Ndzima 22

Ndzi Nga Swi Kotisa Ku Yini Ku Hanya Eka Mindhavuko Yo Hambana?

Xana tatana kumbe mana wa wena i muluveri?

□ Yes □ No

Xana ririmi kumbe ndhavuko wa laha u nghenaka kona xikolo swa hambana ni swa le kaya ka n’wina?

□ Yes □ No

“Ekaya hi Mantariyana naswona hi vanhu va ku rhandza ku kombisa vanhu van’wana rirhandzu hi ku ntshunxeka. Sweswi hi tshama eBritain. Vanhu va kona va hleleke ngopfu naswona va ni xichavo. Ndzi titwa ndzi nga amukeleki eka mindhavuko hayimbirhi—swa tika ku tshika ku va Muntariyana naswona swa tika ku tiendla Munghezi.”—Giosuè, wa le Nghilandhi.

“Loko ndzi ri exikolweni mudyondzisi u ndzi byele leswaku ndzi n’wi languta exikandzeni loko a vulavula. Kambe loko ndzi languta Tatana loko a vulavula, u ndzi byele leswaku a ndzi n’wi xiximi. Ndzi titwe ndzi nga amukeleki eka mindhavuko hayimbirhi.”—Patrick, u velekeriwe eFurwa hi vatswari lava humaka eAlgeria.

LOKO vatswari va wena va rhurhela etikweni rin’wana, va langutane ni swiphiqo leswikulu. Hi xitshuketa va tikume va tshama exikarhi ka vanhu lava ririmi, ndhavuko ni maambalelo a swi hambanile eka swa vona. Kutani a va hambanile ni vanhu lava va hanyaka na vona. Hikwalaho, va nga ha va va khomiwe hi ndlela leyi nga riki yinene naswona va nga ha va va langutane ni xihlawuhlawu.

Xana sweswo swi tshame swi ku humelela? Leswi longoloxiweke laha hansi i swiphiqo swin’wana leswi vantshwa van’wana lava nga le xiyin’weni xexo va langutaneke na swona. Fungha hi ✔ etlhelo ka xiphiqo lexi ku tikelaka swinene ku langutana na xona.

□ Ku hlekuriwa. Noor a a ri xinhwanyatana loko yena ni ndyangu wa ka vona va suka eJordan va rhurhela eAmerika N’walungu. U ri: “Swiambalo swa hina a swi hambanile ni swa vanhu van’wana kutani vanhu a va hi hleka. Naswona a hi nga yi twisisi misavu ya Maamerika.”

□ Xiphiqo xa ku nga tivi laha u welaka kona. Nhwanyana la vuriwaka Nadia u ri: “Ndzi velekeriwe eJarimani. Leswi vatswari va mina va nga Mantariyana, loko ndzi vulavula Xijarimani ndza twala leswaku ndzi Muntariyana, naswona vana exikolweni va ri ndzi ‘muhlapfa la nga xiphukuphuku.’ Kambe loko ndzi endzele le Italy, loko ndzi vulavula Xintariyana ndza twala leswaku ndzi huma eJarimani. Kutani ndzi titwa ndzi nga weli helo. Kun’wana ni kun’wana laha ndzi yaka kona ndzi muhlapfa.”

□ Ku hambana ka mindhavuko ekaya. Ana a a ri ni malembe ya nhungu loko yena ni ndyangu wa ka vona va rhurhela eNghilandhi. U ri: “Mina na buti wa mina hi hatle hi tolovela ku tshama eLondon. Kambe a swi va tikela vatswari va mina, hikuva va tshame ngopfu exihlaleni lexitsongo xa Madeira laha ku vulavuriwaka Xiputukezi.”

Voeun a a ri ni malembe manharhu loko yena ni vatswari vakwe lava humaka le Cambodia va fika eAustralia. U ri: “Vatswari va mina a va si wu tolovela kahle ndhavuko wa kwalaho. Entiyisweni, Tatana a a tala ku hlundzuka hikuva a ndzi nga ri twisisi langutelo rakwe ni ndlela leyi a ehleketaka ha yona.”

