“Fambani Mi Ya Endla . . . Vadyondzisiwa”

1-3. (a) Xana murimi u endla yini loko ntshovelo wu tale ngopfu lerova a nga swi koti ku wu hlengeleta a ri yexe? (b) Hi xihi xiphiqo lexi Yesu a langutaneke na xona hi ximun’wana xa 33 C.E., naswona u xi tlhantlhe njhani?

MURIMI u langutane ni xiphiqo lexikulu. Eka tin’hweti leti nga hundza u rime masimu yakwe a byala mbewu. U yi vonile loko yi sungula ku mila, naswona wa tsaka loko swibyariwa swakwe swi wupfa. Kutani u ta dya swa nyuku wa yena, hikuva nkarhi wa ntshovelo se wu fikile. Kambe xiphiqo lexi a nga na xona hi lexi: Ntshovelo wa yena wu tele ngopfu lerova a nge wu hlengeleti a ri yexe. Kutani leswaku a tlhantlha xiphiqo lexi hi vutlhari u hlela ku thola vatirhi van’wana. Phela, na wona nkarhi wa ntshovelo wu pimiwile.

² Hi ximun’wana xa 33 C.E., Yesu la pfuxiweke eku feni u langutane ni xiphiqo lexi fanaka. Loko a ri karhi a chumayela laha misaveni u byale mbewu ya ntiyiso. Hiloko ku fika nkarhi wa ntshovelo naswona ntshovelo wa kona a wu tale ngopfu. Vanhu vo tala lava anguleke kahle a va fanele va hlengeletiwa va va vadyondzisiwa. (Yohane 4:35-38) Xana Yesu u xi tlhantlhe njhani xiphiqo lexi? Loko a ri entshaveni ya Galeliya, emahlweninyana ka ku va a tlhandlukela etilweni, u lerise vadyondzisiwa vakwe leswaku va ya lava vatirhi lava engetelekeke, u te: “Fambani mi ya endla vanhu va matiko hinkwawo va va vadyondzisiwa, mi va khuvula . . . mi va dyondzisa ku hlayisa swilo hinkwaswo leswi ndzi mi leriseke swona.”—Matewu 28:19, 20.

³ Ntirho lowu wu fambisana ni leswi ku va mulandzeri wa xiviri wa Kreste swi vulaka swona. Kutani a hi kambisiseni swivutiso swinharhu. Ha yini Yesu a lerise leswaku ku laviwa vatirhi lava engetelekeke? Xana u va letele njhani vadyondzisiwa va yena entirhweni lowu? Xana hina hi katseka njhani entirhweni lowu?

Leswi Endleke Leswaku Ku Laveka Vatirhi Lava Engetelekeke

4, 5. Ha yini Yesu a a nga ta kota ku wu heta ntirho lowu a wu sunguleke, naswona i vamani lava a va fanele va ya emahlweni na wona loko se a tlhandlukele etilweni?

⁴ Loko Yesu a sungula ku chumayela hi 29 C.E., a a swi tiva leswaku u sungula ntirho lowu a a nga ta swi kota ku wu heta a ri yexe. Nkarhinyana lowu a a ha ri na wona laha misaveni a a ta kota ku chumayela mahungu ya Mfumo endhawini yitsongo naswona eka vanhu va nga ri vangani. Entiyisweni, a a chumayela Vayuda ni vanhu vambe lava amukeleke Xiyuda ntsena, ku nga “tinyimpfu leti lahlekeke ta yindlu ya Israyele.” (Matewu 15:24) Hambiswiritano, ‘tinyimpfu teto leti lahlekeke’ a ti hangalake etikweni hinkwaro ra Israyele, ku nga tiko leri anameke magidi ya swikwere-khilomitara. Ku tlula kwalaho, misava hinkwayo a yi ta hetelela yi ma twile mahungu lamanene.—Matewu 13:38; 24:14.

