Ndzima Ya Vumbirhi
Twarisani Yehovha Tanihi Xikwembu Xi Ri Xin’we Xa Ntiyiso
1. Xikwembu xi ri xin’we xa ntiyiso i mani?
BIBELE yi vula leswaku hambileswi ku nga ni vanhu vo tala lava tekiwaka va ri swikwembu, “kahle-kahle eka hina ku ni Xikwembu xin’we, ku nga Tatana.” (1 Vakorinto 8:5, 6) ‘Xikwembu xexo xin’we’ i Yehovha, Muvumbi wa swilo hinkwaswo. (Deteronoma 6:4; Nhlavutelo 4:11) Yesu u vulavule hi yena a ku i “Xikwembu xa mina ni Xikwembu xa n’wina.” (Yohane 20:17) U pfumelelane na Muxe loyi eku sunguleni a vuleke leswaku: “Yehovha i Xikwembu xa ntiyiso; a nga kona un’wana handle ka yena.” (Deteronoma 4:35) Yehovha u tlakuke swinene ku tlula swilo swihi ni swihi leswi gandzeriwaka, swo tanihi swifaniso swa hava, vanhu lava xiximiwaka onge vo va swikwembu, kumbe nala wa yena Sathana Diyavulosi, “xikwembu xa mafambiselo lawa ya swilo.” (2 Vakorinto 4:3, 4) Ku hambana ni swikwembu leswi hinkwaswo, Yehovha i “Xikwembu xi ri xin’we xa ntiyiso,” hilaha Yesu a n’wi vitaneke hakona.—Yohane 17:3.
2. Loko hi ri karhi hi dyondza hi Xikwembu, xana hi fanele hi khumbeka njhani?
2 Vanhu lava nga ni timbilu leti tlangelaka, lava dyondzaka hi timfanelo ta Xikwembu leti tsakisaka mbilu, swin’we ni leswi xi hi endleleke swona ni leswi xi nga ta hi endlela swona, va ya va xi rhandza. Loko rirhandzu ra vona eka Yehovha ri kula, va titwa va susumeteleka ku n’wi twarisa. Njhani? Ndlela yin’wana i ku byela van’wana ha yena. Varhoma 10:10 yi ri: “[Munhu] u vula erivaleni hi nomu wa yena leswaku a ponisiwa.” Ndlela yin’wana i ku n’wi tekelela hi rito na hi swiendlo. Vaefesa 5:1 yi ri: “Leswi mi nga vana lava rhandzekaka, vanani vatekeleri va Xikwembu.” Leswaku hi ta kota ku endla sweswo hi ku hetiseka, hi fanele hi n’wi tiva kahle Yehovha.
3. Hi tihi timfanelo letikulu ta Xikwembu?
3 EBibeleni hinkwayo ku ni swiga swo tala leswi hlamuselaka timfanelo to hlawuleka ta Xikwembu. Timfanelo ta xona letikulu ta mune i vutlhari, vululami, matimba ni rirhandzu. “Yena u ni vutlhari.” (Yobo 12:13) “Tindlela takwe hinkwato i vululami.” (Deteronoma 32:4) U ni “matimba lamakulu.” (Esaya 40:26) “Xikwembu i rirhandzu.” (1 Yohane 4:8) Hambiswiritano, eka timfanelo letikulu ta mune ta Xikwembu, hi yihi leyi ti tlulaka hinkwato, leyi swi hlamuselaka kahle leswaku Xikwembu i munhu wa njhani?
“Xikwembu I Rirhandzu”
4. Hi yihi mfanelo ya Xikwembu leyi xi susumeteleke ku vumba vuako ni swilo hinkwaswo leswi hanyaka?
4 Xiya leswaku i yini lexi susumeteleke Yehovha ku tumbuluxa vuako, tintsumi ni vanhu. Xana u susumetiwe hi vutlhari kumbe matimba ya yena? Doo, hikuva hambiloko Xikwembu xi ti tirhisile timfanelo toleto, a hi tona ti xi susumeteke. Naswona vululami bya xona a byi nga swi endli swi boha leswaku xi avelana ni un’wana nyiko ya vutomi. Ku ri na sweswo, rirhandzu lerikulu ra Xikwembu hi rona ri xi susumeteleke leswaku xi nyika tintsumi ni vanhu vutomi byo hlawuleka lebyi hambaneke ni bya swivumbiwa leswin’wana. Rirhandzu ri xi susumetele leswaku xi va ni xikongomelo xa leswaku vanhu lava yingisaka va hanya hi masiku eParadeyisini. (Genesa 1:28; 2:15) Rirhandzu ri xi susumetele leswaku xi herisa xigwevo lexi tisiweke hikwalaho ka xidyoho xa Adamu.
