Yerusalema Ni Tempele Laha Yesu A A Tolovele Ku Ya Kona

LOKO Yesu a ha ku velekiwa, Yosefa na Mariya va n’wi yise emutini lowu Tata wakwe wa le tilweni a a veke vito ra Yena eka wona—ku nga eYerusalema. (Lk 2:22-39) Loko a ri ni malembe ya 12, Yesu u tlhele a ya ePasekeni kwale. U hlamarise vadyondzisi lava a va ri etempeleni hi ndlela leyi a a vulavula ha yona. (Lk 2:41-51) Ntirho wo aka tempele yoleyo leyikulu, lowu wun’wana wa wona wu endliweke hi Heroda Lonkulu wu teke ‘malembe yo tlula 46.’—Yh 2:20.

Hi nkarhi wa vutirheli bya yena, Yesu a a ya eminkhubyeni ya le Yerusalema, laha minkarhi yo tala a a dyondzisa mintshungu. U hlongole vacinci va mali ni van’wamabindzu erivaleni ra tempele.—Mt 21:12; Yh 2:13-16.

En’walungwini wa tempele, exidziveni xa Betesda, Yesu u horise wanuna loyi a heteke malembe ya 38 a ri karhi a vabya. N’wana wa Xikwembu u tlhele a endla leswaku wanuna loyi a a fe mahlo a vona, hi ku n’wi byela leswaku a ya hlamba exidziveni xa Silowama edzongeni wa muti.—Yh 5:1-15; 9:1, 7, 11.

Hakanyingi Yesu a a endzela vanghana vakwe, ku nga Lazaro, Mariya na Marta eBetaniya, “kwalomu ka tikhilomitara tinharhu” evuxeni bya Yerusalema. (Yh 11:1, 18, nhlamuselo ya le hansi ya NW; 12:1-11; Lk 10:38-42; 19:29; vona “Miti Leyi Nga Ekusuhi Na Yerusalema,” eka tluka 18.) Eka masiku ma nga ri mangani loko a nga si fa, Yesu u hundze eYerusalema hi le Ntshaveni ya Mitlhwari. N’wi anakanye a yime a languta evupela-dyambu bya muti kutani a wu rilela. (Lk 19:37-44) Laha a a ri kona a a wu vonisa xileswi u wu vonisaka xiswona eka tluka leri landzelaka ehenhla. Kutani u nghene eYerusalema hi ximbhongolwana, swi nga ha endleka leswaku u nghene hi yin’wana ya tinyangwa ta muti ta le vuxeni. Ntshungu wu n’wi huwelerile wu vula leswaku i Hosi ya Israyele ya nkarhi lowu taka.—Mt 21:9-12.

Swiendlakalo swa nkoka leswi endlekeke emahlweninyana ko va Yesu a fa, swi humelele etindhawini leti nga eYerusalema kumbe leti nga ekusuhi na kona: entangeni wa Getsemani, laha Yesu a khongeleke kona; eholweni ya Sanedri; endlwini ya Kayafasi; exigodlhweni xa Ndhuna-nkulu Pilato kutani xiendlakalo xo hetelele xi humelela eGolgota.—Mr 14:32, 53–15:1, 16, 22; Yh 18:1, 13, 24, 28.

Endzhaku ka ku pfuxiwa ka yena, Yesu u humelele eYerusalema ni le tindhawini leti nga ekusuhi na kona. (Lk 24:1-49) Kutani u tlhandlukele etilweni a ri eNtshaveni ya Mitlhwari.—Min 1:6-12.

[Dayagramu leyi nga eka tluka 31]

(Leswaku u vona rungula leri hleriweke hi ku helela, vona nkandziyiso wa kona)

Jerusalem/Herod’s Temple

Xivumbeko Xa Tempele

1. Ndhawu yo Kwetsima Ngopfu

2. Ndhawu yo Kwetsima

3. Alitari ya Gandzelo ro Hisiwa

4. Lwandle leri Endliweke hi ku N’okisiwa

5. Xivava xa Hosi

6. Xivava xa Israyele

7. Xivava xa Vavasati

8. Xivava xa Vamatiko

9. Rihlampfu (Soreg)

10. Rikupakupa ra le Vuhosini

11. Rikupakupa ra Solomoni

TEMPELE

Nyangwa

Xivava xa Hosi

Nyangwa

Ndhawu yo Alitari ya

Kwetsima Ngopfu Ndhawu yo Gandzelo Xivava xa Xivava xa

Kwetsima ro Hisiwa Israyele Vavasati

Lwandle leri Endliweke

hi ku N’okisiwa

Nyangwa Rikupakupa

Rihlampfu (Soreg) ra Solomoni

Xivava xa Vamatiko

Nyangwa

Rikupakupa ra le Vuhosini

Tinyangwa

Xihondzo xa Antoniya

Buloho

Holo ya Sanedri?

NKOVA WA TIROPOYONI

Xidziva xa Silowama

Mugerho

Yindlu ya Kayafasi?

Xigodlho xa Ndhuna-nkulu

Golgota?

Golgota?

Xidziva xa Betesda

Ntanga wa Getsemani?

NTSHAVA YA MITLHWARI

NKOVA WA KEDRONI

Xihlovo xa Gihoni

Eni-rogele

NKOVA WA HINOMU (GEHENA)

[Swifaniso leswi nga eka tluka 30]

Tlhelo ra le vuxeni bya Yerusalema wa manguva lawa: (A) ndhawu ya tempele, (B) ntanga wa Getsemani, (C) Ntshava ya Mitlhwari, (D) mananga ya Yuda, (E) Lwandle leri Feke

[Xifaniso lexi nga eka tluka 31]

Tlhelo ra le vupela-dyambu ku sukela eNtshaveni ya Mitlhwari esikwini ra Yesu