Ndzima Ya Khume-n’we
Hlayisa Ku Rhula eNdyangwini Wa Wena
1. Hi swihi swilo swin’wana leswi nga ha vangaka ku avana emindyangwini?
VA TSAKA lava tshamaka emindyangwini leyi nga ni rirhandzu, ku twisisana ni ku rhula. Swi nga ha endleka, ndyangu wa wena wu ri tano. Lexi vavisaka, mindyangu yo tala a yi faneriwi hi nhlamuselo yoleyo, yi avanile hikwalaho ka swivangelo swo hambana-hambana. I yini leswi endlaka mindyangu yi avana? Eka ndzima leyi hi ta kanela swilo swinharhu. Emindyangwini yin’wana, swirho swa yona a swi weli eka vukhongeri lebyi fanaka. Eka yin’wana, vana swi nga ha endleka va nga ri va vatswari van’we. Naswona eka yin’wana, ku lwela ku tihanyisa kumbe ku navela swilo swo tala leswi vonakaka swi vonaka swi hambanisa swirho swa ndyangu. Hambiswiritano, swiyimo leswi endlaka ndyangu wun’wana wu avana swi nga ha endleka swi nga wu khumbi wun’wana. Xana ku hambana ku kwihi?
2. Hi kwihi laha van’wana va lavaka nkongomiso kona eka ta vutomi bya ndyangu, kambe hi xihi xihlovo lexi nga xona xa nkongomiso wo tano?
2 Vonelo i yinhla yin’wana. Loko hi ku tiyimisela u ringeta ku twisisa vonelo ra munhu un’wana, swi ta ku olovela ku vona ndlela yo hlayisa ndyangu wu ri ni vun’we. Yinhla ya vumbirhi i xihlovo xa wena xa nkongomiso. Vanhu vo tala va landzelela xitsundzuxo xa vatirhi-kulobye, vaakelani, vatsari va maphepha-hungu kumbe minkongomiso yin’wana ya vanhu. Kambe, van’wana va kumisise leswi Rito ra Xikwembu ri swi vulaka hi xiyimo xa vona, kutani va tirhise leswi va swi dyondzeke. Xana ku endla leswi swi nga wu pfuna njhani ndyangu leswaku wu hlayisa ku rhula endyangwini?—2 Timotiya 3:16, 17.
LOKO NUNA WA WENA A RI WA VUKHONGERI BYIN’WANA
3. (a) Hi yihi ndzayo ya Bibele malunghana ni ku tekana ni munhu wa ripfumelo rin’wana? (b) Hi yihi misinya yin’wana ya milawu ya xisekelo leyi tirhaka loko munghana wa vukati a ri mupfumeri, loyi un’wana a nga ri yena?
3 Bibele a yi hi pfumeleli ku tekana ni munhu loyi a nga wa vukhongeri lebyi hambanaka ni bya hina. (Deteronoma 7:3, 4; 1 Vakorinto 7:39) Hambiswiritano, swi nga ha endleka leswaku u dyondze ntiyiso wa Bibele endzhaku ka loko se u byi nghenerile vukati kambe nuna wa wena a nga wu dyondzanga. Ku vuriwa yini hi sweswo? Kavula, swihlambanyo swa vukati swa ha tirha. (1 Vakorinto 7:10) Bibele yi kandziyisa leswaku xiboho xa vukati i xa vutomi hinkwabyo, yi tlhela yi khutaza vatekani leswaku va lulamisa ku hambana ka vona ematshan’weni ya ku ku balekela. (Vaefesa 5:28-31; Tito 2:4, 5) Kambe, ku vuriwa yini loko nuna wa wena a ku kaneta swinene ku landzelela ka wena vukhongeri bya Bibele? A nga ha ringeta ku ku sivela ku ya eminhlanganweni ya vandlha kumbe a nga ha vula leswaku a nga lavi leswaku nsati wakwe a famba hi yindlu na yindlu, a vulavula hi vukhongeri. Xana u ta endla yini?
