Ku Tswariwa Ka N’wana Lonkulu eMisaveni Ku Rhangela Nsirhelelo Wa Misava Hinkwayo
“Hi v̌elekeriwe ṅwana, hi nyikiwe ṅwana wa wanḍisanyana, v̌uhosi byi v̌ekiwile khatleni ra yena. O ta tšhyiwa Muhlamarisi, Muṭunḍuši, Šikwembu ša matimba, Tatana l’a nga riki na ku hela, Hosi ya ku rula.”—ESAYA 9:6.
1. Nsirhelelo wa misava hinkwayo i wa xiviri ehansi ka mani, naswona hi swi tivisa ku yini leswi?
NSIRHELELO wa misava hinkwayo! Ehansi ka “Hosi ya misav̌a leyi,” Sathana Diyavulosi, i norho lowu nga kotekiki. (Yohane 12:31, Bibele ya Xitsonga) Kambe nsirhelelo wa misava hinkwayo ehansi ka “Hosana ya ku Rhula,” Yesu Kriste, i ntiyiso lowu heleleke. Yehova u hi tiyisekisa hi leswi eka vuprofeta bya ku tswariwa ni ntirho wa “Hosana ya ku Rhula.” Eka Esaya 9:6, 7, ha hlaya: “Hi v̌elekeriwe ṅwana, hi nyikiwe ṅwana wa wanḍisanyana, v̌uhosi byi v̌ekiwile khatleni ra yena. O ta tšhyiwa Muhlamarisi, Muṭunḍuši, Šikwembu ša matimba, Tatana l’a nga riki na ku hela, Hosi ya ku rula; e ku kurisa ku fuma, ni ku nyika šiluv̌elo ša Davida ni ku fuma ka yena e ku rula lo’ku nga heriki, ni ku ši tiyisa, ni ku ši seketela hi ku av̌anyisa ni ku lulama, ŝeŝi ni laha ku nga heriki; ku hiseka ka Yehova wa tinyimpi ku ta endla ŝeŝo!”
2. (a) I swiyimo swihi leswi vuprofeta bya Esaya 9:6, 7 byi nyikeriweke ehansi ka swona? (b) Hi swi tivisa ku yini leswaku Yehova u ta khomelela handle ko hluleka eka ntwanano lowu a wu endleke na Davhida wa Mfumo lowu nga heriki enxaxamelweni wa rixaka rakwe?
2 Mawaku vuprofeta lebyi hlamarisaka swonghasi! Swi ta tsakisa ku kambisisa vuprofeta lebyi ehenhleni ka ku tswariwa ka n’wana lonkulu emisaveni. Kambe hi nga si ku tlangela hi xitalo, hi fanele ku langutisisa swiyimo leswi vuprofeta lebyi byi nyikeriweke ehansi ka swona. A ku ri nkarhi wa swikhiri swa matiko hinkwawo enkarhini wa masiku ya mfumo wa Yuda ehansi ka Hosi Akaz. Hambi leswi a yi nga tshembeki eka Yehova, hosi yoleyo yi pfumeleriwe ku tshama ehenhla ka xiluvelo xa Yehova. U nyikiwe lunghelo leri hikwalaho ka ntwanano lowu Yehova a wu endleke na Davhida wa mfumo lowu nga heriki enxaxamelweni wa rixaka rakwe. Hambi leswi Davhida a tsoniweke lunghelo ro aka tempele ya Yehova, Xikwembu xi n’wi nyike mikateko yin’wana. Leswi swi kombisiwe emaritweni ya muprofeta Nathani lama nge: “Kutani Yehova a ku tiv̌isa leŝaku Yehova o ta ku endlela yindlu. Kambe yindlu ya wena, ni v̌uhosi bya wena byi ta ṭhama hi laha ku nga heriki e mahlweni ka wena: šiluv̌elo ša wena ši ta tiya hi masiku.” (2 Samuel 7:11, 16) Xitshembiso xexo xa Xikwembu xi tikombise xi ri lexi anerisaka eka Hosi Davhida lerova a languta emahlweni eka ku hetiseka ka xona loko kwetsima.
3. (a) Ntwanano wolowo na Davhida wu kuma ku hetiseka eka mani, naswona ntwanano wolowo a wu ri wa nkoka hi ndlela yihi? (b) I yini lexi Diyavulosi a xi endleke pakani ya yena malunghana ni ntwanano wolowo wa Mfumo?
