Vantshwa Va Vutisa

Ndzi Nga Endla Yini Leswaku Ndzi Va Tiva Kahle Vatswari Va Mina?

Jessica ni vatswari vakwe va le ku dyeni ka swakudya swa ninhlikanhi swin’we ni vanghana va vona. Loko va ha ri eku dyeni, un’wana wa vanghana va vatswari va Jessica u byele mana wa Jessica, a ku: “A wu nge swi kholwi leswi ndzi nga ta ku byela swona! Siku rin’wana ndzi vone Richard, jaha leriya u nga tshama u rhandzana na rona exikolweni.”

Jessica a wisa ni foroko hi ku hlamala. A nga si tshama a twa hi ta Richard!

“Mama, kasi u tshame u rhandzana ni munhu un’wana u nga si rhandzana na Papa? A ndzi nga yi tivi mhaka leyi!”

KU FANA na Jessica, xana u tshame u twa swo karhi hi vatswari va wena leswi nga ku siya u lo gabaa? Kumbexana sweswo swi ku endle u tivutisa leswaku i yini swin’wana leswi u nga swi tiviki ha vona!

Ha yini ku nga ha vaka ni swilo leswi u nga swi tiviki hi vatswari va wena? Xana swi nga ku pfuna njhani ku tiva swo tala hi vona? Xana u nga swi endlisa ku yini sweswo?

U Nga Dyondza Swo Tala

I yini lexi nga ha endlaka leswaku ku va ni swilo swo karhi leswi u nga swi tiviki hi vatswari va wena? Minkarhi yin’wana leswi swi vangiwa hileswi u nga tshamiki na vona. Jacoba loyi sweswi a nga ni malembe ya 22 u ri: “Vatswari va mina va dlaye vukati loko ndzi ri ni malembe ya nhungu. Endzhaku ka sweswo a ndzi nga n’wi voni ko tala tatana hi lembe. Ku ni swo tala leswi ndzi navelaka ku swi tiva ha yena.”

Hambiloko u hete malembe u tshama ni vatswari va wena, swi nga ha endleka va nga ku byelanga swilo hinkwaswo hi vona vini. Ha yini? Ku fana na hina hinkwerhu, vatswari minkarhi yin’wana va khomiwa hi tingana ku vulavula hi swihoxo leswi va nga swi endla loko va ha kula. (Varhoma 3:23) Nakambe va nga ha chava leswaku loko vo vula swihoxo swa vona, u ta va tekela ehansi kumbe u lava ku endla ku rhandza ka wena.

Hambiswiritano, minkarhi yo tala u kuma leswaku a va si tshama va ku byela swilo swo karhi hikwalaho ka leswi mi nga si tshamaka mi vulavula hi timhaka leti fambisanaka na swona. Jaha rin’wana leri vuriwaka Cameron ri ri: “Ya hlamarisa mhaka ya leswaku u nga tshama ni vatswari va wena malembe yo tala swinene, kambe u kuma leswaku swi kona leswi u nga swi tiviki ha vona!” Ha yini u nga teki goza ro va tiva kahle vatswari va wena? Xiya tinhla ta mune leti u nga vuyeriwaka ha tona.

Vuyelo#1: Vatswari va wena va ta tsaka hikwalaho ka leswi u lavaka ku va tiva ku antswa. Swi ta va tsakisa ku xiya leswaku wa khathala hi vona naswona u lava ku tiva hi ta vutomi bya vona. Kumbexana sweswo swi nga va tsakisa swinene lerova va nga ku tumbeteli nchumu!—Matewu 7:12.

Vuyelo#2: U ta tiva ndlela leyi vatswari va wena va swi langutaka ha yona swilo. Hi xikombiso, xana vatswari va wena va tshame va va swisiwana? Leswi swi nga ku pfuna ku tiva leswaku ha yini sweswi swilo swi va fambela kahle, hambiloko sweswo swi tikomba swi nga ri swa nkoka eka wena.

