Hi Hundzulukele eXihlobyeni Xa Ku Lulama Ka Ntiyiso

Hi ku vula ka Erwin Grosse

MALEMBE ma nga ri mangani lama hundzeke, vurhonga a byi ta ndzi tsuvukela etinyangweni ta rivala lerikulu ra swikepe eKiel, Jarimani, ndzi hangalasa swiphephana ni ku xavisa Rote Fahne, magazini wa KPD/ML.a Hi nkarhi lowu fanaka a ndzi ta va ndzi ringeta ku nghenisa vatirhi ni lava dyondzaka ntirho eminjhekanjhekisanweni. Ku ringeta ku va khorwisa hi mianakanyo ya mina ya vukhomunisi a ku ri ntirho lowu nga nkhensekiki.

Hambi swi ri tano, leswi a ndzi swi tshikanga swi ndzi heta matimba. A ndzi tshubule pakani evuton’wini: ku pfuna ku tisa swiyimo swo lulama hi ku tirhisa ndzhundzuluko wa misava hinkwayo. Xana ndzi fike njhani elangutelweni rero? Xana pakani yo tano evuton’wini a yi ta anerisa ndlala ya mina ya leswo lulama?

Ku Lavisisa Ku Lulama

Mahanyelo ya vatswari va mina a ku ri ku ringeta hi matimba ku humelela eka leswi vonekaka, naswona leswi a swi nga ndzi tsakisi nikantsongo. Hina vanhu lavantshwa a hi lavisisa nchumu wo antswa. Tindlela letintshwa ta vutomi a ti ringetiwa naswona swikongomelo leswintshwa evuton’wini a swi kombisiwa. Enkarhini wolowo, nyimpi ya le Vietnam ni mpfilumpfilu wa swichudeni a swi ri tinhloko-mhaka-nkulu eka tinyuziphepha. Eka hina a swi vonaka onge vanhu lava nga hava nandzu a va hakela ku hlanya ka van’watipolitiki ni vakhepitalisi hi vutomi bya vona. Xiyimo lexi xi tshamile emianakanyweni ya mina, kutani ndzi sungule ku venga fambiselo ra vukhepitalisi.

Nakambe ndzi fularhele vukhongeri lebyi simekiweke. Ntokoto lowu ndzi veke na wona loko ndzi tirha emasocheni lama hlomeke ya Jarimani Vupela-dyambu wu ndzi pfune ku endla xiboho lexi. Vusocha lebyi a hi byi nghenerile byi kavanyeteriwe nhlangano wa ku gandzela wa le goveleni, naswona masocha a ya avanyisiwa ya va mintlawa ya Makhatoliki ni Maprotestente. Eku heleni ka nhlangano wo gandzela, vafundhisi va mintlawa hamimbirhi va katekise ganunu (artillery) leyikulu! Swi ndzi tseme nhlana. Xana matlhari lawa a ya nga endleriwanga ku dlaya? Naswona loko ndzi leteleriwa vukhongeri exikolweni, xana a ndzi dyondzisiwanga leswaku: “U nga ṭhuki u dlaya”?—Eksoda 20:13.

Ndzi vone leswaku Karl Marx a a tiyisile loko a vitana vukhongeri a ku i “xirivatisi xa vanhu” hikuva byi endla leswaku vanhu va va lava nga hava matimba loko va kongomane ni timhaka ta vukhepitalisi. Kutani endzhaku ko tshika vusocha, ndzi tlhentlhile ekerekeni kutani ndzi teka tidyondzo ta nkarhi hinkwawo ta Vumarxist-Vuleninist. Nakambe ndzi hlaye tibuku Mao Tse-tung. Leswi hinkwaswo swi tiyise ku tiyimisela ka mina ka leswaku i ndzhundzuluko wa misava ntsena lowu nga susaka vubihi. Ndzi anakanye leswaku, i ku tirhisa tindlela to tano ntsena, laha vandla lerintshwa ra vanhu leri vumbiweke hi ku lulama ri nga humelelaka.

KPD/ML yi ndzi letele ku tisa vatirhi etidyondzweni ta Lenin ni ku va nyika swiphephana ni Rote Fahne. Nakambe a ndzi rhwala mimfungho ni ku chayela mimovha ya switwarisa mpfumawulo eminkombisweni. Hambi swi ri tano, a ndzi langutiwa tanihi mukhongoteri wa ntlawa. Emahlweni ka ku va komiti-nkulu yi ndzi amukela tanihi xirho, a ndzi fanele ku tikombisa, ndzi tirhela ntlawa nkarhi wo lehanyana ni ku wu seketela hi timali.

Ku Va La Hambaneke Hi Swiendlo—Ku Khomisiwa Lokukulu Ka Tingana!

