Ku Humelela—I Ku Tikarhata Hinkwako Ke?

KU TIYIMISELA ku humelela ku kombisa leswaku munhu u ni pakani leyi heleleke. Pakani ya wena evuton’wini hi yihi? Xana u tiyimisele ku endla yini leswaku u yi fikelela? Hakunene, pakani ya wena leyikulu ku fanele ku va yihi leswaku u va la anerisekeke ni la tsakeke hakunene?

Ematikweni yo tala ya Misava ya Vunharhu, mpimanyeto lowu tolovelekeke wa ku hanya wu siya swo tala leswi nga naveriwaka. Hikwalaho ka swiphiqo leswi ku kongomaniwaka na swona kwalaho, ku xiya ndzayo leyi faneleke leyi humaka eRitweni ra Xikwembu swi ta hi pfuna ku kurisa tipakani ni ku humelela ka hina vini ku antswa, ku nga khathariseki lomu hi tshamaka kona.

Leswi vusweti byi andzaka, vanhu vo tala va phikelele ku humelela hi swa timali ku tlula nchumu wun’wana ni wun’wana. Van’wana va amukela ku pfumala ku tshembeka leswaku va fikelela leswi. Hambi swi ri tano, loko va hundzuka Vakriste va ntiyiso, va fanele va tshike langutelo leri hi laha ku heleleke leswaku va pfumelelana ni mimpimanyeto leyo lulama ya Bibele.

Hambi swi ri tano, hambi va ri Vakriste van’wana va tlhela va phasiwa va ri karhi va phikelela tipakani ta misava. Va nga ha wela emahanyelweni lama nga riki ya vukriste leswaku va fikelela ku humelela. Vatswari va honisa mindyangu ya vona. Vanhu va honisa ntirho wa vona eka Xikwembu. Xana u ehleketa leswaku vuyelo a byi ta va byihi ehenhleni ka ku aneriseka evuton’wini ni ntsako?

Loko yi hi xalamukisela vuyelo, Bibele ya tsundzuxa: “Lava navelaka rifuwo, va wela endzingweni, emintlhan’wini ya ku navela leswo tala leswi nga pfuniki nchumu, ku nga ku navela loku dlayisaka vanhu . . . hikuva ku rhandza ngopfu mali i rimitsu ra leswo biha hinkwaswo; hi yo mhaka ya ku navela mali ngopfu leyi yi nga yisa van’wana kule, va tshika vupfumeri, kutani timbilu ta vona ti ngheniwa hi mivilelo leyo tala.”—1 Timotiya 6:9, 10.

“I rimitsu ra leswo biha hinkwaswo.” ‘Va titlhave hi mivilelo leyo tala.’ Sweswo hakunene a swi twali ku fana ni nhlamuselo ya ku aneriseka ni ntsako, swi fana na yona ke? Kambe, ntokoto wa timiliyoni ta vanhu hi malembe xidzana yo tala, hambi ku ri ku ta fika ni namuntlha, wu komba ndlela leyi nhlamuselo yoleyo ya Bibele yi nga ntiyiso ha yona. Manuku ke, xana leswi swi bumabumela yini malunghana ni tipakani ni mahanyelo ya Mukriste?

Va Hambukisiwile—Njhani?

Hi tihi tindlela leti Vakriste va nga hambukisiwaka eripfumelweni ha tona? Van’wana va fike ni le ku lahleni loku heleleke ka mahanyelo lamanene ni tidyondzo to chava Xikwembu. Etimhakeni tin’wana vanhu va hambukisiwile endleleni ya vukhongeri, hambi ku ri ku tirhisa ku tinyikela ko tano tanihi xitirho xo kuma nkucetelo eka van’wana. Kutani Bibele yi vulavula hi “vanhu lava boleke miehleketo ni ku lahlekeriwa hi ntiyiso, va ehleketa leswaku vukhongeri i ndlela yo kuma rifuwo.” (1 Timotiya 6:5) Hambi leswi va nga tshikiki Vukriste hi laha ku heleleke, va nga ha tikuma va tlula misinya ya milawu ya Bibele leyi nga swilo swa nkoka swa ripfumelo ra Vukriste.

Yesu u byele valandzeri vakwe leswaku va nga fani ni vanhu va misava lava tikiselaka van’wana. U te: “Swi nga tshuki swi va tano exikarhi ka n’wina, kambe un’wana ni un’wana la navelaka ku va lonkulu exikarhi ka n’wina, a a ve tanihi mutirheli wa n’wina.” Loko a sola varhangeri va vukhongeri bya Vayuda, Yesu u ye emahlweni. U kombise leswaku rirhandzu lerikulu ra xikhundla xa misava ri tisa ku cukumetiwa hi Xikwembu. (Matewu 20:26; 23:6-9, 33) Xisweswo, Vakriste va fanele ku lava ku tirhelana ematshan’wini yo tiveka emahlweni kumbe ku lawula van’wana. Murhandzi wa mali la lavaka ku humelela hi tindlela hinkwato a nga ha hambukisiwa hi ku olova endleleni leyi.

