“Evangeli Yi Fanele Ku Rhanga Yi Twarisiwa”
“Kambe Evangeli yi fanele ku rhanga yi twarisiwa ematikweni hinkwawo.”—MARKA 13:10.
1. Hi xihi xilo xin’we lexi endlaka leswaku Timbhoni ta Yehova ti hambana ni vukhongeri hinkwabyo bya Vujagana, naswona ha yini?
EKA hinkwavo lava tivulaka ku va Vakriste, i Timbhoni ta Yehova ntsena leti tekaka ku chumayela mahungu lamanene ku ri ka nkoka. Va vumba ntlawa lowu nga wona ntsena lowu eka wona xirho xin’wana ni xin’wana hi xoxe xi vonaka swi fanerile ku famba xi ya eka muakelani wa xona leswaku xi ta vulavula na yena hi ta swikongomelo swa Xikwembu. Ha yini swi ri tano? Hikuva Mbhoni yin’wana ni yin’wana ya swi vona leswaku, tanihi Mukriste, yi fanele yi va mulandzeri wa minkondzo ya Kriste. (1 Petro 2:21) Xana leswi swi vula yini?
2. Vanhu vo tala va languta Yesu Kriste hi ndlela yihi, kambe ntirho wa yena wo rhanga emisaveni a wu ri wihi?
2 Emiehleketweni ya vo tala, Yesu Kriste a a ri munhu loyi a a endla swilo leswinene ntsena. U tshungule vavabyi, a phamela lava nga ni ndlala, naswona u kombise rirhandzu ni musa eka vapfumari. Kambe Yesu u endle swo tala swinene. Xo sungula a a ri muchumayeri la chivirikaka wa mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu. Tin’hweti ti nga ri tingani endzhaku ka nkhuvulo wa yena enambyeni wa Yordani, Yesu u sungule ku chumayela ka le rivaleni a ku: “Hundzukani, hikuva Mfumo wa matilo wu le kusuhi.” (Matewu 4:17) Mhaka ya Marka yi ri: “Yesu a ya eGaleliya, a twarisa Evangeli ya Xikwembu, a ku: ‘Minkarhi yi hetisekile, Mfumo wa Xikwembu wu le kusuhi; hundzukani, mi pfumela Evangeli.’”—Marka 1:14, 15.
3, 4. (a) Hambi leswi Yesu a tshunguleke muxaka wun’wana ni wun’wana wa vuvabyi, i yini lexi a xi kandziyiseke evutirhelini bya yena? (b) Ha yini Yesu a rhumiwile? (c) Yesu u fanise ku chumayela ka yena na yini, naswona u byele vadyondzisiwa va yena ku endla yini?
3 Yesu u vitane Petro, Andriya, Yakobo na Yohane leswaku va n’wi landza, kutani ha hlaya: “A rhendzeleka ni tiko hinkwaro ra Galeliya, a ri karhi a dyondzisa emasinagogeni ya vona, a twarisa Evangeli ya Mfumo, a horisa mavabyi hinkwawo, ni ku vaviseka hinkwako loku nge vanhwini.” Loko mintshungu eGaleliya yi ringeta ku n’wi sivela ku famba, u te: “Ndzi fanele ku ya emitini yin’wana, leswaku na kona ndzi ya twarisa Evangeli ya Mfumo wa Xikwembu, hikuva ndzi rhumeriwe swona.” Kutani a famba a chumayela emasinagogeni ya Yudiya.—Matewu 4:18-23; Luka 4:43, 44.
4 Loko a tlhelela eGaleliya nakambe, Yesu “a famba hi miti ni swimitana a ri karhi a vula Rito, a twarisa Evangeli ya Mfumo wa Xikwembu.” (Luka 8:1) U fanisa ntirho wa yena wa ku chumayela ni ku tshovela ivi a ku: “Ku tshovela i kukulu, kambe vatirhi a va talanga. Hikokwalaho, khongelani N’wini wa ku tshovela, leswaku a rhuma vatirhi eku tshoveleni ka yena.” (Matewu 9:35-38) Hambi loko mintshungu yi n’wi tsona ku wisa, “a yi amukela, a vulavula na yona hi ta Mfumo wa Xikwembu, a hanyisa lava lavaka ku hanyisiwa.”—Luka 9:11.