⁵ Yesu a a swi tiva leswaku endzhaku ka rifu rakwe, a wu ta va wa ha tele ntirho lowu faneleke wu endliwa. U byele vaapostola va yena vo tshembeka va 11, a ku: “Hakunene ndzi tiyisile ndzi ri eka n’wina, Loyi a kombisaka ripfumelo eka mina, na yena u ta endla mintirho leyi ndzi yi endlaka; naswona u ta endla mintirho leyikulu ku tlula leyi, hikuva ndza famba ndzi ya eka Tatana.” (Yohane 14:12) Leswi N’wana a a tlhelela etilweni, valandzeri va yena—ku nga ri vaapostola ntsena kambe ni hinkwavo lava a va ta va vadyondzisiwa enkarhini lowu taka—a va ta boheka ku ya emahlweni ni ntirho wo chumayela ni ku dyondzisa. (Yohane 17:20) Yesu u swi amukele hi ku titsongahata leswaku mintirho ya vona a yi ta va “leyikulu ku tlula” ya yena. Hi ndlela yihi? Hi tindlela tinharhu.

6, 7. (a) Mintirho leyi endliwaka hi valandzeri va Yesu a yi ta va leyikulu ku tlula ya yena hi tindlela tihi? (b) Xana hi nga swi kombisa njhani leswaku Yesu a nga banga hansi loko a tshemba valandzeri va yena?

⁶ Yo sungula, valandzeri va Yesu a va ta hlanganisa nsimu leyikulu. Namuntlha mahungu lamanene ma fikelele etindhawini to tala ta misava leti nga ekule ngopfu ni laha Yesu hi byakwe a chumayeleke kona. Ya vumbirhi, a va ta fikelela vanhu vo tala. Ntlawanyana wa vadyondzisiwa lava Yesu a va siyeke laha misaveni wu ye wu engeteleka hi ku hatlisa wu va magidi yo tala. (Mintirho 2:41; 4:4) Sweswi vahuweleri va hlayiwa hi timiliyoni, naswona ku ni madzana ya magidi ya van’wana lava khuvuriwaka lembe ni lembe. Ya vunharhu, a va ta chumayela nkarhi wo leha—ku fikela namuntlha, ku nga malembe lama lavaka ku va 2 000, endzhaku ka malembe manharhu ni hafu ntirho wa Yesu wo chumayela wu hundzile.

⁷ Yesu a a kombisa leswaku wa va tshemba valandzeri vakwe loko a vula leswaku va ta endla “mintirho leyikulu ku tlula leyi.” A a va byarhisa ntirho lowu nga wa nkoka ngopfu eka yena, ku nga ntirho wo chumayela ni ku dyondzisa “mahungu lamanene ya mfumo wa Xikwembu.” (Luka 4:43) A a khorwiseka leswaku va ta xi endla xiavelo xexo. Xana leswi swi vula yini eka hina namuntlha? Loko hi chumayela hi mbilu hinkwayo naswona hi endla ntirho lowu hi ku hiseka, hi kombisa leswaku Yesu a nga banga hansi hi ku tshemba valandzeri va yena. Hakunene rolero i lunghelo ro hlamarisa!—Luka 13:24.

Ku Leteriwa Leswaku Hi Kota Ku Chumayela Hi Rixaladza

8, 9. Hi xihi xikombiso lexi Yesu a xi vekeke entirhweni wo chumayela naswona hi nga xi tekelela njhani?

⁸ Yesu u va letele kahle vadyondzisiwa va yena ku endla ntirho wo chumayela. Ku tlula kwalaho, u va vekele xikombiso lexinene ngopfu leswaku va xi landzela. (Luka 6:40) Eka ndzima leyi hundzeke hi dyondze hi langutelo ra yena entirhweni wo chumayela. Ehleketa hi vadyondzisiwa lava a va famba-famba na yena loko a ri karhi a chumayela. Va swi xiyile leswaku a a chumayela kun’wana ni kun’wana laha ku nga ni vanhu—emahlalukweni, eswitsungeni, emitini, etindhawini ta vuxaviselo ni le makaya ya vanhu. (Matewu 5:1, 2; Luka 5:1-3; 8:1; 19:5, 6) Va n’wi vonile leswaku a a tirha hi matimba, a a pfuka nimixo a ya eku chumayeleni kukondza ku va vusiku. A a nga chumayeli ntsena leswaku a fambisa nkarhi! (Luka 21:37, 38; Yohane 5:17) A swi kanakanisi leswaku va swi vonile leswaku a a susumetiwa hi ku rhandza vanhu hi mbilu hinkwayo. Kumbexana a va swi vona enghoheni ya yena leswaku u ni ntwela-vusiwana. (Marka 6:34) Xana u ehleketa leswaku xikombiso xa Yesu xi va khumbhe njhani vadyondzisiwa va yena? Xana wena a xi ta va xi ku khumbhe njhani?

