Ndzima Ya Vukhume
Mfumo “Lowu Wu Nga Ta Ka Wu Nga Lovisiwi”
1. Hi yihi mhaka leyi kandziyisiweke hi swiendlakalo swa misava ematin’wini hinkwawo ya munhu?
SIKU rin’wana ni rin’wana, swiendlakalo swa misava swi kandziyisa mhaka ya leswaku vanhu a va wu kumanga ntsako hi leswi va fularheleke vuhosi bya Yehovha ni ku ringeta ku tifuma. Ku hava fambiselo ra hulumendhe ya munhu leri nga tshama ri pfuna vanhu hi matlhelo hinkwawo. Hambileswi vanhu se va nga ni vutivi lebyikulu ngopfu etimhakeni ta sayense, kambe a va swi kotanga ku herisa vuvabyi kumbe rifu hambi ku ri eka munhu un’we ntsena. Mfumo wa munhu a wu si tshama wu herisa nyimpi, madzolonga, vugevenga, vukanganyisi kumbe vusweti. Tihulumendhe ta tihanyi ta ha ya emahlweni ti kandziyela vanhu ematikweni yo tala. (Eklesiasta 8:9) Thekinoloji, makwanga ni futa hi swona swi thyakisaka mbangu, mati ni moya. Leswi vatirhela-mfumo va tirhisaka mali hi ndlela yo biha swi endla leswaku vo tala va nga swi kumi swilo swa nkoka evuton’wini. Leswi swi tikombe swi ri ntiyiso eka magidi ya malembe ya ku fuma ka munhu: “Ndlela ya munhu wa la misaveni a yi le ka yena. Munhu loyi a fambaka a nga ka a nga wu kongomisi nkondzo wa yena.”—Yeremiya 10:23.
2. Hi wihi ntlhantlho wun’we ntsena wa swiphiqo swa vanhu?
2 Hi wihi ntlhantlho wa kona? I Mfumo wa Xikwembu lowu Yesu a dyondziseke valandzeri va yena leswaku va wu khongelela va ku: “Mfumo wa wena a wu te. Ku rhandza ka wena a ku endleke emisaveni, hilaha ku endlekaka hakona etilweni.” (Matewu 6:9, 10) Mfumo wa Xikwembu wa le tilweni wu hlamuseriwe eka 2 Petro 3:13 tanihi “matilo lamantshwa” lama nga ta fuma ehenhla ka “misava leyintshwa,” ku nga vanhu vo lulama. Mfumo wa Xikwembu wa le tilweni lowu Yesu a chumayeleke ha wona ngopfu i wa nkoka swinene. (Matewu 4:17) U kombise leswaku hi fanele hi rhangisa wona evuton’wini bya hina, u khutaze a ku: “Kutani, hambetani mi lava mfumo ni ku lulama ka yena ku sungula.”—Matewu 6:33.
3. Ha yini ku dyondza hi Mfumo wa Xikwembu ku ri mhaka ya xihatla swinene sweswi?
3 I swa xihatla swinene ku dyondza hi Mfumo wa Xikwembu sweswi, hikuva ku nga ri khale Mfumo wolowo wu ta teka goza ro cinca vulawuri bya laha misaveni hilaha ku nga heriki. Daniyele 2:44 yi ri: “Emasikwini ya tihosi teto [tihulumendhe leti fumaka sweswi] Xikwembu xa le tilweni xi ta veka mfumo [etilweni] lowu wu nga ta ka wu nga lovisiwi. Mfumo lowu wu nga ka wu nga hundziseriwi eka vanhu van’wana [vanhu a va nge he pfuki va fume misava]. Wu ta pfotlosa kutani wu herisa mimfumo leyi [leyi nga kona sweswi] hinkwayo, kambe wona wu ta tshama hilaha ku nga riki na makumu.” Masiku lawa ya makumu ma ta fika emakumu ya wona loko Mfumo wolowo wu herisa mafambiselo lawa hinkwawo ya swilo yo homboloka. Mfumo wa le tilweni a wu nge he kavanyetiwi loko se wu fuma misava. Vona ndlela leyi hi faneleke hi tsaka ha yona leswi ntshunxeko wu nga kwala nyongeni!
