Ndzima 17

Ha Yini Ndzi Chava Ku Chumayela Van’wana eXikolweni?

“A ndzi pfulekeriwa hi nkarhi wo chumayela van’wana exikolweni. Kambe a ndzi wu tirhisanga.”—Kaleb.

“Mudyondzisi wa hina u hi vutise leswaku hi anakanya yini hi dyondzo ya ku tihundzukela ka swilo. Ndzi swi vonile leswaku lowu a ku ri nkarhi lowunene wo chumayela. Kambe ndzi khomiwe hi rhumbyana ivi ndzi nga vuli nchumu. Endzhaku ka sweswo, ndzi karhatekile swinene.”—Jasmine.

LOKO u ri muntshwa la nga Mukreste, kumbexana u tshame u langutana ni xiyimo xo fana ni xa Kaleb na Jasmine. Ku fana na vona swi nga ha endleka u rhandza tidyondzo leti sekeriweke eBibeleni leti u ti dyondzeke. Swi nga ha endleka leswaku u lava ku ti byela van’wana. Hambiswiritano, u nga ha chava ku chumayela van’wana. Kambe u nga dyondza ku va ni xivindzi swinene. Njhani? Tirhisa magoza lama landzelaka:

1. Kumisisa leswi ku endlaka u chava. Loko u anakanya hi ku chumayela van’wana, swa olova ku anakanya swilo swo chavisa leswi nga ha humelelaka. Hambiswiritano, minkarhi yin’wana u nga hunguta ku chava ka wena, hi ku tsala swilo leswi ku endlaka u chava.

Hetisa xivulwa lexi landzelaka:

● Ndzi chava leswaku ku nga humelela leswi loko ndzo chumayela van’wana exikolweni: ․․․․․

Swi nga ha ku chavelela ku tiva leswaku ku chava loku u nga na kona ku nga ha va ku fana ni ka vantshwa van’wana lava nga Vakreste. Hi xikombiso, Christopher la nga ni malembe ya 14 u ri: “Ndzi chava leswaku vana lavan’wana va ta endla xihlekiso ha mina va tlhela va byela un’wana ni un’wana leswaku a ndzi tlharihanga.” Naswona Kaleb loyi a tshahiweke eku sunguleni u ri: “A ndzi chava leswaku un’wana a nga ha ndzi vutisa xivutiso ivi ndzi tsandzeka ku xi hlamula.”

2. Langutana ni ntlhontlho wolowo. Xana leswi ku endlaka u chava a swi twali? A swi tano, hilaha Ashley la nga ni malembe ya 20 a tsundzukaka hakona. U ri: “Vana van’wana va endle onge va tsakela vupfumeri bya mina. Kambe hi ku famba ka nkarhi va soholote leswi ndzi swi vuleke ivi va ndzi hlekula emahlweni ka vana lavan’wana.” Nicole la nga ni malembe ya 17 u ri: “Jaha rin’wana ri ringanise ndzimana yin’wana eBibeleni ya rona ni le Bibeleni ya mina, naswona mavekelo ya marito a ma nga fani. Ri vule leswaku Bibele ya mina yi cinciwile. Ndzi tsemeke nhlana! A ndzi nga swi tivi leswaku ndzi ku yini.”a

Swiyimo swo fana ni leswi swi nga ha tikomba swi chavisa swinene! Kambe ematshan’weni yo chava, amukela ntlhontlho wolowo tanihi xiphemu xa ku va ka wena Mukreste. (2 Timotiya 3:12) Matthew la nga ni malembe ya 13 u ri: “Yesu u vule leswaku valandzeri va yena va ta xanisiwa, hikwalaho a hi nge languteli leswaku vanhu hinkwavo va hi rhandza hikwalaho ka vukhongeri bya hina.”—Yohane 15:20.

3. Anakanya hi vuyelo bya kona. Xana ku nga va ni vuyelo lebyinene eka ntokoto lowu tikombaka wu nga tsakisi? Amber la nga ni malembe ya 21 u anakanya tano. U ri: “Swa tika ku chumayela vanhu lava nga yi xiximiki Bibele, kambe swi pfuna wena leswaku u swi twisisa ku antswa leswi u swi pfumelaka.”—Varhoma 12:2.

Tlhela u languta leswi u swi tsaleke eka Goza ro sungula. Ehleketa hi swilo swimbirhi leswinene leswi nga ha humelelaka naswona u swi tsala laha hansi.