⁹ Tanihi valandzeri va Kreste, hi tekelela xikombiso xa yena xo chumayela. Hikwalaho, nkarhi wun’wana ni wun’wana lowu hi nga na wona hi wu tirhisela ku “nyikela vumbhoni bya rixaladza.” (Mintirho 10:42) Hi endzela vanhu emakaya ya vona ku fana na Yesu. (Mintirho 5:42) Hi cinca-cinca minkarhi leyi hi va endzelaka ha yona loko swi fanerile leswaku hi fika hi nkarhi lowu va nga kona emakaya. Nakambe hi lavisisa vanhu ni ku va chumayela hi vutlhari etindhawini ta mani na mani—eswitarateni, etiphakeni, eswitolo ni le mintirhweni. Hi hambeta hi “tirha hi matimba naswona ha tikarhata” entirhweni lowu wo chumayela, hikuva hi wu vona wu ri wa nkoka. (1 Timotiya 4:10) Ku rhandza vanhu hi mbilu hinkwayo swi hi susumetela ku hambeta hi lava tindlela to chumayela rini na rini naswona kun’wana ni kun’wana lomu ku nga ni vanhu.—1 Vatesalonika 2:8.

10-12. Hi tihi tidyondzo ta nkoka leti Yesu a ti dyondziseke vadyondzisiwa va yena a nga si va rhuma ku ya chumayela?

¹⁰ Ndlela yin’wana leyi Yesu a pfuneke vadyondzisiwa va yena ha yona a ku ri ku va letela ntirho lowu hi vuxokoxoko. Loko Yesu a nga si rhuma vaapostola va yena va 12 kutani hi ku famba ka nkarhi a rhuma vadyondzisiwa lava 70 leswaku va ya chumayela, a a tshamela ku va letela hi ntirho lowu hi vuxokoxoko. (Matewu 10:1-15; Luka 10:1-12) Ku ve ni vuyelo lebyinene hikwalaho ka ndzetelo lowu a va nyikeke wona, hikuva Luka 10:17 yi ri: “Lava va 70 va [vuye] va tsakile.” A hi xiyeni tidyondzo timbirhi eka tidyondzo ta nkoka leti Yesu a ti dyondziseke, naswona hi nga rivali leswaku leswi a swi vuleke a swi tirha eka ndhavuko wa Vayuda va le minkarhini ya ku tsariwa ka Bibele.

¹¹ Yesu u dyondzise vadyondzisiwa vakwe leswaku va tshemba Yehovha. U va byele leswi: “Mi nga longi nsuku kumbe silivhere kumbe koporo exipachini xa vamba ra n’wina, kumbe nkwama wa swakudya wa riendzo, kumbe tinguvu timbirhi ta le ndzeni, kumbe maphaxani kumbe nhonga; hikuva mutirhi u faneriwa hi swakudya swakwe.” (Matewu 10:9, 10) A swi tolovelekile leswaku vafambi va longa nkwama wa mali, nkwama wa swakudya ni maphaxana.a Loko Yesu a dyondzisa vadyondzisiwa vakwe leswaku va nga vileli hi swilo sweswo, kahle-kahle a a vula leswi: “Tshembani Yehovha hilaha ku heleleke hikuva u ta khathalela swilaveko swa n’wina.” Yehovha a a ta va khathalela hi ku endla leswaku lava va amukelaka mahungu lamanene va va komba malwandla tanihi leswi a ku ri mukhuva wa kona le Israyele.—Luka 22:35.

