Tiva Ndlela Leyi U Faneleke U Hlamula Ha Yona

SWIVUTISO swin’wana swi fana ni ntlhamu. Swi va swi tumbete swin’wana. Mongo wa xivutiso hakanyingi hi wona wa nkoka ku tlula xivutiso hi xoxe.

Hambiloko muvutisi a lava nhlamulo hi mahlo-ngati, ku tiva ka wena ndlela ya ku n’wi hlamula ku nga lava leswaku u kumisisa leswaku nhlamulo ya wena yi katsa rungula ro tanihi kwihi, naswona mhaka ya kona u ta yi sungula njhani. (Yoh. 16:12) Minkarhi yin’wana, hilaha Yesu a va hlamuleke ha kona vaapostola vakwe, munhu a nga lava ku tiva mhaka leyi a nga fanelangiki a yi tiva, kumbe leyi yi nga ta ka yi nga n’wi pfuni nchumu.—Mint. 1:6, 7.

Matsalwa ma hi tsundzuxa: “Marito ya n’wina a ma ve ni nsovo nkarhi hinkwawo, ma lungiwe hi munyu, leswaku mi tiva ndlela leyi mi faneleke ku hlamula un’wana ni un’wana ha yona.” (Kol. 4:6) Kutani loko hi nga si hlamula, hi fanele hi anakanyisisa hi leswi hi nga ta swi vula ni ndlela leyi hi nga ta swi vula ha yona.

Kumisisa Langutelo Ra Muvutisi

Vasaduki va ringete ku phasa Yesu hi xivutiso xa ku pfuxiwa ka wansati la tekiweke hi vanhu vo hlayanyana. Kambe, Yesu a a swi tiva leswaku kahle-kahle a va nga pfumeli leswaku vafi va ta pfuxiwa. Kutani yena u hlamule xivutiso xa vona hi ndlela leyi ololoxeke langutelo leri hoxeke leri ku nga rona ri va endleke va tlakusa xivutiso xexo. Hi ku tirhisa mahlamulelo ya vutlhari ni mhaka leyi tolovelekeke ya Matsalwa, Yesu u va kombe nchumu lowu a va nga si tshama va anakanya ha wona—vumbhoni lebyi nga erivaleni bya leswaku hakunene Xikwembu a xi ta pfuxa lava feke. Nhlamulo yakwe yi va hlamarise swinene vakaneti va yena lerova va sala va nga ha ri na ntiya-nhlana wa ku n’wi vutisa swo karhi.—Luka 20:27-40.

Leswaku u tiva ndlela yo hlamula, na wena u fanele u twisisa vonelo ra vanhu lava va ku vutisaka, kun’we ni leswi va karhatekaka ha swona. Hi xikombiso, loyi u dyondzaka na yena etlilasini kumbe loyi u tirhaka na yena a nga ha lava ku tiva leswaku ha yini u nga ri tlangeli Khisimusi. Ha yini a ku vutisa sweswo? Xana u lava ku tiva xivangelo hakunene, kumbe, wo lava ntsena ku tiva loko wena u pfumeleriwa ku titsakisa? Leswaku u kumisisa, swi nga ha lava u rhanga u kombela ku tiva xivangelo xa xivutiso xexo. Kutani nyikela nhlamulo hi ku ya hi mongo wa xivutiso. U nga tlhela u tirhisa nkarhi wolowo ku kombisa ndlela leyi ku landzela vukongomisi bya Bibele ku hi sirhelelaka ha yona eka swilo leswi fambisanaka ni holideyi yo karhi, leswi hetaka vanhu matimba ni ku va rhwexa khwara.

A hi nge u komberiwa ku vulavula hi Timbhoni ta Yehovha emahlweni ka ntlawa wa swichudeni. Loko se u vulavurile, va nga ha ku vutisa swivutiso. Loko swivutiso swa kona swi nga ri swa vukanganyisi naswona swi kongomile, swi nga antswa u nyikela tinhlamulo to olova ni leti kongomeke. Loko swivutiso swa kona swi komba leswaku vanhu va kona a va ti rhandzi Timbhoni, swi nga antswa leswaku u rhanga u hlamusela hi ku komisa leswaku i yini lexi endlaka vanhu va voyamela eka mavonelo yo karhi etimhakeni to fana ni teto, u tlhela u kombisa leswaku ha yini Timbhoni ta Yehovha ti hlawula ku pfumelela Bibele ku va yona yi ti kongomisaka. Hakanyingi swa pfuna ku languta swivutiso swo tano swi ri swa ku lava ku tiva, hayi swa ku pfuxa njhekanjhekisano—hambiloko swi vutisiwe hi ndlela leyi tlhontlhaka. Kutani nhlamulo ya wena yi ku nyika nkarhi wa ku pfula vayingiseri va wena mahlo, u va nyika rungula leri kongomeke ni ku hlamusela swivangelo swa Matsalwa swa tidyondzo leti hi pfumelaka eka tona.

