Ku Fumiwa Hi Xikwembu—I Ndlela Yo Antswa
MATIMU ya tihulumendhe ya swi veka erivaleni leswaku vanhu lava nga hetisekangiki a va nge swi koti ku fuma hi ndlela leyi faneleke ehenhla ka vanhu van’wana. Hi laha Lord Acton wa Nghilandi a vuleke ha kona: “Matimba ma vonaka ma onha naswona matimba lama heleleke ma onha hi laha ku heleleke.” Xisweswo, hi laha Bibele yi vulaka ha kona: “V̌anhu v̌a [fuma] henhla ka v̌aṅwana ku v̌a endla ŝo biha.”—Eklesiasta 8:9.
Eku sunguleni, Yehova Xikwembu u nyike munhu ku fuma swiharhi hayi vanhu van’wana. Xikwembu xi byele N’wana wa xona la vumbiweke ku sungula ematilweni xi ku: “A hi endli munhu hi xifaniso xa hina, a fana na hina, kutani a va fume tinhlampfi ta lwandle ni tinyanyana leti hahaka ta le matilweni ni swifuwo ni misava hinkwayo ni swikokovi hinkwaswo leswi kokovaka emisaveni.” (Genesa 1:26, NW) Muvumbi wa munhu a a ri Mufumi wa yena. Kutani ke, swi cincise ku yini sweswo ke?
Loko munhu a xandzukile entangeni wa Edeni, u ale Xikwembu tanihi Mufumi wa yena naswona u hambete a endla tano ku sukela hi nkarhi wolowo. (Genesa, ndzima 3) Leswi a swi ri erivaleni eka Israyele wa khale, rixaka leri Xikwembu xi ri hlawuleke tanihi ra xona. Loko Vaisrayele va lave hosi ya munhu, Yehova u byele muprofeta wakwe Samuwele a ku: “Hikuv̌a a hi wena v̌a ku ṭhikaka, kambe v̌a ṭhika mina, leŝaku nḍi nga ṭhuki nḍi v̌a fuma.”—1 Samuel 8:7.
Ku fuma ka Xikwembu ehenhla ka Vaisrayele a ku ri lokunene. Hi ku tirhisa muyimeri wa xona Muxe, Xikwembu xi va nyike nxaxamelo wa milawu lowu kombiseke nkhathalelo wa rirhandzu wa vuhlayiseki bya vona. Wu va sirhelele eka vuvabyi byo tala naswona wu khutaza ku khathalela vadyuhari, tinoni ni lava feriweke. Nawu a wu lava ku xixima nhundzu ya van’wana ni ku tshembeka etimhakeni ta bindzu. A wu yirisa xihlawuhlawu, vumbhoni byo hemba ni ku ba mati. Ku fuma ka Xikwembu entiyisweni a ku ri loku lulameke ni lokunene.
Yehova u tshembise ku fuma vanhu hinkwavo ku nga ri Israyele ntsena. U ta tekela vanhu lava dyoheke matimba yo fuma ehenhla ka vanhu van’wana ivi a nyika matimba lawa eka N’wana wakwe la tswariweke a ri swakwe. Loko xi vhumba leswi, Xikwembu xi te eka vuprofeta bya Ezekiyele: “A ši nga ha v̌i kona, ku konḍa ku fika loyi ku av̌anyisa ku nga ka yena, loyi nḍi nga ta ṅwi nyika kona.”—Ezekiel 21:32.
Xikwembu xi nyike Yesu Kriste mfanelo yo fuma vanhu tanihi muyimeri wa vuhosi bya Yehova. Hikwalaho ka leswi Mfumo wa Xikwembu ha Kriste wu nga ndlela yo antswa yo fuma vanhu hinkwavo, Yesu u dyondzise vayingiseri vakwe ku wu khongelela. Kriste u te: “N’wina ke, khongelani hi mukhuva lowu, mi ku: ‘Tata wa hina, la nge matilweni, Vito ra wena a ri hlawuleke. A ku te ku fuma ka wena. Ku rhandza ka wena a ku endliwe misaveni, tani hi loko ku endliwa tilweni.’”—Matewu 6:9, 10.
