Ntshembo Lowu Tiyeke

“Ku sukela eku tswariweni ku ni ntshembo lowu nga cinciki wa leswaku munhu a nga ha fa nkarhi wun’wana ni wun’wana; naswona handle ko kanakana ntshembo lowu wu ta hetiseka.”—ARNOLD TOYNBEE, N’WAMATIMU WA LE BRITAIN.

1. Hi wihi nchumu lowu vanhu va bohekeke ku wu amukela, naswona wu pfuxa swivutiso swihi?

I MANI la nga kanetaka ntiyiso lowu lowu nga erivaleni, lowu seketeriwaka hi matimu? Minkarhi hinkwayo vanhu va boheka ku amukela xiyimo lexi vavisaka xa rifu. Naswona wa nga vona ndlela leyi hi titwaka hi nga pfuni nchumu ha yona loko hi feriwa hi loyi hi n’wi rhandzaka! Naswona ku lahlekeriwa ka kona ku vonaka ku nga tlheriseleki endzhaku. Xana swa koteka ku tlhela hi hlanganisiwa ni varhandziwa va hina lava feke? Hi wihi ntshembo lowu Bibele yi wu nyikaka vafi? Xiya mhaka leyi landzelaka.

‘Munghana Wa Hina U File’

2-5. (a) Loko munghana wa yena Lazaro a file, xana Yesu u ku kombise njhani ku rhandza ka yena ku n’wi pfuxa ni vuswikoti byo n’wi pfuxa? (b) Handle ko pfuxa Lazaro eku feni, xana hlori ra ku pfuxa munhu eku feni ri hetisise yini?

² A ku ri lembe ra 32 C.E. Exidorobanini xa Betaniya, tikhilomitara tinharhu ku suka eYerusalema, a ku tshama Lazaro ni vamakwavo va yena Marta na Mariya. A va ri vanghana lavakulu va Yesu. Siku rin’wana, Lazaro u vabye swinene. Hi ku hatlisa, vamakwavo va yena lava karhatekeke va rhumela mahungu lawa eka Yesu, loyi a ri entsungeni wa Nambu wa Yordani. Yesu a a rhandza Lazaro ni vamakwavo va yena, kutani endzhakunyana ka nkarhi u ye eBetaniya. Endleleni Yesu u byela vadyondzisiwa va yena a ku: “Lazaro nakulorhi u ye eku wiseni, kambe ndzi ya kona leswaku ndzi n’wi pfuxa evurhongweni.” Tanihi leswi vadyondzisiwa va nga yi twisisangiki hi ku hatlisa nhlamuselo ya marito lawa, Yesu u swi veke erivaleni a ku: “Lazaro u file.”—Yohane 11:1-15.

³ Loko Marta a twe leswaku Yesu u ta eBetaniya, u tsutsumile a ya n’wi hlanganisa. Hi ku khumbiwa hi nhlomulo wa yena, Yesu u n’wi tiyisekisile a ku: “Makwenu u ta pfuka.” Marta u hlamurile a ku: “Ndza swi tiva leswaku u ta pfuka eku pfuxiweni ka lava feke hi siku ro hetelela.” Kutani Yesu a ku eka yena: “Hi mina ku pfuka ka lava feke ni vutomi. Loyi a kombisaka ripfumelo eka mina, hambiloko a fa, u ta hanya.”—Yohane 11:20-25.

⁴ Kutani Yesu a ya eka sirha-bakwa ivi a lerisa leswaku ribye leri pfalaka nyangwa wa rona ri susiwa. Endzhaku ko khongelela ehenhla, u lerisile a ku: “Lazaro, huma!” Kutani, tanihi leswi mahlo hinkwawo a ma langute sirha-bakwa, Lazaro u humile hakunene. Yesu u pfuxe Lazaro—a tlherisela vutomi eka wanuna loyi a a ri ni masiku ya mune a file!—Yohane 11:38-44.

⁵ Marta ana a a pfumela eka xitshembiso xa mpfuko-wa-vafi. (Yohane 5:28, 29; 11:23, 24) Hlori ra ku tlheriseriwa ka Lazaro evuton’wini ri tiyise ripfumelo ra yena ni ku nghenisa ripfumelo eka van’wana. (Yohane 11:45) Kambe kahle-kahle xiga lexi nge “ku pfuka ka lava feke” xi vula yini?