4. Malunghana ni Mfumo wolowo, xana ku endleke yini etilweni hi 1914, naswona ha yini sweswo swi ri swa nkoka eka hina?
4 Kreste Yesu u vekiwe ku va Hosi hi 1914, naswona u pfumeleriwe ku “famba [a] ya hlula exikarhi ka valala va [yena].” (Pisalema 110:1, 2) Nakambe ‘masiku lawa yo hetelela,’ ya mafambiselo lawa yo homboloka ya swilo ma sungule hi rona lembe rero. (2 Timotiya 3:1-5, 13) Hi nkarhi lowu fanaka, swiendlakalo leswi Daniyele a swi voneke exivonweni xa vuprofeta kahle-kahle swi endleke etilweni. Yehovha Xikwembu la nga “Nkulukumba wa Masiku,” u nyike N’wana wa yena Yesu Kreste “ku fuma ni xindzhuti ni mfumo, leswaku vanhu, vanhu va matiko ni tindzimi hinkwato va n’wi tirhela.” Loko a vika xivono xexo, Daniyele u tsarile: “Ku fuma ka yena i ku fuma loku tshamaka hilaha ku nga heriki loku ku nga ta ka ku nga hundzi, mfumo wakwe a wu nge lovisiwi.” (Daniyele 7:13, 14) Xikwembu xi ta endla leswaku varhandzi va leswo lulama va tiphina hi swilo leswinene swa ntsandza-vahlayi leswi a ku ri xikongomelo xa xona loko xi veka vatswari va hina vo sungula eParadeyisini, hi ku tirhisa Mfumo lowu wa le tilweni lowu nga ehansi ka Kreste Yesu.
5. Hi tihi timhaka ta Mfumo leti hi tsakisaka swinene, naswona ha yini?
5 Xana a wu swi naveli ku va wo tshembeka ehansi ka Mfumo lowu? Loko swi ri tano, u ta yi tsakela swinene ndlela leyi hulumendhe leyi ya le tilweni yi nga ta va yi hleriwe ha yona ni ndlela leyi yi nga ta tirha ha yona. U ta lava ku tiva leswaku wu endla yini sweswi, leswi wu nga ta swi hetisisa enkarhini lowu taka ni leswi u faneleke ku swi endla. Loko u ri karhi u dyondza leswi engetelekeke hi Mfumo lowu, u ta ya u wu rhandza swinene. Loko u titsongahatela vulawuri bya wona, u ta swi kota kahle ku byela van’wana hi swilo leswinene leswi Mfumo wa Xikwembu wu nga ta swi endlela vanhu lava yingisaka.—Pisalema 48:12, 13.
Vafumi Va Mfumo Wa Xikwembu
6. (a) Xana Matsalwa ma swi kombisa njhani leswaku i vuhosi bya mani lebyi kombisiwaka hi Mfumo wa Mesiya? (b) Leswi hi swi dyondzaka hi Mfumo swi fanele swi hi khumba njhani?
6 Loko u ri karhi u dyondza ha wona u ta swi xiya leswaku Mfumo lowu wa Mesiya i xikombiso xa vuhosi bya Yehovha hi byakwe. I Yehovha loyi a nyikeke N’wana wa yena “ku fuma ni xindzhuti ni mfumo.” Endzhaku ka loko N’wana wa Xikwembu a vekiwe ku va Hosi, marito yo huma etilweni ma vule hilaha ku faneleke ma ku: “Mfumo wa misava se i mfumo wa Hosi ya hina [Yehovha Xikwembu] ni wa Kreste wa yona, kutani [Yehovha] u ta va hosi hi masiku ni masiku.” (Nhlavutelo 11:15) Kutani xin’wana ni xin’wana lexi hi xi xiyaka malunghana ni Mfumo lowu ni leswi wu swi endlaka, xi nga hi endla hi tshinela eka Yehovha. Leswi hi swi dyondzaka swi fanele swi hi endla hi lava ku titsongahatela vuhosi bya yena hilaha ku nga heriki.