5. Loko Yesu a rhuma vaapostola va yena ni vadyondzisiwa van’wana evutirhelini, i swiletelo swihi leswi a nga va nyika swona?
5 I ntiyiso, Yesu u tshungule vavabyi naswona eka minkarhi yin’wana a phamela lava nga ni ndlala. Kambe ku tlula hinkwaswo, a a gingiriteka a byela vanhu hi ta Mfumo wa Xikwembu. Naswona u lave leswaku valandzeri vakwe va endla leswi fanaka. Loko a leterile vaapostola vakwe, u va rhumile ha vambirhi-mbirhi leswaku va ya chumayela, a ku: “Kutani loko mi ri karhi mi famba, twarisani mhaka leyi nge: ‘Mfumo wa matilo wu le kusuhi.’” (Matewu 10:7) Luka u ri: “Kutani a va rhuma ku ya twarisa Mfumo wa Xikwembu ni ku hanyisa vavabyi.” (Luka 9:2) Eka vadyondzisiwa va 70, Yesu nakambe u nyike xileriso xo ‘hanyisa vavabyi ni ku ya emahlweni va va byela leswaku Mfumo wa Xikwembu wu tshinele.’—Luka 10:9.
6. Emahlweni ka ku tlhandlukela etilweni, i swiletelo swihi leswi a swi nyikeke valandzeri va yena malunghana ni vutirheli bya vona?
6 Emahlweni ka ku tlhandlukela etilweni, Yesu u lerise valandzeri va yena ku ya emahlweni ni ntirho wa ku chumayela ni ku wu ndlandlamuxa. U va lerisile a ku: “Yanani ha kona mi ya hundzula vamatiko hinkwavo . . . mi va dyondzisa ku hlayisa hinkwaswo leswi ndzi mi leriseke swona.” (Matewu 28:19, 20) Loko a ya emahlweni, u te: “Mi ta nyikiwa matimba, siku Moya lowo Kwetsima wu taka ehenhla ka n’wina; kutani mi ta va timbhoni ta mina kwala Yerusalema, ne tikweni hinkwaro ra Yudiya, ni ra Samariya, ni ku ya fika emakun’wini ya misava.” (Mintirho 1:8) Xisweswo, Yesu ni vadyondzisiwa va nyike nkhathalelo wo sungula eku chumayeleni ka mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu.
Mfumo Lowu Nga Ta Chumayeriwa eNkarhini Wa Hina
7. Yesu u vule yini hi ta ntirho wo chumayela lowu faneleke ku endliwa eku ‘heleni ka mafambiselo ya swilo’?
7 Evuprofeteni bya yena hi ta swiendlakalo leswi nga ta humelela eku ‘heleni ka mafambiselo ya swilo,’ Yesu u te: “Kutani Evangeli leyi ya Mfumo yi ta twarisiwa emisaveni hinkwayo, leswaku yi va vumbhoni eka vanhu va matiko hinkwawo, kutani hi kona makumu ma nga ta fika.” (Matewu 24:3, 14) Kumbe, tanihi leswi swi vuriweke eka Marka 13:10: “Kambe Evangeli yi fanele ku rhanga yi twarisiwa ematikweni hinkwawo.”—Nakambe vona Nhlavutelo 14:6, 7.
8. (a) Mahungu lamanene a ma katsa yini enkarhini wa vaapostola? (b) Xana rungula ra mahungu lamanene namuntlha ri katsa yini?
8 “Emasikwini ya makumu,” mahungu lamanene ya Mfumo ya katsa swo tala ku tlula leswi Yesu a swi endleke loko a ha ri emisaveni. U dyondzise leswaku Mfumo wu tshinele, a kokela nyingiso eka yinhla ya leswaku a a ri exikarhi ka vanhu tanihi Mesiya ni Hosi. (2 Timotiya 3:1; Matewu 4:17; Luka 17:21) Mahungu lamanene lawa a ya chumayeriwa hi Vakriste vo sungula a ma katsa mhaka ya ku pfuxiwa ka Yesu ni ku tlhandlukela etilweni, naswona ma khutaze vatitsongahati ku veka ripfumelo eMfun’weni lowu taka. (Mintirho 2:22-24, 32; 3:19-21; 17:2, 3; 26:23; 28:23, 31) Sweswi leswi hi fikeke ‘eku heleni ka mafambiselo ya swilo,’ ku chumayela ka mahungu lamanene ya Mfumo ku katsa rungula leri hlamarisaka ra leswaku Mfumo wu tlhomiwile ematilweni.—Nhlavutelo 11:15-18; 12:10.