“U Ta Pfuka”

6. Xana xiga lexi nge “ku pfuka ka lava feke” xi vula yini?

⁶ Xiga lexi nge “ku pfuka ka lava feke” xi hundzuluxeriwa xi huma eka rito ra Xigriki a·naʹsta·sis, leri hi ku kongoma ri vulaka “ku suka u yima nakambe.” Vahundzuluxeri va Xiheveru va susa eka Xigriki, va hundzuluxele a·naʹsta·sis hi marito ya Xiheveru techi·yathʹ ham·me·thimʹ, leswi vulaka “ku vuyiseriwa evuton’wini ka vafi.”a Xisweswo, ku pfuka ka mufi ku katsa ku susa munhu eka xiyimo xa ku pfumala vutomi xa rifu—ku vuyetela endlelo ra vutomi ra munhu.

7. Ha yini ku pfuxa vanhu ku nga ri xiphiqo eka Yehovha Xikwembu na Yesu Kreste?

⁷ Tanihi leswi a nga ni vutlhari lebyi nga riki na makumu ni leswi a tsundzukaka hilaha ku hetisekeke, Yehovha Xikwembu a nga pfuxa munhu hi ku olova. Ku tsundzuka mahanyelo ya vanhu lava feke—vumunhu bya vona, matimu ya vona ni vuxokoxoko hinkwabyo bya ku tiviwa ka vona—a hi xiphiqo eka yena. (Yobo 12:13; ringanisa Esaya 40:26.) Nakambe Yehovha i Musunguri wa vutomi. Hikwalaho, a nga swi kota ku pfuxa munhu la fanaka hi ku olova, a n’wi nyika vumunhu lebyi fanaka, emirini lowu vumbiweke hi vuntshwa. Ku tlula kwalaho, hilaha ntokoto wa Lazaro wu kombisaka hakona, Yesu Kreste wa swi rhandza naswona wa swi kota ku pfuxa vafi.—Ringanisa Luka 7:11-17; 8:40-56.

8, 9. (a) Ha yini ku pfuxiwa eku feni ni dyondzo ya ku nga fi ka moya-xiviri swi nga twanani? (b) Xana murhi wa rifu i yini?

⁸ Hambiswiritano, dyondzo ya Matsalwa ya ku pfuka ka vafi, a yi fambelani ni dyondzo ya ku nga fi ka moya-xiviri. Loko moya-xiviri lowu nga fiki a wu pona rifu, a xi nga ta va kona xilaveko xa leswaku munhu a pfuxiwa, kumbe a tlheriseriwa evuton’wini. Ina, Marta a nga vulanga leswaku ku ni moya-xiviri lowu nga fiki lowu a wu hanya kun’wana endzhaku ka rifu. A nga pfumeli swona leswaku Lazaro ana se u ye exivandleni xin’wana xa moya leswaku a ta ya emahlweni a hanya kona. Ku hambana ni sweswo, u kombise ripfumelo ra yena eka xikongomelo xa Xikwembu xo herisa vuyelo bya rifu. U te: “Ndza swi tiva leswaku u ta pfuka eku pfuxiweni ka lava feke hi siku ro hetelela.” (Yohane 11:23, 24) Hilaha ku fanaka, Lazaro a nga kalanga a hlamusela mintokoto ya le ndzhaku ka rifu. A ku nga ri na lexi a nga xi vikaka.

⁹ Kahle-kahle, hi ku ya hi Bibele, moya-xiviri wa fa naswona murhi wa rifu i ku pfuxiwa eku feni. Kambe ku fe magidi ya timiliyoni ta vanhu ku sukela loko munhu wo sungula, ku nga Adamu, a ve kona emisaveni. Kutani i vamani lava nga ta pfuxiwa, naswona va ta pfuxeriwa kwihi?

“Hinkwavo Lava Nga Eka Masirha-bako Ya Xitsundzuxo”

10. Hi xihi xitshembiso lexi Yesu a xi vuleke malunghana ni lava nga eka masirha-bako ya xitsundzuxo?

¹⁰ Yesu Kreste u te: “Nkarhi wa ta lowu hinkwavo lava nga eka masirha-bako ya xitsundzuxo va nga ta twa rito ra yena [Yesu] kutani va huma.” (Yohane 5:28, 29) Ina, Yesu Kreste u tshembise leswaku hinkwavo lava Yehovha a va tsundzukaka va ta pfuxiwa. Magidi ya timiliyoni ta vanhu va hanyile va tlhela va fa. Xana i vamani lava tsundzukiwaka hi Xikwembu, naswona va yimeleke ku pfuxiwa?