7. Ha yini swi hi tsakisa ngopfu leswaku Yesu Kreste i Mufumi la nga Xandla xa Yehovha?
7 Nakambe xiya mhaka ya leswaku Yehovha u veke Yesu Kreste exiluvelweni tanihi Mufumi loyi a nga Xandla xa yena. Leswi a nga Mutirhi la nga ni Vuswikoti loyi Xikwembu xi n’wi tirhiseke ku vumba misava ni vanhu, Yesu u swi tiva swinene swilaveko swa hina ku tlula un’wana ni un’wana wa hina. Ku tlula kwalaho, ku sukela eku tumbuluxiweni ka vanhu, u kombise ‘rirhandzu ra yena eka vana va vanhu.’ (Swivuriso 8:30, 31; Vakolosa 1:15-17) Leswi a va rhandzisaka xiswona vanhu u kale a ta emisaveni kutani a nyikela vutomi bya yena tanihi nkutsulo wa hina. (Yohane 3:16) Kutani u endle leswaku hi ntshunxiwa eka xidyoho ni rifu kutani hi kota ku kuma vutomi lebyi nga heriki.—Matewu 20:28.
8. (a) Ku hambana ni tihosi leti nga vanhu, ha yini hulumendhe ya Xikwembu yi ta tshama hi masiku? (b) Hi byihi vuxaka lebyi “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha” ri nga na byona ni hulumendhe ya le tilweni?
8 Mfumo wa Xikwembu i hulumendhe leyi nga hundzukiki naswona wu tshama hi masiku. Leswaku wu ta va kona hi masiku swi tiyisekisiwa hi mhaka ya leswaku Yehovha hi byakwe a nga fi. (Habakuku 1:12) Ku hambana ni tihosi leti nga vanhu, Yesu Kreste, loyi Xikwembu xi n’wi nyikeke vuhosi na yena a nga fi. (Varhoma 6:9; 1 Timotiya 6:15, 16) Lava nga ta fuma na Kreste eswiluvelweni swa le tilweni va ta va 144 000, ku nga malandza ya Xikwembu yo tshembeka lama humaka eka “tinyimba hinkwato ni tindzimi hinkwato ni vanhu hinkwavo ni matiko hinkwawo.” Na vona a va nge he fi. (Nhlavutelo 5:9, 10; 14:1-4; 1 Vakorinto 15:42-44, 53) Vo tala va vona ana se va le tilweni, naswona masalela ya vona lawa ni sweswi ma nga kona laha misaveni, ma vumba “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha,” leri tirhanaka ni timhaka ta Mfumo wolowo laha misaveni, hi ku tshembeka.—Matewu 24:45-47.
9, 10. (a) Hi yihi minkucetelo leyi pfilunganyaka yi tlhela yi onha, leyi nga ta herisiwa hi Mfumo lowu taka? (b) Loko hi nga lavi ku va valala va Mfumo wa Xikwembu, hi yihi mintlhamu leyi hi faneleke hi yi papalata?
9 Ku nga ri khale hi nkarhi wa yena lowu vekiweke, Yehovha u ta rhumela mavuthu ya yena leswaku ma ta basisa misava. Ma ta va lovisela makumu vanhu lava alaka hi vomu ku xixima vuhosi bya yena, ni lava monyaka malunghiselelo ya yena ya rirhandzu lawa a ma endleke hi ku tirhisa Yesu Kreste. (2 Vatesalonika 1:6-9) Rolero ku ta va ku ri siku ra Yehovha, leri ku nga khale a ri rindzile leswaku a ta lwela vito ra yena tanihi Hosi ya Vuako Hinkwabyo. “Waswivo! Siku ra Yehovha ra ta, ri ni tihanyi ta vukarhi ni ta ku hlundzuka lokukulu, . . . leswaku ri lovisa vadyohi va tiko eka rona.” (Esaya 13:9) “Siku rero i siku ra ku hlundzuka, siku ra maxangu ni ra ku vaviseka, siku ra xidzedze ni ku onhetela, siku ra munyama ni ku dzwihala, siku ra mapapa ni ra ku dzwihala lokukulu.”—Sofaniya 1:15.
