Ndzima 21

Xana Ndzi Nga Endla Yini Loko Ndzi Solasoriwa?

“Mana wa mina u fana ni fokisi, u tshamela ku ndzi xopaxopa swihoxo. Loko ndzi nga si heta ku endla mintirho ya le kaya, u va se a sungule ku languta laha ndzi endleke kona xihoxo.”—Craig.

“Vatswari va mina a va tshamela ku ndzi holovela. A va vula leswaku a ndzi hlelekanga. A va tshamela ku ndzi holovela hi nchumu wun’wana ni wun’wana lowu a ndzi wu endla exikolweni, ekaya ni le vandlheni.”—James.

XANA swi vonaka onge nchumu wun’wana ni wun’wana lowu u wu endlaka a wu va tsakisi vatswari va wena? Xana u titwa onge u tshama u vekiwe tihlo eka xin’wana ni xin’wana lexi u xi endlaka naswona u nge pfuki u endle leswinene?

Hi wahi eka marito lama landzelaka lawa u tshamelaka ku byeriwa wona?

□ Kamara ra wena ri tshama ri lo pyii, hi thyaka.

□ A wu kolwi hi thelevhixini.

□ U etlela nivusiku.

□ U pfuka ninhlikanhi.

Eka layini leyi nga laha hansi, tsala marito yo laya kumbe yo sola lama ku nyangatsaka ngopfu lawa vatswari va wena va tshamelaka ku ku byela wona.

․․․․․

I ntiyiso leswaku ku tshamela ku byeleteriwa leswi u faneleke ku swi endla kumbe ku soriwa swi nga ku phirha. Kambe anakanya hi mhaka leyi: Loko vatswari va wena a va nga ku layi, xana a wu ta vula leswaku va ku rhandza? (Vaheveru 12:8) Kutani loko vatswari va wena va ku laya swi vula leswaku va ku rhandza. Bibele yi vula leswaku tatana u ta tshinya “n’wana wakwe la n’wi tsakisaka.”—Swivuriso 3:12.

U fanele u tsaka leswi vatswari va wena va ku layaka hikuva va ku rhandza. Phela wa ha ri ntsongo naswona u wu na ntokoto. Minkarhi yin’wana swi ta lava leswaku u layiwa. Loko u nga layiwi u nga tikuma u wele ekhombyeni hikwalaho ka ku “navela loku fambisanaka ni vuntshwa.”—2 Timotiya 2:22.

Kambe Swa Vava!

I ntiyiso leswaku “ku hava ku tshinyiwa loku vonakaka ku tsakisa enkarhini wolowo, kambe ku tisa gome.” (Vaheveru 12:11) Sweswo swi tano ngopfu-ngopfu loko wa ha ri muntshwa. Naswona a swi hlamarisi. Wa ha kula kutani a wu si titiva leswaku u lava yini evuton’wini. Hikwalaho loko u layiwa u nga ha nyenya ndzayo yoleyo hambiloko yi ri yinene.

Ku titwa hi ndlela yo tano swi tolovelekile hikuva ndlela leyi u tivonaka ha yona yi tala ku kuceteriwa hileswi vanhu va swi vulaka ha wena. Naswona leswi vatswari va wena va swi vulaka hi wena swi nga ku endla u titwa u nga ri nchumu kumbe u ri munhu wa nkoka. Loko mutswari wa wena a ku laya kumbe a vula swo karhi hi ndlela leyi u endlaka swilo ha yona, swi nga ku heta matimba.

Xana u fanele u gimeta hileswaku nchumu wun’wana ni wun’wana lowu u wu endlaka a wu va tsakisi vatswari va wena kumbe leswaku a wu pfuni nchumu hikwalaho ka leswi va ku kombeke swihoxo swi nga ri swingani leswi u swi endleke? Doo! A nga kona munhu la nga endliki xihoxo. (Eklesiasta 7:20) Loko munhu a ri karhi a kula u endla swihoxo. (Yobo 6:24) Kambe u nga ku yini loko vatswari va wena va tshamela ku ku holovela loko u endle swihoxo kambe va nga ku bumabumeli loko u endle swilo leswinene? Sweswo swi nga ku twisa ku vava. Kambe a swi vuli leswaku a wu pfuni nchumu.

