“A Nga Kona La Nga Ni Rirhandzu Ro Tlula Leri”

1-4. (a) Xana ku humelele yini loko Pilato a humesela Yesu emahlweni ka ntshungu wa vapfukeri lowu hlundzukeke lowu a wu hlengeletane ehandle ka xigodlho xa ndhuna-nkulu? (b) Xana Yesu u angurise ku yini loko a tsongahatiwa ni ku xanisiwa, naswona ku tlakuka swivutiso swihi swa nkoka?

“VONANI! Wanuna!” Marito wolawo ma vuriwe hi Pontiyo Pilato, Ndhuna-nkulu ya Murhoma loko a humesela Yesu Kreste emahlweni ka ntshungu lowu hlundzukeke lowu a wu hlengeletane ehandle ka xigodlho xa ndhuna-nkulu hi mata-kuxa ya Paseka ya 33 C.E. (Yohane 19:5) Masiku ma nga ri mangani lama a ma ha ku hundza, mintshungu yi huwelele Yesu loko a nghena eYerusalema, swi vonaka leswaku i Hosi leyi hlulaka leyi vekiweke hi Xikwembu. Kambe evusikwini byebyo ntshungu lowu kariheke a wu nga ha n’wi teki tanihi Hosi.

² Yesu a a ambexiwe nguvu ya xivunguvungu yo fana ni leyi ambariwaka hi tihosi naswona a a tlhandlekiwe ni harhi enhlokweni. Kambe nguvu yoleyo leyi funengeteke mimpfembeti yakwe leyi nga le nhlaneni leyi humaka ngati swin’we ni harhi ya mitwa leyi veheriweke enhlokweni yakwe, leyi se a yi huma ngati, a yi ri yo monya vuhosi byakwe. Vanhu lava a va kuceteriwa hi vafarisi lavakulu va landzule wanuna loyi la bukuteriweke la nga emahlweni ka vona. Vaprista va huwelele va ku: “N’wi belele! N’wi belele!” Leswi timbilu ta vanhu a ti ri ni torha ro halata ngati, va huwelele va ku: “U fanele ku fa.”—Yohane 19:1-7.

³ Yesu, hi xivindzi ni hi ndlela leyi xiximekaka u tiyiselele ku tsongahatiwa ni ku xanisiwa, a nga vileli.a A a lunghekele ku fa. Endzhakunyana, rona Siku rero ra Paseka, u tinyiketele ku fa rifu ro vava emhandzini ya nxaniso.—Yohane 19:17, 18, 30.

⁴ Loko Yesu a nyiketela vutomi bya yena u kombise valandzeri va yena leswaku i munghana wa vona wa xiviri. U te: “A nga kona la nga ni rirhandzu ro tlula leri, ra leswaku munhu a nyiketa moya-xiviri wakwe hikwalaho ka vanakulobye.” (Yohane 15:13) Mhaka leyi yi tlakusa swivutiso swa nkoka. Xana a swo boha leswaku Yesu a xaniseka hi ndlela leyi a kondza a fa? Ha yini a tinyiketele ku endla tano? Hina tanihi “vanakulobye” ni valandzeri va yena, xana hi nga xi tekelela njhani xikombiso xa yena?

Ha Yini A Swi Fanerile Leswaku Yesu A Xaniseka Ivi A Fa?

5. Xana Yesu u yi tive njhani miringo leyi a a ta langutana na yona hi ku kongoma?

⁵ Yesu tanihi Mesiya la tshembisiweke, a a swi tiva leswi a a fanele a swi langutela. A a byi tiva vuprofeta byo tala bya Matsalwa ya Xiheveru lebyi hlamuseleke hi vuxokoxo ta ku xaniseka ni ku fa ka Mesiya. (Esaya 53:3-7, 12; Daniyele 9:26) A a tshamela ku pfuna vadyondzisiwa vakwe leswaku va lunghekela miringo leyi a va ta langutana na yona. (Marka 8:31; 9:31) Loko a ri endleleni yo ya eYerusalema a ya dya Paseka ya yena yo hetelela, u byele vaapostola va yena hi ku kongoma a ku: “N’wana wa munhu u ta nyiketiwa eka vaprista lavakulu ni le ka vatsari, kutani va ta n’wi gwevela rifu, naswona va ta n’wi nyiketa eka vanhu va matiko, va ta endla xihlekiso ha yena, va n’wi tshwutelela, va n’wi ba naswona va n’wi dlaya.” (Marka 10:33, 34) Leyi a yi ri mhaka ya xiviri. Hilaha hi swi voneke hakona, Yesu u endliwe xihlekiso, a tshwuteriwa, a biwa ivi a dlayiwa.