3 Ntwanano wolowo na Davhida wu kuma ku hetiseka ka wona eka N’wana lonkulu wa Davhida, Yesu Kriste, “Hosana ya ku Rhula.” A ku na yindlu yin’wana ya vuhosi emisaveni leyi tshameke yi tsakela ntwanano wo tano wa mfumo, lowu nga hava makumu eka ndzalo ya ku fuma ka wona ka vuhosi, wu ri hava ku hela ka ku rhula. Kambe ntwanano wolowo wa Mfumo wu hundzisela ntlhontlho eka mimfumo hinkwayo ya misava leyi Sathana a nga hosi, kumbe mufumi wa yona. Kutani Diyavulosi ni mademona yakwe va swi endle pakani ya vona ku ringeta ku herisa yindlu ya Davhida ivi kutani va herisa langutelo ra yona ra ku va ni mufumi wa nkarhi hinkwawo. Sathana u kume vatirhi lava tiyimiseleke ntirho eka Hosi Retsin wa Siriya, eka Hosi Pekak wa tinxaka ta khume ta mfumo wa Israyele, ni le ka hosi ya Asiriya.
Xikhiri Xo Lwisana Ni Ntwanano Wa Mfumo
4. Xana Diyavulosi u hambetise ku yini eka matshalatshala ya yena yo sivela ku tirha ka ntwanano wa Mfumo wa Yehova lowu endliweke na Davhida?
4 Xana kungu ra Diyavulosi a ku ri rihi ke? Xikongomelo xakwe a ku ri ku sindzisa Hosi Akaz wa Yuda, hi ku chava, eka ntwanano lowu nga riki kahle ni hosi ya Asiriya. Xana Diyavulosi a a ta swi endlisa ku yini leswi? Ina, u vangele Hosi Pekak wa Israyele na Hosi Retsin wa Siriya ku nghena eka xikhiri xo lwisana ni yindlu ya Davhida. Va khire ku susa Akaz exiluvelweni xa Yuda leswaku va veka munhu wa vona vini, n’wana Tabeal, tanihi hosi leyi lawuriwaka. N’wana loyi wa Tabeal a ku ri mani xana? Swi le rivaleni leswaku a a nga ri wa rixaka ra yindlu ya Davhida. Kutani ke, a a nga ri munhu loyi ntwanano wa Xikwembu wa Mfumo a wu ta hundziseriwa ha yena ku kondza wu kuma Mudyandzhaka wa wona wa nkarhi hinkwawo eka “Hosana ya ku Rhula.” A a ta va munhu wa vona, hayi munhu wa Xikwembu, exiluvelweni xa Yuda. Xisweswo Bibele yi paluxa matshalatshala ya Sathana yo sivela ku tirha ka ntwanano wa Mfumo wa Yehova lowu endliweke na Davhida.
5, 6. Xana Hosi Akaz u hlamule xikhiri xo lwisana ni yindlu ya Davhida hi ndlela yihi, naswona i rungula rihi leri khutazaka leri Yehova a n’wi nyikeke rona?
5 Xana Hosi Akaz u endle njhani eka nxungeto lowu? Yena ni vanhu vakwe va rhurhumerile hi ku chava. Kutani Yehova u n’wi nyike rungula leri khutazaka leswaku a n’wi tshikisa ku vumba ntwanano wa nsirhelelo ni hosi ya mfumo wa misava lowu kulaka, Asiriya. Yehova u rhumele muprofeta wa yena Esaya leswaku a hlangana na Akaz kutani a hundzisela rungula leri ri kumekaka eka Esaya 7:4-9:
6 “U nga tšhav̌i, . . . leŝi Siria, na Efraim, [xirho lexi rhangelaka xa mfumo wa Israyele] ni ṅwana wa Remalia [Pekak] v̌a kaneleke ku endla ŝo biha, v̌a ku: ‘A hi weleni Yuda, hi ṅwi siv̌elela, hi tiphangela muti, kutani hi v̌eka ṅwana Tabeal e hosi kona!’ Hosi Yehova o te: ‘Mhaka leyi a yi nga v̌i kona, yi nga ka yi nga humeleri. . . . Loko mi nga pfumeri mi nga ka mi nga tiyi!’”