¹² Nakambe Yesu u dyondzise vadyondzisiwa vakwe leswaku va papalata ku rivatiwa hi swilo leswi nga fanelangiki. U te: “Loko mi xeweta munhu egondzweni mi nga n’wi angarhi.” (Luka 10:4) Xana Yesu a a va byela leswaku va nga vi na xinghana naswona va nga vi na mhaka ni vanhu? Doo! Eminkarhini ya ku tsariwa ka Bibele, hi ntolovelo ku xewetana a ku katsa swo tala. Maxewetelo ya ndhavuko wa kona a ma katsa swiendlo swo hambana-hambana kun’we ni mabulo yo leha. Mudyondzi un’wana wa Bibele u ri: “Ku xewetana ka vanhu va le Vuxeni a ku nga fani ni maxewetelo ya Valungu, ya ku losa hi nhloko kumbe ku qhavulana, kambe ku xewetana ka vona a ku katsa ku angarhana ko hlayanyana, ku losa hi nhloko ni ku nkhinsama. Leswi hinkwaswo a swi lava nkarhi.” Loko Yesu a byela vadyondzisiwa vakwe leswaku va nga xewetani hi ku ya hi ndhavuko wa vona hi marito man’wana a a vula leswi: “Mi fanele mi tirhisa nkarhi wa n’wina hi vutlhari hikuva mi tamele rungula ra xihatla.”b

13. Hi tihi tindlela leti hi nga kombisaka ha tona leswaku ha wu yingisa nkongomiso lowu Yesu a wu nyikeke vadyondzisiwa va yena va lembe-xidzana ro sungula?

¹³ Na hina ha wu landzela nkongomiso lowu Yesu a wu nyikeke vadyondzisiwa vakwe va lembe-xidzana ro sungula. Loko hi ri karhi hi endla ntirho wa hina wo chumayela, ntshembo wa hina hinkwawo hi wu veka eka Yehovha. (Swivuriso 3:5, 6) Ha swi tiva leswaku a hi nge pfumali nchumu swo tihanyisa ha swona evuton’wini loko hi ‘hambeta hi lava mfumo ku sungula.’ (Matewu 6:33) Vachumayeri va Mfumo va nkarhi hinkwawo emisaveni hinkwayo va swi tiva leswaku Yehovha wa va pfuna hambi ku ri eminkarhini yo nonon’hwa. (Pisalema 37:25) Nakambe ha swi tiva leswaku hi fanele hi papalata swilo leswi nga hi kavanyetaka. Loko hi nga ri na vuxiyaxiya, mafambiselo lawa ya swilo ma nga hi hambukisa hi ku olova. (Luka 21:34-36) Hambiswiritano, lowu a hi nkarhi wo pfumela ku kavanyetiwa. Rungula ra hina i ra xihatla tanihi leswi vutomi bya vanhu byi nga ekhombyeni. (Varhoma 10:13-15) Loko hi tshama hi ri karhi hi hiteka, sweswo swi ta hi pfuna ku papalata swikavanyeto swa misava leyi leswaku swi nga hi dyeli nkarhi ni matimba ya hina lama a hi ta ma tirhisela ku chumayela. Tsundzuka leswaku nkarhi lowu saleke wu komile naswona ntshovelo i wukulu.—Matewu 9:37, 38.

Ntirho Lowu Hi Faneleke Hi Wu Endla

14. I yini leswi kombaka leswaku xileriso lexi tsariweke eka Matewu 28:18-20 xi khumba valandzeri hinkwavo va Kreste? (Vona ni nhlamuselo ya le hansi.)

¹⁴ Yesu la pfuxiweke eku feni loko a vula marito lama nge “Fambani mi ya endla . . . vadyondzisiwa,” a a byarhisa valandzeri va yena vutihlamuleri lebyikulu. A a anakanya ni hi vadyondzisiwa van’wana ku nga ri ntsena lava a va ri kona siku rero entshaveni ya le Galeliya.c Ntirho lowu a va rhumeke wona a wu katsa ku chumayela “vanhu va matiko hinkwawo,” naswona a wu ta ya emahlweni “ku fikela emakumu ka mafambiselo ya swilo.” Entiyisweni, xileriso lexi xi khumba valandzeri hinkwavo va Kreste ku katsa na hina namuntlha. A hi ma kambisiseni hi vukheta marito ya Yesu lama tsariweke eka Matewu 28:18-20.