6. Ha yini a swi fanerile leswaku Yesu a xaniseka ivi a fa?

⁶ Kambe, ha yini a swi fanerile leswaku Yesu a xaniseka a tlhela a fa? Hikwalaho ka swivangelo swo tala swa nkoka. Xo sungula, loko Yesu a tshama a tshembekile a a ta byi kombisa erivaleni vutshembeki bya yena ni ku seketela ka yena vuhosi bya Yehovha. Tsundzuka leswaku Sathana u hembile a vula leswaku vanhu va tirhela Xikwembu leswaku va ta vuyeriwa hi swo karhi ntsena. (Yobo 2:1-5) Loko Yesu a tshama a tshembekile “ku ya fika eku feni . . . emhandzini ya nxaniso,” a a ta nyikela nhlamulo leyi heleleke yo kaneta mavunwa ya rihlaza ya Sathana. (Vafilipiya 2:8; Swivuriso 27:11) Xa vumbirhi, ku xaniseka ni ku fa ka Mesiya a ku ta kutsula vanhu eswidyohweni. (Esaya 53:5, 10; Daniyele 9:24) Yesu u “[nyikele] moya-xiviri wakwe wu va nkutsulo wa lavo tala,” a hi pfulela ndlela yo va ni vuxaka lebyinene ni Xikwembu. (Matewu 20:28) Xa vunharhu, loko Yesu a tiyisela ku xaniseka ni maxangu hinkwawo, u “[ringiwe] hi tindlela hinkwato ku fana na hina.” Xisweswo, i Muprista Lonkulu la nga ni ntwela-vusiwana, loyi a ‘hi tshandzisaka eku tsaneni ka hina.’—Vaheveru 2:17, 18; 4:15.

Ha Yini Yesu A Nyikele Hi Vutomi Bya Yena Hi Ku Swi Rhandza?

7. Xana Yesu u siye vutomi bya njhani loko a ta laha misaveni?

⁷ Leswaku u swi twisisa kahle leswi Yesu a tinyiketeleke ku swi endla, ehleketa hi mhaka leyi: Hi wihi wanuna la nga siyaka ndyangu wa yena ni muti wa yena a ya etikweni rimbe loko ku ri leswaku wa swi tiva leswo vanhu vo tala va tiko rero a va nge n’wi amukeli, va ta n’wi endla xihlekiso ni ku n’wi xanisa nileswaku va ta hetelela va n’wi dlayile? Kutani xiya leswi Yesu a swi endleke. Loko a nga si ta laha misaveni, a a ri ni xikhundlha xo hlawuleka le tilweni ekusuhi ni Tata wakwe. Kambe Yesu u sukele kaya rakwe le tilweni hi ku swi rhandza a ta laha misaveni tanihi munhu wa nyama. U te laha misaveni a ri karhi a swi tiva leswaku vanhu vo tala a va nge n’wi amukeli naswona a a ta tsongahatiwa hi ndlela ya tihanyi, a xanisiwa swinene ni ku fa hi ndlela yo vava. (Vafilipiya 2:5-7) I yini lexi susumeteleke Yesu leswaku a tinyiketela hi ndlela yoleyo?

8, 9. I yini leswi susumeteleke Yesu leswaku a nyikela hi vutomi bya yena?