10 Vukhongeri bya mavunwa ni tihulumendhe hinkwato ni mavuthu ya tona leswi swi lawuriweke hi mufumi wo homboloka wa misava leyi loyi a nga vonakiki, swi ta heriseriwa makumu. Lava va tihlanganisaka ni misava leyi hi ku lava ku tilawula, ku nga tshembeki, ni ku tikhoma ko biha va ta lovisiwa. Sathana ni madimona yakwe va ta pfaleriwa malembe ya gidi leswaku va nga ha kuceteli vanhu laha misaveni. Kutani Mfumo wa Xikwembu wu ta lawula misava hilaha ku heleleke. Mawaku ntshunxeko lowu nga ta va kona eka hinkwavo lava rhandzaka ku lulama!—Nhlavutelo 18:21, 24; 19:11-16, 19-21; 20:1, 2.
Ndlela Yo Fikelela Swikongomelo Swa Mfumo
11. (a) Xana Mfumo wa Mesiya wu ta xi hetisisa njhani xikongomelo xa Yehovha hi misava? (b) Xana loko Mfumo wu lawula swi ta vula yini eka vanhu lava nga ta va va hanya emisaveni hi nkarhi wolowo?
11 Mfumo wa Mesiya wu ta xi hetisisa hi ku helela xikongomelo xo sungula xa Xikwembu hi misava. (Genesa 1:28; 2:8, 9, 15) Vanhu va tsandzekile ku yima ni xikongomelo xexo ku fikela namuntlha. Hambiswiritano, “misava leyi akiweke leyi taka” yi ta fumiwa hi N’wana wa munhu, ku nga Yesu Kreste. Hinkwavo lava nga ta pona loko Yehovha a lovisa mafambiselo lawa ya khale, va ta tirha hi vun’we ehansi ka Kreste Hosi, va ta tsakela ku endla xin’wana ni xin’wana lexi a va lerisaka xona, leswaku misava hinkwayo yi hundzuka paradeyisi. (Vaheveru 2:5-9) Vanhu hinkwavo va ta tsakela ntirho wa mavoko ya vona va tlhela va vuyeriwa swinene hi ndzalo ya swakudya.—Pisalema 72:1, 7, 8, 16-19; Esaya 65:21, 22.
12. Lava nga ta va ehansi ka Mfumo va ta yi kuma njhani mianakanyo ni miri lowu hetisekeke?
12 Adamu na Evha va vumbiwe va hetisekile naswona a ku ri xikongomelo xa Xikwembu leswaku misava yi tala hi vana va vona, hinkwavo a va ri ni mianakanyo ni miri lowu hetisekeke. Xikongomelo xexo xi ta hetiseka hilaha ku heleleke ehansi ka ku fuma ka Mfumo. Leswaku xi hetiseka, ku fanele ku susiwa leswi xidyoho xi swi vangeke, naswona Kreste u ta va Hosi tlhelo Muprista Lonkulu. Lava va titsongahatelaka vulawuri byakwe u ta va lehisela mbilu, a va pfuna leswaku va kuma mikateko leyi tisiwaka hi gandzelo rakwe ra ku rivalela swidyoho.
13. Hi kwihi ku cinca loku vanhu va nga ta ku vona emirini wa vona ehansi ka Mfumo?
13 Ehansi ka ku fuma ka Mfumo, lava nga emisaveni va ta vona ku cinca loku hlamarisaka emirini wa vona. “Hi nkarhi wolowo mahlo ya lava nga voniki ma ta pfuriwa, ni tindleve ta lava nga twiki ti ta pfuriwa. Hi nkarhi wolowo la khutaka u ta tlula kukota mhunti, ni ririmi ra la nga vulavuriki ri ta huwelela hi ku tsaka.” (Esaya 35:5, 6) Nhlonge leyi onhiweke hi vudyuhari kumbe hi vuvabyi yi ta tlhela yi hluka yi tlula ni ya n’wana, ni mavabyi lama nga tshungulekiki ma ta siviwa hi rihanyo lerinene. “Nyama yakwe a yi ve yintshwa ku tlula evuntshweni; a a vuyele emasikwini ya matimba yakwe ya vuntshwa.” (Yobo 33:25) Ra ta siku leri ku nga ta pfumala ni un’we la nga ta ku: “Ndza vabya.” Ha yini? Hikuva vanhu lava chavaka Xikwembu va ta ntshunxiwa exidyohweni ni le ka leswi vangiwaka hi xona. (Esaya 33:24; Luka 13:11-13) Ina, Xikwembu “xi ta sula mihloti hinkwayo ematihlweni ya vona, rifu a ri nge he vi kona, hambi ku ri ku kolola, ni xirilo ni xitlhavi a swi nge he vi kona. Swilo swo sungula swi hundzile.”—Nhlavutelo 21:4.
