Nsirhelelo Wa Misava Hinkwayo—Njhani?
ANAKANYA u hanya emisaveni leyi yi nga hava khombo ni ku pfumala. Hi leswi ku rhula ka misava hinkwayo ku vulaka swona. Xana wo va norho ntsena?
Doo. Xiya masiku ya Solomoni Hosi ya khale. Malunghana ni ku fuma ka yena ka vutlhari, Bibele yi ri: “Va-Yuda ni Va-Israel, a v̌a akile, v̌a nga ṭšhavi nṭšumu, uṅwana ni uṅwana e hansi ka vinya ya yena ni hansi ka nkuwa wa yena, e masikwini hikwawo ya Solomoni.”—1 Tihosi 4:25.
Dyondzo Yo Huma Eka Mfumo Wa Solomoni
Timhaka leti nga tolovelekangiki ta Bibele, tanihi leti nga laha henhla, vaxopaxopi va ri i ku hundzeleta. Xisweswo, un’wana a nga ha vutisa: ‘Xana ndzi nga tiyiseka njhani leswaku Mfumo wa Solomoni a ko va ntsheketo ntsena?’ Vumbhoni lebyi nga kongomiki bya vuyimburi bya nyikeriwa endzhaku ka xihloko lexi. Kavula, vumbhoni byo antswa bya ntiyiso wa mfumo wa Solomoni hi lebyi vikiweke eka Rito leri nga hoxisiki ra Xikwembu lexi hanyaka, Yehova.—Yohane 17:17; 1 Petro 1:24, 25.
Xihundla xa nsirhelelo lowu tsakeriwaka ehansi ka mfumo wa Solomoni xi tiseketele hi ku tirhisa milawu leyinene ya Yehova. Emahlweni ko va Vaisrayele va nghena eTikweni ra Xitshembiso, Xikwembu xi te: ‘Loko mi hambeta mi famba hi milawu ya mina ni loko mi hlayisa ku lerisa ka mina, misava yi ta veka mihandzu ya yona. Mi ta hanya hi nsirhelelo etikweni ra n’wina. Ndzi ta tisa ku rhula etikweni naswona mi ta etlela, mi nga tshukisiwi.’—Levitika 26:3-6.
Lexi khomisaka gome, endzhaku ka rifu ra Solomoni Vaisrayele va tshike ku yingisa Yehova; va hundzukela eku gandzeleni ka swifaniso ni vugandzeri bya thyaka bya rimbewu. Hikwalaho, va lahlekeriwe hi nsirhelelo wa vona, naswona tiko ri hlaseriwe hi Faro Xixaka wa Egipta. (1 Tihosi 14:21-26) Yehova u hlamuserile eka nhlengeletano ya vafumi eYerusalema a ku: “Mi nḍi ṭhikile; na mina nḍi mi ṭhikile mav̌okweni ya Šišak.”—2 Tikronika 12:5.
Un’wana La Tlulaka Solomoni
Yesu Kriste u tiyise ntiyiso wa matimu ya Solomoni ni ‘ku dzuneka ka yena hinkwako.’ (Matewu 6:29) Kambe mayelana na yena hi yexe, Yesu u te: “Lonkulu ka Solomoni u ko kwala.” (Matewu 12:42) Xana a a vula yini? Nsirhelelo lowu tsakeriweke ehansi ka Mfumo wa Solomoni a wu hikiwile. Hosi yoleyo leyi nga munhu a yi nga ta sirhelela vanhu va yona eka vuvabyi, xidyoho ni rifu. Hambi swi ri tano, Yesu u dyondzise vanhu lava nga ni xidyoho ndlela leyi va nga kumaka vutomi lebyi hetisekeke ehansi ka nsirhelelo lowu nga heriki ha yona.—Yohane 10:10; 13:34, 35; 17:3.
Xisekelo xo kuma nsirhelelo wolowo hinkwawo xi vekiwe eka rifu ni ku pfuxiwa ka Yesu. (Yohane 3:16; 1 Vakorinto 15:20) A ri evokweni ra xinene ra Xikwembu etilweni, ku nga ri khale u ta tisa nsirhelelo wa misava hinkwayo eka hinkwavo lava titsongahatelaka mfumo wa yena. Hosi Davhida wa khale u huhuteriwe ku tsala hi leswi eka xiphato xa yena eka Psalma ya vu-72. Marito lawa ma ve ni ku hetiseka kuntsongo enkarhini wa ku fuma ka n’wana wa Davhida, hikwalaho nhloko-mhaka ya yona yi nge, “Psalma ya Solomon.” Hambi swi ri tano, ku hetiseka lokukulu ku yelana ni ku fuma ka Mfumo wa Solomoni Lonkulu, Yesu Kriste.