U endlisa ku yini emhakeni leyi? Xana u tikuma u fambisana ni ku humelela ka wena hi mpimo lowu u tirhisaka matimba ehenhla ka van’wana ha yona? Xana u tirhisa kumbe ku hundzula misinya ya milawu ni tidyondzo ta Vukriste leswaku u hlayisa matimba kumbe ku ma kuma? Xana u vona onge u fanele ku fikelela leswi tlulaka swa tintangha ta wena ku nga khathariseki nxavo wa kona? Xana u tsakela ngopfu ku vulavula hi rifuwo ra wena kumbe swilo swa ntirho-vutomi? Loko swi ri tano, kutani u fanele ku kambisisa loko u hambukisiwile eripfumelweni.

Maxangu Ya Ku “Humelela”

Yesu nakambe u te: “Mi nga tihlengeleteli xuma emisaveni . . . Hikuva la xuma xa wena xi nga kona, hi laha mbilu ya wena yi nga ta va kona na yona . . . Mi nge koti ku tirhela Xikwembu ni rifuwo ra misava.” (Matewu 6:19-24) Xana vatswari lava kongomisaka vana va vona ngopfu-ngopfu eka tipakani ta leswi vonekaka ni mintirho-vutomi ya misava va landzela ndzayo leyi? Xana ku kandziyisa ku humelela ka misava ka pfuna loko vana va lahla ntiyiso ivi va amukela mahanyelo lama nga riki ya vukriste? Xana swa pfuna ku tshika kumbe, ku veka vutomi bya vona bya moya ekhombyeni hikwalaho ka “xuma emisaveni”? Vatswari lava endlaka leswi hakanyingi va kuma leswaku va ‘hlaseriwa hi mivilelo leyo tala’ hikwalaho ka ku khathalela vana va vona ni ku honisiwa ka ku lahlekeriwa ka vona ka moya—naswona minkarhi yin’wana ni ka nyama.

Rirhandzu ra rifuwo i n’wini la lavaka swo tala. Ri dya nkarhi wa vanhu, matimba ni vuswikoti naswona ri herisa vukhongeri. Hakanyingi ri phasela vanhu ku lava rifuwo leri engetelekeke ni xikhundla xa misava, xisweswo ri va yisa kule ni ripfumelo. Hi laha ku fanelaka Bibele yi ri: “L’a ranḍaka mali, a nga ka a nga kolwi hi mali; l’a ranḍaka ku hanya hi nḍalo, na yena, a nga ka a nga kuli ha yona.”—Eklesiasta 5:10.

Hambi ku ri endzhaku ka ku hundzuka Mukriste, rirhandzu ra n’wamabindzu un’wana wa Wantima ra ku humelela ka timali ri hambetile ri va ro sungula evuton’wini byakwe. U honise mintirho ya Vukriste hikwalaho ka maendzo ya ntirhisano ni vanghana va misava va bindzu. A nga endlanga nhluvuko wa moya, ku nga khathariseki matshalatshala ya vakulu va bandlha ra ka vona yo n’wi pfuna. Xisweswo u tikume a ri eku kanakaneni ka moya—laha ku nga tivekiki laha a a nga ha ri Mukriste kambe a lava ku xiyiwa a ri yena. Hinkwerhu ka hina hi nga tlangela leswaku xiyimo xakwe a xi nga yisi eku anerisekeni loku enteke evuton’wini kumbe entsakweni lowu nga heriki.

Vanhu vo tano va boheka ku kongomana ni maxangu ya moya. Bindzu ni ku hlangana ka ntirhisano ni vanhu lava nga ni swilo swi nga ri swingani ehenhleni ka vutshembeki kumbe rigangugangu swi paluxela munhu minkucetelo leyo biha. Vakriste lava paluxiweke hi ndlela yoleyo va fanele ku lwisana ni minkucetelo leyi naswona hi ntolovelo va lwisana ni ripfalo ra vona. Van’wana eku heteleleni va fana ni vanghana va vona naswona va hambukisiwa hi laha ku heleleke eripfumelweni. (1 Vakorinto 15:33) Xana ku pfuna yini ku humelela ka timali loku yisaka eku hlulekeni ko tano ka moya ni ka mahanyelo lamanene? Hi laha Yesu a vuleke ha kona u te: “Hikuva hambi loko munhu a nga fuwa misava hinkwayo, kambe a lahlekeriwa hi vutomi bya yena, swi ta va swi n’wi pfune yini ke?”—Matewu 16:26.

Muxaka Lowu Antswaka Wa Ku Humelela

Ntokoto wu tiyise leswaku i vutlhari ku hlayisa ndzayo ya Bibele leyi nge: “Mi nga landzi hanyelo ra nguva leyi, kambe . . . mi ta kota ku twisisa leswi ku rhandza lokunene ka Xikwembu, loku nkhensekaka ni ku hetiseka, ku nga swona.” “Mi nga rhandzeni misava, kumbe swilo leswi nge misaveni. Loko munhu a rhandza misava, rirhandzu ro rhandza Tatana a ri kona eka yena.” Ina, hi tlharihile loko hi nga tekeleli misava kumbe ku landzelela leswi yi swi nyikelaka. Ku khathalela ka hina lokukulu ku fanele ku va ku amukeriwa hi Xikwembu, loku ku nga ta ka ku nga kumiwi hi ku landzelela swilo swa misava.—Varhoma 12:2; 1 Yohane 2:15, 16.