Ku tiva ndlela leyi vatswari va wena va swi langutaka ha yona swilo swi nga ku pfuna. Jaha rin’wana leri vuriwaka Cody ri ri: “Ku tiva ndlela leyi vatswari va mina va ehleketaka ha yona swi ndzi pfuna leswaku ndzi ehleketa leswaku leswi ndzi lavaka ku swi vula swi ta va khumba njhani.”—Swivuriso 15:23.

Vuyelo#3: Swi nga ha endla leswaku u ntshunxeka ku vulavula hi vutomi bya wena. Bridgette loyi a nga ni malembe ya 18 u ri: “A swi nga ndzi oloveli ku byela Tatana hi jaha leri a ndzi ri rhandza, kambe endzhaku ka loko ndzi sungule bulo leri, u ndzi byele ndlela leyi na yena a nga titwa ha yona loko a sungula ku rhandzana. U tlhele a ndzi byela hi siku leri yena ni ntombhi yakwe va nga tshikana ha rona ni ndlela leyi a tweke ku vava ha yona. Leswi swi ndzi nyike xivindzi xa leswaku ndzi n’wi byela swo tala hi xiyimo xa mina.”

Vuyelo#4: U nga ha dyondza swo karhi. Mintokoto ya vatswari va wena yi nga ku pfuna leswaku u kota ku langutana ni mintlhontlho leyi u hlanganaka na yona. Joshua loyi a nga ni malembe ya 16 u ri: “Ndzi navela ku tiva ndlela leyi vatswari va mina va swi koteke ha yona ku khathalela ndyangu lowukulu lowu nga ni swilaveko swo tala leswi katsaka ku dyondza hi Yehovha, swa nyama ni ku tshama wu tsakile. Ndzi nga dyondza swo tala emhakeni leyi.” Bibele yi tlakusa xivutiso lexi nge: “Xana vutlhari a byi kona eka lava kuleke ni ku twisisa eka lava nga ni masiku yo tala?”—Yobo 12:12.

Teka Goza

I yini leswi u nga swi endlaka leswaku u va tiva kahle vatswari va wena? Hi leswi swiringanyeto swin’wana.

Hlawula nkarhi lowunene. A swi lavi leswaku u veka nkarhi wo hlawuleka leswaku mi bula hi mhaka leyi. Bula na vona hi nkarhi lowu mi nga eku tibuleleni hi swin’wana ni swin’wana. Ku nga ha va hi nkarhi lowu mi nga eku tlangeni swin’we, eku tirheni, loko mi famba hi milenge mi beriwa hi moya kumbe loko mi famba hi movha. Cody loyi a boxiweke eku sunguleni u ri: “Ndzi va ni mabulo lamanene ni vatswari va mina loko hi teka riendzo ro leha. Swa olova ku va u tlhoma swipikara etindleveni u yingisela vuyimbeleri kumbe u etlela, kambe ndzi xiye leswaku ku sungula bulo ro karhi swa vuyerisa!”

Vutisa swivutiso. Tsundzuka mhaka leyi: Hambiloko u sungule bulo hi nkarhi lowunene, swi nga ha endleka mana wa wena a nga ku byeli hi munhu wo sungula loyi a nga rhandzana na yena naswona tata wa wena na yena swi nga ha endleka a nga vuli leswaku u tshame a tlumba hi movha wa ndyangu. Kambe swi nga ha endleka va ku byela loko wo va vutisa hi timhaka to tano hi ku kongoma!—Loko u lava swivutiso swin’wana leswi u nga ha va vutisaka swona, vona bokisi leri nga eka tluka 12.

Pfumelelana ni swiyimo. Minkarhi yo tala nhlamulo ya xivutiso xin’we yi endla leswaku ku pfuka bulo kumbe timhaka tin’wana. Kutani papalata mhaka yo ringeta ku cinca bulo ra n’wina leswaku ri tlhelela eka leswi u lavaka leswaku mi vulavula ha swona! Tsundzuka leswaku pakani ya wena a hi ku tiva leswi a va swi endla, kambe i ku endla vunghana lebyikulu na vona, naswona ndlela leyi sweswo u nga swi endlaka ha yona i ku vulavula na vona hi swilo leswi va khumbaka.—Vafilipiya 2:4.

