Hikwalaho Ka Yini Hi Fa?
“Ehenhla ka switsunga ku lo cowee, ehenhla ka misinya a ku na lexi hefemulaka; swinyenyana swi etlele eminsinyeni: ku nga ri khale, na hina hi ta wisa ku fana na swona.”—JOHANN WOLFGANG VON GOETHE, MUTLHOKOVETSERI WA LE JARIMANI.
1, 2. (a) Vanhu va vumbiwe va ri ni ku navela kwihi? (b) Xana mpatswa wo sungula wa vanhu a wu ri ni vutomi bya muxaka muni?
XIKWEMBU xi vumbe vanhu va ri ni ku navela ku hanya hilaha ku nga heriki. Kahle-kahle, Bibele yi vula leswaku xi nghenise “ku navela vutomi lebyi nga riki na makumu etimbilwini ta vona.” (Eklesiasta 3:11, Beck) Kambe Xikwembu a xi nyikanga vanhu ku navela ko hanya hilaha ku nga heriki ntsena. Xi tlhele xi va nyika lunghelo ro byi kuma.
2 Vatswari va hina vo sungula, Adamu na Evha, va vumbiwe va hetisekile, va nga ri na ku tsana emianakanyweni kumbe emirini. (Deteronoma 32:4) Anakanya—ku nga ri na ku pandza ni switlhavi leswikulu, ku nga ri na ku chava lokukulu kumbe mivilelo! Ku tlula kwalaho, Xikwembu xi va veke ekaya leri rhandzekaka leri nga paradeyisi. Xikwembu a xi tiyimisele leswaku munhu a hanya hilaha ku nga heriki ni leswaku hi ku famba ka nkarhi misava yi tala hi vana lava hetisekeke. (Genesa 1:31; 2:15) Kutani, hikwalaho ka yini hi fa?
Ku Nga Yingisi Ku Tisa Rifu
3. Vutomi lebyi nga heriki eka Adamu na Evha a byi titshege hi yini?
3 Xikwembu xi lerise Adamu xi ku: “U ta tidyela miri hikwayo ya ntanga; kambe loko wu ri muri wo tiv̌isa ŝo saseka ni ŝo biha, u nga ṭhuki u dya; hikuv̌a siku u dyaka, u ta fa.” (Genesa 2:16, 17) Kutani leswaku Adamu na Evha va hanya hilaha ku nga heriki a ku laveka swo karhi; a va fanele va yingisa Xikwembu.
4. Loko Adamu na Evha va dyohile, ha yini va lahlekeriwe hi ntshembo wo hanya hilaha ku nga heriki eParadeyisini?
4 Hambiswiritano, lexi vavisaka, Adamu na Evha a va wu yingisanga nawu wa Xikwembu. (Genesa 3:1-6) Hi ku endla tano, va hundzuke vadyohi, hikuva “xidyoho i ku kala nawu.” (1 Yohane 3:4) Hikwalaho, Adamu na Evha a va nga ha ri na wona ntshembo wo hanya hilaha ku nga heriki. Ha yini? Hikuva “hakelo leyi tisiwaka hi xidyoho i rifu.” (Varhoma 6:23) Xisweswo, loko Xikwembu xi gweva Adamu na Evha, xi te: “U nṭhuri, u ta tlhelela e nṭhurini.” Kutani, vatswari va hina va hlongoriwile ekaya ra vona ra Paradeyisi. Ku sukela hi siku leri va dyoheke ha rona, Adamu na Evha va nghenele ndlela leyi yisaka eku feni.—Genesa 3:19, 23, 24.
“Rifu Ri Tlulele Vanhu Hinkwavo”
5. Xana rifu ri tlulele rixaka hinkwaro ra vanhu hi ndlela yihi?
5 Sweswi xidyoho se a xi nghene hi vuenti eka tijini (swiaki swa xitekela) ta Adamu na Evha. Hikwalaho, a va nga ta veleka vana lava hetisekeke, tanihi leswi vumba lebyi nga hetisekangiki byi nga ta ka byi nga humesi nchumu lowu hetisekeke. (Yobo 14:4) Hakunene, ku velekiwa kun’wana ni kun’wana ka munhu ku tiyisekisa leswaku vatswari va hina vo sungula va lahle rihanyo leri hetisekeke ni vutomi lebyi nga heriki bya vona vini swin’we ni bya vana va vona. Muapostola wa Mukreste Pawulo u tsarile a ku: “Leswi xidyoho xi ngheneke emisaveni hi munhu un’we, ni rifu hikwalaho ka xidyoho, kutani xisweswo rifu ri tlulele vanhu hinkwavo hikuva hinkwavo va dyohile.”—Varhoma 5:12; ringanisa Pisalema 51:5.
6. Hikwalaho ka yini hi fa?
6 Namuntlha vativi va sayense a va swi twisisi leswaku ha yini vanhu va dyuhala va tlhela va fa. Hambiswiritano, Bibele ya hlamusela leswaku ha fa hikwalaho ka leswi hi velekeriweke evudyohweni, hi kume xiyimo lexi eka vatswari va hina vo sungula. Kambe ku humelela yini hi hina loko hi fa?