Ku Hlelela Malembe Ya Gidi Lama Taka Sweswi
“Va ta fuma swin’we na yena malembe ya 1 000.”—NHLAVUTELO 20:6.
1. Xi ta va xihi xiyimo xa timhaka emisaveni hi malembe lama tlulaka gidi ku sukela sweswi?
IHI! Xana hi vula leswaku malembe lama tlulaka gidi ku sukela sweswi, vanhu va ta va va ha ri kona laha misaveni? Hi vula swosweswo! Nakambe, vanhu hinkwavo manuku va ta va lava hetisekeke emirini, embilwini ni le miehleketweni—ku fana ni wanuna ni wansati vo sungula eku sunguleni ka vukona bya munhu emisaveni leyi. Ina, malembe ya gidi ku sukela sweswi, vanhu va ta va ni xifaniso ni ku fana na Xikwembu ni Muhlayisi wa vona. (Genesa 1:26-30) Va ta va va ri karhi va tiphina hi vutomi hi laha ku taleke “e ntangeni wa Eden,” paradeyisi ya ntsako, emisaveni leyi basisiweke leyi yi nga ta ka yi nga tali ku tlula mpimo hi vaaki va vanhu. (Genesa 2:15) Hinkwaswo leswi ku ta va ku hetiseka ka xikongomelo xa Muvumbi xo sungula hi misava ni lava a va fanele ku tshama eka yona. Ku hetiseka loku ko xonga ku ta n’wi lwela tanihi loyi a tshembekeke eka xitshembiso xa yena xa rirhandzu xo katekisa vanhu hinkwavo ku nga khathariseki minkaneto hinkwayo.
2. Vanhu va kwalomu ka malembe xidzana ya 19 lama hundzeke va kume langutelo ra leswi vanhu lava endliweke lava hetisekeke va nga ta va swona hi ndlela yihi?
2 Ku hetiseka koloko loku katekisiweke ku ta tlakusa ku Fuma ka Gidi ra Malembe ka Xikwembu hi ku tirhisa N’wana wa xona loyi a kwetsimisiweke, loyi a heteke malembe ya 33 1/2 emisaveni tanihi munhu loyi a hetisekeke malembe xidzana lama tlulaka 19 lama hundzeke. Malunghana ni muxaka wa xivumbeko lexi a a ri na xona enkarhini wolowo, hi hlaya ku: “Rito ri hundzukile munhu, a va a aka exikarhi ka hina; kutani hi hlalele ku kwetsima ka yena loku nga tala tintswalo ni ntiyiso, ku nga ku kwetsima loku fanelaka n’wana loyi a nga yexe eka tata wa yena.” (Yohane 1:14) Kutani eka Yesu Kriste, vanhu va Israyele enkarhi wolowo va vone xivumbeko lexi munhu loyi a hetisekeke a fanaka na xona. (Luka 3:23, 38) Ina, malembe xidzana ya 19 lama hundzeke vanhu van’wana va vone leswi vanhu lava va endliweke lava hetisekeke va nga ta va swona eParadeyisini leyi taka ya laha misaveni.
3, 4. (a) Ku fuma ka Yehova ha Yesu Kriste ni lava 144 000 kahle-kahle ku ta va ku lehe ku fika kwihi? (b) I xiga xihi lexi tirhiseriwaka nguva yoleyo ya nkarhi, naswona sweswo swi kombisiwe njhani emavitweni ya tibuku tin’wana ta Watch Tower?
3 Ku leha ka Mfumo wa Yehova lowu fumiwaka hi Yesu Kriste ni vadyondzisiwa va yena lava kwetsimisiweke va 144 000 ku vhumbiwe leswaku ku ta va malembe ya gidi. Malunghana ni ku Fuma koloko ka Gidi ra Malembe, muapostola Yohane la dyuhaleke u tsarile a ku: “Ndzi vona swiluvelo; lava tshameke ehenhla ka swona, va nyikiwa matimba ya ku avanyisa. Na swona, ndzi vona mimoya ya lava tsemiweke tinhloko hikwalaho ka ku humesa vumbhoni bya Yesu ni hikwalaho ka Rito ra Xikwembu. A va gandzelanga xivandzana kumbe xifaniso xa xona, a va vanga na mfungho wa xona emimombyeni ya vona, kumbe emavokweni ya vona. Kutani va tlhela va hanya, va fuma na Kriste malembe ya 1 000. Vafi van’wana lava saleke, a va tlhelanga va hanya, ku fikela loko ku hundzile malembe ya 1 000. Loku, i ku pfuka ko rhanga eku feni. Ú katekile, ni ku hlawuleka, munhu loyi a nyikiwaka na yena ku pfuka loku ko rhanga eku feni. Rifu ra vumbirhi a ri na matimba ehenhla ka vanhu lavo tano, kambe va ta va vaprista va Xikwembu ni va Kriste, kutani va ta fuma swin’we na yena malembe ya 1 000.”—Nhlavutelo 20:4-6.