1 ․․․․․

2 ․․․․․

Xiringanyeto: Xana ku chumayela ku nga ti sivela njhani tintangha ta wena leswaku ti nga ha ku karhati ngopfu? Xana sweswo swi nga ku pfuna njhani leswaku u titshemba? Xana swi nga ku endla u titwa njhani hi Yehovha Xikwembu? Xana swi nga endla leswaku a titwa njhani hi wena?—Swivuriso 23:15.

4. Tshama u lunghekile. Swivuriso 15:28 yi ri: “Mbilu ya lowo lulama ya anakanyisisa leswaku a ta hlamula.” Handle ko anakanyisisa hileswi u nga ta swi vula, ringeta ku anakanya hi swivutiso leswi vanhu van’wana va nga ha swi vutisaka. Endla ndzavisiso hi tinhloko-mhaka toleto naswona u lunghiselela tinhlamulo leti u vonaka leswaku u ta kota ku ti vula.—Vona chati leyi nge “Lunghiselela Ndlela Leyi U Nga Ta Hlamula Ha Yona,” leyi nga eka tluka 127.

5. Sungula ku chumayela. Loko se u lunghekele ku chumayela, xana u fanele u sungurisa ku yini? Ku ni tindlela to tala leti u nga ti tirhisaka. Kahle-kahle, ku byela van’wana malunghana ni tidyondzo ta vukhongeri bya wena swi fana ni ku hlambela: Vanhu van’wana va nghena kahle ematini; kasi van’wana vo tlulela kunene ematini. Hi ndlela leyi fanaka, u nga ha sungula bulo hi timhaka leti nga riki ta vukhongeri kutani hakatsongo-tsongo u vona loko munhu wa kona a tsakela. Kambe loko u karhateka swinene hi swilo leswi nga ha tshukaka swi nga fambi kahle, swi nga va swinene leswaku u namba u nghena emhakeni hi ku kongoma. (Luka 12:11, 12) Andrew la nga ni malembe ya 17 u ri: “A swi ndzi olovela ku chumayela, kambe loko ndzi ehleketa ha swona minkarhi hinkwayo a ndzi khomiwa hi rhumbyana. Loko bulo ro kala ri sungula a swi ndzi olovela swinene ku tlula ndlela leyi a ndzi ehleketa leswaku swi ta va ha yona!”b

6. Tlhariha. Solomoni u tsarile a ku: “Loyi a ehleketaka, a nga welaweli swilo.” (Swivuriso 13:16, Bibele—Mahungu Lamanene) Tanihi leswi u nga ta ka u nga tluleli ematini lama nga entangiki, tivonele leswaku u nga tikumi u tlhutlhisana khuvi ni munhu hi swilo leswi nga pfuniki nchumu. Tsundzuka leswaku ku ni nkarhi wo vulavula ni nkarhi wo miyela. (Eklesiasta 3:1, 7) Minkarhi yin’wana, hambi ku ri Yesu u ale ku hlamula swivutiso swin’wana.—Matewu 26:62, 63.

Loko u hlawula ku hlamula, komisa nhlamulo ya wena naswona yi nyikele hi vutlhari. Hi xikombiso, loko mudyondzi-kuloni a ku hlekula, a ku, ‘Ha yini u nga dzahi fole?’ u nga ha ku, ‘Hikuva a ndzi lavi ku thyakisa miri wa mina!’ U nga ha endla xiboho xo hlamusela tidyondzo ta vukhongeri bya wena kumbe u nga ti hlamuseli, endzhaku ka loko u twe nhlamulo ya yena.

Magoza ya tsevu lawa ku vulavuriweke ha wona eka ndzima leyi ma nga ku pfuna leswaku “u tshama u lunghekele ku lwela” tidyondzo ta vukhongeri bya wena. (1 Petro 3:15) I ntiyiso leswaku ku tshama u lunghekile a swi vuli leswaku a wu nge khomiwi hi rhumbyana. Kambe Alana la nga ni malembe ya 18 u ri: “Loko u hlamusela tidyondzo ta vukhongeri bya wena hambiloko u chava, swi endla u titwa onge u endle nchumu wo karhi wa nkoka—u hlule ku chava loku a wu ri na kona ivi u endla nchumu lowu a wu vona onge a wu nge fambi kahle. Naswona, loko swo famba kahle, u ta tsaka swinene! U ta tsakisiwa hileswi u veke ni xivindzi xo vulavula.”