5. Hi ku ya hi Bibele, Yehovha i ximunhuhatwa xa mfanelo yihi, naswona ha yini?
5 Hikwalaho, eka timfanelo hinkwato ta Xikwembu, leyi hlawulekeke ngopfu i rirhandzu ra xona. Hi leswi xi nga swona. Hambileswi vutlhari bya xona, vululami bya xona ni matimba ya xona swi nga swa nkoka, kambe Bibele a yi vuli leswaku Yehovha i yin’wana ya timfanelo teto. Kambe ya vula leswaku i rirhandzu. Ina, Yehovha i ximunhuhatwa xa rirhandzu. Leri i rirhandzu leri kongomisiwaka hi nsinya wa nawu, ku nga ri mintlhaveko. Rirhandzu ra Xikwembu ri lawuriwa hi misinya ya milawu ya ntiyiso ni ku lulama. I rirhandzu leri tlakukeke swinene, hilaha Yehovha Xikwembu a ri kombiseke hakona hi yexe. Rirhandzu ro tano i xikombiso xa ku pfumala vutianakanyi hi ku helela, naswona minkarhi hinkwayo ri fambisana ni mintirho leyi vonakaka.
6. I yini lexi endlaka leswaku hi kota ku tekelela Xikwembu hambileswi xi tlakukeke swinene eka hina?
6 Mfanelo leyi yi hlamarisaka ya rirhandzu yi endla leswaku hi swi kota ku tekelela Xikwembu xo tano. Leswi hi nga vanhu lava nga nyawuriki, lava talaka ku endla swihoxo, hi nga ha ehleketa leswaku a hi nge swi koti ku xi tekelela. Kambe hi lexi xikombiso xin’wana xa rirhandzu lerikulu ra Yehovha: Wa swi tiva leswaku a hi hetisekanga. Nakambe wa swi tiva leswaku a swi nge koteki leswaku hi va vanhu lava hetisekeke sweswi. (Pisalema 51:5) Hi yona mhaka leyi Pisalema 130:3, 4 yi nge: “Loko a wu languta swihoxo, Wena Yah, Oho Yehovha, i mani loyi a a ta yima? Hikuva u ni ndzivalelo wa ntiyiso.” Ina, Yehovha i “Xikwembu xa tintswalo ni nsovo, la hlwelaka ku hlundzuka, la teleke musa wa rirhandzu.” (Eksoda 34:6) “Oho Yehovha, u lonene naswona u lunghekele ku rivalela.” (Pisalema 86:5) Swa chavelela hakunene! Swa phyuphyisa ku tirhela Xikwembu lexi xi hlamarisaka lexi hi khathalelaka hi ndlela ya rirhandzu ni ya tintswalo!
7. Rirhandzu ra Yehovha ri nga voniwa njhani eka swilo leswi a swi tumbuluxeke?
7 Rirhandzu ra Yehovha ri nga tlhela ri voniwa eka mintirho ya yena yo tumbuluxa. Anakanya hi swilo swo tala leswinene leswi Yehovha a hi nyikeke swona leswaku hi tiphina hi swona, swo tanihi tintshava to saseka, makhwati, mativa ni malwandle. U hi nyike swakudya swo hambana-hambana leswaku hi tiphina hi swona swi tlhela swi hi tiyisa emirini. Nakambe, Yehovha u endle swiluva swo hambana-hambana swo saseka ni leswi nun’hwelaka kahle swin’we ni swiharhi leswi tsakisaka. U endle swilo leswi nga ta tsakisa vanhu, hambileswi a swi nga n’wi bohi. I ntiyiso, leswi hi hanyaka emisaveni leyi yo homboloka naswona hi nga hetisekangiki, a hi nge tiphini hilaha ku hetisekeke hi swilo leswi a swi vumbeke. (Varhoma 8:22) Kambe anakanya leswi Yehovha a nga ta hi endlela swona eParadeyisini! Mupisalema wa hi tiyisekisa: “U pfula voko ra wena u enerisa ku navela [loku faneleke] ka xilo xin’wana ni xin’wana lexi hanyaka.”—Pisalema 145:16.
