovha ti huwelela mahungu lamanene ya Mfumo emisaveni hinkwayo, hi ku pfumelelana ni marito ya Yesu ya vuprofeta lama nge: “Evhangeli leyi ya Mfumo yi ta twarisiwa emisaveni hinkwayo, leswaku yi va vumbhoni eka vanhu va matiko hinkwawo; kutani hi kona makumu ma nga ta fika.” (Matewu 24:14) Tanihi xiphemu xin’wana xa ntirho wo chumayela hi Mfumo, ku endliwa nongonoko lowukulu wo dyondzisa. Lava va titsongahatelaka milawu ni misinya ya milawu ya Mfumo wa Xikwembu va ni ku rhula ni vun’we, loku tihulumendhe ta vanhu ti nga ta ka ti nga ku fikeleli. Leswi hinkwaswo swi nyika vumbhoni lebyinene bya leswaku Mfumo wa Xikwembu i wa xiviri!

12. (a) Ha yini swi fanela leswaku vahuweleri va Mfumo va vitaniwa Timbhoni ta Yehovha? (b) Xana Mfumo wa Xikwembu wu hambana njhani ni tihulumendhe ta vanhu?

¹² Yehovha u byele Vaisrayele a ku: “Mi timboni ta mina, . . . ni nanḍa wa mina loyi nḍi ṅwi hlawuleke.” (Esaya 43:10-12) Yesu, “mbhoni leyo tshembeka,” u twarise mahungu lamanene ya Mfumo hi ku hiseka. (Nhlavutelo 1:5; Matewu 4:17) Kutani swi fanerile leswi vahuweleri va Mfumo va manguva lawa va vitaniwaka hi vito leri humaka eka Xikwembu leri nge Timbhoni ta Yehovha. Kambe ha yini Timbhoni ti heta nkarhi wo tala ni matshalatshala lamakulu swonghasi ti byela van’wana hi ta Mfumo wa Xikwembu? Ti endla leswi hikuva Mfumo hi wona ntsena ntshembo lowu tiyeke wa vanhu. Tihulumendhe ta vanhu ti hetelela ti wile, kambe Mfumo wa Xikwembu a wu nge wi. Esaya 9:6, 7 (NW) yi vitana Mufumi wa wona, Yesu, yi ku i “Hosana ya ku rhula” yi tlhela yi ku: “Ku kula ka ku fuma ka vuhosana ni ku rhula a ku nge vi na makumu.” Mfumo wa Xikwembu a wu fani ni tihulumendhe ta vanhu—leti nga tlhaveriwiki hi dyambu. Hakunene, Daniyele 2:44 yi ri: “Šikwembu ša matilo ši ta pfuša ku fuma lo’ku nga taka ku nga onhaki, ni siku riṅwe, kutani v̌uhosi bya kona byi nga ka byi nga hunḍeli ka tiko riṅwana; . . . [byona byi] ta v̌a kona hi laha ku nga riki na makumu.”

13. (a) Hi swihi swiphiqo swin’wana leswi Mfumo wa Xikwembu wu nga ta swi tlhantlha hi laha ku humelelaka? (b) I yini lexi nga hi endlaka hi tiyiseka leswaku switshembiso swa Xikwembu swi ta hetiseka?

¹³ Hi yihi hosi leyi nga munhu leyi nga herisaka nyimpi, vugevenga, vuvabyi, ndlala ni ku pfumala makaya? Ku tlula kwalaho, hi wihi mufumi wa laha misaveni loyi a nga pfuxaka lava feke? Mfumo wa Xikwembu ni Hosi ya wona wu ta swi herisa swilo leswi. Mfumo lowu a wu nge onhaki, a wu nge fani ni xitirho lexi nga riki kahle lexi lavaka ku lunghisiwa nkarhi na nkarhi. Ematshan’weni ya sweswo, Mfumo wa Xikwembu wu ta humelela, hikuva Yehovha u tshembisa leswi: “Rito ra mina, le’ri humaka e noṅwini wa mina: Ri nga ka ri nga tlheleri ka mina ri nga si tira ntšhumu, ri nga si endla ku ranḍa ka mina, ri nga si hetisa makungu ya mina.” (Esaya 55:11) Xikongomelo xa Xikwembu a xi nge tsandzeki, kambe vulawuri bya Mfumo a byi ta sungula rini?

VULAWURI BYA MFUMO—RINI?

14. I yini leswi vadyondzisiwa va Yesu a va nga swi twisisi malunghana ni Mfumo, kambe xana Yesu a tiva yini hi vulawuri byakwe?