15. Ha yini ku ri vutlhari ku va hi yingisa xileriso xa Yesu xa ku endla vadyondzisiwa?

¹⁵ Loko Yesu a nga si humesa xileriso lexi, u te: “Ndzi nyikiwe vulawuri hinkwabyo etilweni ni le misaveni.” (Ndzimana 18) Xana hakunene Yesu u ni vulawuri byebyo hinkwabyo? Ina! I ntsumi leyikulu leyi kongomisaka makume ya magidi ya tintsumi. (1 Vatesalonika 4:16; Nhlavutelo 12:7) Tanihi “nhloko ya vandlha,” u ni vulawuri ehenhla ka valandzeri va yena lava nga emisaveni. (Vaefesa 5:23) Ku sukela hi 1914 u fume tanihi Mesiya la nga Hosi etilweni. (Nhlavutelo 11:15) Vulawuri byakwe byi tirha ni le sirheni, hikuva u ni matimba yo pfuxa vafi. (Yohane 5:26-28) Loko a rhanga hi ku hlamusela vukulu bya vulawuri byakwe, u kombisa leswaku marito lawa a nga ta ma vula a hi xiringanyeto kambe i xileriso. I vutlhari ku ma yingisa hikuva vulawuri lebyi a nga na byona a nga lo tinyika byona kambe u byi nyikiwe hi Xikwembu.—1 Vakorinto 15:27.

16. Loko Yesu a hi byela leswaku hi ‘famba,’ xana u hi lerisa leswaku hi endla yini naswona hi swi endla njhani leswi a hi leriseke swona?

¹⁶ Endzhaku ka sweswo Yesu u humese xileriso xa yena lexi sungulaka hi rito leri nge: “Fambani.” (Ndzimana 19) Xisweswo u hi lerisa leswaku hi ya byela van’wana rungula ra Mfumo. Hi nga tirhisa tindlela to tala leswaku hi hetisisa xileriso lexi. Ku chumayela hi yindlu ni yindlu hi yona ndlela leyi tirhaka ngopfu yo vulavula ni vanhu. (Mintirho 20:20) Nakambe hi tiyimisele ku kuma tindlela to chumayela hi xitshuketa; naswona siku ni siku hi hisekela ku sungula bulo hi mahungu lamanene naswona kun’wana ni kun’wana laha swi faneleke. Tindlela leti hi chumayelaka ha tona ti nga ha hambana, naswona ti nga ya hi swilaveko swa nsimu ya hina ni hi swiyimo swa hina. Kambe, xikongomelo xa kona i xin’we: Hi ‘famba’ hi lavisisa vanhu lava fanelaka.—Matewu 10:11.

17. Xana hi nga va “endla” njhani “vadyondzisiwa”?

¹⁷ Yesu u tlhele a hlamusela xikongomelo xa xileriso xakwe ku nga ku “endla vanhu va matiko hinkwawo va va vadyondzisiwa.” (Ndzimana 19) Xana hi va “endla” njhani “vadyondzisiwa”? Kahle-kahle, mudyondzisiwa i munhu la dyondzisiwaka. Hambiswiritano, ku endla vadyondzisiwa a hi ku nyika vanhu van’wana vutivi ntsena. Loko hi dyondza Bibele ni vanhu lava tsakelaka, pakani ya hina i ku va pfuna leswaku va va valandzeri va Kreste. Loko swi koteka, hi kandziyisa xikombiso xa Yesu leswaku swichudeni swa hina swi dyondza ku tekelela yena tanihi leswi a nga Mudyondzisi ni Xikombiso, ni ku va swi hanya hi ndlela leyi a hanyeke ha yona ni ku endla ntirho lowu a wu endleke.—Yohane 13:15.