⁸ Xivangelo xa nkoka, Yesu u susumetiwe hileswi a a n’wi rhandza ngopfu Tata wakwe. Ku tiyisela ka Yesu a ku kombisa leswi a n’wi rhandzisaka xiswona Yehovha. Rirhandzu rero ra Yesu ri n’wi endle leswaku a karhateka hi vito ra Tata wakwe ni hi ndhuma ya rona. (Matewu 6:9; Yohane 17:1-6, 26) Mhaka ya nkoka swinene hi leswaku Yesu a a lava ku vona vito ra Tata wakwe ri basisiwile eka ndzhukano lowu ri phyarhekiweke wona. Xisweswo, Yesu u swi teke swi ri lunghelo lerikulu ku xanisekela leswinene, hikuva a a swi tiva leswaku vutshembeki bya yena byi ta hoxa xandla eku kwetsimisiweni ka vito ra Tata wakwe lerinene ni leri xiximekaka.—1 Tikronika 29:13.

⁹ Ku ni swin’wana leswi Yesu a a swi navela loko a ta kala a nyikela hi vutomi bya yena—a ku ri ku rhandza ka yena vanhu. Rirhandzu leri ra yena ri sungule loko ku tumbuluxiwa vanhu. Khale koloko Yesu a nga si ta ni laha misaveni, Bibele yi hi byela leswaku u titwe hi ndlela leyi: “Leswi a ndzi swi rhandza a swi ri ni vana va vanhu.” (Swivuriso 8:30, 31) Rirhandzu ra yena ri vonakile loko a ri laha misaveni. Hilaha hi swi voneke hakona eka tindzima tinharhu to sungula ta buku leyi, Yesu u swi kombise hi tindlela to tala leswi a va rhandzisaka xiswona vanhu hinkwavo ngopfu-ngopfu valandzeri va yena hi ku kongoma. Kambe hi Nisani 14, 33 C.E., u nyiketele hi vutomi bya yena hikwalaho ka hina. (Yohane 10:11) Entiyisweni, a ku nga ri na ndlela yin’wana leyi a nga kombisaka ha yona leswi a hi rhandzisaka xiswona. Xana na hina hi fanele hi n’wi tekelela emhakeni leyi ya rirhandzu? Ina. Kahle-kahle, hi lerisiwa leswaku hi n’wi tekelela.

“Mi Rhandzana . . . Tanihi Leswi Ndzi Mi Rhandzeke”

10, 11. Hi xihi xileriso lexintshwa lexi Yesu a xi nyikeke valandzeri va yena, xana xi katsa yini, naswona ha yini swi ri swa nkoka leswaku hi xi landzela?

¹⁰ Emahlweni ka vusiku bya rifu rakwe, Yesu u byele vadyondzisiwa vakwe lava a va rhandzaka ngopfu a ku: “Ndzi mi nyika xileriso lexintshwa, leswaku mi rhandzana; tanihi leswi ndzi mi rhandzeke, rhandzanani na n’wina. Hinkwavo va ta tiva leswaku mi vadyondzisiwa va mina, loko mi rhandzana.” (Yohane 13:34, 35) “Rhandzanani”—ha yini xexo xi ri “xileriso lexintshwa”? Nawu lowu nyikiweke Muxe ana se a wu lerisile wu ku: “U fanele u rhandza munhu-kuloni [kumbe muakelani] kukota loko u tirhandza.” (Levhitika 19:18) Kambe xileriso lexintshwa a xi lava leswaku munhu a tekelela rirhandzu ra Yesu, ku nga rirhandzu leri nga ta hi susumetela leswaku hi nyikela vutomi bya hina hikwalaho ka van’wana. Yesu hi yexe u veke mhaka leyi erivaleni loko a ku: “Xileriso xa mina hi lexi, hileswaku mi rhandzana hilaha ndzi mi rhandzeke hakona. A nga kona la nga ni rirhandzu ro tlula leri, ra leswaku munhu a nyiketa moya-xiviri wakwe hikwalaho ka vanakulobye.” (Yohane 15:12, 13) Kahle-kahle xileriso lexintshwa, xi ri: “Rhandza van’wana, ku nga ri kukota leswi u tirhandzisaka xiswona kambe ku tlula leswi u tirhandzisaka xiswona.” Ndlela leyi Yesu a hanyeke ni ku fa ha yona, yi kombisa rirhandzu ro tano.

