“Yesu . . . U Va Rhandze Ku Fikela eMakumu”

1, 2. Xana nkarhi wa Yesu wo hetelela wo va swin’we ni vaapostola vakwe u wu hete a ri karhi a endla yini, naswona ha yini nkarhi wolowo wo hetelela a wu ri wa risima eka yena?

LOKO Yesu a hlengeletane ni vaapostola va yena ekamareni ra le henhla endlwini yin’wana eYerusalema, a a swi tiva leswaku wolawo a ma ri madyambu yo hetelela ya ku va swin’we na vona. Nkarhi wa leswaku a tlhelela eka Tata wa yena a wu ri ekusuhi. Ku nga ri khale, Yesu a a ta khomiwa naswona ripfumelo ra yena a ri ta ringiwa hi ndzingo lowukulu ngopfu. Kambe, hambileswi a a ri ekusuhi ni ku fa, a nga tshikanga ku khathalela vaapostola va yena.

² Yesu se a a va byerile vaapostola va yena hi ta ku famba ka yena, kambe a ka ha ri ni swo tala leswi a a ta va byela swona leswaku a va tiyisa va ta kota ku langutana ni leswa ha taka. Kutani u hete nkarhi wa yena wo hetelela a ri karhi a va dyondzisa tidyondzo ta nkoka leti a ti ta va pfuna leswaku va tshama va tshembekile. Leswi a va byeleke swona swi va khutaze ngopfu. Kambe, ha yini Yesu a a karhateke ngopfu hi vaapostola va yena ku tlula ku karhateka hi yena n’wini? Ha yini nkarhi wa yena wo hetelela wo va swin’we ni vadyondzisiwa vakwe a wu ri wa risima eka yena? Xivangelo xa kona i rirhandzu. Rirhandzu leri a a va rhandza ha rona ri entile.

3. Xana hi swi tivisa ku yini leswaku Yesu a nga rindzanga kukondza ku va vusiku bya yena byo hetelela ku ri kona a kombisaka valandzeri vakwe leswaku wa va rhandza?

³ Endzhaku ka makume ya malembe, loko muapostola Yohane a vula rungula ra yena leri huhuteriweke ra leswi humeleleke vusiku byebyo, u tsale a ku: “Hikuva a a swi tiva emahlweni ka nkhuvo wa paseka leswaku a wu fikile nkarhi wa yena wa leswaku a suka emisaveni leyi a ya eka Tatana, Yesu u va rhandzile vanhu vakwe lava a va ri emisaveni, u va rhandze ku fikela emakumu.” (Yohane 13:1) Yesu a nga yimelanga leswaku ku fika vusiku byebyo ku ri kona a kombisaka leswaku wa va rhandza “vanhu vakwe.” Entirhweni wa yena hinkwawo wa laha misaveni, u va kombise hi tindlela to tala leswi a va rhandzisaka xiswona vadyondzisiwa va yena. Hikwalaho swi ta hi pfuna ngopfu ku kambisisa tin’wana ta tindlela leti a ri kombiseke ha tona rirhandzu rakwe, hikuva loko hi n’wi tekelela emhakeni leyi, hi ta kombisa leswaku hakunene hi vadyondzisiwa va yena va xiviri.

Ku Lehisa Mbilu

4, 5. (a) Ha yini Yesu a a fanele a lehisa mbilu loko a ri ni vadyondzisiwa vakwe? (b) Xana Yesu u endle njhani loko a kuma vaapostola va yena vanharhu va nga ri eku hitekeni le ntangeni wa Getsemani?

⁴ Rirhandzu ri fambisana ni ku lehisa mbilu. Vakorinto vo Sungula 13:4 yi vula leswaku, “rirhandzu ri ni mbilu yo leha,” naswona sweswo swi katsa ku lehisela van’wana mbilu. Xana Yesu a a boheka ku lehisela vaapostola va yena mbilu? Ina! Hilaha hi dyondzeke hakona eka Ndzima 3, vaapostola a va hlwela ku hlakulela moya wa ku titsongahata. Minkarhi yo tala a va holovisana hi mhaka ya leswaku i mani lonkulu exikarhi ka vona. Xana Yesu u va angule njhani? Xana u va hlundzukerile a va angula a nyangatsekile kumbe a va ni xikhomela? Doo, u va lehisele mbilu a vulavula na vona kahle, hambiloko mhaka leyi yi ‘pfuxe ku kanetana lokukulu’ eka vusiku bya yena byo hetelela a ri na vona!—Luka 22:24-30; Matewu 20:20-28; Marka 9:33-37.