Yesu u fanise leswi ni murimi loyi a tshembeleke erifuweni rakwe kambe loyi Xikwembu xi nga te ha yena: “We xihunguki! Hi vusiku byebyi, u ta tekeriwa moya wa wena; kutani leswi u swi lunghiseke swi ta va swa mani xana?” Loko a katsakanya xifaniso xakwe, Yesu u te: “Swi tano ni ka loyi a tihlengeletelaka xuma, a nga fuweri Xikwembu.” Yesu a a komba leswaku ‘hambi loko munhu a ri ni swo tala vutomi bya yena a byi humi eka swilo leswi a nga na swona.’—Luka 12:15-21.

Yesu u tirhise xikombiso lexi hanyaka xa mufumi lontshwa la fumeke ku kombisa nchumu lowu fanaka. Wanuna loyi a a humelela hi langutelo ra misava, naswona entiyisweni u lave ku va la lulameke emahanyelweni. Hambi swi ri tano, Yesu a nga n’wi tlakusanga tanihi xikombiso xa ku humelela. Ematshan’wini ya sweswo, Yesu u vule leswaku a swi ta nonon’hwela vanhu vo tano ku “nghena eMfun’weni wa Xikwembu.” Vanhu vo tala lava nga exiyin’weni xexo a va tiyimiselanga ku tshika timhaka ta rifuwo ivi va lava Mfumo wa Xikwembu tanihi pakani leyikulu evuton’wini bya vona.—Luka 18:18-30.

Loko a ya emahlweni a kandziyisa vukulukumba bya timhaka ta moya, Yesu u te: “Hikwalaho ke mi nga vileli mi ku ‘Xana hi ta dya yini?’, kumbe: ‘Hi ta nwa yini?’, kumbe: ‘Hi ta ambala yini ke?’ Hikuva swilo sweswo hinkwaswo swi laviwa hi vamatiko; kutani Tata wa n’wina wa le tilweni wa swi tiva leswaku swilo leswi hinkwaswo ma swi pfumala. Rhangani mi tilavela Mfumo wa yena ni ku lulama ka yena, kutani sweswo hinkwaswo mi ta engeteleriwa swona.” Kutani ke, hambi ku ri malunghana ni swilo swa nkoka, hi fanele ku lulamisa tipakani ta hina. Leswaku hi va lava humelelaka hakunene—ku kuma ntsako ni ku kuma ku aneriseka ka ntiyiso—swa moya swi fanele ku rhangela swa nyama.—Matewu 6:31-33.

Hambetani Mi Lava Ku Humelela Ka Moya

Kutani ndlela ya vutlhari entiyisweni i ku lava ku humelela hi ku phikelela Mfumo wa Xikwembu ni ku lulama ka xona. Leswi swi katsa ku dyondza Bibele leswaku u ta “twisisa leswi ku rhandza lokunene ka Xikwembu, loku nkhensekaka ni ku hetiseka, ku nga swona.” Ku rhandza ka xona ku katsa ku rhangisa ka wena ntirho wa xona evuton’wini bya wena, ku hlanganyela ka wena hi xitalo evutirhelini bya Vukriste, ku ka u nga honisi minhlangano ya Vukriste ni ku hanya ka wena vutomi lebyinene ku pfumelelana ni ku lulama ka Xikwembu. Swilo leswi a swi fanelanga ku bakanyeriwa etlhelo, kumbe ku mphimpheriwa hi timhaka ta rifuwo. Leswi hi swona leswi a swi vuriwa hi ndzayo ya Yesu eka mufumi lontshwa la fumeke: “Xavisa hinkwaswo leswi u nga na swona, u avela swisiwana, hi kona u nga ta va ni xuma ematilweni; kutani u ta, u ndzi landza.”—Varhoma 12:2; Luka 18:22.

Loko u endla leswi, u ta va u aka vumoya bya wena n’wini ni lebyiya bya ndyangu wa wena. Ematshan’wini yo ehleketa swo tala kumbe ku veka ntshembo wa wena eka rifuwo leri nga tiyangiki, u ta va exikarhi ka lava va nga “tala mintirho leyinene, . . . va tihlengeletela xuma lexinene, lexi tiyeke, xa minkarhi leyi taka, leswaku va ta amukela vutomi bya xiviri.” Ina, pakani ya wena ku nga va vutomi lebyi nga heriki eParadeyisini leyi kondleteriweke ya laha misaveni hikuva “misava ya hundza, ni ku navela ka yona, kambe loyi a endlaka ku rhandza ka Xikwembu, u tshama hi laha ku nga heriki.” Ku hava ku humelela lokukulu loku u nga ku fikelelaka.—1 Timotiya 6:17-19; 1 Yohane 2:17.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 5]

Xana mali i xilotlelo?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 7]

Xana vatswari va ta rhumela vana va vona ku ya landzelela ku humelela hi ku tirhisa dyondzo ya le henhla?