4 Tanihi leswi gidi ra malembe ku nga millennium hi Xinghezi, nguva yoleyo yi vuriwa ku Fuma ka Kriste ka Millennium. Lava va amukelaka ni ku dyondzisa dyondzo leyi ya Bibele minkarhi yin’wana va vuriwa va-millennium kumbe va-chiliast, hi ku ya hi rito ra Xigriki ra “gidi.” Lexi tsakisaka, tivholumo ta Studies in the Scriptures (leti tshameke ti humesiwa hi Watch Tower Bible and Tract Society) eku sunguleni a ti vuriwa “Millennial Dawn.” Naswona buku ya tinsimu leyi tshameke yi tirhisiwa hi Swichudeni swa Bibele swa Matiko Hinkwawo a yi ku Hymns of the Millennial Dawn.
5. Xi ta va xihi xiyimo xa Sathana ni mademona hi nkarhi wa ku Fuma ka Gidi ra Malembe ka Kriste?
5 Xiga lexi nge ‘gidi ra malembe’ eka Nhlavutelo 20:4 a hi xo fanekisela kambe xi kombetela eka gidi ra malembe ya xiviri. Hi nkarhi wa Gidi rero ra Malembe, Sathana Diyavulosi ni ntlawa wa yena wa mademona lowu nga lawulekiki va ta va ekheleni, hikuva emahlweninyana ka ku hlamusela hi ku Fuma ka Kriste ka Gidi ra Malembe, muapostola Yohane u te: “Ndzi vona ntsumi yi ri karhi yi xika hi le tilweni, yi tamele evokweni ra yona mpfungura wa khele lero enta ku ya ni ku ya, yi tamele ni mpecana leyikulu. Kutani yi khoma dragona, nyoka leya khale (hi leswaku Diyavulosi, kumbe Sathana), yi n’wi boha nkarhi wo ringana malembe ya 1 000. Yi n’wi hoxa ekheleni, yi pfala, yi n’wi lemela ndzeni leswaku a nga ha yi emahlweni ku xisa vanhu va matiko, ku fikela loko malembe ya 1 000 ma ta va ma hundzile. Endzhaku ka swona, ú ta fanela ku ntshunxiwa nkarhinyana.”—Nhlavutelo 20:1-3.
6. (a) I lembe rihi leri Marhoma Khatoliki man’wana ma ri nyikeke eka makumu ya ku Fuma ka Gidi ra Malembe ka Kriste? (b) Loko marito ya Makhatoliki a ma ri ntiyiso, nkarhinyana wa ku ntshunxiwa ka Sathana egojini leri nga riki na tshaku ana se a wu ta va wu lehe ku fika kwihi?
6 Marhoma Khatoliki man’wana ma vule leswaku ku Fuma ka Yesu Kriste ka Gidi ra Malembe ku hele hi 1799 loko mavuthu ya Furwa ma yise Rhoma evuhlongeni ivi ma susa mupapa tanihi mufumi wa rona, lerova a yisiwa eFurwa tanihi mukhotsiwa, laha a feleke kona. Vafundhisi va Khatoliki va vule leswaku Sathana ni mademona yakwe manuku a va ntshunxiwile “egojini leri nga riki na tshaku,” kumbe “ekheleni,” leswaku va pfuxeta ntirho wa vona wa vukanganyisi swa “nkarhinyana.” (Nhlavutelo 20:1-3, Douay Version ya Khatoliki) Loko wolowo a wu ri ntiyiso, a swi ta vula leswaku “nkarhinyana” wolowo ana se wu hambetile hi malembe ya 190, ku nga ri na makumu lama voniwaka.