Hi ku ya hi Psalma 72:7, 8, nsirhelelo lowu nga ta tsakeriwa ehansi ka mfumo wa Kriste wu ta va wa misava hinkwayo ni lowu nga heriki. “E masikwini ya yona, lo’wo lulama o ta hluka; ni ku rula ku ta anḍa, ṅhweti yi ko yi nga ha ri kona. Yi ta fuma e ku sukela lwandle riṅwana ku ya fika e ka riṅwana, ni ku sukela nambyini, ku ya fika makuṅweni ya misava.”—Ringanisa Zakaria 9:9, 10.
Vafumiwa va mfumo wa Kriste nakambe va ta tsakela ntshunxeko wa ku pfumala, hikuva Psalma 72:16 ya hi tshembisa: “Ku ta v̌a ni nḍalo ya koro la misav̌eni ni le tihlohlorini ta tinṭhav̌a.” Hi ku fanela, nakambe ku ta va ni ntshunxeko eka xihlawuhlawu, ntshikilelo ni vukari. “Hikuv̌a yi ta nṭhunša šisiwana loko ši huwelela, ni l’a nge nhlomulweni, l’a nga riki na mupfuni. Yi ta kuṭula mimoya ya v̌ona e ku šanisiweni ni le ku wutleriweni, ngati ya v̌ona yi ta v̌a ni risima e mahlweni ka vona.”—Psalma 72:12, 14.
Tanihi le nkarhini wa hosi Solomoni, xisekelo xa nsirhelelo wo tano wa misava hinkwayo xi ta va ku tirhisiwa ka vutlhari ka milawu ya Yehova ya misava hinkwayo. Leswi swi ta va nhlamulo ya xikombelo xa Davhida xa vuprofeta: “Oho Šikwembu! Nyika hosi šiav̌anyiso xa wena . . . yi ta av̌anyisa timhaka ta ŝisiwana ŝa tiko hi ku lulama, yi ta ponisa v̌ana v̌a mupfumari, yi ta phyandlasa mušanisi.”—Psalma 72:1, 4.
Ku Vuriwa Yini Hi Swilaveko Swa Hina Swa Sweswi?
Un’wana a nga ha ku ‘hinkwaswo swi kahle, kambe ndzi lava nsirhelelo wa miri sweswi.’ I ntiyiso, Vakriste va ha ri ehansi ka swiyimo leswi nga sirheletekangiki leswi karhataka vanhu—vugevenga, vuvabyi, timhangu ta ntumbuluko, vudyuhari ni rifu. Hambi swi ri tano, ntokoto emisaveni hinkwayo wu kombise leswaku hi vutivi bya Bibele va swi kota ku hlangavetana na swona. (Swivuriso 15:1; 22:3) Nakambe, va ni ku tiyiseka ka ntshembo lowu tiyeke. Xichudeni lexintshwa xa Bibele lexi humaka eximutanini lexi taleke vubihi ekusuhi na Joni, eAfrika Dzonga, xi hlamusele ndlela yin’we leyi matsalwa ya xi pfuneke ha yona: “Sweswi ndza swi tiva leswaku vubihi a hi bya hi laha ku nga heriki kambe i bya nkarhinyana ntsena.”
Ina, ka ha ri ni ntshembo eka lava va feke tanihi vahlaseriwa va vukari bya vugevenga. Yesu u tshembisile, naswona u engeterile a ku: “Hi mina ku pfuka ni vutomi; la pfumelaka eka mina, hambi a nga fa, u ta hanya.”—Yohane 11:25.
Leswaku u tiyiseka hi nsirhelelo wo tano, u lava ripfumelo leri tiyeke, leri taka hi ku dyondza Rito ra Yehova. Hi ku veka nkarhi wo dyondza Bibele etlhelo siku rin’wana ni rin’wana, u nga tokota ku hetiseka ka xitshembiso lexi xo saseka: “Kambe l’a nḍi yingisaka u ta tiakela hi ku rula, a nga chavi khombo.”—Swivuriso 1:33; 2:21, 22.
[Bokisi leri nga eka tluka 6]
“Ehansi ka Solomoni, rifuwo ra vurimi ra Israyele ri tlakuke swinene emalembeni ya makume manharhu ku tlula leswi a ri ri xiswona eka malembe ya madzana mambirhi lama hundzeke. Eka vuyimburi bya Solomoni hi kuma masalela ya miako ya switsundzuxo swa miako, madoroba lamakulu lama nga ni makhumbi lamakulu, tindhawu to tala ta vutshamo ni tindlu leti akiweke kahle ta byetlelo bya swigwili, ku kula ka xihatla ka vutshila bya vuthekiniki bya vuvumbi ni maendlelo ya yena ya vumaki. Nakambe, hi kuma masalela ya ntivo-vuxongi lama yimelaka nhundzu leyi endliweke etindhawini ta le kule, swikombiso swa bindzu ni ku xaviselana lokukulu ka matiko hinkwawo.”—The House of David, hi Jerry M. Landay.
[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 5]
NASA photo