Ndzi leteriwe ku endla mapapila lama nga enawini ya vumaki, kambe ngopfu-ngopfu a ndzi tsakela ntivo-vuxongi bya vapendi va vusoxalisi, kutani a ndzi navela ku va bizi ndzi bindzula hi laha va endlaka ha kona. Hikwalaho ke, ndzi kombele ndhawu eWest Berlin College of Art. Ndzi amukeriwile kutani ndzi sungula ntivo-vuxongi bya mina hi February 1972.

Laha nakambe ndzi hlangane ni ntlawa kutani ku nga ri khale a ndzi yime emahlweni ka tinyangwa ta vumakelo ndzi xavisa Rote Fahne. Nakambe ndzi endle swifaniso leswikulu ni swifaniso leswi pendiweke swa Marx, Tintsumi, Lenin na Mao Tse-tung emijekweni yo tshwuka.

A ndzi tiyimisele ku ka ndzi nga teki—hi leswaku, ku kondza loko ndzi hlangane na Linda. Ndzi kume leswaku a a ri na mfanelo leyi pfumalekaka, ku tshembeka, kutani leswi swi ndzi endle leswaku ndzi cinca mianakanyo ya mina. Tin’hweti ta ntlhanu endzhakunyana a hi ri nuna ni nsati, hi sungula leswi a swi ta va vukati bya ntwanano.

Eku sunguleni, a ndzi hanye ni ntlawa wa vantshwa lava a va ri ni mianakanyo yo hambana-hambana leyi kanetaka. Hi ve na nongonoko lowukulu wa mabulo, kambe a ku ri na ku holova ni rivengo. A swi ri tano emintlaweni yo hambana-hambana ya vukhomunisi. Wun’wana ni wun’wana a wu vula leswaku leyin’wana hinkwayo a yi yi twisisanga mianakanyo ya vukhomunisi kutani yi fanele ku joyina ntlawa wa “ntiyiso.” Mindzilakana ya nyimpi a yi endliwile!

Exikarhi ka ntlawa wa mina, ku lwa exikarhi ka ntlawa wa le ximatsini ni wa le xineneni a swi tolovelekile. Swirho leswi tlakukeke swi ringete ku tsongahatana. Ndzi karharile hi tinyimpi ni mindzhukano, kutani leswi swi ndzi yise eku tsemeni ka ku hlangana hinkwako ni ntlawa hakantsongo-ntsongo. Ndzi vone swi nga twali ku katseka eka nchumu lowu entiyisweni wu nga ta ka wu nga tisi ku cinca. Mianakanyo ya vukhomunisi yi tikombe yi nga humeleli hi swiendlo! Kambe embilwini ya mina ndzi tshame ndzi ri Mumarxist.

Linda A Ndzi Byela Hi Ta Xikwembu

Vusiku byin’wana, loko hi chayela hi suka eKiel hi ya eBerlin, Linda u ndzi tseme nhlana. U te: “Ndza khorwiseka leswaku Xikwembu xi kona, naswona ndzi pfumela eka xona hi ku enta.” Wolowo a ku ri nchumu wo hetelela lowu a ndzi langutela ku wu twa! Linda a a seketele mianakanyo ya mina ya Vumarxist.

Mholovo ehenhleni ka ku vulavurisana hi leswi vonekaka ni Vumarxist yi landzerile. Vumarxist byi humesa mianakanyo ya leswaku munhu u kuma vutomi byakwe hinkwabyo bya moya, vutlhari ni mahanyelo lamanene eka matshamelo yakwe ya ntirhisano. Hikwalaho ke, munhu “lontshwa” u humelela hikwalaho ka dyondzo emianakanyweni ya vukhomunisi ni hi ku cinca lokunene ka matshamelo. Hambi swi ri tano, Linda a a ri n’wathekiniki wa laboratori la leteriweke, kutani a a tiva ku antswa! A a swi kota ku kombisa leswaku mahanyelo ya munhu nakambe ya kuceteriwa hi xivumbeko xa yena xa xitekela. Hi tseme bulo ra hina leswaku hi papalata ku holova.

Eriendzweni ra le ndzhakunyana, nakambe Linda u twe a navela ku vulavula na mina hi Xikwembu. Hi ku vona ka mina, dyondzo ya hundzuluko a yi tiyisa leswaku xin’wana ni xin’wana xi ve na masungulo ya xona eka swilo leswi vonekaka kutani a ku ri hikwalaho ka singita ra xiviri. Linda u hlamusele milawu yo pima swilo leswintsongo swinene, nawu wo pfumala ku hundzuka ni milawu yin’wana ya ntumbuluko ku kombisa leswaku musunguri wo tlhariha wa vutomi u fanele a ri kona. Ndzi namarhele malangutelo ya mina. Hambi swi ri tano, filosofi ya mina ya vutomi ni mianakanyo ya mina ana se a swi hlanhleka!

