Vantshwa Va Vutisa . . .

Ndzi Fanele Ndzi Endla Yini Loko Vatswari Va Mina Va Holova?

ASWI kanakanisi leswaku wa karhateka loko vatswari va wena va holova. Phela wa va rhandza naswona u titshege hi nseketelo wa vona. Kutani loko va pfa va vonaka onge swa va tikela ku hanyisana hi ku rhula, u nga karhateka. Ha yini minkarhi yin’wana swi vonaka onge un’wana wa vatswari va wena u kokela etlhelo?

Mavonelo Lama Hambaneke

Yesu u vule leswaku loko wanuna ni wansati va tekana, va va “nyama yin’we.” (Matewu 19:5) Kambe, xana leswi swi vula leswaku minkarhi hinkwayo tata wa wena ni mana wa wena va ta languta swilo hi ndlela leyi fanaka? Nikatsongo. Entiyisweni, vanhu vahi ni vahi vambirhi—hambi ku ri nuna ni nsati lava hakunene va nga ni vun’we—minkarhi yin’wana a va nge twanani.

Loko vatswari va wena va nga twanani etimhakeni to karhi, a swi vuli swona leswaku vukati bya vona bya hohloka. Handle ko kanakana, vatswari va wena va ha rhandzana—hambiloko va pfa va phirhana minkarhi yin’wana. Kutani ha yini va holova? Kumbexana hi leswi va nga ni mavonelo lama hambaneke etimhakeni to karhi. A hi minkarhi hinkwayo swi hoxeke ku va ni mavonelo lama hambaneke naswona a swi vuli swona leswaku vukati bya vona byi le kusuhi ni ku hahluka.

Hi xikombiso: Xana u tshama u hlalela filimi ni vanghana va wena kutani u kuma leswaku langutelo ra wena hi filimi yoleyo ri hambanile ni ra vona? Sweswo swa humelela. Hambi ku ri vanhu lava rhandzanaka va nga ha va ni mavonelo lama hambaneke etimhakeni to karhi.

Swi nga va tano ni hi vatswari va wena. Kumbexana havumbirhi bya vona va karhateka hi ndlela leyi va nga yi tirhisaka ha yona mali endyangwini, kambe un’wana ni un’wana wa vona u ni langutelo leri hambaneke ra ndlela leyi yi faneleke yi tirhisiwa ha yona; havumbirhi bya vona va lava ku kunguhata riendzo ra ndyangu, kambe un’wana ni un’wana wa vona u ni langutelo leri hambaneke ra ndlela leyi va nga ta wisa ha yona; kumbe havumbirhi bya vona va hisekela leswaku swi ku fambela kahle exikolweni, kambe ha un’we wa vona u ni langutelo leri hambaneke ra ndlela leyinene leyi u nga khutaziwaka ha yona. Mhaka ya nkoka hi leswaku vun’we a byi vuli leswaku minkarhi hinkwayo mi fanele mi va ni mavonelo lama fanaka. Hambi ku ri vanhu vambirhi lava hlanganisiweke leswaku va va nyama yin’we va nga vona swilo hi tindlela leti nga faniki.

Kambe ha yini minkarhi yin’wana vatswari va wena va holovisiwa hi mavonelo ya vona lama nga faniki? Ha yini minkarhi yin’wana langutelo ra un’wana leri nga hoxangiki ri endla leswaku va holova?

Ku Nga Hetiseki

Timholovo to tala ta vatswari ti nga ha vangiwa hi ku nga hetiseki. Bibele yi ri: “Hinkwerhu ha khunguvanyeka minkarhi yo tala. Loko mani na mani a nga va khunguvanyisi van’wana hi rito, loyi i munhu la hetisekeke.” (Yakobo 3:2) Vatswari va wena a va hetisekanga, hambi ku ri wena a wu hetisekanga. Minkarhi yin’wana, hinkwerhu ka hina hi vula swilo leswi entiyisweni a hi nga lavi ku vula swona naswona minkarhi yin’wana marito ya hina ma tlhava ku fana ni “ku tlhava ka banga.”—Swivuriso 12:18.

Kumbexana na wena u tshama u humeleriwa hi mhaka leyi fanaka. Hi xikombiso, xana u tshama u holova ni un’wana loyi u n’wi rhandzaka swinene? Swi nga endleka leswaku mi tshama mi holova. Muntshwa un’wana la vuriwaka Marie u ri: “Vanhu hinkwavo, va pfa va nga twanani.a Kahle-kahle, vanhu lava ndzi va rhandzaka swinene va nga tlhela va ndzi phirha swinene—kumbexana hileswi ndzi languteleke leswikulu eka vona!” Vavanuna ni vavasati lava nga Vakreste va langutele leswikulu eka lava va tekaneke na vona, tanihi laha Bibele yi va vekeleke nkongomiso lowu tlakukeke lowu va faneleke va wu landzela. (Vaefesa 5:24, 25) Tanihi leswi va nga hetisekangiki, i mhaka leyi nga papalatekiki leswaku un’we eka vona kumbe hi vumbirhi bya vona va ta endla xihoxo. Bibele yi ri: “Hinkwavo va dyohile, naswona va kayivela ku vangama ka Xikwembu.”—Varhoma 3:23; 5:12.