Xikombiso Xa Ku Hluleka Ka Xikhiri
7. (a) I yini lexi vangeleke vuprofeta lebyi xiyekaka bya Esaya 7:14? (b) Ku tswariwa ka Emanuel a ku ri xikombiso lexi tshembekaka xa yini, naswona vana va Esaya va xinuna a va fanele ku tirha tanihi yini?
7 Xisweswo, Yehova u vhumbe ku hluriwa ka vakhiri. Enkarhini wolowo ku fike nkarhi wa vuprofeta bya Xikwembu bya ntikelo lowu nyanyulaka misava, hikuva byi kombetele eka Mudyandzhaka wa le vuhosini wa ntwanano wa Mfumo na Davhida. Kambe xana i yini lexi vangeleke vuprofeta byebyo lebyi xiyekaka? Ina, Yehova a a vulavula na Hosi Akaz. U byele Akaz leswaku a kombela xikombiso xin’wana ni xin’wana xa hlori lexi a nga ehleketaka ha xona, kutani Yehova a a ta xi endla tanihi xitiyisekiso lexi heleleke xa leswaku Xikwembu xi ta herisa xikhiri xo lwisana ni yindlu ya Davhida. Kambe Akaz u arile ku kombela xikombiso xo tano. Ku landzele yini? Esaya 7:14 ya hi byela: “Hikwalaho-ke, [Yehova] o ta mi nyika a ri yena e šikombiso: V̌onani wanhwana o ta šura nyimba, o ta v̌eleka ṅwana wa wanuna, kutani o ta ṅwi tšhya v̌ito ra Emanuel” Vito rolero ri vula leswaku “Xikwembu Xi Na Hina.” Leswi Emanuel ni vana van’wana vambirhi va xinuna va Esaya a va fanele ku tirha tanihi swikombiso, eka Esaya 8:18 muprofeta u te: “V̌onani, hi mina loyi ni v̌ana lav̌a Yehova a nḍi nyikeke v̌ona, hi ta v̌a ŝikombiso ni ŝifaniso e ka Israel, hi ku lerisa ka Yehova wa tinyimpi.” Kutani ku velekiwa ka Emanuel a ku ri xikombiso lexi tshembekaka xa leswaku vakhiri hinkwavo ni swikhiri swa vona swo lwisana ni ntwanano wa Mfumo wa Xikwembu ni Mudyandzhaka wa wona a swi ta hela!
8. (a) Vuprofeta bya Esaya 7:15, 16 byi vule yini ehenhleni ka jaha Emanuel, naswona vuyelo byi ve byihi? (b) Swi endlekisa ku yini leswaku xikombiso xa Emanuel emasikwini ya Esaya xi hambeta xi nga tiyisekanga?
8 Rhekhodo ya Bibele a yi vuli leswaku i mani la velekeke n’wana la thyiweke Emanuel. Ku nga ha va ku ve ntombhi ya Muyuda leyi veke nsati wa vumbirhi wa Muprofeta Esaya. Hambi swi ri tano, vuprofeta byi ye emahlweni byi vula leswaku loko mufana a nga si kula hi laha ku eneleke leswaku a hambanisa leswinene ni leswo biha, tihosi timbirhi leti khiraka ku lwisana ni yindlu ya Davhida a ti ta fika eka makumu lama hlomulaka mbilu. (Esaya 7:15, 16) Leswi swi tikombise swi ri ntiyiso. Mhaka ya leswaku xikombiso xa Emanuel emasikwini ya Esaya yi tshama yi nga tiyisekangi eka hina yi nga ha va yi ri kona leswaku yi nga susi mianakanyo ya tinxaka ta le ndzhaku ka Emanuel Lonkulu loko a ta humelela tanihi xikombiso xa hlori leri humaka etilweni.
9. (a) Xana ku hetiseka ka xikombiso ni ku hluriwa ka xikhiri xo lwisana ni ntwanano wa Mfumo swi tiyisa yini? (b) Xikhiri lexikulu xa misava xa nkarhi hinkwawo i yini ke?