□ Xiphiqo xa ririmi endyangwini. Ian a a ri ni malembe ya nhungu loko yena ni ndyangu wa ka vona va rhurhela le New York va suka aEcuador. Endzhaku ko heta malembe ya tsevu a tshama le United States u ri: “Sweswi ndzi vulavula Xinghezi swinene ku tlula Xipaniya. Vadyondzisi va mina exikolweni va vulavula Xinghezi, vanghana va mina va vulavula Xinghezi naswona mina na ndzisana ya mina ya mufana hi vulavula Xinghezi. Se ndzi tolovele Xinghezi ngopfu ku tlula Xipaniya.”

Lee, loyi a velekeriweke eAustralia hi vatswari lava humaka eCambodia, u ri: “Loko ndzi vulavula ni vatswari va mina naswona ndzi lava ku phofula ta le mbilwini hi timhaka to karhi, swa ndzi tikela hikuva a ndzi swi koti kahle ku vulavula ririmi ra vona.”

Noor la tshahiweke eku sunguleni, u ri: “Tatana u ringete hi matimba ku sindzisa leswaku hi vulavula ririmi rakwe ekaya kambe a hi nga swi lavi ku vulavula Xiarabu. A hi swi teka onge ku dyondza Xiarabu i ku tirhwexa ndzhwalo. Vanghana va hina a va vulavula Xinghezi. Minongonoko ya thelevhixini leyi a hi yi hlalela a yi ri ya Xinghezi hinkwayo. Kutani a hi vona ku nga ri na xilaveko xo dyondza Xiarabu.”

Xana U Nga Endla Yini?

Hilaha tinhlamuselo leti nga laha henhla ti kombisaka hakona, a hi wena ntsena u langutanaka ni swiphiqo leswi. Ematshan’weni yo langutana na swona, rivala hi ndhavuko wa wena ivi u hanya hi ku pfumelelana ni ndhavuko wa laha u tshamaka kona sweswi. Kambe sweswo swi nga ha khunguvanyisa vatswari va wena naswona swi ku endla u karhateka. Ematshan’weni ya sweswo, u nga dyondza ku hanya ni swiphiqo sweswo kutani u ringeta ku vuyeriwa eka swiyimo swa wena. Anakanya hi swiringanyeto leswi landzelaka:

Ndlela leyi u nga ku langutaka ha yona ku hlekuriwa. Ku nga khathariseki leswaku u endla yini, a wu nge rhandziwi hi vanhu hinkwavo. Vanhu lava rhandzaka ku hlekula van’wana va ta tshama va ri ni swivangelo swo tiyimelela loko va hlekula van’wana. (Swivuriso 18:24) Hikwalaho, a swi pfuni nchumu ku ringeta ku lulamisa langutelo ra vona ra xihlawuhlawu. Hosi Solomoni wo tlhariha u te: “Lava va hlekulaka van’wana a va swi lavi ku tshinyiwa.” (Swivuriso 15:12, Contemporary English Version) Swilo leswi vuriwaka hi munhu la nga ni xihlawuhlawu swi kombisa leswaku u honisa swilo swo karhi, a swi paluxi swilo leswi vuriwaka swihoxo swa munhu loyi a hlaseriwaka.

Ndlela yo langutana ni xiphiqo xa ku nga tivi laha u welaka kona. I swa ntumbuluko ku lava ku wela eka ntlawa wo karhi, wo tanihi ndyangu kumbe rixaka. Kambe swi hoxile ku ehleketa leswaku ku va ka wena munhu wa nkoka swi titshege hi leswaku u huma eka rixaka rihi kumbe eka ndyangu wihi. Vanhu va nga ha ku avanyisa hi ku ya hi sweswo kambe Xikwembu a xi endli tano. Muapostola Petro u te: “Xikwembu a xi yi hi nghohe. . . . Eka tiko rin’wana ni rin’wana munhu loyi a xi chavaka a tlhela a endla ku lulama wa amukeleka eka xona.” (Mintirho 10:34, 35) Loko u tikarhatela ku tsakisa Yehovha Xikwembu, u ta ku teka u ri xiphemu xa ndyangu wa yena. (Esaya 43:10; Marka 10:29, 30) I swa nkoka ku va xiphemu xa ndyangu wa Xikwembu.

