Ku Tshembeka—Hi Nxavo Wo Tanihi Kwihi?
“Lo’nene, u ṅwi endla hi v̌unene.”—PSALMA 18:25.
1, 2. (a) Xana ku tshembeka i yini, naswona swivumbeko swa kona swi khumba vutomi bya hina hi ndlela yihi? (b) Hikwalaho ka yini swi ri swinene ku hundzukela eka Yehova tanihi Xikombiso xa hina lexi xiyekaka?
VUTSHEMBEKI, vutihlamuleri, rirhandzu, ndzhwalo ni vutinyiketeri. Xana marito lawa ma na yini lexi xi fanaka? I swivumbeko swo hambana swa ku tshembeka. Ku tshembeka i mfanelo yo chava Xikwembu leyi humaka eku tinyiketeleni loku humaka embilwini. Hambi swi ri tano, evan’hwini vo tala namuntlha, vutshembeki byi vula leswintsongo. Vutshembeki eka munghana wa vukati, mindzhwalo eka swirho leswi dyuhaleke swa ndyangu, vutinyikeri bya muthoriwa eka muthori wa yena—hinkwavo hakanyingi swa honisiwa. Naswona ku endleka yini loko madzolonga ya vutshembeki ya tlhekeka? Sweswinyana eNghilandi, loko n’watikonta (accountant) a vule ntiyiso hi timali ta khampani yakwe eka vakamberi va xibalo, u heleriwe hi ntirho wa yena.
2 Swa olova ku vulavula hi ku tshembeka ntsena, kambe ku tshembeka ka ntiyiso ku lava ku tiyisiwa hi swiendlo leswi nga laviki ku landzula loku chavisaka. Tanihi vanhu lava nga hetisekangiki, hakanyingi ha tsandzeka eka leswi. Kutani i swinene eka hina ku anakanya hi xikombiso xa un’wana loyi ku tshembeka ka yena ku nga solekiki, Yehova Xikwembu hi yexe.
Ku Tshembeka Ku Kombisiwa
3. Xana Yehova u tikombisise ku yini a ri la tshembekaka eka xikongomelo lexi ku vulavuriwaka hi xona eka Genesa 3:15?
3 Loko Adamu a dyohile, hi laha ku twisisekaka Yehova u vulavule hi xikongomelo xa yena xo kutsula ndyangu wa vanhu lowu a wu nga si velekiwa. Xisekelo xa goza leri a ku ri rirhandzu ra yena hi swivumbiwa swa yena swa vanhu. (Yohane 3:16) Hi nkarhi wa kona, Yesu Kriste, mbewu ya xitshembiso leyi ku vulavuriweke ha yona ka Genesa 3:15, u tikombise a ri gandzelo ra nkutsulo, naswona a swi nga ta endleka ha Yehova ku tlhentlha eka xikongomelo lexi a xi vuleke. Hi ku amukela gandzelo ra Yesu, ripfumelo ra hina ri nge yisi eku khomiweni hi tingana.—Varhoma 9:33.
4. Xana Yehova u tikombise njhani a ri la tshembekeke eka Yesu, naswona ku ve ni vuyelo byihi?
4 Ku tshembeka ka Yehova eka Yesu ku tiyise swinene N’wana hi nkarhi wa yena la misaveni. Yesu a a swi tiva leswaku u fanele ku langutana ni rifu, a a tinyiketele hi laha ku tiyeke leswaku a tshama a tshembekile eka Xikwembu xa yena ku ya fika emakumu. Vutivi lebyi engetelekeke bya yena bya vukona bya yena bya le mahlweni ka ku va munhu la hanyaka byi paluxiwile eka yena eku khuvuriweni ka yena kutani a totiwa hi moya wo kwetsima. Evusikwini bya ku xengiwa ka yena u khongelele ku tlheriseriwa ematilweni eka Tata wa yena, ‘eku dzunekeni loku a ri na kona etlhelo ka Yehova, misava yi nga si va kona.’ (Yohane 17:5) Xana leswi a swi ta endlekisa ku yini ke? Ntsena loko Yehova a nga tshiki N’wana wa yena wo tshembeka a vona ku bola esirheni. Yehova u n’wi pfuxile eku feni a ya eka ku pfumala ku fa, xisweswo hi ku tshembeka a hetisa xitshembiso xa vuprofeta lebyi tsariweke eka Psalma 16:10: “U nga ka u nga ṭhiki moya wa nga e šiv̌andleni ša v̌afi.”—Mintirho 2:24-31; 13:35; Nhlavutelo 1:18.