9 Kavula, emasikwini ya Akaz, a ku ri na ku hetiseka kuntsongo ntsena ka xikombiso ni ka ku hluriwa ka xikhiri xa misava xo lwisana ni ntwanano wa Mfumo wa Xikwembu. Kambe ku hetiseka koloko ko sungula ku tiyisekise leswaku xikombiso ni ku hluriwa ka xikhiri xa misava a ku ta hetiseka hi ndlela leyikulu eminkarhini ya hina yo nonon’hwa. Namuntlha hi langutane ni xikhiri lexikulu ngopfu xa misava xa nkarhi hinkwawo. Hi ndlela yihi? Hi mhaka ya leswi matiko hinkwawo ma honisaka lunghiselelo ra Yehova ra ku tisa ku rhula loku nga heriki, naswona va kaneta hambi va ri vayimeleri va “Hosana ya ku Rhula.” Xikhiri xi lwisana ni Mudyandzhaka wa ntwanano wa Mfumo, “Hosana ya ku Rhula” hi xiviri. Manuku, ku vuriwa yini ehenhleni ka ku hetiseka loku heleleke ka vuprofeta? Loko hi vona xikombiso, kona hi ta tlangela leswaku khombo ra xikhiri xa misava leyi i makumu lama heleleke.
Ku Tswariwa Ka “Hosana Ya Ku Rhula”
10. (a) Eku hetisekeni loku heleleke ka Esaya 7:14, i mani la velekeke n’wana tanihi xikombiso ni Mudyandzhaka wa ntwanano wa Mfumo? (b) Xana n’wamatimu Matewu u hlanganisa xikombiso xa Emanuel ni yindlu ya Davhida hi ndlela yihi?
10 Eku hetisekeni loku heleleke ka vuprofeta, ntombhi leyi velekeke n’wana tanihi xikombiso ni Mudyandzhaka wa ntwanano wa Mfumo a ku ri Mariya, ntombhi ya Muyuda ya rixaka ra Hosi Davhida. Ntsumi Gabriyele yi n’wi byele leswaku a a ta veleka n’wana la nga ta thyiwa Yesu, loyi Yehova Xikwembu a a ta n’wi “nyika xiluvelo xa Davhida tata wa yena,” naswona “vuhosi bya yena byi nga ka byi nga vi na makumu.” (Luka 1:26-33) N’wamatimu la huhuteriweke Matewu u hlanganisa xikombiso xa Emanuel ni yindlu ya Davhida. Eka Matewu 1:20-23 ha hlaya: “Ntsumi ya [Yehova] yi humelela eka [Yosefa] hi norho, yi ku: ‘Yosefa n’wana Davhida, u nga chavi ku titekela Mariya nsati wa wena, hikuva leswi a nga na swona swi huma eka Moya lowo Kwetsima; ú ta veleka n’wana wa wandzisanyana, kutani wena u ta n’wi thya vito ra Yesu, hikuva hi yena loyi a nga ta ponisa tiko rakwe eswidyohweni swa rona.’ Sweswo hinkwaswo swi humelele leswaku ku hetiseka leswi [Yehova] a a swi vurile hi muprofeta loyi a nga te: ‘Maswivo, wanhwana ú ta tika, a veleka n’wana wa wandzisanyana, va ta n’wi thya vito ra “Emanuwele’” (hi leswaku: ‘Xikwembu xi na hina’).”
11. Ku tswariwa loku vhumbiweke ka Emanuel ku endleke rini naswona kwihi?
11 Xana ku tswariwa loku ku vhumbiweke ka Emanuel ku endleke rini naswona kwihi? Mahlo hinkwawo ya Vayuda ma langutisisiwe etlhelweni leri nga rona hi marito ya Mikea 5:2, lawa ya tshahiweke eka Matewu 2:6: “Na wena Betlehema, tiko ra Yudiya, a wu ntsongo exikarhi ka tihosi ta Yuda, hikuva eka wena ku ta huma hosi leyi nga ta fambisa tiko ra mina ra Israyele.” A ku ri hi lembe ra 2 B.C.E. emutini wa Betlehema loko “Hosana ya ku Rhula” yi velekiwa, kutani vuprofeta lebyi tsakisaka bya Esaya 9:6, 7 byi sungule ku hetiseka.
12, 13. Ku tswariwa ka “Hosana ya ku Rhula” ku tise ku dzuneka lokukulu eka mani, naswona i swivumbeko swihi swo kwetsima ni leswi vangamaka leswi languteleke ku tswariwa loku?