⁵ Eka vusiku byebyo byo hetelela, loko Yesu a ya entangeni wa Getsemani swin’we ni vaapostola va yena vo tshembeka va 11, u boheke ku tlhela a lehisa mbilu. Yesu u siye vaapostola vakwe va nhungu a famba na Petro, Yakobo na Yohane va ya le ndzeni-ndzeni ka ntanga. Yesu u va byele leswi: “Moya-xiviri wa mina wu ni gome lerikulu, ku yisa eku feni. Tshamani laha mi hambeta mi rindza na mina.” U ye ekulenyana na vona kutani a sungula ku khongela hi mbilu hinkwayo. Endzhaku ko khongela nkarhi wo leha u tlhelele laha a ku ri ni vaapostola lavanharhu. Xana u va kume va endla yini? U va kume va yile hi vurhongo enkarhini wolowo wa nhlomulo wa yena lowukulu! Xana u va holoverile hikwalaho ka leswi va nga xalamukangiki? Doo, u va lehisele mbilu kutani a va khutaza. Marito ya yena ya musa a ma komba leswaku wa wu twisisa ntshikilelo ni ku tsana ka vona.a U te: “Ina, moya wu ni mapfundza, kambe nyama yi tsanile.” Yesu a nga kalanga a hela mbilu vusiku byebyo, hambiloko a va kume va yile vurhongo kambirhi loku!—Matewu 26:36-46.

6. Xana hi nga n’wi tekelela njhani Yesu emhakeni yo lehisela van’wana mbilu?

⁶ Swa khutaza ku xiya leswaku Yesu a nga heleriwanga hi ntshembo eka vaapostola va yena. Eku heteleleni, ku lehisa ka yena mbilu ku ve ni mihandzu leyinene, hikuva vavanuna volavo lava tshembekaka va dyondze leswaku i swa nkoka ku titsongahata ni ku va va tshama va xalamukile. (1 Petro 3:8; 4:7) Xana hi nga n’wi tekelela njhani Yesu eka ndlela leyi hi hanyisanaka ni van’wana ha yona? Vakulu ngopfu-ngopfu, va fanele va lehisa mbilu. Vamakwerhu va nga ha vulavula ni nkulu hi swiphiqo swa vona, hambiloko nkulu hi yexe a karhele kumbe a ri ni swiphiqo swa yena n’wini. Minkarhi yin’wana lava va lavaka mpfuno va nga ha hlwela ku tirhisa ndzayo leyi va nyikiweke yona. Nilokoswiritano, vakulu lava lehisaka mbilu va ta wu ‘khoma hi rirhandzu ntlhambi’ ni ku wu letela “hi ku rhula.” (2 Timotiya 2:24, 25; Mintirho 20:28, 29) I swinene loko vatswari na vona va tekelela ku lehisa mbilu ka Yesu, hikuva minkarhi yin’wana vana va nga ha hlwela ku tirhisa ndzayo leyi va nyikiweke yona. Rirhandzu ni ku lehisa mbilu swi ta pfuna vatswari leswaku va nga heli matimba eka matshalatshala lawa va ma endlaka leswaku va letela vana va vona. Vuyelo bya ku lehisa mbilu hi ndlela yoleyo byi tsakisa ngopfu.—Pisalema 127:3.