¹¹ Ha yini swi ri swa nkoka leswaku hi yingisa xileriso lexi lexintshwa? Tsundzuka leswaku Yesu u te: “[Hikwalaho ka rirhandzu leri fanaka ni ra yena] hinkwavo va ta tiva leswaku mi vadyondzisiwa va mina.” Ina, rirhandzu ri endla hi vonaka leswaku hi Vakreste va ntiyiso. Rirhandzu leri hi nga ha ri fanisa ni beji. Vanhu lava vaka kona emintsombanweni ya lembe ni lembe ya Timbhoni ta Yehovha va ambala tibeji. Beji yoleyo yi hlamusela muambari wa yona, yi komba vito ni vandlha leri a humaka eka rona. Rirhandzu leri hi rhandzanaka ha rona i “beji” leyi kombisaka lava nga Vakreste va ntiyiso. Hi marito man’wana, rirhandzu leri hi rhandzanaka ha rona ri fanele ri vonaka ku fana ni beji, ri byela vanhu leswaku hakunene hi valandzeri va xiviri va Kreste. Un’wana ni un’wana wa hina u fanele a tivutisa leswi, “Xana ‘beji’ ya rirhandzu ra mina ya vonaka evuton’wini bya mina?”

Rirhandzu Leri Fanaka Ni Ra Yesu—Xana Ri Katsa Yini?

12, 13. (a) Xana hi fanele hi tiyimisela ku kombisana rirhandzu ku fikela kwihi? (b) Swi vula yini ku rhangisa swilaveko swa van’wana?

¹² Tanihi valandzeri va Yesu, hi fanele hi rhandzana hilaha a hi rhandzeke hakona. Leswi swi vula ku tiyimisela ku titsona swo karhi leswaku u pfuna vapfumeri-kuloni. Xana hi fanele hi tiyimisela ku va endlela yini? Bibele yi hi byela leswi: “Xisweswo rirhandzu se ha ri tiva, hikuva yena u nyikete moya-xiviri wakwe a wu nyiketela hina; kutani hina hi boheka ku nyiketa mimoya-xiviri ya hina hi yi nyiketela vamakwerhu.” (1 Yohane 3:16) Ku fana na Yesu, hi fanele hi tiyimisela ku felana loko swi fanerile. Hi minkarhi ya nxaniso, hi nga hlawula ku va hi fa ematshan’weni yo hoxa vutomi bya vamakwerhu va hina va moya ekhombyeni, hi ku va xenga. Ematikweni lama nga ni madzolonga ya rixaka, hi nga veka vutomi bya hina ekhombyeni leswaku hi sirhelela vamakwerhu ku nga khathariseki rixaka ra vona. Loko matiko ma lwa, swi nga antswa leswaku ku khomiwa hina kumbe hi dlayiwa ku ri ni ku va hi teka matlhari hi ya hlasela vapfumeri-kulorhi—kumbe vanhu van’wana.—Yohane 17:14, 16; 1 Yohane 3:10-12.

¹³ Ku tinyiketela leswaku ku fa hina ematshan’weni ya leswaku ku fa vamakwerhu, a hi yona ntsena ndlela yo kombisa rirhandzu. Entiyisweni, vo tala eka hina a hi nge langutani ni ndzingo wo tano. Hambiswiritano, loko hi rhandza vamakwerhu lerova hi tiyimisela ku va fela, xana a hi fanelanga hi tiyimisela ku titsona swo karhi sweswi leswaku hi va pfuna? Ku rhangisa swilaveko swa van’wana swi vula ku titsona swo karhi leswaku ku pfuneka vamakwerhu. Hi rhangisa vuhlayiseki bya vona hambiloko se swiyimo swi bihile. (1 Vakorinto 10:24) Hi tihi tindlela leti hi nga kombisaka rirhandzu ha tona?

Evandlheni Ni Le Ndyangwini

14. (a) Hi byihi vutihlamuleri lebyi vakulu va faneleke va titsona swo karhi hikwalaho ka byona? (b) Xana u titwa njhani hi ku tikarhata ka vakulu evandlheni ra n’wina?