Xana u nga endla yini loko muthori wa wena a nga lavi ku ku ntshunxa entirhweni leswaku u ya entsombanweni? Xo sungula languta mhaka hi ku ya hi vonelo ra yena. Xana swi nga pfuna loko wo tinyiketela ku tirha nkarhi lowu engetelekeke siku rin’wana? Xana swi nga pfuna loko u n’wi hlamusela leswaku dyondzo leyi nyikeriwaka emintsombanweni yi hi pfuna ku va vatirhi lava tshembekaka? Loko u kombisa leswaku wa khumbeka hi ndlela leyi a titwaka ha yona, kumbexana na yena u ta anakanyisisa kahle hi leswi swi langutekaka swi ri swa nkoka evuton’wini bya wena. Kambe ku vuriwa yini loko a lava leswaku u endla nchumu lowu hombolokeke? Ku ala hi ku kongoma u tlhela u nyikela xivangelo xa Matsalwa emhakeni ya kona, swi nga kombisa leswaku u yime kwihi. Kambe, xana a swi nga ta antswa loko u rhanga u kombisa leswaku munhu loyi a hembaka kumbe ku yiva hi vito ra yena muthori loyi, a nga tlhela a vuya hi yena a n’wi hembela kumbe ku n’wi yivela?

Hi hala tlhelo, kumbexana u xichudeni lexi nga laviki ku hlanganyela eka mintirho yin’wana ya xikolo leyi lwisanaka ni Matsalwa. U nga rivali leswaku kumbexana mudyondzisi a nga swi pfumeli leswi wena u swi pfumelaka, naswona vutihlamuleri bya ku hlayisa ku rhula etlilasini byi le makatleni yakwe. Mintlhontlho leyi u langutaneke na yona i (1) ku kombisa leswaku wa khathala hi leswi swi n’wi karhataka, (2) ku hlamusela xiyimo xa wena hi xichavo, ni (3) ku namarhela leswi u tivaka leswaku swi ta tsakisa Yehovha. Leswaku u humelela, ku nga laveka swo tala ku tlula nhlamuselo yo olova ni leyi kongomeke ya vupfumeri bya wena. (Swiv. 15:28) Loko wa ha ri ntsongo, handle ko kanakana tata wa wena ni mana wa wena va ta ku pfuna ku lunghiselela leswi u nga ta swi vula.

Minkarhi yin’wana u nga fanela ku tilwela eka swihehlo leswi u pharhekiweke swona hi munhu loyi a tlakukeke. Phorisa, mutirhela-mfumo kumbe muavanyisi a nga ku sindzisa leswaku u hlamula swivutiso mayelana ni nawu wo karhi lowu faneleke wu yingisiwa, xiyimo lexi u nga eka xona xa vukala-tlhelo bya Vukreste kumbe vonelo ra wena hi ku hlanganyela eminkhubyeni ya vutiko. Xana u ta hlamurisa ku yini? Bibele ya tsundzuxa: “Hi moya wo rhula ni xichavo lexi enteke.” (1 Pet. 3:15) Nakambe, tivutise leswaku ha yini va toviwa hi timhaka leti, kutani u kombisa hi xichavo leswaku u twelana na vona. U ta ku yini? Muapostola Pawulo u vulavule hi timfanelo leti a a ri na tona hi ku ya hi nawu wa Rhoma, kutani na wena u nga kombisa timfanelo ta nawu leti tirhaka emhakeni ya wena. (Mint. 22:25-29) Kumbexana timhaka leti vulavulaka hi xiyimo lexi tekiweke hi Vakreste vo sungula ni hi Timbhoni ta Yehovha emisaveni hinkwayo, ti nga antswisa vonelo ra munhu yoloye. Kumbe u nga kombisa ndlela leyi ku xixima vuhosi bya Xikwembu, ku susumetaka vanhu ha yona leswaku minkarhi hinkwayo va yingisa milawu leyi faneleke, leyi va vekeriwaka yona. (Rhom. 13:1-14) Emhakeni yo tano, ku nyikela swivangelo swa Matsalwa swa xiyimo xa wena, swi nga ha va enerisa.