4. Xana nsati a nga ku kombisa njhani ku twisisa loko nuna wakwe a nga ri wa vukhongeri bya yena?
4 Tivutise, ‘Hikwalaho ka yini nuna wa mina a titwa hi ndlela leyi a titwaka ha yona?’ (Swivuriso 16:20, 23) Loko hakunene a nga swi twisisi kahle leswi u swi endlaka, a nga ha va a karhateka ha wena. Kumbe a nga ha va a susumetiwa hi maxaka hi mhaka ya leswi u nga ha hlanganyeriki eka mikhuva yin’wana leyi nga ya nkoka eka vona. “Loko ndzi ri ndzexe endlwini, ndzi titwe ndzi ri na xivundza,” ku vule wanuna un’wana. Wanuna loyi a vona onge vukhongeri a byi n’wi tekela nsati wakwe. Kambe vutikukumuxi byi n’wi endle a nga swi lavi ku vula leswaku u ni xivundza. Nuna wa wena a nga ha lava ku tiyisekisiwa leswaku ku rhandza ka wena Yehovha a ku vuli swona leswaku nuna wa wena a wa ha n’wi rhandzi ngopfu ku fana ni khale. Tiyiseka leswaku u heta nkarhi u ri na yena.
5. Hi kwihi ku ringanisela loku nsati loyi nuna wa yena a nga wa ripfumelo rin’wana a faneleke a va na kona?
5 Hambiswiritano, ku ni nchumu wun’wana wa nkoka swinene lowu faneleke wu tsundzukiwa loko u ta swi kota ku langutana ni xiyimo lexi hi vutlhari. Rito ra Xikwembu ri tsundzuxa vavasati: “Titsongahateni eka vanuna va n’wina, hilaha swi fanelaka va ka Kriste.” (Vakolosa 3:18) Xisweswo, ri khutaza ku papalata moya wa ku tilawula. Ku engetela kwalaho, hi ku vula leswaku “hilaha swi fanelaka va ka Kriste,” tsalwa leri ri kombisa leswaku ku titsongahata eka nuna wa wena swi lava leswaku u titsongahata ni le ka Hosi. Ku fanele ku va ni ku ringanisela.
6. Hi yihi misinya ya milawu leyi faneleke ku tsundzukiwa hi nsati la nga Mukreste?
6 Eka Mukreste, ku hlanganyela minhlangano ya vandlha ni ku nyikela vumbhoni eka van’wana hi ripfumelo rakwe leri sekeriweke eBibeleni, i timhaka ta nkoka evugandzerini bya ntiyiso leti nga fanelangiki ti honisiwa. (Varhoma 10:9, 10, 14; Vaheveru 10:24, 25) Kutani ke, a wu ta endla yini loko munhu hi ku kongoma a ku byela leswaku u tlula xilaveko xo karhi xa Xikwembu? Vaapostola va Yesu Kreste va te: “Hi fanele ku yingisa Xikwembu ku tlula vanhu.” (Mintirho 5:29) Xikombiso xa vona i ntila lowu tirhaka eka swiyimo swo tala evuton’wini. Xana ku rhandza ka wena Yehovha ku ta ku susumetela leswaku u n’wi nyika vugandzeri lebyi hlawulekeke lebyi byi n’wi faneleke? Hi nkarhi lowu fanaka, xana ku rhandza ni ku xixima ka wena nuna wa wena ku ta ku endla u ringeta ku endla leswi hi ndlela leyi nga n’wi hlundzukisiki nuna wa wena?—Matewu 4:10; 1 Yohane 5:3.
7. Hi kwihi ku tiyimisela loku nsati la nga Mukreste a faneleke a va na kona?
7 Yesu u vule leswaku leswi swi nga ha endleka swi nga koteki minkarhi yin’wana. U tsundzuxe leswaku hikwalaho ka ku kanetiwa ka vugandzeri bya ntiyiso, swirho swa mindyangu yin’wana leswi pfumelaka swi ta titwa swi ri swoxe, onge hi loko ku ri ni banga exikarhi ka swona ni ndyangu hinkwawo. (Matewu 10:34-36) Wansati wa le Japani u langutane na swona sweswo. A a kanetiwa hi nuna wakwe ku ringana 11 wa malembe. A a n’wi khoma hi ndlela yo biha naswona a nga n’wi pfumeleli ku nghena endlwini minkarhi yo tala. Kambe u tiyiserile. Vanghana va le vandlheni ra Vukreste va n’wi pfunile. U hambete a khongela naswona a kuma xikhutazo eka 1 Petro 2:20. Wansati loyi wa Mukreste a tiyiseka leswaku loko o tshembeka, siku rin’wana nuna wakwe u ta n’wi joyina va tirhela Yehovha swin’we. Kavula, u n’wi joyinile.