8. Hi xihi xikombiso xo hlawuleka swinene xa leswaku Yehovha wa hi rhandza?
8 Hi xihi xikombiso xo hlawuleka swinene xa rirhandzu ra Yehovha eka vanhu? Bibele yi ri: “Xikwembu xi rhandze misava swinene xi kala xi nyikela hi N’wana wa xona la tswariweke a ri swakwe, leswaku un’wana ni un’wana loyi a kombisaka ripfumelo eka yena a nga lovisiwi kambe a va ni vutomi lebyi nga heriki.” (Yohane 3:16) Xana Yehovha u endle swilo leswi hikwalaho ka leswi vanhu va lulameke? Varhoma 5:8 ya hlamula: “Xikwembu xi tiyisekisa rirhandzu ra xona n’wini eka hina, hileswi Kreste a hi feleke, loko ha ha ri vadyohi.” Hakunene, Xikwembu xi rhumele N’wana wa xona la hetisekeke emisaveni leswaku a ta nyikela hi vutomi bya yena tanihi gandzelo ra nkutsulo, leswaku a hi kutsula eka xidyoho ni rifu. (Matewu 20:28) Leswi swi endle leswaku vanhu lava rhandzaka Xikwembu va pfulekeriwa hi ndlela yo kuma vutomi lebyi nga heriki. Lexi tsakisaka, Xikwembu xi rhandza hinkwavo lava lavaka ku endla ku rhandza ka xona, hikuva Bibele ya hi byela: “Xikwembu a xi yi hi nghohe, kambe eka tiko rin’wana ni rin’wana munhu loyi a xi chavaka a tlhela a endla ku lulama wa amukeleka eka xona.”—Mintirho 10:34, 35.
9. Mhaka ya leswaku Yehovha u nyikele hi N’wana wa yena tanihi nkutsulo yi fanele yi hi khumba njhani?
9 Mhaka ya leswaku Yehovha u nyikele hi N’wana wa yena leswaku a va nkutsulo eka hina, xisweswo a hi pfulela ndlela yo kuma vutomi lebyi nga heriki, yi fanele yi yi khumba njhani ndlela leyi hi hanyaka ha yona sweswi? Yi fanele yi kurisa rirhandzu ra hina eka Xikwembu xa ntiyiso, ku nga Yehovha. Hi nkarhi lowu fanaka, yi fanele yi hi endla hi lava ku yingisa Yesu, loyi a yimelaka Xikwembu. “[Yesu] u fele hinkwavo leswaku lava va hanyaka va nga ha tihanyeli, kambe va hanyela loyi a va feleke.” (2 Vakorinto 5:15) Swa tsakisa ku landzela mikondzo ya Yesu, hikuva u veke xikombiso xo tekelela rirhandzu ra Yehovha ni ntwela-vusiwana wa yena! Leswi swi kombisiwa hi leswi Yesu a swi vuleke eka lava titsongahataka: “Tanani eka mina, n’wina hinkwenu lava tirhaka hi matimba ni lava tikeriwaka, ndzi ta mi phyuphyisa. Tlhandlekani joko ra mina ehenhla ka n’wina mi tlhela mi dyondza eka mina, hikuva ndzi ni moya wo rhula ni mbilu yo titsongahata, kutani mi ta kumela mimoya-xiviri ya n’wina ku phyuphya. Hikuva joko ra mina ra olova ni ndzhwalo wa mina wa vevuka.”—Matewu 11:28-30.
Ku Kombisa Van’wana Rirhandzu
10. Hi tihi tindlela tin’wana leti hi nga kombisaka Vakreste-kulorhi rirhandzu ha tona?
10 Hi nga va kombisa njhani Vakreste-kulorhi leswaku hi va rhandza hi ndlela leyi Yehovha na Yesu va hi rhandzaka ha yona? Xiya tindlela to tala leti leswi hi nga swi kombisaka ha tona: “Rirhandzu ri ni mbilu yo leha ni musa. Rirhandzu a ri na mavondzo, a ri tikurisi, a ri tikukumuxi, a ri tikhomi hi ndlela leyi nga tengangiki, a ri lavi leswi vuyerisaka rona ntsena, a ri hlundzuki. A ri hlayisi mhaka yo biha. A ri tsaki hi leswi nga lulamangiki, kambe ri tsaka ni ntiyiso. Ri byarha swilo hinkwaswo, ri kholwa swilo hinkwaswo, ri va ni ntshembo eka swilo hinkwaswo, ri tiyisela swilo hinkwaswo. Rirhandzu a ri heli.”—1 Vakorinto 13:4-8; 1 Yohane 3:14-18; 4:7-12.