11. I vamani lava nga ta pfuxiwa?

¹¹ Lava va hlawuleke ndlela yo lulama, va va malandza ya Yehovha va ta pfuxiwa. Kambe timiliyoni ta vanhu van’wana ti file, ti nga si kombisa leswaku ti ta fambisana na yona mimpimanyeto yo lulama ya Xikwembu kumbe e-e. Swi nga ha endleka a va nga swi tivi swilaveko swa Yehovha kumbe a va nga ri na wona nkarhi lowu eneleke wo endla mindzulamiso leyi lavekaka. Lava na vona va tsundzukiwa hi Xikwembu, xisweswo va ta pfuxiwa, hikuva Bibele ya tshembisa: “Ku ta va ni ku pfuxiwa ka lava lulameke ni ka lava nga lulamangiki.”—Mintirho 24:15.

12. (a) Hi xihi xivono lexi muapostola Yohane a xi voneke malunghana ni ku pfuxiwa ka vafi? (b) I yini lexi “[lahleriwaka] etiveni ra ndzilo,” naswona sweswo swi vula yini?

¹² Muapostola Yohane u ve ni xivono lexi nyanyulaka xa lava pfuxiweke, va yime emahlweni ka xiluvelo xa Xikwembu. Loko a xi hlamusela, u tsarile a ku: “Lwandle ri humesa vafi lava nga eka rona, rifu ni Hayidesi swi humesa vafi lava nga eka swona, kavaloko munhu ni munhu a avanyisiwa hi ku ya hi swiendlo swa yena. Kutani rifu ni Hayidesi swi lahleriwa etiveni ra ndzilo. Tiva leri ra ndzilo ri vula rifu ra vumbirhi.” (Nhlavutelo 20:12-14) Anakanya hi leswi sweswo swi vulaka swona! Vafi hinkwavo lava tsundzukiwaka hi Xikwembu va ta ntshunxiwa eHayidesi, kumbe eXivandleni xa Vafi, sirha ra vanhu leri tolovelekeke. (Pisalema 16:10; Mintirho 2:31) Kutani “rifu ni Hayidesi” swi ta hoxiwa laha ku vuriwaka “tiva . . . ra ndzilo,” leri fanekiselaka ku heriseriwa makumu. Sirha ra vanhu leri tolovelekeke a ri nge he vi kona.

Va Pfuxeriwa Kwihi?

13. Ha yini Xikwembu xi hlele leswaku van’wana va pfuxeriwa etilweni, naswona Yehovha u ta va nyika miri wa muxaka muni?

¹³ Nhlayo yitsongo ya vavanuna ni vavasati yi ta pfuxeriwa evuton’wini bya le tilweni. Vona va ta fuma na Kreste tanihi tihosi ni vaprista naswona va hlanganyela eku heriseni ka vuyelo bya rifu, leri vanhu va ri kumeke tanihi ndzhaka eka wanuna wo sungula, Adamu. (Varhoma 5:12; Nhlavutelo 5:9, 10) Hi ku ya hi Bibele, i 144 000 wa vona ntsena naswona va hlawuriwe exikarhi ka valandzeri va Kreste, ku sungula hi vaapostola vo tshembeka. (Luka 22:28-30; Yohane 14:2, 3; Nhlavutelo 7:4; 14:1, 3) Yehovha u ta nyika un’wana ni un’wana wa lava, lava pfuxiweke, miri wa moya leswaku va ta hanya etilweni.—1 Vakorinto 15:35, 38, 42-45; 1 Petro 3:18.

14, 15. (a) Xana vunyingi bya lava feke va ta pfuxeriwa evuton’wini bya muxaka muni? (b) Xana vanhu lava yingisaka va ta kuma mikateko ya muxaka muni?