I Vamani Lava Va Nga Ta Chumayela Mahungu Lamanene?
9. (a) Van’wana va nga ha kaneta va ku ku chamayela mahungu lamanene a hi mfanelo ya Vakriste hinkwavo namuntlha hi ndlela yihi? (b) Yehova u tirhise vamani khale ku twarisa rito ra yena, kutani leswi swi vula yini eka hina namuntlha?
9 I vamani, namuntlha, va faneleke ku hlanganyela entirhweni wa ku chumayela? Entiyisweni, Vujagana byi vona ku nga ri mfanelo ya un’wana ni un’wana, naswona i ntiyiso leswaku loko Yesu a vule leswaku mahungu lamanene ma ta chumayeriwa, a nga vulanga hi ku kongoma leswaku i vamani lava a va ta endla ntirho wa kona. Hambi swi ri tano, i vamani van’wana, lava Yehova a a ta va tirhisa entirhweni wo tano loko va nga ri lava vekeke ripfumelo eRitweni ra yena ivi va sungula ku ri tirhisa evuton’wini bya vona? Loko Yehova emasikwini ya Nowa a kunguhate ku tsundzuxa misava leyo biha ya vanhu hi ndzoviso lowu taka, u tirhise munhu loyi “a ṭhama a famba ni Šikwembu.” (Genesa 6:9, 13, 14; 2 Petro 2:5) Loko a lava leswaku mahungu ya vuprofeta ma tivisiwa eIsrayele, u rhumele ‘malandza ya yena, vaprofeta.’ (Yeremia 7:25; Amos 3:7, 8) Tiko leri tinyiketeke ra Israyele a ri ri tiko ra timbhoni ta yena. (Eksoda 19:5, 6; Esaya 43:10-12) Ina, Yehova u tirhisa malandza ya yena lama tinyiketeke tanihi timbhoni ta yena.
10. Xana swi nga voniwa njhani eka marito ya Matewu 28:19, 20 leswaku xileriso xa ku endla vadyondzisiwa xi tirha eka Vakriste hinkwavo?
10 Van’wana va vule leswaku xileriso xa ku endla vadyondzisiwa, lexi nyikiweke eka Matewu 28:19, 20, xi nyikiwe vaapostola ntsena kutani a xi tirhi eka Vakriste hinkwavo. Kambe xiya leswi Yesu a swi vuleke: “Yanani ha kona, mi ya hundzula vamatiko hinkwavo . . . mi va dyondzisa ku hlayisa hinkwaswo leswi ndzi mi leriseke swona.” Valandzeri va Yesu a va fanele ku dyondzisa vadyondzisiwa lavantshwa ku hlayisa swilo hinkwaswo leswi Yesu a swi leriseke. Naswona xin’wana xa swilo leswi a swi leriseke a ku ri ‘ku famba va endla vadyondzisiwa.’ Entiyisweni, vadyondzisiwa hinkwavo lavantshwa na vona a va fanele ku dyondzisiwa ku hlayisa xileriso lexi xo hlawuleka.
11. (a) I ntirho wihi lowu a wu ri emakatleni ya bandlha ra Vukriste eka lembe xidzana ro sungula? (b) Ku laveka yini leswaku munhu a ponisiwa, naswona leswi swi katsa yini?