14. Leswaku munhu a hetiseka ku laveka yini?
14 Hambiswiritano, ku va la hetisekeke a swo vula ntsena ku va ni miri ni mianakanyo leyi hetisekeke. Kambe swi vula ku kombisa timfanelo ta Yehovha hi ndlela leyi faneleke, tanihi leswi hi endliweke ‘hi xifaniso xa Xikwembu, hi fana na xona.’ (Genesa 1:26) Leswaku hi fikelela sweswo, ku ta laveka leswaku hi dyondza swo tala. Emisaveni leyintshwa, “ku ta va ni ku lulama.” Hilaha Esaya a vuleke hakona “kunene vaaki va tiko leri noneke va ta dyondza ku lulama.” (2 Petro 3:13; Esaya 26:9) Ku lulama i mfanelo leyi tisaka ku rhula exikarhi ka vanhu va tinxaka hinkwato, vanghana lavakulu ni le ndyangwini, ngopfu-ngopfu ni le ka Xikwembu hi xoxe. (Pisalema 85:10-13; Esaya 32:17) Lava va dyondzaka ku lulama va ta ya emahlweni va dyondzisiwa leswi ku rhandza ka Xikwembu swi vulaka swona. Loko rirhandzu ra Yehovha ri ya ri dzika etimbilwini ta vona, va ta landzelela tindlela ta yena etimhakeni hinkwato ta vutomi. Va ta vula hilaha Yesu a vuleke hakona, “nkarhi hinkwawo ndzi endla swilo leswi tsakisaka eka Tata wa mina.” (Yohane 8:29) Vona ndlela leyi swi nga ta tsakisa ha yona loko vanhu hinkwavo se va hetisekile!
Leswi Ana Se Swi Endlekeke
15. Hi ku tirhisa swivutiso leswi nga eka ndzimana leyi, hlamusela leswi Mfumo ana se wu swi endleke ni leswi hi faneleke hi swi endla sweswi.
15 Swilo leswi tsakisaka leswi Mfumo wa Xikwembu wu swi endleleke ni lava va fumiwaka hi wona swi lo dla, erivaleni. Swivutiso ni matsalwa lama landzelaka, swi ta ku tsundzuxa swin’wana swa swilo leswi endliweke, kun’we ni hinkwaswo leswi lava fumiwaka hi Mfumo va faneleke va swi endla sweswi.
Mfumo wu teke goza ro sungula ehenhla ka vamani, naswona vuyelo byi ve byihi? (Nhlavutelo 12:7-10, 12)
I ku hlengeletiwa ka masalela ya ntlawa wihi loku ku endliweke ku sukela loko Kreste a vekiwe exiluvelweni? (Nhlavutelo 14:1-3)
Hi wihi ntirho lowu Yesu a vuleke ka ha ri emahlweni leswaku u ta wu endla endzhaku ka nhlomulo lowukulu, hilaha swi tsariweke hakona eka Matewu 25:31-33?
Hi wihi ntirho wa nkoka lowu endliwaka namuntlha? I vamani lava hlanganyelaka eka wona? (Pisalema 110:3; Matewu 24:14; Nhlavutelo 14:6, 7)
Ha yini van’watipolitiki ni vanhu va vukhongeri lava lwisanaka na hina va tsandzekile ku sivela ntirho wo chumayela? (Zakariya 4:6; Mintirho 5:38, 39)
Hi kwihi ku cinca loku veke kona evuton’wini bya lava va titsongahateke ehansi ka Mfumo? (Esaya 2:4; 1 Vakorinto 6:9-11)
Mfumo Wa Malembe Ya Gidi
16. (a) Xana Kreste u ta fuma nkarhi wo tanihi kwihi? (b) Hi swihi swilo swo hlamarisa leswi nga ta endliwa hi nkarhi wolowo ni le ndzhaku ka wona?