Leswi Vangaka Leswaku U Soriwa

Minkarhi yin’wana mutswari wa wena a nga ku holovela hikwalaho ka leswi ku nga ni leswi n’wi hlundzukiseke. Xana mana wa wena u ve ni siku ro tika swinene? Xana ku ni vuvabyi lebyi n’wi karhataka? Sweswo swi nga endla leswaku a tshamela ku ku holovela loko kamara ra wena ri hlanga-hlanganile. Xana tata wa wena u pfilunganyekile hikwalaho ka swiphiqo swa timali? Kutani a nga ha vulavula hi ndlela leyi tlhavaka “ku fana ni ku tlhava ka banga.” (Swivuriso 12:18) I ntiyiso leswaku swa nyangatsa ku tshamela ku holoveriwa. Kambe ematshan’weni yo tshamela ku vilela hi mhaka yo holoveriwa, va rivalele loko va ku holovela swi nga fanelanga. Tsundzuka: “Hinkwerhu ha khunguvanyeka minkarhi yo tala. Loko mani na mani a nga va khunguvanyisi van’wana hi rito, loyi i munhu la hetisekeke.”—Yakobo 3:2.

Tanihi leswi na vona va nga hetisekangiki, vatswari va nga titwa va nga swi koti ku endla swilo hi ndlela ya kahle. Entiyisweni, loko u tsandzeka ku endla swo karhi, vatswari va titwa onge hi vona va tsandzekeke ku ku dyondzisa. Hi xikombiso manana a nga ha holovela n’wana wa yena loko a feyirile exikolweni. Kambe manana loyi a nga va a ehleketa leswaku ‘n’wana wa yena u feyirisiwa hileswi yena a tsandzekaka ku n’wi khutaza leswaku a ta pasa.’

U Nga Ringeti Ku Tiyimelela Loko U Holoveriwa

Ku nga khathariseki leswaku i yini leswi endlaka leswaku u holoveriwa, mhaka-nkulu hi leswaku xana u ta endla yini? Xo sungula, tivonele leswaku u nga hlamuli u hlundzukile. Swivuriso 17:27 yi ri: “Un’wana ni un’wana la hlwelaka ku vula marito yakwe u ni vutivi, naswona munhu la nga ni ku twisisa u ni moya wo rhula.” Xana u nga swi kota njhani ku va ni “moya wo rhula” hambiloko u holoveriwa? Ringeta ku endla leswi landzelaka:

Yingisela. U nga ringeti ku tiyimelela, tikhome u yingisa leswi vatswari va wena va ku byelaka swona. Mudyondzisiwa Yakobo u byele Vakreste leswaku va fanele va ‘hatlisa emhakeni yo twa, va nonoka emhakeni yo vulavula, va nonoka emhakeni ya vukarhi.’ (Yakobo 1:19) Loko wo va kavanyeta vatswari va wena loko va ha vulavula va ta ehleketa leswaku a wu swi twi leswi va ku byelaka swona. Loko u endla tano swi ta va hlundzukisa naswona va ta ya emahlweni va ku laya va nga heti.

Anakanyisisa. Minkarhi yin’wana u nga ha vona onge vatswari va wena va ku laya hi ndlela leyi nga kombisiki musa. Ematshan’weni yo anakanyisisa hi ndlela leyi va vulavuleke na wena ha yona, anakanyisisa hi leswi va swi vuleke. Tivutise: ‘Eka leswi ndzi soriwaka eka swona, hi swihi leswi nga swa ntiyiso? Xana vatswari va mina va tshame va ndzi holovela hikwalaho ka mhaka leyi? Xana ndzi ta dyiwa hi yini loko ndzi va yingisa? Vatswari va wena va ku laya hi leswi va ku rhandzaka. Loko a va ku venga a va nga ta ku laya.—Swivuriso 13:24.

Veka marito lama u byeriweke wona hi ndlela yin’wana. Loko u byela vatswari va wena ndzayo leyi va ku nyikeke yona hi marito lama kombisaka xichavo, u ta va u va komba leswaku u swi twile leswi va ku byeleke swona. Hi xikombiso mutswari wa wena a nga ha ku: “Kamara ra wena ri tshama ri hlanga-hlanganile. Loko u nga ri basisi ndzi ta ku komba vanhu!” Wena u nga ehleketa leswaku kamara ra wena ri tshamisekile. Kambe loko wo va byela sweswo, a swi nge ku pfuni nchumu. Ringeta ku languta swilo hi ndlela leyi vatswari va wena va swi langutaka ha yona. U nga ha va hlamula hi ndlela leyi kombisaka xichavo u ku: “Hi swona, swi nga va njhani loko ndzo ri basisa sweswi kumbe loko hi heta ku dya?” Loko u pfumela swihoxo swa wena hi ndlela leyi, u ta endla leswaku vatswari va wena va ku twisisa.—Vaefesa 6:1.