11 Bandlha ra Vukriste ra lembe xidzana ro sungula a ri vuriwa ‘vanhu va Xikwembu va xiyimo lexi hlawulekeke leswaku va ta twarisa hinkwako mintirho leyo saseka ya loyi a va vitaneke ku huma emunyameni ku ta eku vonakaleni loku hlamarisaka.’ (1 Petro 2:9) Swirho swa rona hi ku chivirika swi nyikele vumbhoni bya Mfumo wa Xikwembu. (Mintirho 8:4, 12) ‘Vakwetsimi’ hinkwavo, Vakriste lava totiweke, eRhoma va byeriwe leswaku munhu “ú vula hi nomu, kutani sweswo swi n’wi endla a va la ponisiwaka” ni leswaku “un’wana ni un’wana la khongelaka vito ra [Yehova] ú ta ponisiwa.” (Varhoma 1:7; 10:9, 10, 13) Ku twarisa loku ka le rivaleni loku endleriwaka ku pona, loku endliweke hi nkarhi wa ku khuvuriwa ka munhu nakambe ku katsa ku chumayela ka le rivaleni ka mahungu lamanene ya Mfumo wa Yehova.
12, 13. (a) Xana ‘ku twarisiwa ka le rivaleni ka ku langutela ka hina’ loku vuriweke eka Vaheveru 10:23 ku katsa yini? (b) Xana Psalma 96 yi xi kombisisa ku yini xilaveko xo twarisa erivaleni ehandle ka bandlha naswona Nhlavutelo 7:9, 10 yi swi seketela hi ndlela yihi leswi?
12 Muapostola Pawulo u tsalele Vakriste va Vaheveru a ku: “A hi khomeleleni hi tiya eku languteleni loku hi ku twarisaka, hi nga kanakani, hikuva loyi a hi tshembiseke wa tshembeka.” (Vaheveru 10:23) Ku twarisa loku ka le rivaleni a ku heleli eminhlanganweni ya bandlha ntsena. (Psalma 40:9, 10) Eka Psalma 96:2, 3, 10 hi xi vona kahle xileriso xa vuprofeta xo chumayela ehandle ka bandlha, eka vamatiko, emaritweni lama nge: “V̌ulani siku riṅwana ni riṅwana e ku hlayiseka ka yena! Mi twarisa ku kwetsima ka yena e šikari ka matiko, ni mahlori ya yena e šikari ka matiko hikwawo! V̌ulani šikari ka matiko, mi ku: ‘Yehova wa fuma.’” Hakunene, eka Matewu 28:19, 20 na Mintirho 1:8, Yesu u lerise Vakriste ku chumayela eka vamatiko.
13 Ku twarisa loku ka le rivaleni ku vulavuriwe hi kona eka marito lama yaka emahlweni ya Pawulo eka Vakriste lava totiweke va Vaheveru: “A hi humeseni magandzelo masiku hinkwawo ha yena Yesu, hi dzunisa Xikwembu ha wona, hi leswaku, hi fanele ku vonga vito ra xona [erivaleni] hi marito lama humaka emilon’weni ya hina.” (Vaheveru 13:15) Ebukwini ya Nhlavutelo, “ntshungu lowukulu,” lowu hlengeletiweke wu huma eka matiko hinkwawo, na wona wu voniwa wu huwelela hi rito leri tlakukeke wu ku: “Ku ponisiwa ku huma eka Xikwembu xa hina lexi tshameke exiluvelweni, ni le ka Xinyimpfana!” (Nhlavutelo 7:9, 10) Xisweswo, enkarhini lowu wa ku hela ka mafambiselo ya swilo, ku chumayeriwa ka mahungu lamanene ku endliwa hi Timbhoni leti tinyiketeke ta Yehova, masalela ya vamakwavo va Kriste va moya ni vanghana va vona vo fana na tinyimpfu lava vumbaka “ntshungu lowukulu.” Kambe kahle-kahle a va fanele va wu endla njhani ntirho lowu?
“Erivaleni Ni Le Mindyangwini”
14. Yesu a a endla ku chumayela ka yena kwihi, naswona i milawu yihi leyi hi nga yi dyondzaka eka leswi?
14 Yesu u chumayele hi ku kongoma evanhwini. Hi xikombiso, hi hlaye, leswaku a a chumayela emasinagogeni. Ha yini? Hikuva vanhu a va hlangana kona hi Savata kutani va yingisela ku hlayiwa ni ku hlamuseriwa ka Matsalwa. (Matewu 4:23; Luka 4:15-21) Nakambe Yesu a a chumayela vanhu etlhelweni ka ndlela, eribuweni ra lwandle, etlhelo ka ntshava, exihlobyeni ehandle ka muti ni le makaya. Kwihi na kwihi laha a ku ri na vanhu, Yesu a a chumayela eka vona.—Matewu 5:1, 2; Marka 1:29-34; 2:1-4, 13; 3:19; 4:1, 2; Luka 5:1-3; 9:57-60; Yohane 4:4-26.