¹⁴ Hambiswiritano, vunyingi bya lava feke, va ta pfuxeriwa ku hanya emisaveni. (Pisalema 37:29; Matewu 6:10) Xana yi ta va misava ya njhani? Misava namuntlha yi tele hi mpfilumpfilu, ku halatiwa ka ngati, nthyakiso ni madzolonga. Loko vafi a vo pfuxeriwa emisaveni yo tano, entiyisweni ntsako wa kona a wu ta va wa xinkarhana. Kambe Muvumbi u tshembise leswaku ku nga ri khale u ta herisa vandla ra vanhu leri nga kona sweswi leri lawuriwaka hi Sathana. (Swivuriso 2:21, 22; Daniyele 2:44) Vandla lerintshwa, ra vanhu vo lulama—“misava leyintshwa”—hi nkarhi wolowo ri ta va ra xiviri. (2 Petro 3:13) Hi nkarhi wolowo “a ku nga v̌i na munhu . . . l’a nga ta ku: nḍa v̌abya.” (Esaya 33:24) Hambi ku ri nhlomulo lowu tisiwaka hi rifu wu ta va wu herile, hikuva Xikwembu “xi ta sula mihloti hinkwayo ematihlweni ya vona, rifu a ri nge he vi kona, hambi ku ri ku kolola, ni xirilo ni xitlhavi a swi nge he vi kona. Swilo swo sungula swi hundzile.”—Nhlavutelo 21:4.

¹⁵ Emisaveni leyintshwa leyi tshembisiweke hi Xikwembu, lava titsongahataka va “ta tiṭakela e ku ruleni lo’kukulu ka v̌ona.” (Pisalema 37:11) Hulumendhe ya le tilweni ya Kreste Yesu ni vanghana va yena va 144 000, yi ta tlherisela vanhu lava yingisaka eku hetisekeni loku vatswari va hina vo sungula, Adamu na Evha, va ku lahleke. Exikarhi ka vaaki va misava ku ta va ku ri ni lava pfuxiweke.—Luka 23:42, 43.

16-18. Hi wihi ntsako lowu ku pfuxiwa ka vafi ku nga ta wu tisa emindyangwini?

¹⁶ Bibele yi hi nyika xivono xa ntsako lowu ku pfuxiwa ka vafi, ku nga ta wu tisa emindyangwini. Wa nga anakanya ntsako lowu noni ya le Nayini yi veke na wona loko Yesu a yimise nkosi ivi a pfuxa n’wana wa yena la nga un’we! (Luka 7:11-17) Endzhakunyana, ekusuhi ni Lwandle ra Galeliya, loko Yesu a pfuxe nhwanyana wa malembe ya 12 hi vukhale, vatswari va yena “a va nga ha tikoti hi nyanyuko lowukulu.”—Marka 5:21-24, 35-42; nakambe vona 1 Tihosi 17:17-24; 2 Tihosi 4:32-37.

¹⁷ Eka timiliyoni leti sweswi ti feke, ku pfuxiwa swi ta vula ku hanya emisaveni leyintshwa ya ku rhula. Wa nga anakanya hi ntshembo lowu nyanyulaka lowu leswi swi wu pfulelaka Tommy ni n’wamabindzu, lava va boxiweke exiyengeni xo sungula xa broxara leyi! Loko Tommy a pfuka leswaku a hanya eParadeyisini emisaveni, u ta va a ri Tommy loyi a a tiviwa hi mana wa yena—kambe a nga ri na switlhavi. Mana wa yena u ta swi kota ku n’wi khumba, a n’wi angarha hi mavoko ya yena ni ku n’wi rhandza. Hilaha ku fanaka, ematshan’weni yo tshama a phasekile eka mindzhendzeleko leyi vonakaka yi nga heli ya ku tswariwa ko tala, n’wamabindzu wa le India u ni ntshembo lowu hlamarisaka wo pfula mahlo ya yena emisaveni leyintshwa ya Xikwembu naswona a vona vana va yena.

¹⁸ Hi ku tiva ntiyiso malunghana ni moya-xiviri, malunghana ni leswi humelelaka loko hi fa swin’we ni ntshembo wa ku pfuxiwa ka vafi, swi nga tlhela swi va ni vuyelo lebyi tsakisaka eka lava hanyaka sweswi. A hi voneni leswaku hi ndlela yihi.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 26]

Ku pfuxiwa ka vafi ku ta tisa ntsako lowu nga heriki