8, 9. Xana nsati u fanele a endla yini leswaku a papalata ku vekela nuna wakwe swihinga leswi nga lavekiki?
8 Ku ni swilo swo tala leswi u nga swi endlaka leswaku u khumba langutelo ra munghana wa wena. Hi xikombiso, loko nuna wa wena a byi ala vukhongeri bya wena, u nga endli swilo leswi nga n’wi nyikaka xivangelo xo vilela. Hlayisa muti wu basile. Khathalela ndlela leyi u langutekaka ha yona. U nga lolohi ku kombisa rirhandzu ni ku tlangela. Ematshan’weni yo sola-sola, n’wi seketele. Kombisa leswaku u n’wi teka tanihi nhloko ya wena. U nga tlheriseli loko u vona onge u dyoheriwile. (1 Petro 2:21, 23) Tsundzuka leswaku hi vanhu lava nga hetisekangiki, kutani loko ku ri ni mholovo, hi ku titsongahata vana wo sungula ku kombela ndzivalelo.—Vaefesa 4:26.
9 U nga tshuki u pfumelela ku ya ka wena eminhlanganweni ku endla leswaku swakudya swa yena swi hlwela. Naswona u nga ha hlawula ku ya evutirhelini bya Vukreste hi minkarhi leyi nuna wa wena a nga riki kona ekaya ha yona. I vutlhari eka nsati la nga Mukreste ku papalata ku chumayela nuna wakwe loko a nga swi lavi. Ematshan’weni ya sweswo, u landzelela xitsundzuxo xa muapostola Petro: “Swi tano na n’wina, vavasati lava tekiweke: Titsongahateni eka vanuna va n’wina, leswaku van’wana va nga kokiwa hi mahanyelo ya n’wina vasati va vona, hambiloko va nga yingisi Rito. A va nga byeriwi hi munhu, hikuva va ta vona xichavo xa n’wina ni ku tenga ka mikhuva ya n’wina.” (1 Petro 3:1, 2) Vavasati va Vukreste va lwela ku kombisa mihandzu ya moya wa Xikwembu hi xitalo.—Vagalatiya 5:22, 23.
LOKO WANSATI A NGA RI MUKRESTE
10. Xana nuna la nga mupfumeri u fanele a n’wi khoma njhani nsati wakwe loko a ri wa ripfumelo rin’wana?
10 Ku vuriwa yini loko nuna a ri Mukreste kambe nsati a nga ri yena? Bibele yi nyikela nkongomiso eka swiyimo swo tano. Yi ri: “Loko makwerhu un’wana eHosini a ri ni nsati la nga riki mupfumeri, kutani loko nsati loyi a nkhensa ku ya emahlweni a hanya na yena, nuna wa kona a nga n’wi tshiki.” (1 Vakorinto 7:12) Yi tlhela yi tsundzuxa vavanuna: “Rhandzani vasati va n’wina.”—Vakolosa 3:19.
11. Xana nuna a nga ku kombisa njhani ku twisisa ni ku tirhisa vunhloko hi vutlhari loko nsati wakwe a nga ri Mukreste?
11 Loko u ri nuna wa nsati loyi a nga wa ripfumelo leri hambanaka ni ra wena, tiyiseka leswaku wa n’wi xixima nsati wa wena ni ku anakanyela mintlhaveko yakwe. Tanihi munhu-nkulu, u fanele a nyikiwa ntshunxeko wo karhi wo endla swilo swa vukhongeri byakwe, hambi loko u nga pfumelelani na swona. Loko u sungula ku vulavula na yena hi ripfumelo ra wena, u nga rindzeli leswaku a cukumeta ripfumelo rakwe leri ku nga khale a ri na rona ivi a amukela rin’wana lerintshwa. Ematshan’weni yo swipfuketana u vula leswaku mikhuva leyi yena ni ndyangu wa ka vona va yi tirhiseke nkarhi wo leha yi hoxile, hi ku lehisa mbilu lwela ku kombisana na yena hi ku tirhisa Matsalwa. Swi nga ha endleka leswaku a titwa a honisiwa loko u heta nkarhi wo tala u endla mintirho ya vandlha. A nga ha kaneta matshalatshala ya wena yo tirhela Yehovha, kambe xivangelo xakwe xi nga ha va lexi: “Ndzi nyike nkarhi wa wena lowu engetelekeke!” Lehisa mbilu. Hikwalaho ka ku anakanyela ka wena ka rirhandzu, hi ku famba ka nkarhi a nga amukela vugandzeri bya ntiyiso.—Vakolosa 3:12-14; 1 Petro 3:8, 9.