Vonelo Ra Muvutisi Hi Matsalwa

Loko u ri karhi u kunguhata ndlela leyi u nga ta hlamula ha yona, swi nga ha va swinene ku ringeta ku kuma leswaku loyi a ku vutisaka u ma languta njhani Matsalwa yo Kwetsima. Yesu u endle tano loko a hlamula xivutiso xa Vasaduki malunghana ni ku pfuxiwa ka vafi. Hi ku tiva leswaku a va pfumela matsalwa ya Muxe ntsena, Yesu u tirhise mhaka leyi kumekaka eka yin’wana ya Tibuku to Sungula ta Ntlhanu eMatsalweni, a sungula nhlamulo yakwe hi marito lama nge: “Kambe hambi Muxe u swi paluxile leswaku lava feke va pfuxiwa.” (Luka 20:37) Na wena swi nga ku pfuna ku tshaha swiyenge swa Bibele leswi muyingiseri wa wena a swi pfumelaka ni leswi a swi tivaka.

Ku vuriwa yini loko muyingiseri wa wena a nga ri na mhaka na Bibele? Xiya leswi muapostola Pawulo a swi endleke loko a vulavula eAreyopago, hi ku ya hi Mintirho 17:22-31. U vulavule ni vanhu hi ntiyiso wa Matsalwa, a nga yi tshahi hi ku kongoma Bibele. Na wena u nga endla tano loko swi laveka. Etindhawini tin’wana swi nga lava leswaku u vulavula ko talanyana ni munhu u nga si tirhisa Bibele hi ku kongoma. Loko u sungula ku tirhisa Bibele, u ta va u endla kahle loko u sungula u hlamusela leswaku ha yini yi fanele yi kambisisiwa, ematshan’weni ya ku vula ntsena leswaku u yi tirhisa hileswi yi nga Rito ra Xikwembu. Hambiswiritano, pakani ya wena yi fanele yi va ku nyikela vumbhoni lebyi twalaka malunghana ni xikongomelo xa Xikwembu, naswona hi ku famba ka nkarhi, u tshika muyingiseri wa wena a titwela hi ta yena leswi Bibele yi swi vulaka. Bibele yi ni matimba swinene ku tlula nchumu wihi ni wihi lowu hina hi nga wu vulaka.—Hev. 4:12.

‘A Ma Ve Ni Nsovo Nkarhi Hinkwawo’

Swa fanela hakunene leswaku malandza ya Yehovha, loyi a nga ni nsovo, ma tsundzuxiwa leswaku ma endla mavulavulelo ya wona ma va “ni nsovo nkarhi hinkwawo, ma lungiwe hi munyu”! (Kol. 4:6; Eks. 34:6) Leswi swi vula leswaku hi fanele hi vulavula hi tintswalo, hambiloko xiyimo xi nga swi pfumeleli sweswo. Mavulavulelo ya hina ma fanele ma tsakisa, ma nga vi ya ku kariha kumbe yo pfumala ku anakanyela.

Vanhu vo tala va le hansi ka ntshikilelo lowukulu, naswona siku rin’wana ni rin’wana ri va fikela ni vuntswaka. Loko hi endzela vanhu vo tano, swi nga endleka va hi byela xo mita hi huku. Kutani hi fanele hi angurisa ku yini? Bibele yi ri: “Loko nhlamulo yi olova, yi tlherisa vukarhi.” Nhlamulo yo tano yi nga vohlisa ni langutelo ra loyi a nga laviki ku twa nchumu hi hina. (Swiv. 15:1; 25:15) Eka vanhu lava kokaka exilogweni loko ri xile, mavulavulelo lamanene ni mpfumawulo wa rito lowu kombisaka tintswalo, swi nga va koka rinoko swinene lerova va yingisela mahungu lamanene lawa hi va tiseleke wona.

A hi na wona nkarhi wa ku tlhutlhisana khuvi ni lava va nga wu xiximiki ntiyiso. Ku ri na sweswo, lexi hi xi tsakelaka i ku kanerisana hi Matsalwa ni vanhu lava nga ta hi pfumelela ku endla tano. Hambi hi langutane ni xiyimo xa njhani, a hi rivali leswaku hi fanele hi hlamula hi musa ni ku tiyiseka leswaku switshembiso swa Xikwembu swa risima swi tiyile.—1 Tes. 1:5.