7. Bibele yi kombisa yini ehenhleni ka nkarhi ni muxaka wa ku Fuma ka Gidi ra Malembe ka Kriste?
7 Hambi swi ri tano, hi ku ya hi Matsalwa, ku Fuma ka xiviri ka Yesu Kriste ka Gidi ra Malembe ka ha ta ta. Ku hetiseka ka namuntlha ka vuprofeta bya Bibele ku kombisa leswaku ku tshinele swinene. Hi nkarhi wa Gidi ra Malembe, ya xiviri Sathana ni mademona yakwe kahle-kahle va ta va va pfaleriwile ekheleni, naswona Yesu Kriste ni vadyandzhaka-kulobye va yena va 144 000 va ta fuma vanhu hinkwavo handle ka ku nghenelela ka nhlengeletano ya Diyavulosi. Nkateko lowu nga heriki wa vanhu hinkwavo lava kutsuriweke, eku hetisekeni ka ntwanano wa Yehova na Abrahama, “nakulobye” wa yena, wu ta sungula hi “ntshungu lowukulu,” lowu nga ta pona “nhlomulo” lowu nga ringanisiwiki lowu mafambiselo lawa yo biha ma helaka ha wona. Wu ta hundzela eka tibiliyoni ta vanhu lava feke lava kutsuriweke hi “ngati ya Xinyimpfana,” Yesu Kriste. (Yakobo 2:21-23; Nhlavutelo 7:1-17; Genesa 12:3; 22:15-18; Matewu 24:21, 22) Emhakeni leyi, lava va ta va va pfuxiwile evurhongweni bya vona bya rifu emasirheni va ya evuton’wini emisaveni.—Yohane 5:28, 29.
Nhlengeletano Ya Vukriste
8. Buku leyi nge The New Creation yi hlamusele nhlengeletano yihi, kambe i ntirho wihi wo hlengeleta lowu yi nga nyikangiki xivono xa wona?
8 Hi ku hetiseka ka xikongomelo xa Xikwembu, nhlengeletano leyintshwa yi rhange yi kuma mikateko yoleyo hi malembe xidzana layo tala. Malunghana ni nhlengeletano yoleyo, hi hlaya ku: “Loko un’wana a va kun’we na Kriste, i xivumbiwa lexintshwa.” “Hambi ku ri ku yimba, kumbe vukhuna, a swi vuli nchumu. Mhaka leyikulu i ku va xivumbiwa lexintshwa.” (2 Vakorinto 5:17, NW; Vagalatiya 6:15) Le ndzhaku hi 1904, buku leyi nge The New Creation yi yise nyingiso eka nhlengeletano leyi yintshwa leyi yi humeleleke eka lembe xidzana ro sungula C.E. (Studies in the Scriptures, Nxaxamelo wa VI, Dyondzo ya V, leyi nge “The Organization of the New Creation”) Loko ku tiwa eka langutelo ra yona ra leswi makumu ya Minkarhi ya Vamatiko hi 1914 a ma ta vula swona, buku yoleyo a yi xi nyikanga xivono xa ntirho lowu xiyekaka wo hlengeleta lowu a wu ri kusuhi ni ku endleka endzhaku ka vuyelo lebyi onhaka bya nyimpi yo sungula ya misava ya matimu ya vanhu.—Luka 21:24, KJ.
9. Hi le ka xiendlakalo xihi laha masalela ya ntumbuluko lowuntshwa ma ngheneke eka xona hi matimba?
9 Ku hlayisiwa ka masalela ya ntumbuluko lowuntshwa wa moya eka makumu ya Nyimpi yo Sungula ya Misava hi 1918 ni ku hlayisiwa ka vona va ri karhi va hanya enyameni elembeni ra le ndzhaku ka nyimpi ra 1919 ku te tanihi xihlamariso lexikulu. Kambe swiyimo swa gidi ra malembe a swi nga si simekiwa. Manuku ke, entiyisweni a ku ri ni ntirho lowu engetelekeke wa leswaku masalela ya ntumbuluko lowuntshwa ma wu endla emisaveni ma nga si xiya ntshembo wa wona wa le tilweni wa ku hlanganyela na Yesu Kriste entirhweni wa gidi ra malembe. Hikwalaho, xilaveko lexikulu a xi ri xa ku pfuxetiwa ni ku tlhela ku hlengeletiwa masalela. Kutani ke, hi ripfumelo leri nga tsekatsekisiwiki ni ku chivirikela ntirho lowu nyanyulaka lowu nga emahlweni, va nghenele xiendlakalo lexi hi matimba.