Vana la twisisaka. “Makungu ya mbilu i xidziva xa mati lama nga kiwaka ntsena hi munhu wo twisisa.” (Swivuriso 20:5, Bibele Ya Xitsonga) U fanele u va la twisisaka swinene loko u sungula timhaka leti vatswari va wena swi nga ha endlekaka va nga swi lavi ku vulavula ha tona. Hi xikombiso, kumbexana u lava ku tiva hi swilo swo karhi leswi khomisaka tingana leswi tata wa wena a nga swi endla loko a ha ringana na wena, ni ndlela leyi sweswi a a ta swi tamela ha yona loko o tlhela a langutana ni xiyimo lexi fanaka. Loko u nga si sungula timhaka to tano, u nga ha ku, “Ndzi khomeleni, ndzi kombela ku mi vutisa hi . . . ”

Vana ni vuxiya-xiya. Loko vatswari va wena va ku byela swo karhi hi vona vini, ‘hatlisa emhakeni yo twa, u nonoka emhakeni yo vulavula.’ (Yakobo 1:19) Eka xin’wana ni xin’wana lexi u xi endlaka, u nga va hlekuli kumbe ku va sandza hikwalaho ka leswi va ku byeleke timhaka ta vona. Ku vula marito yo fana ni lawa, “A swi mi faneli leswi mi nga swi endla!” kumbe “Leswi hi swona leswi endlaka leswaku mi tshama mi ndzi veke tihlo!” leswi swi ta endla leswaku vatswari va wena va nga ha lavi ku ku byela swo tala hi vona. Swi nga va tano niloko wo bula ni vanhu van’wana lava nga riki swirho swa ndyangu wa ka n’wina hi leswi va nga ku byela swona.

Wa Ha Ri Na Wona Nkarhi Wo Va Tiva Ku Antswa!

Swiringanyeto leswi nga laha henhla swi nga ku pfuna leswaku u va tiva ku antswa vatswari va wena loko wa ha tshama ekaya. Kambe ku vuriwa yini loko se u nga ha tshami na vona? Swiringanyeto sweswo swi nga ku pfuna leswaku u tiva hambi ku ri mutswari wa wena loyi a wu nga n’wi tivi kahle. Leswi hi swona leswi nga pfuna Jacob loyi a boxiweke eku sunguleni. Hambileswi sweswi a tshamaka a ri swakwe, u ri: “Masiku lawa se ndzi n’wi tiva kahle tatana, naswona leswi swa ndzi tsakisa.”

Ku nga khathariseki leswaku wa ha tshama ekaya kumbe se u tshama kun’wana, wa ha ri na wona nkarhi wa ku va tiva ku antswa vatswari va wena. Ringeta ku tirhisa swiringanyeto leswi nga exihlokweni lexi.

Ku ni swihloko swo tala leswi nga eka “Vantshwa Va Vutisa” leswi engetelekeke leswi u nga swi kumaka eka Web site leyi nge, www.watchtower.org/ype

[Nhlamuselo ya le hansi]

SWIVUTISO SWO ANAKANYISISA HA SWONA

◼ Hi yihi nhloko-mhaka leyi u nga tsakelaka ku vutisa vatswari va wena eka leti nga boxiwa eka xihloko lexi?

◼ Xana ku tiva swo tala hi vatswari va wena swi nga ku pfuna njhani leswaku u titiva ku antswa?

[Bokisi/Xifaniso lexi nga eka tluka 12]

Vutisa vatswari va wena swivutiso swo fana ni leswi landzelaka:

VUKATI: Xana wena na Manana (kumbe Tatana) mi hlangane njhani? Hi wihi nchumu wo sungula lowu ku kokeleke eka yena? Mi ye mi ya tshama kwihi endzhaku ka loko mi tekanile?