Hikokwalaho a swi hlamarisi loko vatswari va wena va pfa va holova. Entiyisweni, muapostola Pawulo u tsale leswaku vanhu lava ngheneleke vukati va ta va ni “nhlomulo enyameni ya vona” kumbe va ta va ni “xitlhavi ni mbitsi” hilaha Bibele leyi nge The New English Bible yi hundzuluxeleke xivulwa lexi hakona. (1 Vakorinto 7:28) Yin’wana ya mintshikilelo leyi nga endlaka leswaku ku pfuka timholovo ekaya ku nga va muthori la karhataka, ku tala ka timovha egondzweni swin’we ni xikweleti lexi nga languteriwangiki.

Ku tiva leswaku vatswari va wena a va hetisekangi ni leswaku minkarhi yin’wana va nga ha va ni ntshikilelo lowukulu swi nga ku pfuna ku twisisa lexi va holovisaka. Sweswo hi leswi Marie a swi tekiseke xiswona. U ri: “Vatswari va mina va vonaka va holova ngopfu sweswi ku tlula leswi a va holovisa xiswona eku sunguleni, naswona minkarhi yin’wana ndza tivutisa loko ku ri hi leswaku se va lo phirhana. Kambe ndzi tibyele leswaku, ‘Ndzi fanele ndzi languta swilo hi tihlo ra vutswatsi—va hete malembe ya 25 va tekanile naswona va wundle ntlhanu wa vana, sweswo a hi matlangwana!’” Kumbexana na wena u nga va ni “ntlhaveko wa xinakulobye” hi ku xiya leswaku vatswari va wena va ni vutihlamuleri byo tala lebyi va faneleke va byi hetisisa.—1 Petro 3:8.

Ndlela Yo Langutana Ni Xiyimo Lexi Hi Ndlela Leyinene

U nga ha twisisa leswaku vatswari va wena a va hetisekanga, naswona u tiva mintshikilelo leyi va langutanaka na yona siku ni siku. Kambe u tama wa ha tivutisa leswaku, Xana u nga endla yini loko va holova? Ringeta ku landzela swiringanyeto leswi landzelaka:

◼ U nga ngheneleli. (Swivuriso 26:17) A hi vutihlamuleri bya wena ku va mutsundzuxi wa vona wa ta vukati kumbe u tlhantlha timholovo ta vona. Swi nga endleka leswaku loko u ringeta ku nghenelela ti vuya hi wena. Charlene la nga ni malembe ya 18 hi vukhale u ri: “Eku sunguleni a ndzi ringeta ku va lamula kambe a va ndzi byela leswaku ndzi nga ngheneleli.” Tshika vatswari va wena va lulamisa xiphiqo xa vona.

◼ Va na ni langutelo lerinene. (Vakolosa 3:13) Hilaha swi boxiweke hakona eku sunguleni, mhaka ya ku va vatswari va wena va pfa va holova a yi vuli leswaku vukati bya vona byi le kusuhi ni ku hahluka. Kutani u nga karhateki ngopfu loko va holova minkarhi yin’wana. Melanie, la nga ni malembe ya 20 hi vukhale, u vula leswi hi vatswari vakwe: “Hambiloko va holova, ndza swi tiva leswaku va ha rhandzana, hambi ku ri ndyangu wa vona va ha wu rhandza. Va ta swi lulamisa swiphiqo swa vona.” Sweswo swi nga ha va tano ni le ka vatswari va wena loko va holova.

◼ Khongela hi leswi ku karhataka. A wu fanelanga u tshama hi leswi ku karhataka. Bibele yi ri: “Lahlela ndzhwalo wa wena eka Yehovha, u ta ku seketela.” (Pisalema 55:22) Xikhongelo xi nga ku pfuna swinene. Muapostola Pawulo u tsalele Vafilipiya a ku: “Tivisani Xikwembu swikombelo swa n’wina . . . ; kutani ku rhula ka Xikwembu loku tlulaka miehleketo hinkwayo ku ta rindza timbilu ta n’wina ni matimba ya n’wina ya mianakanyo ha Kreste Yesu.”—Vafilipiya 4:6, 7.