Lembe ri hundzile. Hi Sonto yin’wana nimixo xikan’we-kan’we Linda u humese buku leyikulu kutani a sungula ku ndzi hlayela yona. A ku ri mhaka ya wanuna loyi a tsemeke murhi, a tirhisa hafu ya wona ku endla xifaniso lexi nga hanyiki kutani manuku a xi kombela a ku: “Ndzi ponisi.” Nhlamuselo leyi yo hlamarisa ya vukhongeri yi ndzi hlamarise swinene. Anakanya ku hlamala ka mina loko ndzi kuma leswaku yi huma eBibeleni.—Esaya 44:14-20.

Ndzi kombele nsati wa mina leswaku a ndzi byela leswi engetelekeke. U endle tano hi ntlhanu wa tiawara—a sungula hi ku dyoha ka munhu aEdeni kutani a hetelela hi ku kondleteriwa ka Paradeyisi leyi hlamuseriweke ebukwini ya Nhlavutelo. Leswi swi siye Linda a karhele swinene, kambe ndzi twe onge hi loko mahakatimba lama nge matihlweni ya mina ya wile naswona ndzi kote ku vona kahle ro sungula. Hi ntumbuluko, ndzi lave ku tiva laha Linda a swi dyondzeke kona leswi hinkwaswo.

U ndzi byele leswaku loko a ha ri na 14 wa malembe hi vukhale, u dyondze Bibele ni Timbhoni ta Yehova eBerlin kutani endzhakunyana a khuvuriwa. Loko a ri na 18 wa malembe, a a fanele ku ya ekule hikwalaho ka ntirho wa yena, kutani khombo ra kona, u fularhele ndlela ya ntiyiso. Manuku loko a tlhelela eBerlin, u katsekile eka tipolitiki leti kanetaka. Ntsako lowu sweswi a wu tokoteke evukatini bya hina wu n’wi susumetele eku laveni ka Xikwembu hi vuntshwa. Kambe xana a xi ta n’wi rivalela swihoxo swa yena? U swi tivile leswaku ndlela yi ri yoxe yo hlayisa vutomi bya hina ni ntsako wa vukati bya hina a ku ri ku hundzuka hi tlhelela eka Xikwembu. Kambe a ndzi nga si va eka yinhla yoleyo. A ndza ha lava nkarhi lowu engetelekeke.

Ku Hundzulukela Endleleni Leyinene

Hi madyambu man’wana ya ximumu, hi hlalele ku pela ka dyambu ra nsuku ehenhla ka doroba. Linda u te: “Kumbexana hi nga tiphina hi swilo swo tano swa xinkarhana, Erwin. Kambe xana Xikwembu xi ta hi hlayisa hi hanya loko xi nghenelela? I xivangelo xihi lexi hi xi nyikaka xona leswaku xi endla tano?” Leswi swi pfuxe mianakanyo ya mina. A ndzi dyondze swo karhi hi Yehova kambe kahle-kahle a swi nga ringananga. Kutani handle ko kanakana ndzi kunguhate ku hundzulukela eka yena.

Hi ku hatlisa endzhaku ka leswi, a hi ri endhawini yo xavisela loko hi vona wansati loyi a dyuhaleke a ri exitulwini xa swilema a khome Xihondzo xo Rindza. Hi n’wi kombele leswaku a hi byela minkarhi ya minhlangano eHolweni ya Mfumo ya kwalaho, kutani mahlo ya yena ya sungule ku hatima. U khome mavoko ya hina a ku: “Ndza tsaka leswi vanhu lavantshwa ku fana na n’wina va lavaka ku tiva Bibele,” a swi vula hi ku phindha-phindha. Hi ku pupuma hi ntsako, u tshame kahle a ololoka exitulwini xa yena xa swilema kutani a angarha Linda. Hi amukele timagazini kutani hi tshembisa ku ta enhlanganweni lowu landzelaka.

Hi fike emahlweninyana ka ku va wu sungula. A ndzi ri ni misisi yo leha ni malebvu naswona a ndzi ambale bokhathi na xikhipa. Linda a a ambale rhoko ya hahani wa yena wa 30 wa malembe hi vukhale ya mucato ya bulawusele. Ndzi vone wanuna a ambale baji na thayi a yimile enyangweni kutani ndzi anakanya leswaku: ‘I nhlangano wa ntiyiso! Mawaku masungulo yo tsakisa swonghasi!’ Hambi swi ri tano, a a ri na xinghana, kutani u te: “A hi mi languterile.” Ndzi hlamarile kambe ndzi ku eka yena: “Hi ta tsakela dyondzo ya Bibele.” Hambi ku ri sweswo a swi n’wi hlamarisanga. A hlamula a ku: “Ana se swi lunghisiwile.” Hi nghene hi karhatekilenyana.