EVUTSONGWANENI: Xana mi velekeriwe kwihi? Xana a mi hanyisana njhani ni vamakwenu? Xana vatswari va n’wina a va tshama va mi veke tihlo kumbe a va mi khome ku fana ni tandza?

TIDYONDZO: Hi yihi dyondzo leyi a wu yi rhandza ngopfu exikolweni? Hi yihi leyi a wu nga yi rhandzi? Xana u kona mudyondzisi loyi a wu n’wi rhandza ngopfu? I yini lexi nga endla leswaku u n’wi rhandza?

NTIRHO WA KU TIHANYISA: A wu ri njhani ntirho wa wena wo sungula? Xana a wu wu tsakela? Hi ku ya hi wena, u nga rhandza ku hlawula ntirho wa njhani?

LESWI VA SWI RHANDZAKA: Hi yihi ndhawu leyi u nga rhandzaka ku yi endzela laha emisaveni? Hi byihi vuhungasi kumbe nchumu lowu a wu ta tsakela ku va ni vuswikoti bya wona?

SWA MOYA: Xana u kurisiwe tanihi Mukreste? Loko swi nga ri tano, i yini lexi nga endla leswaku u tsakela Bibele? Hi swihi swiphiqo leswi u nga langutana na swona loko u ri karhi u ringeta ku landzela milawu ya Bibele?

TIMFANELO TA NKOKA: U ehleketa leswaku i yini leswi nga swa nkoka loko vanhu va ri vanghana? I yini leswi lavekaka leswaku munhu a tiphina hi vutomi? I yini leswi nga pfunaka munhu leswaku a va ni vukati lebyinene? Hi xihi xitsundzuxo xa nkoka lexi u nga tshama u xi kuma?

Ringeta nkambisiso lowu: Hlawula swivutiso swi nga ri swingani leswi nga laha henhla kutani u ehleketa leswaku vatswari va wena va ta swi hlamula njhani. Vutisa vatswari va wena swivutiso sweswo kutani u vona loko tinhlamulo ta vona ti fana ni leswi wena a wu swi ehleketa.

[Bokisi leri nga eka tluka 13]

EKA VATSWARI

U le ku dyeni ka swakudya swa ninhlikanhi ni nuna wa wena, n’wana wa wena wa nhwanyana swin’we ni vanghana va n’wina. Loko mi ri karhi mi bula, un’wana wa vanghana va n’wina u vulavula hi munhu un’wana loyi u tshameke u rhandzana na yena ivi mi hetelela mi nga tekananga loko u nga si hlangana ni nuna loyi u tekaneke na yena sweswi. Kambe a wu nga si tshama u byela n’wana wa wena hi ta munhu yoloye. Sweswi n’wana wa wena u lava ku tiva leswi engetelekeke hi ta munhu yoloye. Xana a wu ta endla yini?

Hakanyingi i swinene ku hlamula swivutiso leswi n’wana wa wena a ku vutisaka swona. Phela, mi va mi ri eku dyeni ka mabulo loko a ku vutisa swivutiso kutani u n’wi hlamula. Leswi hi swona leswi vatswari vo tala va swi navelaka.

Xana hi tihi timhaka ta khale leti u nga ti byelaka n’wana wa wena? Hi ntolovelo, u nga ha rhandza ku n’wi tumbetela timhaka leti khomisaka tingana. Kambe loko swi fanerile, u nga ha n’wi hlamusela hi swihoxo leswi u tshameke u swi endla ni swiyimo swo nonon’hwa leswi u tshameke u langutana na swona. Xana u nga n’wi hlamusela njhani?

Xiya xikombiso xin’wana. Muapostola Pawulo u tshame a vulavula hi timhaka ta yena a ku: “Loko ndzi navela ku endla leswi lulameke, leswo biha swi kona eka mina. . . . Mina munhu wa maxangu!” (Varhoma 7:​21-24) Yehovha Xikwembu u huhutele marito wolawo ivi a endla leswaku ma tsariwa ni ku hlayisiwa eBibeleni leswaku ma ta hi pfuna. (2 Timotiya 3:​16) Kunene hinkwerhu ha vuyeriwa hikuva hi swi twisisa kahle leswi Pawulo a vulavulaka ha swona.