15. (a) I swiletelo swihi leswi Yesu a swi nyikeke vadyondzisiwa vakwe loko a va rhuma ku ya chumayela? (b) Van’wana vahlamuseri va Bibele va swi hlamusele hi ndlela yihi leswi?
15 Loko Yesu a rhuma vadyondzisiwa va yena ku ya chumayela, na vona u va rhume hi ku kongoma evanhwini. Leswi swi voniwa eka swiletelo swa yena leswi tsariweke eka Matewu 10:1-15, 40-42. Eka ndzimana ya 11 u te: “Loko mi nghena emutini wihi ni wihi, kumbe eximutaneni xihi ni xihi, lavani loyi a fanelaka ku mi amukela, kutani mi tshama eka yena ku kondza loko mi suka.” The Jerusalem Bible yi hundzuluxela ndzimana leyi yi ku: “Kombelani loyi a tshembekaka,” onge vadyondzisiwa a va ta vutisa lava tlakukeke kumbe munhu la nga ni vutivi endhawini yoleyo ku tiva loyi a nga na hanyelo lerinene naswona xisweswo a faneriwa hi mahungu lawa. (Nakambe vona Weymouth na King James Version.) Naswona leyi i nhlamuselo leyi vahlamuseri van’wana va Bibele va yi nyikaka ya ndzimana ya 11.
16. I ku kambisisa kwihi ka vukheta ka marito ya Yesu eka Matewu 10:11 ku kombisaka ndlela leyi vaapostola a va ta kuma ha yona vanhu lavanene?
16 Hambi swi ri tano, swi fanele ku tsundzukiwa, leswaku hi laha ku hlawulekeke, vafundhisi va Vujagana a va fambi hi yindlu na yindlu, naswona vahlamuseri vo tala va Bibele va tala ku hlamusela Matsalwa hi mongo wa ntokoto wa vona. Ku kambisisa ka vukheta swinene ka xileriso xa Yesu ku komba leswaku a a vulavula hi ta ku va vadyondzisiwa vakwe va lava vanhu ha un’we-un’we, hi yindlu na yindlu kumbe erivaleni, kutani va va tivisa mahungu ya Mfumo. (Matewu 10:7) Leswi va swi endlaka a swi ta kombisa loko va faneriwa kumbe e-e.—Matewu 10:12-15.
17. I yini lexi kombisaka leswaku vadyondzisiwa va Yesu a va nga endzeli vanhu lava fanelaka exisekelweni xa ku bumabumeriwa kumbe ku hlawuriwa?
17 Leswi swi voniwa emaritweni ya Yesu eka Matewu 10:14 loko a ku: “Kutani loko va nga mi amukeri, kumbe loko va nga yingisi marito ya n’wina, humani endyangwini wolowo, kumbe emutini wolowo, mi phumunha ntshuri emilengeni ya n’wina.” Yesu a a vulavula hi ta ku va vadyondzisiwa va yena va endzela vanhu va nga rhambiwanga leswaku va ta va chumayela. I ntiyiso, nakambe a va ta pfumela ku tshama ni vini va ndyangu lava amukeleke mahungu wolawo. (Matewu 10:11) Kambe xilo xo rhanga a ku ri ntirho wa ku chumayela. Eka Luka 9:6 ku tsariwile va ku: “Hi loko va huma, va famba hi miti, va ri karhi va twarisa Evangeli, va hanyisa vavabyi hinkwako.” (Nakambe vona Luka 10:8, 9.) Lava faneriwaka lava amukeleke vadyondzisiwa emakaya ya vona tanihi vaprofeta, kumbexana va va nyika “ndzheko wa mati yo titimela” kumbe hambi ku ri vutshamo, a va nge lahlekeriwi hi hakelo ya vona. Va ta ri twa rungula ra Mfumo.—Matewu 10:40-42.