Ndlela yo dyondza mindhavuko yin’wana ekaya. Endyangwini wun’wana ni wun’wana, vatswari ni vana va ta tshama va ri ni mavonelo lama hambaneke. Mavonelo ya wena lama hambaneke ma nga ha va makulu—vatswari va wena va lava leswaku u hanya hi ndhavuko wa le tikweni leri va humaka eka rona kambe wena u lava ku hanya hi ndhavuko wa tiko leri u nga eka rona sweswi. Hambiswiritano, loko u lava leswaku swilo swi ku fambela kahle evuton’wini, u fanele u “xixima tata wa wena ni mana wa wena.”—Vaefesa 6:2, 3.

Ematshan’weni yo xandzukela mindhavuko ya vatswari va wena hileswi u nga yi rhandziki, ringeta ku twisisa lexi endlaka vatswari va wena va yi xixima. (Swivuriso 2:10, 11) Tivutise swivutiso leswi landzelaka: ‘Xana mindhavuko yoleyo ya lwisana ni milawu ya Bibele? Loko swi nga ri tano, i yini lexi ndzi nga xi rhandziki hi mindhavuko yoleyo? Ndzi nga va hlamusela njhani vatswari va mina ndlela leyi ndzi titwaka ha yona, hi xichavo?’ (Mintirho 5:29) I ntiyiso leswaku swi ta ku olovela ku xixima vatswari va wena—ku twisisa ndlela leyi va anakanyaka ha yona ni ku phofula ndlela leyi u titwaka ha yona—loko u ri vulavula kahle ririmi ra vona.

Ndlela yo hlula xiphiqo xa ririmi ekaya. Mindyangu yin’wana yi kume leswaku loko yi phikelela yi vulavula ririmi ra manana ntsena loko yi ri ekaya, vana va ta ti dyondza tindzimi hatimbirhi. Ha yini mi nga ringeti ku endla leswi ekaya ka n’wina? U nga ha kombela vatswari va wena leswaku va ku pfuna ku dyondza ku tsala ririmi ra rikwenu. Stelios, loyi a kuleleke eJarimani kambe ririmi ra rikwavo ku nga Xigriki, u ri: “Vatswari va mina a va hlaya ndzimana ya Bibele na mina siku ni siku. A va yi hlayela ehenhla kutani mina ndzi ri tsala ehansi. Sweswi ndzi kota ku hlaya ni ku tsala Xigriki ni Xijarimani.”

I yini swin’wana leswi u nga vuyeriwaka hi swona? Giosuè loyi a boxiweke eku sunguleni, u ri: “Ndzi dyondze ririmi ra vatswari va mina hikuva a ndzi lava ku va ni vuxaka lebyikulu na vona naswona ku tlula hinkwaswo a ndzi lava ku gandzela Xikwembu swin’we na vona. Ku dyondza ririmi ra vona swi ndzi pfune ku twisisa ndlela leyi va titwaka ha yona. Naswona swi va pfunile leswaku va ndzi twisisa.”

Swa Pfuna A Hi Xihinga

Xana u ta languta ndhavuko wa ka n’wina tanihi xihinga lexi ku hambanisaka ni vanhu van’wana kumbe tanihi lowu ku hlanganisaka na vona? Vantshwa vo tala lava nga Vakreste va xiye leswaku va ni xivangelo xin’wana xo hlula ku hambana ka mindhavuko. Va lava ku byela valuveri-kulobye mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu. (Matewu 24:14; 28:19, 20) Salomão, loyi vatswari vakwe va rhurheleke eLondon loko a ri ni malembe ya ntlhanu, u ri: “Kunene swa tsakisa ku kota ku hlamusela Matsalwa hi tindzimi timbirhi! A ku sele katsongo ndzi ri rivarile ririmi ra vatswari va mina, kambe sweswi leswi ndzi nga evandlheni ra Xiputukezi, ndzi kota ku vulavula Xinghezi ni Xiputukezi ndzi nga tiluma-lumi.”