Ku Khathalela Swilaveko Swa Vona

7. Xana Yesu u va khathalele njhani vadyondzisiwa vakwe hi tlhelo ra nyama?

⁷ Rirhandzu ri vonaka hi swiendlo swo pfumala vutianakanyi. (1 Yohane 3:17, 18) “A ri lavi leswi vuyerisaka rona ntsena.” (1 Vakorinto 13:5) Rirhandzu ri susumetele Yesu leswaku a khathalela vadyondzisiwa vakwe hi tlhelo ra nyama. Ko tala a a va endlela leswi va swi lavaka niloko va nga si swi kombela. Loko a vona leswaku va karhele, u va byele leswaku va famba swin’we na yena ‘enhoveni va ya wisanyana.’ (Marka 6:31) Loko a vona leswaku va twa ndlala, u va nyike swakudya—swin’we ni magidi man’wana ya vanhu lava a va tele ku ta rhiya ndleve loko a ri karhi a dyondzisa.—Matewu 14:19, 20; 15:35-37.

8, 9. (a) I yini leswi kombisaka leswaku Yesu u swi vonile leswi vadyondzisiwa va yena a va swi kayivela hi tlhelo ra moya kutani a va phamela swona? (b) Loko Yesu a ri emhandzini ya nxaniso, xana u swi kombise njhani leswaku u n’wi khathalela ngopfu mana wakwe?

⁸ Yesu u vone leswi vadyondzisiwa va yena va swi kayivelaka hi tlhelo ra moya kutani a va phamela swona. (Matewu 4:4; 5:3) Loko a va dyondzisa, ko tala a a va dyondzisa va ri voxe. Dyondzo ya le Ntshaveni a yi kongomisiwe ngopfu eka vadyondzisiwa vakwe. (Matewu 5:1, 2, 13-16) Loko a dyondzisa hi swifaniso, “a a hlamusela vadyondzisiwa vakwe swilo hinkwaswo va ri swavo.” (Marka 4:34) Yesu u hlawule “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha” leswaku a tiyiseka leswaku valandzeri va yena va ta sala va phameriwa kahle hi tlhelo ra moya loko se a tlhelele etilweni. Ntlawa lowu wa hlonga, lowu vumbiwaka hi vamakwavo va Yesu va moya lava nga laha misaveni, wu humese ‘swakudya hi nkarhi lowu faneleke’ ku sukela eka lembe-xidzana ro sungula C.E.—Matewu 24:45.

⁹ Hi siku ra ku fa ka yena, Yesu u khathalele varhandziwa va yena hi tlhelo ra moya hi ndlela leyi khumbaka mbilu. Wa nga ehleketa hi mhaka leyi! Yesu a ri emhandzini ya nxaniso, a ri karhi a twa ku vava ngopfu. Leswaku a hefemula, a a fanele a titlakusela ehenhla. A swi kanakanisi leswaku sweswo a swi n’wi vangela switlhavi leswikulu loko swipikiri leswi a beleriweke swona swi handzula timbanga ta le milengeni hala tlhelo nhlana wakwe lowu namuleriweke wu ri karhi wu khuhliwa hi mhandzi. A swi n’wi tikela ku vulavula, tanihi leswi a a fanele a rhanga a hefemulanyana hala tlhelo a ri karhi a twa ku vava kun’wana loku hlomulaka mbilu. Kambe, a nga si fa, u vule marito lama kombiseke leswi a a n’wi rhandzisa xiswona mana wakwe Mariya. Loko Yesu a vona Mariya na muapostola Yohane loyi a a yime ekusuhi, u vulavule hi rito leri a ri twiwa hi lava nga ekusuhi, a byela mana wakwe a ku: “Wansati, vona! N’wana wa wena!” Kutani eka Yohane a ku: “Vona! Mana wa wena!” (Yohane 19:26, 27) Yesu a a swi tiva leswaku muapostola la tshembekaka a a ta khathalela Mariya ku nga ri hi tlhelo ra nyama ntsena kambe ni hi tlhelo ra moya.b