U nga hatliseli ku hlamula. U nga tiyimeleli u nga si endla leswi vatswari va wena va lavaka leswaku u swi endla. Bibele yi ri: “Loyi a tshamaka a kambela milomu yakwe u endla hi vutlhari.” (Swivuriso 10:19) Loko vatswari va wena va swi vona leswaku wa va yingisa na vona va ta ku yingisa.

Tsala yinhla leyi u faneleke ku tirhela eka yona eka leti longoloxiweke laha henhla. ․․․․․

Leswi Endlaka Swi Va Swa Nkoka Ku Endla Tano

Xana u nga swi kota ku tirha hi matimba swinene leswaku u ta kuma xuma lexi fihliweke? Bibele yi vula leswaku vutlhari i bya risima ngopfu ku tlula rifuwo. (Swivuriso 3:13, 14) Xana u nga byi kuma njhani vutlhari lebyi? Swivuriso 19:20 yi ri: “Yingisa xitsundzuxo u tlhela u amukela ndzayo, leswaku u ta tlhariha eka vumundzuku bya wena.” I ntiyiso leswaku a swi nandzihi ku tshinyiwa. Loko wo ringeta ku dyondza swo karhi eka ndzayo yin’wana ni yin’wana leyi u yi kumaka, u ta kuma vutlhari lebyi nga bya risima ku tlula ni nsuku.

Ntiyiso wa mhaka hi leswaku u ta tshama u solasoriwa vutomi bya wena hinkwabyo. Sweswi u soriwa hi vatswari va wena ni mathicara. Enkarhini lowu taka u ta soriwa hi vathori va wena ni van’wana. Loko wo dyondza ndlela yo tiyisela loko u soriwa wa ha ri ekaya, u ta va xichudeni lexinene, mutirhi la tshembiwaka naswona u ta va munhu la kotaka ku langutana ni swiyimo swo hambana-hambana. Leswaku u va munhu wo tano swi ta lava u rhanga hi ku tiyiselanyana.

MATSALWA

“Munhu wo tlhariha u ta yingisa a tlhela a amukela swiletelo leswi engetelekeke.”—Swivuriso 1:5.

XITSUNDZUXO

Leswaku u kota ku amukela ndzayo ya vatswari va wena

● Nkhensa loko vatswari va wena va ku bumabumela hambiloko va heta ku sola swo karhi eka wena.

● Va kombele va ku hlamusela loko u nga twisisi leswaku u hoxe kwihi ni loko u nga swi tivi leswi u faneleke u swi endla.

XANA A WU SWI TIVA LESWAKU . . . ?

Vatswari van’wana a va swi koti ku tirhisana kahle ni vana va vona hileswi vatswari va vona va nga va khomangiki kahle loko va ha kula.

LESWI NDZI TIYIMISELEKE KU SWI ENDLA!

Enkarhini lowu taka loko vatswari va mina va sola swo karhi, ndzi ta ․․․․․

Loko ndzi vona onge vatswari va mina va ndzi solasola ngopfu, ndzi ta ․․․․․

Leswi ndzi lavaka ku vutisa (va-)mutswari wa mina hi mhaka leyi ․․․․․

U NGA KU YINI?

● Ha yini swi nga olovi ku pfumela loko u soriwa?

● I yini lexi nga endlaka leswaku vatswari va wena va sola swo karhi eka wena?

● Xana u nga vuyeriwa njhani loko u tshinyiwa?

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 177]

“Mina na mana wa mina a hi tshamela ku holova. Kambe sweswi ndzi ringeta ku endla leswi Bibele yi swi vulaka. Swa tirha. Manana a nga ha ndzi holoveli. Bibele yi ndzi pfunile leswaku ndzi n’wi twisisa kahle. Sweswi hi hanyisana hi ku rhula.”—Marleen

[Xifaniso lexi nga eka tluka 180]

Loko wo ringeta ku dyondza swo karhi eka ndzayo yin’wana ni yin’wana leyi u yi kumaka, u ta kuma vutlhari lebyi nga bya risima ku tlula ni nsuku