KU LETELA VANA
12. Hambiloko nuna ni nsati wa yena va ri ni ripfumelo leri hambaneke, xana misinya ya milawu ya Matsalwa yi nga tirhisiwa njhani eku leteleni ka vana va vona?
12 Endyangwini lowu nga hlanganangiki evugandzerini, ku letela vana hi swa vukhongeri minkarhi yin’wana swa tika. Xana misinya ya milawu ya Matsalwa yi fanele yi tirhisiwa hi ndlela yihi? Bibele yi avela tatana vutihlamuleri lebyikulu byo letela vana, kambe manana na yena u ni xiphemu xa nkoka. (Swivuriso 1:8; ringanisa Genesa 18:19; Deteronoma 11:18, 19.) Hambiloko a nga byi amukeli vunhloko bya Kreste, tatana wa ha ri nhloko ya ndyangu.
13, 14. Loko nuna a alela nsati wakwe ku famba ni vana eminhlanganweni ya Vukreste kumbe ku dyondza na vona, xana nsati a nga endla yini?
13 Vatatana van’wana lava nga riki vapfumeri a va ali loko manana a dyondzisa vana timhaka ta vukhongeri. Van’wana va ala. Ku vuriwa yini loko nuna wa wena a ala leswaku u famba ni vana eminhlanganweni ya vandlha kumbe hambi ku ri ku ku sivela ku dyondza na vona Bibele ekaya? Sweswi u fanele u byarha vutihlamuleri byo hlayanyana—vutihlamuleri bya wena eka Yehovha Xikwembu, eka nhloko leyi nga nuna wa wena ni le ka vana va wena lava rhandzekaka. Xana u nga swi endlisa ku yini leswi?
14 Handle ko kanakana u ta khongela hi mhaka leyi. (Vafilipiya 4:6, 7; 1 Yohane 5:14) Kambe eku heteleleni, hi wena u faneleke u endla xiboho xa leswaku u ta endla yini. Loko hi vutlhari, u swi veka erivaleni eka nuna wa wena leswaku a wu lwisani ni vunhloko bya yena, nkaneto wakwe wu nga ha vohla. Hambi nuna wa wena a ku sivela ku famba ni vana va wena eminhlanganweni kumbe ku va ni dyondzo ya Bibele na vona, u nga ha swi kota ku va dyondzisa. Hi ku vulavula ka wena ka siku na siku ni xikombiso xa wena lexinene, ringeta ku nghenisa eka vona mpimo wo karhi wa ku rhandza Yehovha, ripfumelo eRitweni ra yena, ku xixima vatswari—swin’we ni tata wa vona—ku rhandza vanhu van’wana ni ku hlakulela mikhuva ya ku tirha hi ku tiyimisela. Hi ku famba ka nkarhi, tatana a nga ha byi vona vuyelo lebyi lebyinene naswona a nga ha vona ntikelo wa matshalatshala ya wena.—Swivuriso 23:24.
15. Hi byihi vutihlamuleri bya tatana la nga mupfumeri eku dyondziseni ka vana vakwe?
15 Loko wena u ri nuna la nga mupfumeri naswona nsati wa wena a nga ri yena, kutani u fanele u byarha vutihlamuleri byo kurisa vana va wena “hi ku va laya ni ku va dyondzisa ta Hosi.” (Vaefesa 6:4) Kavula, loko u ri karhi u endla tano, u fanele u va ni musa, rirhandzu ni ku twisisa loko u ri karhi u tirhisana ni nsati wa wena.
LOKO VUKHONGERI BYA WENA KU NGA RI BYONA LEBYIYA BYA VATSWARI VA WENA
16, 17. Hi yihi misinya ya milawu ya Bibele leyi vana va faneleke va yi tsundzuka loko va amukela ripfumelo leri hambaneke ni leri ra vatswari va vona?
16 I nchumu lowu se wu tolovelekeke leswaku vana lavatsongo va nghena vukhongeri lebyi hambaneke ni bya vatswari va vona. Xana u swi endlile sweswo? Loko swi ri tano, Bibele yi ni xitsundzuxo eka wena.