18, 19. (a) Hi ku ya hi Mintirho 5:42, Vakriste vo sungula a va wu endlisa ku yini ntirho wa vona wo chumayela? (b) Marito ya Pawulo eka Mintirho 20:20, 21 ma komba njhani leswaku a a vulavula hi vutirheli eka lava nga riki vapfumeri, ku nga ri ntirho wa vurisi wa le bandlheni?
18 Endzhaku ka loko bandlha ra Vukriste ri sunguriwile, hi hlaya leswi malunghana ni vaapostola: “Kutani masiku hinkwawo, a va nga rhuteli ku dyondzisa ni ku twarisa Evangeli eTempeleni ne mindyangwini ya vanhu, va ku: ‘Mesiya, hi yena Yesu.’” (Mintirho 5:42; vona Reference Bible, nhlamuselo.) Rito leri eka Xigriki ri hundzuluxeriweke va ku “mindyangu” i kat’ oiʹkon. Laha ka·taʹ ri le ka xivumbeko xa ku hangalasa. Kutani, ku nga ha vuriwa leswaku ku chumayela ka vadyondzisiwa a ku hangalasiwa hi yindlu na yindlu. A va nga endli wona maendzo ya ku tolovelana lama lulamisiweke ka ha ri emahlweni. Ku tirhisiwa loku fanaka ka ka·taʹ ku kumeka eka Luka 8:1 eka xiga lexi nge “hi miti ni swimitana.”
19 Rito leri fanaka evunyingini, kat’ oiʹkous, ri tirhisiwe hi muapostola Pawulo eka Mintirho 20:20. Kwalaho u te: “A ndzi mi fihlelanga . . . ku mi dyondzisa erivaleni ni le mindyangwini.” Xiga ‘hi yindlu na yindlu’ xi hundzuluxeriwe va ku “emindyangwini ya n’wina” eku hundzuluxeleni kun’wana. Kutani van’wana va vahlamuseri va Bibele va Vujagana va vula leswaku Pawulo laha a a kombetela eka maendzo ya vurisi emakaya ya vapfumeri. Kambe marito lama landzelaka ya Pawulo ma komba leswaku a a vulavula hi vutirheli eka lava nga riki vapfumeri, hikuva u ri: “Ndzi tsundzuxile swinene Vayuda ni Vagriki ku hundzukela eka Xikwembu ni ku pfumela eka Hosi ya hina Yesu.”—Mintirho 20:21.
20. (a) Timbhoni ta Yehova ti chumayela mahungu lamanene ya Mfumo ku fikela kwihi enkarhini wa hina? (b) Van’wana va nga ha yi languta njhani mhaka yo ya emahlweni na ku chumayela?
20 Ndlela leyi yo fikelela vanhu hikwalaho yi fanele ku tirhisiwa enkarhini wa hina loko “Evangeli leyi ya Mfumo” yi fanele ku “twarisiwa emisaveni hinkwayo, leswaku yi va vumbhoni eka vanhu va matiko hinkwawo.” (Matewu 24:14) Hi malembe lama tlulaka 65, Timbhoni ta Yehova hi ku chivirika a ti ri karhi ti chumayela mahungu ya Mfumo lowu tlhomiweke erivaleni na hi yindlu na yindlu—sweswi ematikweni ya 210. Mawaku vumbhoni lebyi nyikeriwaka! Naswona leswi swa endliwa hambi leswi vanhu vo tala namuntlha va twaka mahungu ‘va nga ma amukeli,’ van’wana va kombisa ku nyangatseka. (Matewu 13:15) Ha yini Timbhoni ta Yehova ti phikelela ku chumayela eka tindhawu leti vanhu va alaka ku yingisa kumbe hambi ku ri ku va kaneta ke? Xivutiso lexi xi ta hlamuriwa exihlokweni lexi landzelaka.
U Nga Hlamula Njhani?
◻ I yini leswi Matsalwa ma kombaka leswaku a swi hlawulekisa vutirheli bya Yesu?
◻ Xana i vukongomisi byihi lebyi nyikiweke vaapostola evutirhelini bya vona?
◻ I ntirho wihi lowu faneleke ku endliwa enkarhini wa hina, naswona ha yini?
◻ Yehova u ta tirhisa vamani ku chumayela mahungu lamanene enkarhini wa hina?
◻ Ntirho wa ku chumayela wu fanele ku hetisisiwa kwihi naswona njhani?