10. I swivutiso swihi leswi tlhekekeke malunghana ni timiliyoni leti languteleke ku ponela emafambiselweni lamantshwa ya swilo?
10 Ku pona emisaveni ka vanhu van’wana emakun’wini ya khombo ra mafambiselo lawa yo homboloka ni ku ya emahlweni eku Fumeni ka Yesu Kriste ka Gidi ra Malembe a ku languteriwile hi masalela lama totiweke. Leswi a swi ri tano ngopfu-ngopfu endzhaku ka loko nkulumo ya le rivaleni leyi nge “Timiliyoni Leti Hanyaka Sweswi A Ti Nga Fi Nikan’we” yi nyikeriwile eLos Angeles, California, elembeni ra nyimpi ra 1918. Xana timiliyoni leti ta vaponi va nkarhi lowu taka va Har–Magedoni a ti fanele ku hlengeletiwa ke? (Nhlavutelo 16:14-16) Va nga si nghenisiwa eku Fumeni ka Gidi ra Malembe leswaku va va xiphemu xa “misava leyintshwa,” xana a va ta katseka entirhweni wo chumayela Mfumo kun’we ni masalela? (2 Petro 3:13) Swivutiso leswi a swi ta hlamuriwa hi swivumbeko swa le ndzhaku ka nyimpi.
11. (a) A ku ta fanela ku endliwa yini hi tinyimpfu letin’wana leswaku ti va ntlhambi wun’we ni masalela? (b) Ha yini ku hambana eka mintshembo a ku nga ri xivangelo xo avana exikarhi ka masalela ni tinyimpfu tin’wana?
11 Marito lama landzelaka ya Murisi Lonene, Yesu Kriste, ma paluxeke hi laha ku xiyekaka: “Na swona ndzi ni tinyimpfu tin’wana leti nga riki ta tshanga leri; na tona ndzi fanele ku ti vuyisa; ti ta yingisa rito ra mina, kutani ti ta endla ntlhambi wun’we, ti va ni murisi un’we.” (Yohane 10:16) Loko masalela lama totiweke ma lave ku hlengeleteriwa ntirho wa le ndzhaku ka nyimpi ku sukela hi 1919 ku ya emahlweni ni loko endzhakunyana tinyimpfu letin’wana a ti fanele ku va ntlhambi wun’we ni masalela lama nga entshangeni leri, manuku a ku ta humelela yini ke? Kunene, tinyimpfu teto tin’wana na tona a ti ta fanela ku hlengeletiwa leswaku ti hlangana ni masalela wolawo! Ntiyiso wa leswaku tinyimpfu letin’wana ti ni ntshembo lowu hambaneke—lowuya wa vutomi eparadeyisini ya laha misaveni ya ntsako—a wu nga ri xivangelo xo avana exikarhi ka tona ni masalela. Hinkwavo a va landzela Murisi un’we ntsena, naswona a ku nga ta va na ku hambana exikarhi ka mintlawa leyimbirhi ku kondza loko ku kwetsimisiwa ka masalela lama totiweke eMfun’weni ku fika.
12. (a) I yini swa nkoka lowukulu swinene ku tlula ku kutsuriwa ka vanhu? (b) Nkoka lowukulu wo huwelela Mfumo wu sungule rini naswona hikwalaho ka yini?