◼ Khathalela swilaveko swa wena n’wini. A hi vutlhari ku karhateka hi nchumu lowu u nga ta ka u nga swi koti ku wu lulamisa. Ku endla tano swi nga ku vabyisa. Bibele yi ri: “Ku vilela embilwini ya munhu hi kona loku nga ta yi tshova.” (Swivuriso 12:25) Ringeta ku hunguta ku vilela ka wena hi ku va u heta nkarhi u ri ni vanghana lava ku khutazaka ni ku katseka eka mintirho leyinene.

◼ Vulavula ni vatswari va wena. Hambiloko u nga lavi ku nghenelela eka timholovo ta vatswari va wena, u nga ha va tivisa ndlela leyi timholovo ta vona ti ku khumbaka ha yona. Hlawula nkarhi lowu faneleke wo vulavula ni un’wana wa vona. (Swivuriso 25:11) Vulavula hi “moya wo rhula ni xichavo lexi enteke.” (1 Petro 3:15) U nga va hehli. Hlamusela ntsena ndlela leyi timholovo ta vona ti ku khumbaka ha yona.

Hi ku khutaza leswaku u ringeta ku tirhisa swiringanyeto leswi nga laha henhla. Kumbexana vatswari va wena va ta angula kahle eka matshalatshala ya wena. Hambiloko va nga anguli kahle, u ta eneriseka ku tiva leswaku hambileswi u nga ta ka u nga va lawuli, kambe u nga endla xo karhi loko va holova.

Swihloko swin’wana leswi nge “Vantshwa Va Vutisa . . . ” swi kumeka eka Website leyi nge, www.watchtower.org/ype

[Nhlamuselo ya le hansi]

SWIVUTISO SWO ANAKANYISISA HA SWONA

◼ Ha yini minkarhi yin’wana vatswari swi va tikela ku hanyisana?

◼ Xana u nga yi byela yini ndzisana ya wena leyi karhatekeke hi ku holova ka vatswari va n’wina?

[Bokisi eka tluka 20]

XITSUNDZUXO EKA VATSWARI

Evukatini, timholovo a ti papalateki. Kambe mi nga ha hlawula ndlela leyi mi ti tlhantlhaka ha yona. Vantshwa va khumbeka swinene hi timholovo ta vatswari va vona. Mhaka leyi yi lava leswaku mi yi tekela enhlokweni, tanihi leswi entiyisweni vukati bya n’wina byi nga xikombiso lexi vana va n’wina va faneleke va xi tekelela loko va nghenela vukati. (Swivuriso 22:6) Ha yini mi nga teki timholovo ku ri nkarhi wo kuma tindlela leti pfunaka to ololoxa ku nga twani? Ringetani leswi landzelaka:

Rhiya ndleve. Bibele yi hi byela leswaku hi “hatlisa emhakeni yo twa, [hi] nonoka emhakeni yo vulavula, [hi] nonoka emhakeni ya vukarhi.” (Yakobo 1:19) Mi nga nyanyisi timhaka hi ku ‘tlherisela swo biha hi swo biha.’ (Varhoma 12:17) Hambiloko munghana wa wena wa vukati a vonaka a nga tiyimiselanga ku yingisela, wena u nga hlawula ku endla tano.

Ringeta ku hlamusela ematshan’weni yo sola-sola. Hi ndlela yo rhula, byela munghana wa wena wa vukati ndlela leyi swi ku khumbaka ha yona swiendlo swakwe. (“Swa ndzi vavisa loko u . . . ”) U nga n’wi hehli naswona u nga n’wi sola-soli. (“A wu na mhaka na mina.” “A wu yingiseli.”)

Famba u ya bela hi moya. Minkarhi yin’wana i swinene ku tshika ku vulavula hi mhaka yoleyo kutani mi vulavula hi yona loko se mi rhurise timbilu. Bibele yi ri: “Ku sungula ka mholovo ku fana niloko munhu a pfulela mati; hikwalaho loko mholovo yi nga si pfuka, suka.”—Swivuriso 17:14.

Kombela ndzivalelo eka munghana wa wena—naswona loko swi fanerile ni le ka vana va n’wina. Brianne la nga ni malembe ya 14 hi vukhale u ri: “Minkarhi yin’wana endzhaku ka loko vatswari va mina va holovile, va ta kombela ku rivaleriwa eka mina ni le ka buti wa mina hikuva va yi tiva ndlela leyi swi hi khumbaka ha yona.” Yin’wana ya tidyondzo ta nkoka swinene leyi mi nga yi dyondzisaka vana va n’wina, i ku va mi va kombisa nkoka wo vula hi ndlela yo titsongahata mi ku: “Ndza tisola.”

Leswaku u kuma rungula leri engetelekeke, vona nkandziyiso wa Xalamuka! ya January 8, 2001, matluka 8-14, ni wa February 8, 1994, matluka 19-28.

[Xifaniso eka tluka 19]

U nga va hehli. Hlamusela ntsena ndlela leyi timholovo ta vona ti ku khumbaka ha yona