12 I mani eka hina loyi a a ta ka a nga swi xiyi ku ri ku dzuneka ni ntsako ku va mutswari wa loyi a a fanele ku va ni vito ra “Hosana ya ku Rhula”? Hikwalaho swi tise ku dzuneka lokukulu eka Tatana wa le vuhosini wa Hosana leyi. Entiyisweni, rini na rini eku sunguleni, ku velekiwa ka munhu a ku si tshama ku yimeriwa hi swivumbeko swo tano swo kwetsima ni leswi vangamaka.
13 Ntsumi ya Yehova yo vangama yi humelele eka varisi lava rindzeke mintlhambi ya vona nivusiku enhoveni ehandle ka Betlehema, kutani “ku kwetsima ka [Yehova] ku va rhendzela.” Kutani ntsumi yi huwelela ku tswariwa eku hetisekeni ka vuprofeta bya Xikwembu, yi ku: “Namuntlha mi velekeriwile Mulondzovoti emutini wa Davhida; i Kriste, Hosi.” Onge hi loko leswi a swi nga vangami hi laha ku aneleke, kwalaho ku humelele vunyingi bya mavandla ya tintsumi ehenhla etilweni byi dzunisa Tata wa n’wana la ha ku velekiwaka hi nomu wun’we byi ku: “Ku kwetsima a ku ve eka Xikwembu ematilweni ya le henhla, ku rhula a ku ve emisaveni eka vanhu lava xi va tsakelaka.” Swi fanela swonghasi eka tintsumi ku huwelela ku velekiwa ka “Hosana ya ku Rhula” leyi tshembisiweke leswaku ku ta va ni ku rhula ka Xikwembu eka vanhu hinkwavo lava va tsakeriwaka hi Xikwembu!—Luka 2:8-14.
14, 15. (a) Hi le ka swiendlakalo swihi laha vana va Xikwembu va le tilweni va dzuniseke Yehova? (b) Ha yini ku ri hava ku velekiwa kun’wana eka matimu ya vanhu loku nga ringanisiwaka ni loku?
14 Khale emahlweni ka ku tswariwa ka loyi a nga ta va “Hosana ya ku Rhula,” tintsumi ti dzunise Xikwembu eka xiendlakalo lexi hlawulekeke. Sweswo a ku ri loko, eku vumbeni, xi simeke misava. (Yobo 38:4) Xana u tshama u vona swifaniso swa misava ya hina leswi tekiweke hi vativi va tinyeleti va ri ehenhla? Kona u vone leswi voniweke hi tintsumi ntsena ku fikela eka minkarhi ya sweswinyana. Kutani xana tintsumi ti endlise ku yini enkarhini wolowo? Yobo 38:7 ya hi byela: “Siku tinyeleti ta v̌uša ti baka huwa yo ṭaka, ni v̌ana hikwav̌o v̌a Šikwembu v̌a yimbelelaka hi ku ṭakisisa.”
15 Ku tswariwa lokunene loku tshameke ku nyikiwa misava a ku nga ta va xiendlakalo lexi nga nyawuriki lexi eka xona vana va Xikwembu a va ta hlanganisa marito ya vona yo huwelela eka risimu ro dzunisa. Hi laha tatana wa laha misaveni a hoyozeriwaka ha kona eku tswariweni ka n’wana wa yena wa xinuna wa mativula, na yena Tatana wa le tilweni loyi a nga ni vutihlamuleri eku tswariweni loku kunene loku nga ta ka ku nga ha vi kona emisaveni u faneriwa hi ku dzunisiwa hi risimu hi swirho swa ndyangu wakwe wa le tilweni. Ntwanano wolowo lowukulu wo xonga wu fanele wu tsakeriwa swonghasi hi Xikwembu lexi Tlakukeke eka ku va ka xona ro sungula tatana eka sete leyi heleleke leyintshwa ya swiyimo! A ku si tshama ku va ni ku velekiwa ka n’wana eka matimu ya misava hinkwayo loku nga ringanisiwaka ni lokuya ka “Hosana ya ku Rhula” leyi tshembisiweke.