17 Rito ra Xikwembu ri ri: “Yingisani vatswari va n’wina, hikuva hi swona leswi lulameke emahlweni ka Hosi. Matsalwa ma ri: ‘U va ni xichavo eka tata wa wena ni ka mana wa wena.’” (Vaefesa 6:1, 2) Sweswo swi katsa ku xixima vatswari hi ndlela leyinene. Hambiswiritano, hambiloko ku yingisa vatswari swi ri swa nkoka, Xikwembu xa ntiyiso a xi fanelanga xi honisiwa eku endleni ka sweswo. Loko n’wana a kule ku ringana leswaku a nga sungula ku endla swiboho, u ni vutihlamuleri lebyikulu ehenhleni ka swiendlo swakwe. Leswi swi tano, ku nga ri eka milawu ya tiko ntsena kambe ngopfu-ngopfu eka nawu wa Xikwembu. Bibele yi ri: “Un’wana ni un’wana wa hina ú ta tihlamulela hi yexe emahlweni ka Xikwembu.”—Varhoma 14:12.
18, 19. Loko vana va ri va ripfumelo leri hambaneke ni ra vatswari va vona, xana va nga va pfuna njhani vatswari va vona ku twisisa ripfumelo ra vona ku antswa?
18 Loko tidyondzo ta wena ti ku endla u cinca vutomi bya wena, ringeta ku twisisa langutelo ra vatswari va wena. Handle ko kanakana va ta tsaka, loko hikwalaho ka ku dyondza ni ku tirhisa ka wena tidyondzo ta Bibele, u va la xiximaka, la yingisaka, la tinyiketelaka eka leswi va languteleke leswaku u swi endla. Hambiswiritano, loko ripfumelo ra wena lerintshwa na rona ri ku endla leswaku u lahla tidyondzo ni mikhuva leyi va yi rhandzaka, va nga ha vona onge u lahla ndzhaka leyi va lavaka ku ku nyika yona. Nakambe va nga ha va va karhatekela vuhlayiseki bya wena loko leswi u swi endlaka swi nga tolovelekanga endhawini ya ka n’wina, kumbe loko swi ku susa eku endleni leswi va vonaka onge swi nga ku pfuna leswaku u humelela hi tlhelo ra swilo leswi vonakaka. Vutikukumuxi na byona byi nga ha va xihinga. Kahle-kahle, va nga ha titwa onge u vula leswaku wena u le ndleleni leyinene vona va hoxile.
19 Hikwalaho, hi ku hatlisa ringeta ku lunghiselela leswaku vakulu va vonana ni vatswari va wena kumbe Timbhoni tin’wana leti wupfuke ta le vandlheni ra ka n’wina. Khutaza vatswari va wena leswaku va endzela Holo ya Mfumo leswaku va titwela hi ta vona leswi dyondzisiwaka ni ku tivonela hi ya vona leswaku Timbhoni ta Yehovha i vanhu va muxaka muni. Hi ku famba ka nkarhi, langutelo ra vatswari va wena ri nga ha ololoxekanyana. Hambiloko vatswari va kaneta swinene, va onha tibuku ta Bibele ni ku alela vana leswaku va ya emihlanganweni ya Vukreste, hi ntolovelo ku va ni malunghiselelo yo karhi yo dyondzela kun’wana, ku vulavula ni Vakreste-kulobye ni ku nyikela vumbhoni ni ku pfuna van’wana hi xitshuketa. Nakambe u nga ha khongela eka Yehovha. Vantshwa van’wana va boheka ku rindza ku kondza va kula ku ringana leswaku va nga tshama ehandle ka le kaya va nga si endla leswi engetelekeke. Hambiswiritano, ku nga khathariseki leswaku xiyimo xi njhani ekaya, u nga rivali ku “va ni xichavo eka tata wa wena ni ka mana wa wena.” Hetisisa xiphemu xa wena eku kondleteleni ka ku rhula ekaya. (Varhoma 12:17, 18) Ku tlula hinkwaswo, lwela ku kuma ku rhula ni Xikwembu.