Hi ndlela leyi Yesu a khomeke vanhu ha yona, u kombise muxaka wa mufumi loyi a nga ta va yena. Kriste entiyisweni a a ri ni ntwela-vusiwana, hikuva “loko a vona mintshungu ya vanhu, a va twela vusiwana, hikuva a va karhele, va tshamile ehansi, va fana ni tinyimpfu leti nga riki na murisi.” (Matewu 9:36) Yesu u kombise vuenti bya rirhandzu rakwe eka valandzeri vakwe loko a te: “Ndzi mi nyika nawu lowuntshwa ndzi ri: Rhandzanani! Kukotisa leswi mina ndzi mi rhandzeke, rhandzanani na n’wina.” (Yohane 13:34) A a rhandza vanhu lerova a nyikela vutomi bya yena tanihi nkutsulo. Gandzelo rero ri endla swi koteka eka lava va ri amukelaka leswaku va ntshunxiwa eka xidyoho, vuvabyi hambi ku ri eka rifu.—1 Yohane 2:1, 2; Nhlavutelo 21:1-4.
Loko a vhumba ndlela leyi ku fuma ka Xikwembu ha Yesu Kriste ku nga ta va loku lulameke, lokunene ni loku rhuleke ha yona, muprofeta Esaya u huhuteriwe ku tsala a ku: “Hikuv̌a hi v̌elekeriwe ṅwana, hi nyikiwe ṅwana wa wanḍisanyana, v̌uhosi byi v̌ekiwile khatleni ra yena. O ta tšhyiwa Muhlamarisi, Muṭunḍuši, Šikwembu ša matimba, Tatana l’a nga riki na ku hela, Hosi ya ku rula; e ku kurisa ku fuma, ni ku nyika šiluvelo ša Davida ni ku fuma ka yena e ku rula lo’ku nga heriki, ni ku ši tiyisa, ni ku ši seketela hi ku av̌anyisa ni ku lulama, ŝeŝi ni laha ku nga heriki; ku hiseka ka Yehova wa tinyimpi ku ta endla ŝeŝo!”—Esaya 9:6, 7.
Vayimeri va le misaveni va ku fuma ka Xikwembu va ta fana ni vavanuna lava sweswi va kombisaka timfanelo ta rirhandzu ta Yesu tanihi valanguteri ebandlheni ra Vukriste ra ntiyiso. Hi ku hambana ni vafundhisi va tihanyi, vavanuna lava va kombisa nkhathalelo wa rirhandzu eka ntlhambi, hi laha Yesu Kriste a endleke ha kona. Malunghana ni vavanuna vo tano vo chava Xikwembu, muprofeta Esaya u tsarile a ku: “V̌onani, hosi yi ta fuma hi ku lulama, tihosana, na tona, ti ta risa hi ku lulama.” (Esaya 32:1) Vayimeri vo tano va vuhosi bya Xikwembu nakambe va ta hetisisa swilaveko swa Xikwembu emisaveni leyintshwa.—Psalma 45:16.
Ku Cinca Lokukulu Ku Tshinele!
Loko Mfumo wa Xikwembu wu nga si fuma vanhu hi ku helela, ku cinca lokukulu ku fanele ku humelela. Ku cinca loku ku ta tisa makumu eka ku avana ka matiko. Ematshan’wini ya tihulumendhe ta vanhu to tala leti kwetlembetanaka, ku ta va ni hulumendhe yin’we yo lulama ya le tilweni leyi hlanganisaka vanhu tanihi vanhu van’we lava hanyaka hi ku rhula. Loko a vhumba leswi, muprofeta Daniyele u tsarile: “E mikarini ya tihosi leti, Šikwembu ša matilo ši ta pfuša ku fuma loku nga taka ku nga onhaki, ni siku riṅwe, kutani v̌uhosi bya kona byi nga ka byi nga hunḍeli ka tiko riṅwana; ku ta seletela ni ku herisa ku fuma [tihulumendhe ta vanhu] kuloko hikwako, kambe kona ku ta v̌a kona hi laha ku nga riki na makumu.”—Daniel 2:44.
Ku fuma ka Xikwembu hi wona ntlhantlho wu ri wun’we wa swiphiqo swa tihulumendhe leswi kongomaneke ni vanhu namuntlha. Xiyimo lexi vanhu va tikumaka eka xona sweswi xi xungeta vukona bya vona! Naswona ku hava ntlhantlho wa xiviri lowu nga tisiwaka hi vanhu lowu nga tirhaka. Hikwalaho ke, ku nga va vutlhari ku yingisa swinene ntlhantlho wa Bibele ivi hi ntsembo hi langutela nkarhi lowu nga riki ekule lowu vanhu va timbilu letinene va nga ta tsaka ehansi ka ku fuma ka Xikwembu loku nga tlhontlhiwiki ni loku katekisiweke ha wona.
[Xifaniso lexi nga eka tluka 6]
“Hosi yi ta fuma hi ku lulama”