Exikarhi ka nhlangano, minkarhi yo tala ndzi twe onge xivulavuri a xi vulavula na mina hi xiviri. Naswona van’wana ebandlheni va hlamarile loko Linda a humesa Xihondzo xo Rindza lexi a xi lunghiseleleke dyondzo ka ha ri nkarhi. Endzhaku ka tiawara timbirhi, makwerhu wa xisati loyi a dyuhaleke u tile a ta hi angarha, xikandza xa yena xi pupuma hi ntsako. A a ri yena loyi a hangalaseke mahungu ya ku ta ka hina. Malunghiselelo ya dyondzo ya Bibele ya nkarhi hinkwawo ya endliwe ni makwerhu wa xinuna loyi a hi amukeleke, naswona endzhaku ka tin’hweti ta kaye, hi, April 4, 1976, ndzi kombise ku tinyiketela ka mina eka Yehova hi ku nghenisiwa ematini.

A ndzi tsakile swonghasi ku tiva loyi a tshembiseke a ku: “Vonani, ndzi endla swilo hinkwaswo swi va leswintshwa”! (Nhlavutelo 21:5) Kutani Muvumbi u ta ku tisa njhani ku lulama ka ntiyiso? Swivuriso 2:21, 22 yi nyika nhlamulo: “Hikuv̌a la’v̌a lulameke v̌a ta aka misav̌eni, la’v̌o tenga v̌a ta siyiwa kona. Kambe la’v̌o biha v̌a ta susiwa la misav̌eni, ni timbabva ti ta ṭhuv̌uriwa ka yona.”

Leswi eku sunguleni a ndzi yima ni Rote Fahne emahlweni ka tinyangwa ta fektri, sweswi hi Migqivela ndzi yima eXitarateni xa Karl Marx eBerlin-Neukölln ni Xihondzo xo Rindza. Sweswi a ndzi swi kota ku vulavula hi nchumu lowu ku nga hava fambiselo leri endliweke hi vanhu leri nga wu tisaka: vutomi lebyi nga heriki. (Yohane 17:3) Ndzi dyondze ndlela leyi “la’v̌a lulameke” hambi ku ri sweswi va leteriwaka ha yona ku tiambexa “vumunhu lebyintshwa, lebyi byi hambetaka byi endliwa lebyintshwa hi vutivi lebyinene.” (Vakolosa 3:10, NW) Dyondzo leyi ya misava leyintshwa yi nge hluleki!

Loko ku ri Linda, se a a tiyimiserile ku ka a nga ha tlheli a fularhela Xihlovo xa ku lulama ka ntiyiso. Peter na Reni, lava hi dyondziseke tindlela ta Yehova, va xiye leswi a a swi lava hi tlhelo ra swa moya kutani va n’wi pfuna ku endla nhluvuko.

Tipakani Letintshwa Endleleni Ya Ku Lulama

Ekholichi, a ku ri na nkaneto lowu nga erivaleni wa tidyondzo leti sweswi a ndzi ti amukela hi ku hiseka. Profesa wa mina wa le tlilasini, loyi a tiviwaka tanihi mupendi, u kombe leswaku ndzi fanele ku hlawula exikarhi ka ntivo-vuxongi ni vupfumeri bya mina lebyintshwa. Kutani ndzi tshike ku penda ivi ndzi lava ntirho lowu nga ta hi pfuna ku fikelela pakani ya hina leyintshwa: ntiro wa vuphayona. Hi ku tsundzuka leswi, mina na Linda hi ku phindha-phindha hi phofule ku navela ka hina eka Yehova hi xikhongelo. Hi rhumele swikombelo swa hina swa siku ra hina leri kunguhatiweke ra ku sungula, ra September 1, 1977 ka ha sele hafu ya lembe.

Phela, a swi nga olovi, kambe hi mpfuno wa Yehova hi yi fikelerile pakani ya hina. Hi nkarhi wolowo, ku sukela hi January 1, 1985, mina na Linda hi tirhe tanihi maphayona yo hlawuleka—kutani ku navela kun’wana loku pfurhaka ku hetisekile. Ku tirhisa matimba ya hina hinkwawo ku pfuna vanhu leswaku va dyondza ndlela ya ku lulama ka ntiyiso swi hi anerisa ngopfu.

Kutani ku vuriwa yini hi ku navela ka mina ku lulama? Xana ku anerisekile? Ina. NamuntIha ndzi tiva nhlamuselo ya xiviri ya marito ya Yesu eka Matewu 5:6: “Ku katekile lava nga ni ndlala ni torha ra leswo lulama, hikuva va ta xurha.”

[Nhlamuselo ya le hansi]