NTLHONTLHO WA KU VA MUTSWARI WA VUMBIRHI
20. Hi yihi mintlhaveko leyi vana va nga ha vaka na yona loko tatana kumbe mana wa vona a ri wa vumbirhi?
20 Emakaya yo tala xiyimo lexi tisaka ntlhontlho lowukulu a hi xa vukhongeri kambe i xa ndyangu wa vukati bya vumbirhi. Mindyangu yo tala namuntlha yi ni vana vo huma eka vukati bya nkarhi lowu hundzeke, va mutswari loyi un’wana kumbe va vona havambirhi. Endyangwini wo tano, vana va nga ha va ni vukwele ni ku hlundzuka kumbe va nga tivi leswaku va fanele va tshemba mani. Hikwalaho ka sweswo, va nga ha ala matshalatshala lamanene ya mutswari wa vumbirhi yo ringeta ku va tatana kumbe manana lonene. I yini lexi nga pfunaka ku endla ndyangu lowu nga ni mutswari wa vumbirhi wu humelela?
21. Hambiloko va ri ni swiyimo swo hlawuleka, ha yini vatswari va vumbirhi va fanele va tirhisa misinya ya milawu leyi kumekaka eBibeleni?
21 Tsundzuka leswaku hambi ku ri eka swiyimo swo hlawuleka, misinya ya milawu ya Bibele leyi endlaka mindyangu yin’wana yi humelela, ya tirha ni le ka swona. Ku honisa misinya yoleyo ya milawu, hi nkarhi wolowo, swi nga ha vonaka swi hunguta xiphiqo kambe endzhaku xi nga ha hundzuka xiphiqo lexikulu swinene. (Pisalema 127:1; Swivuriso 29:15) Hlakulela vutlhari ni ku twisisa—vutlhari byo tirhisa misinya ya milawu ya Xikwembu leyi nga ta ku pfuna nkarhi wo leha, ni vuswikoti byo twisisa mhaka leyi ha yona swirho swa ndyangu swi vulaka ni ku endla swilo hi ndlela yo karhi. Nakambe ku ni xilaveko xo va ni ntwela-vusiwana.—Swivuriso 16:21; 24:3; 1 Petro 3:8.
22. Hikwalaho ka yini vana va nga ha kumaka swi va tikela ku amukela mutswari wa vumbirhi?
22 Loko u ri mutswari wa vumbirhi, u nga ha tsundzuka leswaku loko wa ha ri munghana wa ndyangu, swi nga ha endleka leswaku vana a va ku amukela. Kambe loko se u ve mutswari wa vona wa vumbirhi, langutelo ra vona ri nga ha va ri cincile. Loko vana va tsundzuka mutswari wa vona wa xiviri loyi a nga ha tshamiki na vona, va nga ha va va nga tivi leswaku va fanele va tshemba mani, swi nga ha endleka va vona onge u lava ku teka rirhandzu leri va nga na rona hi mutswari la nga riki kona. Minkarhi yin’wana, va nga ha ku tsundzuxa hi ku kongoma leswaku a wu tatana wa vona kumbe mana wa vona. Marito wolawo ma vavisa. Kambe, “u nga ṭhuki u hatlisa ku kariha e mbilwini ya wena.” (Eklesiasta 7:9) Ku twisisa ni ntwela-vusiwana swa laveka leswaku u kota ku langutana ni mintlhaveko ya vana.
23. Xana ndzayo yi nga nyikeriwa njhani eka ndyangu lowu nga ni vana va vumbirhi?
23 Timfanelo toleto i ta nkoka loko un’wana a nyikela ndzayo. Ku nyikela ndzayo nkarhi na nkarhi i swa nkoka. (Swivuriso 6:20; 13:1) Naswona tanihi leswi vana va nga faniki hinkwavo, ndzayo yi nga ha hambana hi ku ya hi xiyimo. Eku sunguleni, vatswari van’wana va vumbirhi, va vona swi antswa leswaku mutswari wa xiviri ku va yena a nyikelaka ndzayo. Kambe, i swa nkoka leswaku vatswari havambirhi va pfumelelana hi ndzayo leyi ni ku khomisana, va nga rhandzi n’wana wa vona wa xiviri ku tlula loyi un’wana. (Swivuriso 24:23) Ku yingisa i swa nkoka, kambe ku nga hetiseki a ku fanelanga ku rivariwa leswaku ku kona. U nga hlundzuki ku tlula mpimo. Nyikela ndzayo hi rirhandzu.—Vakolosa 3:21.
24. I yini lexi nga pfunaka ku papalata swiphiqo swa ku tikhoma exikarhi ka swirho swa rimbewu leri hambaneke endyangwini lowu nga ni mutswari wa vumbirhi?