10. Xana vatswari va nga n’wi tekelela njhani Yesu loko va ri karhi va khathalela swilaveko swa vana va vona?

¹⁰ Vatswari lava khathalaka hi ndyangu wa vona swi ta va pfuna ku anakanyisisa hi xikombiso xa Yesu. Tatana la rhandzaka ndyangu wa yena hi mbilu hinkwayo u ta wu wundla hi tlhelo ra nyama. (1 Timotiya 5:8) Tinhloko ta mindyangu leti ringaniselaka ni leti nga ni rirhandzu, ti hlela nkarhi wo wisa ni wa vuhungasi. Xa nkoka ngopfu, vatswari lava nga Vakreste va khathalela vumoya bya vana va vona. Njhani? Vatswari vo tano va hlela leswaku ku va ni dyondzo ya Bibele ya ndyangu, va tlhela va endla matshalatshala ya leswaku dyondzo yoleyo yi aka yi tlhela yi tsakisa eka vana va vona. (Deteronoma 6:6, 7) Vatswari va dyondzisa vana va vona hi rito ni hi swiendlo leswaku ntirho wo chumayela i wa nkoka nileswaku ku lunghiselela minhlangano ya Vukreste ni ku va kona eka yona i swa nkoka eka xiyimiso xa vona xa swa moya.—Vaheveru 10:24, 25.

Ku Rivalela

11. Xana Yesu u va dyondzise yini valandzeri vakwe emhakeni yo rivalela?

¹¹ Ku rivalela i ndlela yin’wana yo kombisa rirhandzu. (Vakolosa 3:13, 14) Vakorinto vo Sungula 13:5, yi vula leswaku rirhandzu “a ri hlayisi mhaka yo biha.” Minkarhi yo tala, Yesu u dyondzise valandzeri vakwe nkoka wa ku va lava rivalelaka. U va khutaze leswaku va rivalela van’wana “ku nga ri Ka nkombo, kambe, Ka 77”—leswi vulaka leswaku va rivalela nkarhi hinkwawo. (Matewu 18:21, 22) U va dyondzise leswaku mudyohi u fanele a rivaleriwa endzhaku ka loko a tshinyiwile ivi a hundzuka. (Luka 17:3, 4) Kambe, Yesu a a nga fani ni Vafarisi va vukanganyisi, lava a vo dyondzisa ntsena hi nomu; yena a a dyondzisa ni hi swiendlo. (Matewu 23:2-4) A hi voneni ndlela leyi Yesu a rivaleleke ha yona, hambiloko munghana wa yena loyi a a n’wi tshemba a a n’wi khomise tingana.

12, 13. (a) Xana Petro u n’wi landzule njhani Yesu eka vusiku lebyi A khomiweke ha byona? (b) Xana mintirho leyi Yesu a yi endleke endzhaku ka ku pfuxiwa ka yena yi swi veke njhani erivaleni leswaku u dyondzise hi ta ku rivalela a tlhela na yena hi yexe a rivalela?

¹² Yesu a a n’wi rhandza ngopfu muapostola Petro, wanuna wa rirhandzu loyi minkarhi yin’wana a a pfa a tekeka. Yesu u xiye timfanelo ta Petro kutani a n’wi nyika malunghelo yo hlawuleka. Petro kun’we na Yakobo na Yohane, va vone masingita yo karhi lawa vaapostola lavan’wana va nga ma vonangiki. (Matewu 17:1, 2; Luka 8:49-55) Hilaha hi swi voneke hakona eku sunguleni, Petro a a ri un’wana wa vaapostola lava nga famba na Yesu va ya le ndzeni-ndzeni ka ntanga wa Getsemani hi vusiku lebyi a khomiweke ha byona. Kambe byona vusiku byebyo loko Yesu a xengiwa ivi a yisiwa ekhotsweni, Petro ni vaapostola lavan’wana va baleke va n’wi siya. Endzhakunyana, Petro u ve ni xivindzi xo yima hala handle loko Yesu a ri karhi a tengisiwa swi nga ri enawini. Kambe endzhakunyana Petro u sungule ku chava kutani a endla xihoxo lexikulu—u landzule kanharhu a vula leswaku a nga n’wi tivi Yesu! (Matewu 26:69-75) Xana Yesu u titwe njhani? Xana wena a wu ta ku yini loko munghana wa wena lonkulu a ku landzula hi ndlela leyi?