Noor, loyi a boxiweke eku sunguleni, u vone xilaveko xa vachumayeri lava vulavulaka Xiarabu. U ri: “Sweswi ndzi le ku dyondzeni ka ririmi ra rikwerhu naswona ndzi ringeta ku tlhela ndzi dyondza marito lawa ndzi ma rivaleke. Langutelo ra mina ri cincile. Sweswi ndzi lava ku byeriwa loko ndzi endla xihoxo. Ndzi lava ku dyondza.”

Entiyisweni, loko u tolovelana ni mindhavuko yimbirhi naswona u kota ku vulavula tindzimi timbirhi kumbe ku tlula, u ni lunghelo lerikulu. Ku tiva ka wena mindhavuko yimbirhi swi engetela vuswikoti bya wena byo twisisa ndlela leyi vanhu va titwaka ha yona ni ku kota ku hlamula swivutiso swa vona malunghana ni Xikwembu. (Swivuriso 15:23) Preeti, loyi a tswaleriweke le Nghilandhi, hi vatswari va Maindiya, u ri: “Leswi ndzi twisisaka mindhavuko hayimbirhi, ndzi chumayela ndzi ntshunxekile ensin’wini. Ndzi twisisa vanhu va mindhavuko hayimbirhi—leswi va swi pfumelaka ni malangutelo ya vona.”

Xana na wena u nga teka swiyimo leswi u nga eka swona tanihi lunghelo ematshan’weni yo va xihinga? Tsundzuka leswaku Yehovha u rhandza leswi u nga xiswona, ku nga ri laha wena kumbe ndyangu wa ka n’wina wu humaka kona. Xana u nga fana ni vantshwa lava tshahiweke laha, u tirhisa vutivi ni ntokoto wa wena leswaku u pfuna van’wana lava humaka erixakeni ra ka n’wina leswaku va dyondza hi ta ku pfumala xihlawuhlawu ka Xikwembu xa hina xa rirhandzu, ku nga Yehovha? Ku endla tano, swi nga ku tisela ntsako lowukulu!—Mintirho 20:35.

MATSALWA

“Xikwembu a xi yi hi nghohe.”—Mintirho 10:34.

XITSUNDZUXO

Loko tintangha ta wena ti hlekula rixaka ra ka n’wina, swi bi hi makatla sweswo u tshama u ri karhi u tsakile. Loko u endla tano, swi nga ha endleka ti nga ha swi tsakeli ku ku hlekula.

XANA A WU SWI TIVA LESWAKU . . . ?

Loko u tiva tindzimi timbirhi kahle, swi nga ha ku pfuna leswaku u kuma ntirho hi ku olova.

LESWI NDZI TIYIMISELEKE KU SWI ENDLA!

Leswaku ndzi antswisa ndlela leyi ndzi ri twisisaka ha yona ririmi ra vatswari va mina ndzi ta ․․․․․

Leswi ndzi lavaka ku vutisa (va-)mutswari wa mina hi mhaka leyi hi leswi ․․․․․

U NGA KU YINI?

● Xana ku tiva ndhavuko wa vatswari va wena swi nga ku pfuna njhani leswaku u kota ku titwisisa ku antswa?

● Loko u ringanisiwa ni vantshwa lava nga tiviki mindhavuko yin’wana, hi swihi swilo leswi u swi tivaka leswi vona va nga swi tiviki?

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 160]

“Ndza tsaka leswi ndzi kotaka ku pfuna van’wana. Ndzi kota ku hlamusela leswi nga eBibeleni eka vanhu lava vulavulaka Xirhaxiya, Xifurwa kumbe Ximoldova.”—Oleg

[Xifaniso lexi nga eka tluka 161]

U nga hlawula ku languta ndhavuko wa ka n’wina tanihi buloho leri ku hlanganisaka ni vanhu van’wana