“Ku Vonakala Lokukulu” Ka Vangama
16. Ku hetiseka kun’wana ka Esaya ndzima 9 ku ve kona rini naswona hi ndlela yihi?
16 Loko Yesu a sungule vutirheli bya yena bya le rivaleni, a ku ri na ku hetiseka kun’wana ka Esaya ndzima 9. Leswi swi pfumelelane na tindzimana ta yona timbirhi to sungula, leti vhumbeke leswaku “ku vonakala lokukulu” a ku ta voningela vanhu “lava a va ri emunyameni.” Hi hlamuseriwa ku hetiseka ka tindzimana toleto hi n’wamatimu la huhuteriweke Matewu eka ndzima 4, tindzimana 13 ku ya eka 17: “Kutani a suka eNazareta, [Yesu] a ya tshama eKapernawume, muti lowu nga kusuhi ni lwandle, emakumu ka matiko ya Zabuloni na Neftali, leswaku ku ta hetiseka leswi nga vula hi muprofeta Esaya, loko a te: ‘Tiko ra Zabuloni, ni tiko ra Neftali, endleleni leyi yaka elwandle entsungeni wa Yordani, Galeliya wa vamatiko! Vanhu lava a va ri emunyameni, va vonile ku vonakala lokukulu; lava a va tshama etikweni ra ndzhuti wa rifu, va humeleriwe hi ku vonakala.’ Ku sukela enkarhini wolowo Yesu a sungula ku twarisa Evangeli, a ku: ‘Hundzukani, hikuva Mfumo wa matilo wu le kusuhi.’”
17. Ha yini Yesu a swi kotile ku endla leswaku ku vonakala ku voningela vanhu va Zabuloni na Neftali, naswona ku vonakala loku a ku ta vula yini eka lava tshameke emunyameni?
17 Zabuloni na Neftali ya le n’walungu swinene wa Israyele naswona a ma katsa muganga wa Galeliya. Neftali ri tseme ribuwa hinkwaro ra le vupela-dyambu ra Lwandle ra Galeliya. Kutani a ku ri hi ku chumayela mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu eswivandleni swoleswo leswi Yesu, kun’we ni vadyondzisiwa va yena, va endleke leswaku ku vonakala ku voningela vanhu va kwalaho lava a va ha tshame emunyameni. Eka Yohane 8:12 Yesu u te: “Hi mina ku vonakala ka misava; loyi a ndzi landzelelaka a nga ka a nga fambi emunyameni ni siku ni rin’we, kambe ú ta va ni ku vonakala ka vutomi.” Xisweswo, ha Yesu “lava a va tshama etikweni ra ndzhuti wa rifu” va pfuniwile leswaku va va ni ku “vonakala ka vutomi” hikuva u nyiketele vutomi bya yena “ku kutsula lavo tala.” Hi yena loyi Yehova a n’wi tirhiseke ku tisa ku vonakala loku vanhu a va ta kuma vutomi ha kona.—Matewu 4:23; 20:28.
18. (a) Ha yini ‘ku vonakala loku kukulu’ ku nga fanelanga ku helela eka vanhu va Galeliya? (b) I yini leswi nga ta xiyiwa eka xihloko lexi landzelaka?
18 ‘Ku vonakala loku kukulu’ loku tshembisaka nkutsulo eka rifu ni ntshikilelo a ku heleli eka vanhu va Galeliya. Xana Esaya a nga vhumbanga leswaku rifuwo ra hulumendhe ri ta pfumala makumu? Naswona xana Esaya a nga vhumbanga leswaku ntirho wa “Hosana ya ku Rhula” a wu ta va lowukulu? Ina, hikuva Esaya 9:6, 7 yi ri: “O ta tšhyiwa Muhlamarisi, Muṭunḍuši, Šikwembu ša matimba, Tatana l’a nga riki na ku hela, Hosi ya ku rula; ni ku fuma ka yena e ku rula lo’ku nga heriki.” Eka xihloko lexi landzelaka, hi ta xiya ntirho wa Yesu Kriste tanihi “Muṭunḍuši, Šikwembu ša matimba, Tatana l’a nga riki na ku hela,” kunwe ni “Hosi ya ku rula.”
Xana Wa Tsundzuka—
◻ Leswaku i xikhiri xihi lexi veke kona emasikwini ya Hosi Akaz?
◻ Leswaku ku hetiseka lokuntsongo ka xikombiso xa Esaya 7:14 a ku ri kwihi?
◻ Leswaku ku hetiseka loku heleleke ka xikombiso xexo a ku ri yini?
◻ Leswaku ha yini ku velekiwa ka “Hosana ya ku Rhula” a ku ri ku tswariwa ka n’wana lonkulu emisaveni?