[Tinhlamuselo ta le hansi]

MATSALWA

“Nkarhi hinkwawo [u] lunghekela ku tihlamulela emahlweni ka mani na mani la lavaka ku tiva hi ta ntshembo lowu [u] nga na wona, kambe [u] swi endla hi moya wo rhula ni xichavo lexi enteke.”—1 Petro 3:15.

XITSUNDZUXO

Ematshan’weni yo byela vana lava u dyondzaka na vona xikolo swilo leswi va faneleke ku swi pfumela kumbe leswi va nga fanelangiki ku swi pfumela, hi ku tiyiseka vula swilo leswi u pfumelaka eka swona nileswaku ha yini u vona leswaku swiboho swa wena swa twala.

XANA A WU SWI TIVA LESWAKU . . . ?

Vana van’wana lava u dyondzaka na vona va nga ha ku tsakela hileswi u hanyaka hi milawu ya mahanyelo ya le Bibeleni, kambe va nga ha chava ku ku vutisa hi vukhongeri bya wena.

LESWI NDZI TIYIMISELEKE KU SWI ENDLA!

Mudyondzi-kulorhi loyi ndzi nga bulaka na yena hi tidyondzo ta vukhongeri bya mina i [tsala vito ra n’wana un’we] ․․․․․

Mhaka leyi ndzi ehleketaka leswaku yi ta tsakisa mudyondzi- kulorhi hi leyi nge ․․․․․

Leswi ndzi lavaka ku vutisa (va-)mutswari wa mina hi mhaka leyi hi leswi ․․․․․

U NGA KU YINI?

● U ehleketa leswaku ku nga va ku ri xihi xivangelo lexi endlaka leswaku vana lava u dyondzaka na vona xikolo va hlekula tidyondzo ta vukhongeri bya wena?

● Loko u hlawula ku vulavula hi tidyondzo leti u pfumelaka eka tona, ha yini swi ri swa nkoka leswaku u vulavula hi ku tiyiseka?

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 126]

“Loko ndza ha ri ntsongo, a ndzi nga lavi ku hanya hi ndlela leyi hambaneke ni ya vana van’wana. Kambe ndzi sungule ku tlangela ndlela leyi tidyondzo ta vukhongeri bya mina ti ndzi pfuneke ha yona leswaku ndzi va ni vutomi lebyinene. Sweswo swi endle leswaku ndzi titshemba—swi ndzi endle ndzi tibuma hi vukhongeri bya mina.”—Jason

[Bokisi leri nga eka tluka 124]

Tindlela To Sungula Mabulo

● “Xana u tiyimisele ku endla yini hi ximumu?” [Endzhaku ka loko loyi u nghenaka na yena xikolo a hlamule xivutiso xexo, vula tipakani ta wena leti fambisanaka ni vugandzeri bya wena, to tanihi ku ya entsombanweni kumbe ku ndlandlamuxa ntirho wa wena wo chumayela.]

● Vula mhaka yin’wana leyi u yi tweke emahungwini, kutani u vutisa u ku: “Xana u yi twile mhaka leyi? U anakanya yini ha yona?”

● “Xana u ehleketa leswaku xiyimo xa misava xa timali [kumbe xiphiqo xin’wana] xi ta kala xi lulama? [Yimela nhlamulo.] Ha yini u titwa hi ndlela yoleyo?”

● “Xana u nghena kereke?”

● “Xana u anakanya leswaku vutomi bya wena byi ta va byi ri njhani endzhaku ka malembe ya ntlhanu ku sukela sweswi?” [Endzhaku ka loko a hlamurile, bula na yena hi tipakani leti u tivekeleke tona leti khumbaka vukhongeri bya wena.]

[Chati leyi nga eka tluka 127]

(Leswaku u vona rungula leri hleriweke hi ku helela, vona nkandziyiso wa kona)

Xitoloveto

Xiringanyeto: Bula hi chati leyi ni vatswari va wena swin’we ni tintangha ta wena leti nga Vakreste. Tata lomu ku faneleke echatini leyi. Kutani ehleketa hi swivutiso swin’wana leswi vadyondzi-kuloni va nga ku vutisaka swona swin’we ni tinhlamulo leti u vonaka leswaku u nga kota ku ti nyikela.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 125]

Ku chumayela van’wana swi fana ni ku hlambela. U nga hlawula ku nghena kahle ematini—kumbe u tlulela kunene!