12 Ku kutsuriwa ka vanhu exidyohweni ni le ku feni, makumu ya ku fumiwa hi misava ya Sathana, ni ku hlengeletiwa ka vanhu lava yingisaka eParadeyisini leyi pfuxetiweke emisaveni hinkwayo i swivumbeko leswi hlawulekeke swa xikongomelo xa Yehova xa rirhandzu. Hambi swi ri tano, ku na nchumu wun’wana wa nkoka swinene evuakweni hinkwabyo. I yini ke? I ku lweriwa ka vuhosi bya Yehova Xikwembu bya vuako hinkwabyo kun’we ni ku hlawulekisiwa ka vito rakwe leri kwetsimaka. Ku twarisiwa loku nga enkarhini ka Mfumo wa Yehova hi Hosi, Yesu Kriste la fumaka ku kandziyisiwile hi 1922 entsombanweni wa vumbirhi wa Cedar Point, Ohio, wa Swichudeni swa Bibele swa Matiko Hinkwawo. Tanihi leswi Minkarhi ya Vamatiko yi heleke hi 1914, a swi ri enkarhini ku hetisisa marito ya vuprofeta ya Yesu lama nge: “Evangeli leyi ya Mfumo yi ta twarisiwa emisaveni hinkwayo, leswaku yi va vumbhoni eka vanhu va matiko hinkwawo; kutani hi kona makumu ma nga ta fika.” (Matewu 24:14) Mfumo lowu a wu ta lwela vuhosi bya yena bya vuako hinkwabyo ni ku hlawulekisa vito ra yena leri kwetsimaka wu simekiwe ematilweni hi 1914, naswona Yesu Kriste a a ri karhi a fuma exikarhi ka valala va yena. Lawa a ku ri mahungu lamanene ngopfu lama a ma fanele ma chumayeriwa hi tindlela hinkwato leti nga kona leswaku ku twarisiwa Hosi ni Mfumo wa yona!
13. Xikwembu xi lunghiselele yini ehenhleni ka ntirho wo huwelela Mfumo, naswona ha yini?
13 Yehova hi yena muhlengeleti evuakweni hinkwabyo, hikuva hi yena La-nge-henhla-henhla, Munhu la Tlakukeke. Manuku u langutela ku hlela ka rixaladza, laha misaveni, ka ntirho wo huwelela Mfumo wa yena ematikweni hinkwawo makumu ya mafambiselo lawa ma nga si fika. Swirho swa masalela lama ponaka ya vanhu lava totiweka hikwalaho swi hlanganisiwe ni nhlengeletano ya matiko hinkwawo leswaku swi hetisisa ku rhandza ka yena. Lava va fanele ku huwelela emisaveni leswaku hikwalaho ka leswi Sathana a tlhontlheke vuhosi bya Yehova bya vuako hinkwabyo, ku tiyiseka ni vululami bya vuhosi byebyo ku fanele ku lweriwa, ku lulamisiwa hi laha ku nga heriki.
Nhlengeletano Ya Le Mahlweni Ka Gidi Ra Malembe
14. (a) Emahlweni ka Nguva ya hina leyi Tolovelekeke, i nhlengeletano yihi leyi veke xiphemu xa laha misaveni xa nhlengeletano ya Yehova ya vuako hinkwabyo? (b) Davhida u tikombe a ri muhlengeleti loyi a hlawulekeke hi ndlela yihi?
14 Hi malembe xidzana ya 15 emahlweni ka Nguva ya hina leyi Tolovelekeke, Yehova Xikwembu u ve ni nhlengeletano leyi vonakaka emisaveni. U tirhise muprofeta Muxe tanihi muhlanganisi wa Yena eku hlengeleteni ka tiko ra Israyele endzhaku ka ku kutsuriwa ka rona aEgipta, mfumo wo sungula wa misava wa matimu ya Bibele. Ehansi ka Nawu wa Muxe, Israyele ri ve xiphemu lexi vonakaka xa nhlengeletano ya Yehova ya misava hinkwayo. Muhlengeleti la hlawulekeke exikarhi ka vanhu lava va hlawuriweke va Xikwembu a a ri hosi ya murisi Davhida, loyi ha yena hi hlayaka ku: “Davhida a va hlengeleta [Valevhi lava tirheke evukwetsimelweni bya Yehova] hi mintlawa, hi tinyimba ta vana va Levhi, ku nga Geršon, Keat na Merari.” “U va hlengelete [vaprista] hi ku tirhisa vuhlolotwana exikarhi ka vona hikuva a ku ri ni tihosana ta vukwetsimelo ni tihosana ta Xikwembu exikarhi ka vana va Eleazar ni lavaya va Itamar.”—1 Tikronika 23:3, 6; 24:1, 5, The New English Bible.
15. (a) Vaisrayele va suke aEgipta hi mukhuva wihi? (b) I vamani lava na vona va hlawuleke ku suka aEgipta, naswona xana va tshame va ri ni Vaisrayele ke?