16 Endzhaku ka loko Sathana ni madimona yakwe va hoxiwe ekheleni ro enta, Yesu Kreste ni vadyandzhaka va 144 000 va ta fuma tanihi tihosi tlhelo vaprista ku ringana malembe ya gidi. (Nhlavutelo 20:6) Enkarhini wolowo, vanhu va ta endliwa lava hetisekeke, xidyoho ni rifu ra Adamu naswona swi ta suseriwa makumu. Eku heleni ka Ku Fuma ka Gidi ra Malembe, loko Yesu a endle xiavelo xa yena tanihi Mesiya la nga Hosi ni Muprista, u ta “nyiketa mfumo” eka Tata wa yena, “leswaku Xikwembu xi va swilo hinkwaswo eka vanhu hinkwavo.” (1 Vakorinto 15:24-28) Hi nkarhi wolowo, Sathana u ta ntshunxiwa swa nkarhinyana leswaku a ringa vanhu lava kutsuriweke ku vona loko va ta byi seketela vuhosi bya Yehovha bya vuako hinkwabyo. Endzhaku ka ndzingo wolowo wo hetelela, Yehovha u ta lovisa Sathana swin’we ni vaxandzuki lava yimeke na yena. (Nhlavutelo 20:7-10) Lava va seketeleke vuhosi bya Yehovha—ku nga mfanelo ya yena yo fuma—va ta va va kombise ku tshembeka ka vona loku tiyeke hi ku helela. Kutani va ta va ni vuxaka lebyinene na Yehovha, u ta va amukela tanihi vana va yena va xinuna ni va xisati, xisweswo u ta va nyika vutomi lebyi nga heriki.—Varhoma 8:21.
17. (a) Ku ta endleka yini hi Mfumo eku heleni ka gidi ra malembe? (b) Swi vula yini leswaku Mfumo ‘wu nga ka wu nga lovisiwi’?
17 Hikokwalaho, ntirho wa Yesu ni lava va 144 000 wu ta cinca laha misaveni. Xana ntirho wa vona wa nkarhi lowu taka ku ta va wihi? Bibele a yi swi boxi. Kambe loko hi seketela vuhosi bya Yehovha hi ku tshembeka, hi ta va ha ha hanya emakumu ka Mfumo wa Gidi ra Malembe leswaku hi tiva xikongomelo xa Yehovha ha vona ni hi vuako hinkwabyo bya yena lebyi hlamarisaka. Nilokoswiritano, ku fuma ka Kreste ka gidi ra malembe ku ta ‘tshama hilaha ku nga heriki,’ naswona Mfumo wakwe “a wu nge lovisiwi.” (Daniyele 7:14) Hi ndlela yihi? Hikuva vulawuri a byi nge hundziseriwi eka van’wana lava nga ni swikongomelo leswi hambaneke, tanihi leswi Yehovha a nga ta va a ri Mufumi. Nakambe, Mfumo ‘wu nga ka wu nga lovisiwi’ hikuva leswi wu swi endleke swi ta va kona hilaha ku nga heriki. (Daniyele 2:44) Kutani Mesiya la nga Hosi ni Muprista ni tihosi tlhelo vaprista lava nga ta fuma na yena va ta xiximiwa hilaha ku nga heriki hikwalaho ka leswi va tirheleke Yehovha hi ku tshembeka.
Mpfuxeto
• Ha yini Mfumo wa Xikwembu ku ri wona ntsena ntlhantlho wa swiphiqo swa vanhu? Xana Hosi ya Mfumo wa Xikwembu yi sungule rini ku fuma?
• I yini lexi ku tsakisaka ngopfu malunghana ni leswi Mfumo wa Xikwembu wu nga ta swi endla?
• Hi swihi swilo leswi endliweke hi Mfumo leswi ana se hi swi vonaka, naswona hina hi ni xiavelo xihi eka swona?
[Xifaniso lexi nga eka tluka 92, 93]
Ehansi ka Mfumo wa Xikwembu, vanhu hinkwavo va ta dyondza ku lulama