¹⁴ “Hosi, xana hi wona nkarhi lowu u nga ta pfuxa mfumo wa Israele ke?” Xivutiso lexi xi vutisiweke hi vadyondzisiwa va Yesu xi paluxe leswaku a va nga si xi tiva xikongomelo xa Mfumo wa Xikwembu enkarhini wolowo ni nkarhi lowu vekiweke wa ku sungula ka vulawuri bya wona. Loko a va tsundzuxa leswaku va nga anakanyi hi mhaka leyi, Yesu u te: “A swi mi fanelanga ku tiva tinguva, hambi yi ri minkarhi leyi Tatana a nga tihlawulela yona hi vukulukumba bya yena.” Yesu a swi tiva leswaku vulawuri bya yena ehenhla ka misava a byi vekeriwe nkarhi lowu taka, enkarhini wo leha endzhaku ka ku pfuxiwa ni ku tlhandlukela kakwe etilweni. (Mintirho 1:6-11; Luka 19:11, 12, 15) Matsalwa ma swi vhumbhile leswi. Njhani?

15. Xana Pisalema 110:1 yi kombisa yini hi nkarhi wa vulawuri bya Yesu?

¹⁵ Loko a vulavula hi ku ya hi vuprofeta leswaku Yesu i “hosi,” Hosi Davhida u te: “Yehova o te ka hosi ya mina: ‘Ṭhamisa e v̌okweni ra mina ra šinene, nḍi ko nḍi endla la’v̌a nga v̌alala e ka wena e v̌unav̌elo bya mikonḍo ya wena.’” (Pisalema 110:1; ringanisa Mintirho 2:34-36.) Vuprofeta lebyi byi kombisa leswaku vulawuri bya Yesu a byi nga ta sungula xikan’we-kan’we endzhaku ka ku tlhandlukela ka yena etilweni. Ematshan’weni ya sweswo, a ta rindza evokweni ra xinene ra Xikwembu. (Vaheveru 10:12, 13) Xana a ta rindza nkarhi wo tanihi kwihi? Xana vulawuri bya yena a byi ta sungula rini? Bibele ya hi pfuna leswaku hi kuma tinhlamulo.

16. Xana ku endleke yini hi 607 B.C.E., naswona a swi fambisana njhani ni Mfumo wa Xikwembu?

¹⁶ Muti wun’we ntsena emisaveni hinkwayo lowu Yehovha a vekeke vito rakwe ehenhla ka wona a ku ri Yerusalema. (1 Tihosi 11:36) Nakambe a wu ri ntsindza wa mfumo wa laha misaveni lowu tsakeriwaka hi Xikwembu lowu a wu fanekisela Mfumo wa Xikwembu wa le tilweni. Hikwalaho, ku lovisiwa ka Yerusalema hi Vababilona hi 607 B.C.E. a ku ri ka nkoka swinene. Xiendlakalo lexi xi funghe ku sungula ka ku kavanyetiwa loko leha ka vulawuri lebyi kongomeke bya Xikwembu ehenhla ka vanhu va xona emisaveni. Endzhaku ka malembe-xidzana ya kwalomu ka tsevu, Yesu u kombise leswaku nkarhi lowu wa ku kavanyetiwa ka vulawuri a wa ha ya emahlweni, hikuva u te: “Muti wa Yerusalema wu ta kandziyeriwa hi vamatiko ku kondza loko minkarhi ya vona yi ta va yi herile.”—Luka 21:24.

17. (a) Xana ‘minkarhi leyi vekiweke ya vamatiko’ i yini, naswona a yi ta teka nkarhi wo leha ku fikela kwihi? (b) Xana ‘minkarhi leyi vekiweke ya vamatiko’ yi sungule ni ku hela rini?

¹⁷ Loko ‘minkarhi leyi vekiweke ya vamatiko’ yi ya emahlweni, tihulumendhe ta misava a ti ta pfumeleriwa ku kavanyeta vulawuri lebyi amukeriwaka hi Xikwembu. Nkarhi wolowo wu sungule eku lovisiweni ka Yerusalema hi 607 B.C.E., naswona Daniyele u kombise leswaku nguva leyi a yi ta teka “mikari ya ntlhanu na mimbiri.” (Daniyele 4:23-25) Xana i nkarhi wo leha ku fikela kwihi wolowo? Bibele yi kombisa leswaku “mikari” yinharhu ni hafu yi ringana ni masiku ya 1 260. (Nhlavutelo 12:6, 14) Loko nkarhi wolowo wu andzisiwe kambirhi kumbe wu ri minkarhi ya nkombo, wu nga endla masiku ya 2 520. Kambe ku hava nchumu lowu xiyekaka lowu endlekeke eku heleni ka nkarhi wolowo wo koma. Hambi swi ri tano, hi ku tirhisa ndlela ya leswaku ‘siku i lembe rin’we’ eka vuprofeta bya Daniyele ivi hi hlayela malembe ya 2 520 ku sukela eka 607 B.C.E., hi fika elembeni ra 1914 C.E.—Tinhlayo 14:34; Ezekiyele 4:6.