Swiboho Swa Munhu Ha Un’we Ni Timhaka Leti Lavaka Ripfalo Rakwe

Loko xichudeni xa Bibele kumbe mupfumeri-kulorhi a vutisa leswi a faneleke a swi endla loko a langutane ni xiyimo xo karhi, xana hi fanele hi n’wi hlamurisa ku yini? U nga va u swi tiva leswi a wu ta endla swona loko a ku ri wena. Kambe munhu un’wana ni un’wana u fanele a byarha vutihlamuleri bya swiboho leswi a swi endlaka evuton’wini. (Gal. 6:5) Muapostola Pawulo u hlamusele leswaku u khutaze moya wa “ku yingisa hi ripfumelo” eka vanhu lava a va chumayeleke. (Rhom. 16:26) Xexo i xikombiso lexinene lexi hi faneleke hi xi landzela. Munhu loyi a endlaka swiboho leswaku a tsakisa loyi a n’wi dyondzisaka Bibele kumbe munhu un’wana, u tirhela vanhu, a nga hanyi hi ripfumelo. (Gal. 1:10) Kutani loyi a vutisaka xivutiso swi nga endleka a nga lavi nhlamulo yo olova, leyi kongomeke.

Kutani ke, xana u nga hlamula njhani hi mukhuva lowu fambisanaka ni nkongomiso wa Bibele? U nga ha yisa mianakanyo yakwe eka misinya ya milawu ya Bibele leyi faneleke, ni swikombiso leswi tameriweke erungulweni ra Bibele. Minkarhi yin’wana, u nga n’wi komba ndlela yo endla ndzavisiso leswaku a kuma misinya yoleyo ya milawu ni swikombiso hi yexe. Mi nga tlhela mi bula hi misinya yoleyo ya milawu ni ndlela leyi swikombiso swa kona swi pfunaka ha yona, handle ko swi tirhisa eka xiyimo lexi a ku vutiseke xona. N’wi vutise loko swi n’wi pfuna ku vona nchumu lowu nga n’wi kongomisaka ku endla xiboho xa vutlhari. N’wi khutaze ku kumisisa ndlela leyi nga tsakisaka Yehovha hi ku ya hi misinya leyi ya milawu ni swikombiso swa kona. Xisweswo u n’wi pfuna ku ‘letela matimba yakwe ya ku twisisa ku hambanisa leswi lulameke ni leswi hoxeke.’—Hev. 5:14.

Ku Nyikela Tinhlamulo eMinhlanganweni Ya Vandlha

Hakanyingi minhlangano ya vandlha ra Vukreste yi hi nyika nkarhi wa ku phofula ripfumelo ra hina erivaleni. Ndlela yin’wana leyi hi endlaka tano ha yona i ku hlamula loko ku vutisiwe swivutiso. Xana hi fanele hi hlamurisa ku yini? Hi fanele hi hlamula hi ku navela ku dzunisa kumbe ku vulavula kahle hi Yehovha. Sweswo hi leswi mupisalema Davhida a swi endleke loko a ri “emintshungwini leyi hlengeletaneke.” (Ps. 26:12) Nakambe hi fanele ku hlamula hi mukhuva lowu khutazaka vapfumeri-kulorhi, lowu va susumetelaka “erirhandzwini ni le mintirhweni leyinene,” hilaha muapostola Pawulo a khongoteleke hakona. (Hev. 10:23-25) Ku dyondza rungula ra kona ka ha ri emahlweni swi nga hi pfuna ku hlamula hi ndlela yoleyo.

Loko u komberiwa ku nyikela nhlamulo, mhaka ya wena a yi ve yo olova, yi twisiseka yi tlhela yi koma. U nga hlanganisi ndzimana hinkwayo; vula yinhla yin’we ntsena. Loko u hlamula xiphemu xa nhlamulo ntsena, sweswo swi ta nyika van’wana nkarhi wa ku nyikela tinhla leti engetelekeke. Swa pfuna swinene ku kandziyisa matsalwa lama kombisiweke eka rungula leri dyondziwaka. Loko u endla tano, ringeta ku yisa mianakanyo eka xiyenge xa tsalwa ra kona lexi khumbaka yinhla leyi ku vulavuriwaka ha yona. Titolovete ku hlamula hi marito ya wena n’wini, ematshan’weni yo hlaya ndzimana hi ku kongoma. U nga vileli loko nhlamulo ya wena u nga yi vekanga kahle. Sweswo swi pfa swi endleka eka mani na mani loyi a nyikelaka nhlamulo.

Swi le rivaleni leswaku ku tiva ndlela leyi hi faneleke hi hlamula ha yona a hi ku tiva nhlamulo hi yoxe ntsena. Swi lava ku twisisa. Kambe a hi ku tsakisa ka swona loko u chulula nhlamulo leyi humaka embilwini, leyi khumbaka timbilu ta van’wana!—Swiv. 15:23.