¹⁴ Vakulu va vandlha va titsona swo tala leswaku va kota ku ‘risa ntlhambi.’ (1 Petro 5:2, 3) Ku tlhandlekela eka ku khathalela mindyangu ya vona, va nga ha boheka ku heta nkarhi nimadyambu kumbe hi mahelo-vhiki va ri karhi va khathalela timhaka ta vandlha, ku katsa ni ku lunghiselela tinkulumo, ku endla maendzo ya vurisi ni ku tenga milandzu ya vuavanyisi. Vakulu vo tala va titsona swo tala leswaku va tirha hi matimba emintsombanweni ni ku tirha tanihi swirho swa Tikomiti to Vulavurisana ni Swibedlhele, Mintlawa leyi Endzelaka Vavabyi ni Tikomiti to Aka ta Xifundzha. Vakulu, mi nga rivali leswaku loko mi ri karhi mi tirha hi moya wo tirhandzela—mi tirhisa nkarhi wa n’wina, matimba ni mali ya n’wina eku riseni ntlhambi—mi va mi tekelela rirhandzu ra Yesu. (2 Vakorinto 12:15) Yehovha swin’we ni vandlha leri mi ri risaka va ma tlangela ngopfu matshalatshala ya n’wina yo pfumala vutianakanyi.—Vafilipiya 2:29; Vaheveru 6:10.

15. (a) Hi swihi swin’wana swa swilo leswi vasati va vakulu va titsonaka swona? (b) Xana u titwa njhani hi vavasati lava titsonaka nkarhi wa ku va swin’we ni vanuna va vona leswaku vanuna va vona va ta kota ku khathalela mintirho ya vandlha ra n’wina?

¹⁵ Ku vuriwa yini hi vasati va vakulu—xana vavasati lava va seketelaka vanuna va vona a va titsoni swo karhi leswaku vanuna va vona va ta kota ku khathalela ntlhambi? Entiyisweni, wansati u va a titsona swo karhi loko nuna wakwe a boheka ku khathalela mintirho ya vandlha hi nkarhi lowu kumbexana a a ta wu heta swin’we ni ndyangu wakwe. Nakambe ehleketa hi swilo swo tala leswi vavasati va valanguteri va swifundzha va titsonaka swona leswaku va endzela vandlha rin’wana ni rin’wana ni xifundzha ha xin’we va ri swin’we ni vanuna va vona. Va titsona ku va ni kaya ra vona vini kumbexana va etlela ni le mibedweni yo hambana-hambana vhiki ni vhiki. Vavasati lava va rhangisaka timhaka ta vandlha ku ri ni ku rhangisa ku navela ka vona va fanele va bumabumeriwa hikwalaho ka rirhandzu ra vona.—Vafilipiya 2:3, 4.

16. I yini leswi vatswari lava nga Vakreste va titsonaka swona leswaku vana na vona va vuyeriwa?

¹⁶ Xana hi nga va ni rirhandzu leri fanaka ni ra Yesu endyangwini hi ndlela yihi? Vatswari, mi titsona swo tala leswaku mi khathalela vana va n’wina ni ku va kurisa “hi ku tshinya ni nkongomiso wa mianakanyo wa Yehovha.” (Vaefesa 6:4) Mi nga ha boheka ku tirha tiawara to tala emintirhweni yo tihanyisa leswaku mi kota ku phamela ndyangu wa n’wina ni ku vona leswaku vana va n’wina va ambala ni ku va ni ndhawu yo fihla nhloko. Mi vona swi antswa ku titsona swo tala ku ri ni ku va mi tshika vana va n’wina va pfumala leswi lavekaka evuton’wini. Nakambe mi endla matshalatshala yo tala leswaku mi dyondza ni vana va n’wina, mi ya na vona eminhlanganweni ya Vukreste ni le nsin’wini. (Deteronoma 6:6, 7) Rirhandzu ra n’wina ri tsakisa Musunguri wa vutomi bya ndyangu naswona ri nga ha endla leswaku vana va n’wina va kuma vutomi lebyi nga heriki.—Swivuriso 22:6; Vaefesa 3:14, 15.