18. Xana Yesu u endle yini endzhakunyana ka ku amukela matimba ya Mfumo, xana leswi swi yi khumbe njhani misava?

¹⁸ Xana Yesu u sungule ku fuma etilweni hi nkarhi wolowo? Swivangelo leswi humaka eMatsalweni leswi kombisaka leswaku u swi endlile sweswo swi ta hlamuseriwa eka ndzima leyi landzelaka. Ina, ku sungula ka vulawuri bya Yesu a ku nga ta voniwa hi ku rhula ka xitshuketa emisaveni. Nhlavutelo 12:7-12 yi kombisa leswaku endzhaku ka loko Yesu a amukele Mfumo etilweni, a ta cukumeta Sathana ni tintsumi leti nga mademona. Leswi a swi ta vula khombo emisaveni, kambe swi tiyisa nhlana ku hlaya leswaku Diyavulosi u saleriwe hi ‘nkarhi wo koma.’ Ku nga ri khale, hi ta tsaka ku nga ri hikwalaho ka ku fuma ka Mfumo wa Xikwembu ntsena kambe ni hi leswi wu nga ta katekisa misava ni vanhu lava yingisaka. (Pisalema 72:7, 8) Xana hi swi tivisa ku yini leswaku leswi swi ta endleka ku nga ri khale?

[Nhlamuselo ya le hansi]

KAMBELA VUTIVI BYA WENA

Mfumo wa Xikwembu i yini, naswona xana wu fuma wu ri kwihi?

I vamani lava fumaka eMfun’weni, naswona vafumiwa va wona i vamani?

Xana Yehovha u hi tiyisekise njhani leswaku Mfumo wa yena i wa xiviri?

Xana ‘minkarhi leyi vekiweke ya vamatiko’ yi sungule rini ivi yi hela rini?

[Bokisi leri nga eka tluka 94]

SWIENDLAKALO SWIN’WANA SWA NKOKA LESWI FAMBISANAKA NI MFUMO WA XIKWEMBU

• Yehovha u twarisa xikongomelo xakwe xa ku humesa ‘mbewu’ leyi a yi ta pfotlosa nhloko ya Nyoka, Sathana Diyavulosi.—Genesa 3:15.

• Hi 1943 B.C.E., Yehovha u kombisa leswaku ‘mbewu’ leyi a yi ta va ntukulu wa Abrahama.—Genesa 12:1-3, 7; 22:18.

• Ntwanano wa Nawu lowu nyikiweke Israyele hi 1513 B.C.E. i “ndzhuti ntsena wa leswo saseka leswi nga ta humelela.”—Eksoda 24:6-8; Vaheveru 10:1.

• Mfumo wa laha misaveni wa Israyele wu sungule hi 1117 B.C.E., naswona wu fambe wu ya fika eku heleni ka rixaka ra Davhida.—1 Samuwele 11:15; 2 Samuwele 7:8, 16.

• Ku lovisiwa ka Yerusalema hi 607 B.C.E., ivi ku sungula ‘minkarhi leyi vekiweke ya vamatiko.’—2 Tihosi 25:8-10, 25, 26; Luka 21:24.

• Hi 29 C.E., Yesu u totiwe tanihi Hosi leyi Hlawuriweke kutani a ya emahlweni ni vutirheli byakwe bya laha misaveni.—Matewu 3:16, 17; 4:17; 21:9-11.

• Hi 33 C.E., Yesu u tlhandlukele etilweni, a ya rindza evokweni ra xinene ra Xikwembu ku kondza a sungula ku fuma kakwe.—Mintirho 5:30, 31; Vaheveru 10:12, 13.

• Ku vekiwa ka Yesu exiluvelweni xa Mfumo wa le tilweni hi 1914 C.E. loko ku hela ‘minkarhi leyi vekiweke ya vamatiko.’—Nhlavutelo 11:15.

• Sathana ni mademona yakwe va cukumeteriwa emisaveni kutani va vanga mahlomulo yo tala ehenhla ka vanhu.—Nhlavutelo 12:9-12.

• Yesu u kongomisa ku chumayeriwa ka mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu emisaveni hinkwayo.—Matewu 24:14; 28:19, 20.