15 Madzana ya malembe emahlweni ka nkarhi wa Davhida, loko Vaisrayele va suke aEgipta, a va tsutsumelanga hi ku lwetana ka rihuhu kambe va hambane hi mukhuva lowu hlelekeke. Leswi swi kombise ntirho lowunene wo hlela etlhelweni ra muhlanganisi wa vona, Muxe. Ntshungu lowukulu lowu nga riki wa Vaisrayele wu fambe na vona, wu hlawula ku tirhisana ni vanhu va Xikwembu lexi endlaka masinga, Yehova, lexi a xi ri ni matimba ku tlula swikwembu hinkwaswo swa Egipta. Ku nga khathariseki ku nonon’hwa ko tala, nkarhi wun’wana endzakunyana ‘vunyingi lebyi byi hlanga-hlanganeke’ lebyi seketelaka vanhu lava hlawuriweke hi Yehova a bya ha ri na vona emananga lama chavisaka ya Sinayi. (Eksoda 12:37-51; Tinhlayo 11:4) Kun’we ni Vaisrayele, vunyingi byolebyo lebyi hlanga-hlanganeke entiyisweni byi nghene eTikweni leri Tshembisiweke ehansi ka vurhangeri bya mutlhandlami wa Muxe, Yoxuwa, hikuva Xikwembu xi lerise leswaku lunghiselelo ri endleriwa valuveri vo tano kwalaho.
16. (a) Vunyingi lebyikulu lebyi hlanga-hlanganeke byi fanekisele vamani? (b) Xana lava va fanele ku endla yini leswaku va pona makumu ya mafambiselo lawa?
16 Vunyingi byolebyo lebyi hlanga-hlanganeke lebyi humaka aEgipta ya Faro byi fanekisele ntshungu lowukulu wa lembe xidzana ra vu-20. A hi Vaisrayele va moya kambe i tinyimpfu tin’wana ta Murisi Lonene, Yesu Kriste. Kun’we ni masalela lama totiweke, va langutele ku kutsuriwa loku heleleke aEgipta wo fanekisela, mafambiselo ya misava ya swilo lawa Faro Lonkulu, Sathana Diyavulosi, ku nga xikwembu xa wona. (Yohane 10:16; 2 Vakorinto 4:4; Nhlavutelo 7:9) Kambe va fanele ku endla yini leswaku va pona ndzoviso wa vukari wa misava ya khale ya Sathana ivi va nghena emisaveni leyintshwa leyi tshembisiweke ehansi ka Yoxuwa Lonkulu, Yesu Kriste? (2 Petro 3:13) Va fanele va tixaxameta ni malunghiselelo ya ku hlengeleta ya switirho-nkulu swa nhlengeletano ya Yehova leyi vonakaka, masalela lama totiweke.
17. Emisaveni leyi yi nga hlelekangiki, lava va ntshungu lowukulu va endlisa ku yini, naswona va langutele yini?
17 Ntshungu lowukulu wa tinyimpfu tin’wana wu yisiwe entlhambini wun’we lowu hlengeletiweke ehansi ka Murisi un’we la kwetsimisiweke, Hosi leyi fumaka, Yesu Kriste, ngopfu-ngopfu ku sukela exikarhi ka kume ra vumune ra malembe ra lembe xidzana ra vu-20. Emisaveni leyi yaka emahlweni yi va leyi nga hlelekangiki hi laha ku engetelekeke ku nga khathariseki vukona bya nhlengeletano ya Nhlangano wa Matiko, lava va ntshungu lowu wukulu hi timbilu hinkwato va seketela masalela lama totiweke ivi xisweswo va nyikela vumbhoni bya matimba lama hlanganisaka ya moya wa Yehova lowo kwetsima. Hi ku tiyimisela, va hambeta va hlangana ni masalela loko va langutele ntirho lowu hlawulekeke emisaveni hi nkarhi wa ku Fuma ka Gidi ra Malembe ka Yesu Kriste.
Mianakanyo Ya Wena Hi Yihi Ke?
◻ Matsalwa ma kombisa yini ehenhleni ka nkarhi ni muxaka wa ku Fuma ka Yesu Kriste ka Gidi ra Malembe?
◻ I yini swa nkoka swinene ku tlula ku kutsuriwa ka vanhu?
◻ Emahlweni ka Nguva ya hina leyi Tolovelekeke, i nhlengeletano yihi leyi veke xiphemu xa laha misaveni xa nhlengeletano ya Yehova ya vuako hinkwabyo?
◻ Lava va fanekiseriwaka hi vunyingi lebyikulu lebyi hlanga-hlanganeke va ponela eku Fumeni ka Gidi ra Malembe hi ndlela yihi?