11. I vamani van’wana lava hi faneleke hi va rhandza, naswona njhani?
11 I vamani van’wana lava hi nga va kombisaka rirhandzu, naswona hi nga swi endlisa ku yini sweswo? Yesu u te: “Hikokwalaho fambani mi ya endla vanhu va matiko hinkwawo va va vadyondzisiwa, mi va khuvula hi vito ra Tatana ni ra N’wana ni ra moya lowo kwetsima, mi va dyondzisa ku hlayisa swilo hinkwaswo leswi ndzi mi leriseke swona.” (Matewu 28:19, 20) Leswi swi katsa ku byela lava nga riki Vakreste-kulorhi hi mahungu lamanene ya misava leyintshwa leyi taka, leyi nga paradeyisi ya Xikwembu. Yesu u swi kombise kahle leswaku a hi fanelanga hi kombisa rirhandzu eka vapfumeri-kulorhi ntsena, hikuva u te: “Loko mi rhandza lava mi rhandzaka [ntsena], mi vuyeriwa hi yini? Xana valuvisi na vona a va endli nchumu lowu fanaka? Kutani loko mi xeweta vamakwenu ntsena, i yini xo hlawuleka lexi mi xi endlaka? Xana vanhu va matiko na vona a va endli nchumu lowu fanaka?”—Matewu 5:46, 47; 24:14; Vagalatiya 6:10.
“Famba Hi Vito Ra Yehovha”
12. Ha yini vito ra Xikwembu ri tirha eka xona ntsena?
12 Nchumu wun’wana wa nkoka wo twarisa Xikwembu xa ntiyiso i ku tiva, ku tirhisa ni ku dyondzisa van’wana vito ra xona ro hlawuleka, ku nga Yehovha. Mupisalema u phofule ku navela loku humaka embilwini a ku: “Leswaku vanhu va ta swi tiva leswaku wena loyi vito ra wena u nga Yehovha, wena u ri wexe u La nge Henhla-henhla emisaveni hinkwayo.” (Pisalema 83:18) Vito leri nge Yehovha ri vula leswaku “U Endla Leswaku Swi Va Kona.” Hi yena Muhetisisi Lonkulu wa Swikongomelo swa yena. Naswona i Xikwembu xa ntiyiso ntsena lexi faneriwaka hi vito rolero, hikuva vanhu a va nge pfuki va tiyisekile leswaku matshalatshala ya vona ma ta humelela. (Yakobo 4:13, 14) I Yehovha ntsena la nga vulaka leswaku rito ra yena “ri ta humelela hakunene” eka leswi a lavaka leswaku swi endleka. (Esaya 55:11) Vo tala va tsaka loko va sungula ku vona vito ra Xikwembu eTibibeleni ta vona ni ku tiva leswi ri vulaka swona. (Eksoda 6:3) Kambe va ta vuyeriwa eka vutivi lebyi loko ntsena va “famba hi vito ra Yehovha . . . hilaha ku nga riki na makumu.”—Mikiya 4:5.
13. Ku tiva vito ra Yehovha ni ku famba hi vito ra yena swi vula yini?
13 Malunghana ni vito ra Xikwembu, Pisalema 9:10 yi ri: “Lava tivaka vito ra wena va ta ku tshemba.” Leswi a swi vuli ku tiva vito ra Yehovha ntsena, hikuva ku ri tiva ntsena a swi nge ku endli leswaku u n’wi tshemba. Ku tiva vito ra Xikwembu swi vula ku twisisa leswaku Yehovha i Xikwembu xa njhani, swi vula ku xixima vulawuri bya xona, ku yingisa swileriso swa xona, ku xi tshemba eka swilo hinkwaswo. (Swivuriso 3:5, 6) Hilaha ku fanaka, ku famba hi vito ra Yehovha swi vula ku tinyiketela eka yena ni ku n’wi yimela kahle tanihi un’wana wa vagandzeri va yena, hi hanya hi ku pfumelelana ni ku rhandza ka Xikwembu. (Luka 10:27) Xana wa swi endla sweswo?