17. Xana vavanuna lava nga Vakreste va nga ri tekelela njhani langutelo ra Yesu ra ku va va nga tianakanyeli vona vini?

¹⁷ Vavanuna, xana mi nga ri tekelela njhani rirhandzu ra Yesu ro pfumala vutianakanyi? Loko Bibele yi hlamula yi ri: “Vavanuna, hambetani mi rhandza vasati va n’wina, hilaha Kreste na yena a rhandzeke vandlha hakona kutani a tinyiketa hikwalaho ka rona.” (Vaefesa 5:25) Hilaha hi swi voneke hakona, Yesu a a rhandza valandzeri vakwe lerova a va fela. Wanuna la nga Mukreste u tekelela langutelo ro pfumala vutianakanyi ra Yesu loyi ‘a nga titsakisangiki.’ (Varhoma 15:3) Wanuna wo tano u tiyimisela ku rhangisa swilaveko swa nsati wakwe ku ri ni ku rhangisa swa yena n’wini. A nga sindzisi leswaku xin’wana ni xin’wana xi endliwa hilaha yena a swi lavisaka xiswona kambe wa pfumela leswaku swi endliwa hi ku ya hi leswi wansati a swi lavisaka xiswona loko swi nga lwisani ni Matsalwa. Wanuna la nga ni rirhandzu leri fanaka ni ra Yesu wa amukeleka eka Yehovha naswona nsati ni vana vakwe va n’wi rhandza naswona va n’wi xixima.

Xana U Ta Endla Yini?

18. I yini lexi hi susumetelaka ku landzela xileriso lexintshwa xa ku rhandzana?

¹⁸ Ku landzela xileriso lexintshwa xa ku rhandzana a hi matlangwana, kambe hi ni xikhutazo xa matimba lexi nga hi pfunaka leswaku hi xi landzela. Pawulo u tsale a ku: “Rirhandzu leri Kreste a nga na rona ra hi susumeta, hikuva leswi hi swona leswi hi swi avanyiseke, leswaku munhu un’we u fele hinkwavo . . . naswona u fele hinkwavo leswaku lava va hanyaka va nga ha tihanyeli, kambe va hanyela loyi a va feleke a tlhela a pfuxiwa.” (2 Vakorinto 5:14, 15) Leswi Yesu a nga hi fela, hi fanele hi titwa hi boheka ku hanyela yena. Hi nga endla tano hi ku landzela xikombiso xa yena xa rirhandzu.

19, 20. Hi yihi nyiko ya risima leyi Yehovha a hi nyikeke yona, naswona hi nga swi kombisa njhani leswaku ha yi amukela?

¹⁹ Yesu a a nga hundzeleti loko a ku: “A nga kona la nga ni rirhandzu ro tlula leri, ra leswaku munhu a nyiketa moya-xiviri wakwe hikwalaho ka vanakulobye.” (Yohane 15:13) Loko Yesu a nyikela hi moya-xiviri wakwe hikwalaho ka hina, u kombise ndlela leyi a hi rhandzaka ha yona. Kambe Xikwembu hi xona xi hi rhandzeke ku tlurisa. Yesu u te: “Xikwembu xi rhandze misava swinene xi kala xi nyikela hi N’wana wa xona la tswariweke a ri swakwe, leswaku un’wana ni un’wana loyi a kombisaka ripfumelo eka yena a nga lovisiwi kambe a va ni vutomi lebyi nga heriki.” (Yohane 3:16) Xikwembu xi hi rhandza ngopfu lerova xi nyikele hi N’wana wa xona leswaku a va nkutsulo eka hina, a hi ntshunxa eka xidyoho ni rifu. (Vaefesa 1:7) Gandzelo ra nkutsulo i nyiko ya risima leyi humaka eka Yehovha kambe a nga hi sindzisi leswaku hi ri amukela.

²⁰ Swi le ka hina ku tihlawulela ku amukela nyiko leyi ya Yehovha. Njhani? Hi ku va hi “kombisa ripfumelo” eka N’wana wa yena. Hambiswiritano, ku va ni ripfumelo a hi ku vula ntsena hi nomu leswaku hi na rona. Ri vonaka hi swiendlo ni hi mahanyelo ya hina. (Yakobo 2:26) Hi kombisa ripfumelo ra hina eka Yesu Kreste hi ku n’wi landzela siku ni siku. Ku endla tano swi ta hi tisela mikateko sweswi ni le nkarhini lowu taka hilaha ndzima yo hetelela ya buku leyi yi nga ta hlamusela hakona.