24 Ku vulavurisana endyangwini ku nga swi sivela swinene swiphiqo. Ku nga pfuna ndyangu leswaku wu nyikela nyingiso eka timhaka ta nkoka swinene evuton’wini. (Ringanisa Vafilipiya 1:9-11.) Ku nga tlhela ku pfuna un’wana ni un’wana ku vona ndlela leyi a nga hoxaka xandla ha yona eku hetisiseni ka tipakani ta le ndyangwini. Ku engetela kwalaho, ku vulavurisana loku kongomeke endyangwini ku nga sivela swiphiqo swa ku tikhoma. Vanhwanyana va fanele va tiva ndlela yo ambala ni ya ku tikhoma loku faneleke eka vatata wa vona va vumbirhi ni le ka vamakwavo vavumbirhi va xinuna, ni majaha ma fanele ma nyikiwa ndzayo malunghana ni ku tikhoma loku faneleke eka mana wa vona wa vumbirhi ni le ka vamakwavo va xisati vavumbirhi.—1 Vatesalonika 4:3-8.
25. Hi tihi timfanelo leti nga pfunaka ku hlayisa ku rhula endyangwini lowu nga ni mutswari wa vumbirhi?
25 Leswaku u langutana ni ntlhontlho lowu wo hlawuleka wa ku va mutswari wa vumbirhi, lehisa mbilu. A swi olovi ku vumba vuxaka lebyintshwa. Ku kuma rirhandzu ni xichavo eka vana lava u nga riki na vuxaka bya nyama na vona ku nga ha va ntirho lowukulu. Kambe swa koteka. Mbilu ya vutlhari ni leyi twisisaka, swin’we ni ku navela swinene ku tsakisa Yehovha, i xilotlelo xa ku kuma ku rhula endyangwini lowu wu nga ni mutswari wa vumbirhi. (Swivuriso 16:20) Timfanelo to tano ti nga ku pfuna ni leswaku u langutana ni swiyimo swin’wana.
XANA KU HLONGORISA SWILO LESWI VONAKAKA KU PANDZA KAYA RA WENA HI LE XIKARHI?
26. Xana swiphiqo ni langutelo ra swilo leswi vonakaka swi nga wu pandza ndyangu hi le xikarhi hi tindlela tihi?
26 Swiphiqo ni langutelo leri nga kona hi swilo leswi vonakaka swi nga ha pandza ndyangu hi le xikarhi hi tindlela to tala. Lexi vavisaka, mindyangu yin’wana yi tshamela ku holovisana hi mali ni ku navela ku fuwa—kumbe ku fuwanyana ntsena. Ku avana ku nga ha va kona loko vanghana havambirhi va ri ni ntirho wo tihanyisa ivi va hlakulela moya wa leswaku i “mali ya mina, i mali ya wena.” Hambiloko timholovo to papalatiwa, loko vanghana havambirhi va tirha va nga tikuma va ri ni xiyimiso lexi nga ni nkarhi wutsongo swinene wo va swin’we. Mukhuva lowu se wu andzeke emisaveni hi leswaku vatatana va tshama ekule ni mindyangu ya vona ku ringana nkarhi wo leha—tin’hweti hambi ku ri malembe—leswaku va ta kuma mali yo tala ku tlula leyi va nga yi kumaka ekaya. Leswi swi nga ha vanga swiphiqo leswikulu swinene.
27. Hi yihi misinya yin’wana ya milawu leyi nga pfunaka ndyangu lowu tikeriwaka hi tlhelo ra timali?
27 A ku na milawu leyi nga vekiwaka yo tamela swiyimo leswi, tanihi leswi mindyangu hi ku hambana-hambana ka yona yi nga ni mintshikilelo ni swilaveko swo hambana-hambana. Hambiswiritano, ndzayo ya Bibele yi nga pfuna. Hi xikombiso, Swivuriso 13:10 yi kombisa leswaku ku tikarhata loku nga lavekiki minkarhi yin’wana ku nga papalatiwa hi ku ‘vulavurisana.’ Leswi a swi katsi ku boxa mianakanyo ya wena ntsena kambe swi lava ku lava xitsundzuxo ni ku vona ndlela leyi munhu loyi un’wana a vonaka mhaka ha yona. Ku tlula kwalaho, ku kunguhata matirhiselo ya mali hi ndlela leyi twisisekaka swi nga endla leswaku ndyangu wu khomisana. Minkarhi yin’wana i swa nkoka—kumbexana swa xinkarhana—leswaku vanghana havambirhi va tirha ehandle ka le kaya leswaku va ta kota ku hlangavetana ni swixavaxana leswi lavekaka, ngopfu-ngopfu loko ku ri ni vana kumbe van’wana lava lavaka mpfuno. Loko swi ri tano, nuna a nga ha tiyisekisa nsati wa yena leswaku nkarhi wa yena wa ha ri na wona. Yena swin’we ni vana, hi rirhandzu, va nga pfuneta hi mintirho yin’wana leyi hi ntolovelo a ta yi endla a ri swakwe.—Vafilipiya 2:1-4.