18. Ha yini nkhuvulo ku ri goza ra nkoka leri nga rivalekiki evuton’wini bya mudyondzisiwa?

¹⁸ Xiphemu xa nkoka xa xileriso xa yena hi lexi nge: “Mi va khuvula hi vito ra Tatana ni ra N’wana ni ra moya lowo kwetsima.” (Ndzimana 19) Nkhuvulo i goza ra nkoka leri nga rivalekiki evuton’wini bya mudyondzisiwa, hikuva i mfungho lowu kombaka leswaku munhu u tinyiketele eka Xikwembu hi mbilu hinkwayo. Xisweswo, nkhuvulo i wa nkoka leswaku munhu a ta ponisiwa. (1 Petro 3:21) Ina, loko mudyondzisiwa la khuvuriweke a hambeta a endla hinkwaswo leswi nga ematimbeni ya yena leswaku a tirhela Yehovha, a nga langutela ku ya kuma mikateko emisaveni leyintshwa leyi taka. Xana u kona loyi u nga tshama u n’wi pfuna leswaku a va mudyondzisiwa wa Kreste? Mukreste u kuma ntsako lowukulu entirhweni wo chumayela.—3 Yohane 4.

19. I yini leswi hi va dyondzisaka swona lava hi dyondzaka na vona, naswona ha yini hi hambeta hi va dyondzisa niloko se va khuvuriwile?

¹⁹ Yesu u hlamusele xiphemu lexi landzelaka xa xileriso xa yena, a ku: “Mi va dyondzisa ku hlayisa swilo hinkwaswo leswi ndzi mi leriseke swona.” (Ndzimana 20) Hi dyondzisa vanhu lava hi va dyondzelaka leswaku va yingisa swileriso swa Yesu ku katsa ni nawu wo rhandza Xikwembu, ku rhandza warikwenu nileswaku va endla vadyondzisiwa. (Matewu 22:37-39) Hi va dyondzisa hakatsongo-tsongo ndlela yo hlamusela tidyondzo ta Bibele ni ku lwela ripfumelo ra vona leri nga si tiyaka. Loko se va fanelekela ku huma nsimu, hi famba swin’we na vona, hi va dyondzisa ndlela yo chumayela hi nomu ni hi swiendlo. Ntirho wo dyondzisa vanhu lava hi dyondzaka na vona a wu heli loko va khuvuriwa. Va fanele va hambeta va leteriwa leswaku va kota ku langutana ni swiphiqo leswi vaka kona hikwalaho ka leswi va nga valandzeri va Kreste.—Luka 9:23, 24.

“Ndzi Na N’wina Masiku Hinkwawo”

20, 21. (a) Ha yini hi nga fanelanga hi chava, loko hi ri karhi hi endla ntirho lowu Yesu a hi leriseke wona? (b) Ha yini nkarhi lowu wu nga ri wona wo koka milenge, naswona hi fanele hi tiyimisela ku endla yini?

²⁰ Hakunene marito yo gimeta ya xileriso xa Yesu ma khutaza, ma ri: “Maswivo, ndzi na n’wina masiku hinkwawo ku fikela emakumu ka mafambiselo ya swilo.” (Matewu 28:20) Yesu wa swi tiva leswaku ntirho lowu i wa nkoka. Nakambe wa swi tiva leswaku minkarhi yin’wana vakaneti va ta lwisana na wona. (Luka 21:12) Hambiswiritano, a xi kona xivangelo xo chava. Murhangeri wa hina a nga langutelanga leswaku hi wu endla hi ri hexe. Hakunene swa khutaza ku tiva leswaku Loyi a nga ni “vulawuri hinkwabyo etilweni ni le misaveni” wa hi seketela leswaku hi hetisisa xileriso lexi?

²¹ Yesu u tiyisekise vadyondzisiwa va yena leswaku u ta va na vona entirhweni wa vona wo chumayela eka malembe-xidzana hinkwawo “ku fikela emakumu ka mafambiselo ya swilo.” Hi fanele hi hambeta hi endla ntirho lowu Yesu a hi leriseke wona kukondza ku fika makumu. Lowu a hi wona nkarhi wo koka milenge. Ntshovelo lowukulu wa moya wu ya emahlweni! Lava tsakelaka va karhi va hlengeletiwa hi vunyingi. Tanihi valandzeri va Kreste, a hi tiyimiseleni ku hetisisa ntirho wa nkoka lowu a hi byarhiseke wona. A hi tiyimiseleni ku tirhisa nkarhi wa hina, matimba ya hina ni rifuwo ra hina entirhweni wa Kreste lowu a hi leriseke wona a ku: “Fambani mi ya endla . . . vadyondzisiwa.”