14. Loko hi ta tirhela Yehovha hilaha ku nga heriki, i yini lexi lavekaka handle ka ku lava ku tisusa nandzu ntsena?
14 Loko hi ta tirhela Yehovha hilaha ku nga heriki, a hi fanelanga hi susumetiwa hi ku lava ku tisusa nandzu. Muapostola Pawulo u khutaze Timotiya, loyi se a a ri ni malembe yo tala a ri karhi a tirhela Yehovha: “Tiletele hi xikongomelo xa ku tinyiketela loku nga ni vukwembu.” (1 Timotiya 4:7) Ku tinyiketela ku huma embilwini leyi rhandzaka munhu loyi u tinyiketeleke eka yena. “Ku tinyiketela loku nga ni vukwembu” swi vula ku kombisa Yehovha xichavo lexikulu. Ku endla leswaku munhu a tshembela eka yena hikwalaho ka leswi a n’wi rhandzaka naswona a rhandzaka ni tindlela ta yena. Ku hi endla hi navela leswaku un’wana ni un’wana a ri xixima swinene vito ra yena. Hi fanele hi hlakulela ku tinyiketela loku nga ni vukwembu evuton’wini bya hina loko hi ta famba hilaha ku nga heriki evitweni ra Yehovha, Xikwembu xi ri xin’we ntsena xa ntiyiso.—Pisalema 37:4; 2 Petro 3:11.
15. I yini lexi hi faneleke hi xi endla leswaku hi gandzela Xikwembu hi ndlela leyi hlawulekeke?
15 Leswaku hi tirhela Xikwembu hilaha ku amukelekaka, hi fanele hi gandzela xona ntsena tanihi leswi xi nga “Xikwembu lexi lavaka ku tinyiketela loku hlawulekeke.” (Eksoda 20:5) A hi nge rhandzi Xikwembu hi tlhela hi rhandza misava leyi yo homboloka leyi Sathana a nga xikwembu xa yona. (Yakobo 4:4; 1 Yohane 2:15-17) Yehovha u swi tiva kahle leswaku un’wana ni un’wana wa hina u ringeta ku va munhu wa muxaka muni. (Yeremiya 17:10) Loko hi rhandza ku lulama hakunene, wa swi vona sweswo naswona u ta hi pfuna leswaku hi tiyisela miringo ya hina ya siku ni siku. Leswi a hi seketelaka hi moya wa yena lowo kwetsima lowu nga ni matimba, u ta endla leswaku hi kota ku hlula vubihi lebyi tinyikeke matimba swinene emisaveni leyi. (2 Vakorinto 4:7) U ta tlhela a hi pfuna leswaku hi tshama hi ri ni ntshembo lowu tiyeke wa vutomi lebyi nga heriki emisaveni leyi nga paradeyisi. Wolowo i ntshembo lowu tsakisaka hakunene! Hi fanele hi wu tlangela swinene naswona hi tirhela Yehovha Xikwembu xa ntiyiso hi ku swi rhandza, hikuva hi yena a nga hi nyikaka vutomi lebyi nga heriki.
16. I yini lexi u faneleke u xi endla swin’we ni vanhu van’wana va timiliyoni?
16 Timiliyoni ta vanhu emisaveni hinkwayo ti xi amukele hi ntsako xirhambo xa mupisalema loyi a tsaleke a ku: “Oho n’wina vanhu, twarisani Yehovha mi ri na mina, a hi tlakuseni vito rakwe swin’we.” (Pisalema 34:3) Na wena, Yehovha wa ku rhamba leswaku u va exikarhi ka vunyingi bya vanhu lava andzaka va tinxaka hinkwato, lava endlaka leswi.
Mpfuxeto
• Yehovha i munhu wa muxaka muni? Hi vuyeriwa njhani hi ku ti twisisa kahle timfanelo ta yena?
• Hi nga va pfuna njhani vanhu van’wana leswaku va dyondza ntiyiso hi Xikwembu?
• Swi katsa yini ku tiva vito ra Yehovha ni ku famba hi vito ra yena?
[Swifaniso leswi nga eka tluka 14]
Yehovha, hikwalaho ka rirhandzu ra yena lerikulu, ‘u ta pfula voko ra yena ivi a enerisa ku navela ka xilo xin’wana ni xin’wana lexi hanyaka’