Hilaha ku fanaka, loko n’wana wa wena a twa hi ta swilo leswinene leswi u swi hlawuleke ni swihoxo leswi u tshameke u swi endla, swi nga n’wi pfuna leswaku na yena a kota ku vulavula na wena a ntshunxekile. I ntiyiso leswaku nkarhi lowu wena u kuleke ha wona a wu fani ni lowu yena a kulaka ha wona. Hambiswiritano, minkarhi yi cincile kambe vanhu a va si cinca; ni milawu ya Bibele a yi si cinca. (Pisalema 119:​144) Loko u bula ni vana va wena hi mintlhontlho leyi u tshameke u langutana na yona ni ndlela leyi u koteke ku yi hlula ha yona, swi nga va pfuna leswaku na vona va kota ku hlula swiphiqo swa vona. Muntshwa un’wana la vuriwaka Cameron u ri: “Loko u kuma leswaku vatswari va wena va tshame va langutana ni mintlhontlho yo fana ni ya wena, swi endla leswaku u swi twisisa leswaku a va hetisekanga, va fana na wena.” U engetele a ku: “Loko wo tshuka u langutane ni xiphiqo, u nga ha tivutisa loko vatswari va wena va tshame va langutana ni xiphiqo xo tano.”

Xitsundzuxo: Entiyisweni a swi vuli leswaku u fanele u n’wi nyika ndzayo malunghana ni mhaka yin’wana ni yin’wana leyi u n’wi byelaka yona. I ntiyiso leswaku u nga ha karhateka u ehleketa leswaku n’wana wa wena u ta swi teka hi ndlela leyi hoxeke loko a twa hi swihoxo swa wena hambi ku ri ku vona onge swi fanerile leswaku na yena a endla leswi fanaka. Kambe ematshan’weni yo byela n’wana leswi u lavaka leswaku a swi dyondza eka leswi a mi bula ha swona (“Hi yona mhaka leyi u nga fanelangiki u endla tano . . . ”), hi ku komisa n’wi byele ndlela leyi u titwaka ha yona. (“Loko a ndzi lo swi tiva ingi ndzi nga swi endlanga sweswo hikuva . . . ”) Kutani n’wana wa wena a nga kuma dyondzo ya nkoka eka ntokoto wa wena handle ko swi xiya leswaku a wu ri eku n’wi dyondziseni.​—Vaefesa 6:4.

[Bokisi leri nga eka tluka 13]

“Siku rin’wana ndzi byele manana leswaku a ndzi titwa ndzi ntshunxekile loko ndzi ri ni vadyondzi-kulorhi ku tlula loko ndzi ri ni Vakreste. Hi xamundzuku wa kona ndzi kume papila leri humaka eka Manana edesikeni ra mina. Eka papila rero u ndzi byele leswaku na yena a swi n’wi tikela ku va ni vanghana va Vakreste. U ndzi tsundzuxe hi ta vanhu van’wana va le Bibeleni lava tirheleke Xikwembu hambiloko ku nga ri na munhu loyi a a va khutaza. Nakambe u ndzi bumabumerile hikwalaho ka leswi ndzi endleke matshalatshala yo endla xinghana ni vanhu lavanene. Ndzi hlamale ngopfu loko ndzi kuma leswaku xiphiqo xexo a xi nga ri na mina ntsena. Mana wa mina na yena a a ri na xona naswona sweswo swi ndzi tsakisile loko ndzi swi twa lerova ndzi hetelele ndzi khavaxele mihloti. Leswi manana a ndzi byeleke swona swi ndzi khutaze ngopfu, naswona swi endle leswaku ndzi tiyimisela ku endla leswinene.”—Junko loyi a nga ni 17 wa malembe wa le Japani.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 11]

Kombela vatswari va wena va ku komba swifaniso kumbe swilo swin’wana swa vona swa khale. Leswi swi nga pfuxa bulo ra kahle