¹³ Yesu a a tiyimisele ku rivalela Petro. A a swi tiva leswaku Petro a xi n’wi tikela ngopfu xidyoho lexi a nga xi endla. Entiyisweni, loko muapostola se a hundzukile ‘u hele matimba, a rila.’ (Marka 14:72) Yesu, hi siku ra ku pfuxiwa ka yena u humelele eka Petro leswaku a ta n’wi chavelela ni ku n’wi tiyisekisa leswaku wa ha n’wi rhandza. (Luka 24:34; 1 Vakorinto 15:5) Endzhaku ka kwalomu ka tin’hweti timbirhi, Yesu u fundzhe Petro hi ku n’wi veka ku va murhangeri entirhweni wo chumayela mintshungu eYerusalema hi siku ra Pentekosta. (Mintirho 2:14-40) Nakambe hi nga rivali leswaku Yesu a nga vanga na xikhomela eka vaapostola va yena hikwalaho ka leswi va nga baleka va n’wi siya. Ku ri na sweswo, endzhaku ka loko a pfuxiwile u hambete a va vitana “vamakwerhu.” (Matewu 28:10) Hakunene swi le rivaleni leswaku Yesu u dyondzise hi ta ku rivalela a tlhela na yena a rivalela van’wana.

14. Ha yini hi fanele hi dyondza ku rivalela van’wana naswona hi nga swi kombisa njhani leswaku hi tshama hi lunghekele ku rivalela?

¹⁴ Tanihi vadyondzisiwa va Kreste, hi fanele hi dyondza ku rivalela van’wana. Ha yini? Hina a hi fani na Yesu hikuva a hi hetisekanga—ni lava va nga ha hi dyohelaka a va hetisekanga. Minkarhi yin’wana ha khunguvanyisana hi marito ni hi swiendlo. (Varhoma 3:23; Yakobo 3:2) Loko hi rivalela van’wana, hi endla leswaku Xikwembu xi hi rivalela na hina. (Marka 11:25) Xana hi nga swi kombisa njhani leswaku ha swi lava ku rivalela lava va hi dyohelaka? Minkarhi yo tala, rirhandzu ri hi pfuna leswaku hi honisa swidyoho ni swihoxo swa van’wana leswi nga vuliki nchumu. (1 Petro 4:8) Loko lava va hi dyoheleke va tisola swi huma embilwini ku fana na Petro, na hina hi ta lava ku tekelela Yesu emhakeni yo rivalela van’wana. Ematshan’weni yo va ni xikhomela, hi ta rivalela van’wana swi hela kwalaho. (Vaefesa 4:32) Loko hi endla tano, hi endla leswaku ku va ni ku rhula evandlheni na hina hi va ni ku rhula emianakanyweni ni le mbilwini.—1 Petro 3:11.

Ndlela Leyi A Kombiseke Ku Tshembeka Ka Yena Ha Yona

15. Ha yini Yesu a a tshemba vadyondzisiwa va yena hambiloko va endla swihoxo?

¹⁵ Rirhandzu ni ku tshemba van’wana swa fambisana. Rirhandzu “ri kholwa swilo hinkwaswo.”c (1 Vakorinto 13:7) Rirhandzu ri susumetele Yesu leswaku a tshemba vadyondzisiwa vakwe hambileswi a va nga hetisekanga. A a va tshemba naswona a a khorwiseka leswaku etimbilwini ta vona hakunene va n’wi rhandza Yehovha naswona va lava ku endla ku rhandza ka Yena. Hambiloko va endla swihoxo, Yesu a nga va kanakananga. Hi xikombiso, loko muapostola Yakobo na Yohane va byele mana wa vona leswaku a va kombelela ku tshama exineneni ni le ximatsini xa Yesu eMfun’weni wa yena, Yesu a nga ku kanakananga ku tshembeka ka vona kumbe ku va hlongola leswaku va nga ha vi vaapostola.—Matewu 20:20-28.

16, 17. Hi byihi vutihlamuleri lebyi Yesu a byi byarhiseke vadyondzisiwa vakwe?