28. Hi swihi switsundzuxo, leswi loko swi landzeleriwa swi nga pfunaka ndyangu ku hlakulela vun’we?
28 Hambiswiritano, tsundzuka leswaku hambi loko mali yi ri ya nkoka emafambiselweni lawa ya swilo, a yi wu tisi ntsako. A yi byi tisi vutomi. (Eklesiasta 7:12) Ku hlongorisa swinene swilo leswi vonakaka swi nga dlaya vumoya ni ku tikhoma lokunene. (1 Timotiya 6:9-12) I swinene swonghasi ku tilavela Mfumo wa Xikwembu ku sungula ni ku lulama ka xona, hi ntshembo wa ku kuma mikateko ya xona eka matshalatshala ya hina yo kuma swilaveko swa vutomi! (Matewu 6:25-33; Vaheveru 13:5) Hi ku rhangisa swilo swa moya ni ku lava ku rhula ni Xikwembu eka hinkwaswo, u nga ha kuma leswaku ndyangu wa wena, hambileswi kumbexana wu nga ha vaka wu pandzekile hikwalaho ka swiyimo swo karhi, kambe wu ta va lowu nga ni vun’we bya xiviri etimhakeni ta nkoka swinene.
XANA MISINYA LEYI YA MILAWU YA BIBELE YI NGA SWI PFUNA NJHANI . . . SWIRHO SWA NDYANGU KU HLAYISA KU RHULA ENDYANGWINI?
Vakreste va hlakulela ku twisisa.—Swivuriso 16:21; 24:3.
Mpatswa a wu fanelanga wu kombisana rirhandzu ni xichavo ntsena loko wu ri wa vukhongeri byin’we.—Vaefesa 5:23, 25.
Mukreste a nge tshuki a tlula nawu wa Xikwembu hi vomu.—Mintirho 5:29.
Vakreste i vakondleteri va ku rhula.—Varhoma 12:18.
U nga hatliseli ku hlundzuka.—Eklesiasta 7:9.
[Bokisi leri nga eka tluka 139]
VUKATI LEBYI FANELEKE BYI TISA XINDZHUTI NI KU RHULA
Esikwini ra hina vavanuna ni vavasati vo tala va hanya swin’we tanihi nuna na nsati handle ka xiboho xihi na xihi xa le nawini. Lexi i xiyimo lexi mupfumeri lontshwa a faneleke a langutana na xona. Etindhawini tin’wana ku tshamisana koloko ku nga ha va ku pfumeleriwa hi tiko kumbe hi mukhuva wa rixaka, kambe a swi le nawini. Hambiswiritano, mpimanyeto wa Bibele wu pfumelela vukati lebyi tsarisiweke hi laha ku faneleke. (Tito 3:1; Vaheveru 13:4) Eka vanhu lava nga evandlheni ra Vukreste, Bibele yi tlhela yi vula leswaku ku nga va ni nuna un’we ni nsati un’we enhlanganweni wa vukati. (1 Vakorinto 7:2; 1 Timotiya 3:2, 12) ku pfumelelana ni mpimanyeto lowu igoza ro sungula ro va ni ku rhula ekaya ra n’wina. (Pisalema 119:165) Swilaveko swa Yehovha a hi swa ku tshikilela munhu naswona a swi tiki. Leswi a hi dyondzisaka swona swi endleriwe ku hi pfuna.—Esaya 48:17, 18.
[Xifaniso lexi nga eka tluka 130]
Ringeta ku twisisa langutelo ra munhu lowun’wana
[Xifaniso lexi nga eka tluka 138]
Hambi u mutswari wa xiviri kumbe u mutswari wa vumbirhi titshege hi Bibele leswaku yi ku kongomisa