¹⁶ Yesu u tshembe vadyondzisiwa va yena hi ku va byarhisa vutihlamuleri byo hambana-hambana. Kambirhi loku, loko a andzisa swakudya hi singita leswaku a ta phamela mintshungu, u nyike vadyondzisiwa va yena vutihlamuleri byo avela mintshungu yoleyo swakudya. (Matewu 14:19; 15:36) Loko a lunghiselela Paseka ya yena yo hetelela, u rhume Petro na Yohane leswaku va ya eYerusalema va ya lunghiselela. Va lave nyimpfu, vhinyo, xinkwa xo kala comela, matsavu layo bava ni swilo swin’wana leswi faneleke. Sweswo a ku nga ri xintirhwana, hikuva ku tlangela Paseka hi ndlela leyi faneleke a ku ri leswi Nawu wa Muxe wu leriseke swona, kutani na Yesu a a fanele a landzela Nawu wolowo. Nakambe, hi vusiku byebyo Yesu u tirhise vhinyo ni xinkwa xo kala comela tanihi xikombiso xa nkoka loko a simeka Xitsundzuxo xa rifu ra yena.—Matewu 26:17-19; Luka 22:8, 13.

¹⁷ Yesu u vone swi fanerile leswaku a byarhisa vadyondzisiwa va yena vutihlamuleri lebyikulu. Hilaha hi swi voneke hakona eku sunguleni, u nyike valandzeri vakwe va laha misaveni lava totiweke, vutihlamuleri byo lunghiselela swakudya swa moya ni ku swi phamela vanhu. (Luka 12:42-44) Tsundzuka leswaku u byarhise vadyondzisiwa va yena ntirho lowukulu wo chumayela ni ku endla vadyondzisiwa. (Matewu 28:18-20) Hambi ku ri sweswi Yesu a fumaka a ri etilweni naswona a nga voniwiki, vandlha ra yena leri nga emisaveni u ri nyike “tinyiko leti nga vanhu” leswaku ku va tona ti ri khathalelaka hi tlhelo ra moya.—Vaefesa 4:8, 11, 12.

18-20. (a) Xana hi nga swi kombisa njhani leswaku ha va tshemba vapfumeri-kulorhi? (b) Xana hi nga n’wi tekelela njhani Yesu emhakeni yo avela van’wana mintirho? (c) I yini leswi hi nga ta bula ha swona eka ndzima leyi landzelaka?

¹⁸ Xana hi nga xi landzela njhani xikombiso xa Yesu xa ku hanyisana ni van’wana? Loko hi tshemba vapfumeri-kulorhi, hi va hi kombisa leswaku ha va rhandza. Hi nga rivali leswaku rirhandzu ri languta leswinene ku nga ri swihoxo. Loko van’wana va hi khomisa tingana, ku nga leswi tshamelaka ku humelela, rirhandzu ri ta hi sivela ku hatlisela ku va ehleketelela leswaku a va tiyimiselanga ku endla leswinene. (Matewu 7:1, 2) Loko hi languta leswi nga swinene eka vapfumeri-kulorhi, hi ta hanyisana na vona hi ndlela leyi akaka ku nga ri leyi va hirimuxaka.—1 Vatesalonika 5:11.

¹⁹ Xana hi nga n’wi tekelela njhani Yesu emhakeni ya ku avelana mintirho ni van’wana? Swa pfuna eka lava nga ni vutihlamuleri evandlheni leswaku va avela van’wana mintirho, hi ntshembo wa leswaku va ta yi endla hilaha va kotaka hakona. Vakulu lava nga ni ntokoto va nga ha letela vamakwerhu lava ha riki vantshwa lava fanelekaka, lava va “lwelaka ku fikelela ntirho” wa ku pfuna vandlha. (1 Timotiya 3:1; 2 Timotiya 2:2) Ndzetelo lowu i wa nkoka. Loko Yehovha a hambeta a hatlisisa ku ndlandlamuxiwa ka ntirho wa Mfumo, ku fanele ku leteriwa vavanuna lava fanelekaka leswaku va ta khathalela ku andza loku.—Esaya 60:22.

²⁰ Yesu u hi vekele xikombiso xo hlamarisa emhakeni yo rhandza van’wana. Ku tekelela rirhandzu ra yena hi swona swi nga swa nkoka eka tindlela hinkwato leti hi n’wi landzelaka ha tona. Eka ndzima leyi landzelaka hi ta bula hi xikombiso lexikulu xa ndlela leyi a hi rhandzeke ha yona—ku nga ku nyikela hi vutomi bya yena.