5. Xana hi swihi swiendlo swin’wana swo tshembeka leswi yelanaka ni switshembiso swa Yehova eka Yesu?
5 Endzhaku ka ku pfuxiwa ka yena eku feni, hi laha ku fanaka Yesu a a swi tiva leswaku a a ta tshembela eritweni ra Xikwembu, ku ‘endla valala va yena va va vunavelo bya mikondzo ya yena.’ (Psalma 110:1) Nkarhi wolowo wu fike hi 1914, eku heleni ka ‘minkarhi leyi vekiweke ya vamatiko,’ ni ku simekiwa ka Mfumo ematilweni. Ku tlhandluka loku tshembisiweke ka Yesu ehenhla ka valala va yena ku sungule hi ku hlongoriwa ka Sathana ni mademona ya yena ematilweni. Ku ta chaputa loko va hoxiwe ekheleni ku ringana malembe ya gidi ni loko “tihosi ta misava ni mavuthu ya tona” ti ta va ti herisiwile.—Luka 21:24; Nhlavutelo 12:7-12; 19:19; 20:1-3.
6. I ntshembo wihi lowu tiyeke lowu Xikwembu xi a hi nyikaka wona, naswona hi nga kombisa ku wu tlangela ka hina hi ndlela yihi?
6 Mupisalema wa khongotela: “Ṭhemba Yehova, u hlayisa ndlela ya yena, o ta ku kurisa leŝaku u fuma misav̌a.” (Tipsalma 37:34) Hi nga tshemba leswaku Yehova u ta tama a hlayisa rito ra yena, naswona ku ya fika emakumu ya misava leyi yo homboloka, u ta ponisa vavanuna, vavasati ni vana lava “hlayisa[ka] ndlela ya yena.” Eka Xiheveru xo sungula, xivulwa xexo xi humesa mongo wa ku gingiriteka ni ku tshembeka eku tirheleni Yehova. Hikwalaho, sweswi a hi nkarhi wo hela matimba kumbe ku lan’wa malunghelo ya ntirho lawa hi nyikiweke wona. Lowu i nkarhi wo tinyiketela entirhweni wo tshembeka wa Xikwembu xa hina ni Mfumo wa xona. (Esaya 35:3, 4) Ku ni swikombiso leswinene swa ku hi khutaza. A hi langutiseni swin’wana swa swona.
Vapatriarka Va Kombisa Ku Tshembeka
7, 8. (a) Xana i swiavelo swihi swa ntirho leswi Yehova a swi nyikeke Nowa ni ndyangu wa yena? (b) Xana swirho swa ndyangu wa Nowa swi tikombisise ku yini swi ri leswi lulameleke ku hlayisiwa hi Xikwembu hi nkarhi wa ndhambi ya misava hinkwayo?
7 Loko Yehova a kunguhate ku herisa vandlha ra vanhu vo homboloka hi ndhambi ya mati, u endle ntwanano ni nhloko ya ndyangu wa mupatriarka Nowa, leswaku a hlayisa ndyangu wa yena ni ku yisa vutomi emahlweni emisaveni leyi. (Genesa 6:18) Nowa a a tlangela swinene hi ntshembo wa nsirhelelo wa Xikwembu, kambe yena na ndyangu wa yena a va fanele ku tikombisa va wu lulamela. Njhani? Hi ku endla leswi Yehova a swi leriseke. Va sungule hi ku langutana ni ntirho lowukulu wo hlamarisa wa ku aka ngalava. Loko yi herile, Nowa a fanela ku yi tata hi swiharhi swa tinxaka-nxaka ni swakudya swo tala swo swi wundla ku ringana nkarhi wo leha. Kambe sweswo a swi nga helelangi. Enkarhini lowu engeteriweke wa malunghiselelo, Nowa a a endla hinkwaswo leswi a nga swi kotaka entirhweni lowukulu swinene wo chumayela, a va tivisa hi ta ku avanyisa ka Xikwembu loku taka.—Genesa, tindzima 6 na 7; 2 Petro 2:5.
8 Bibele yi hi byela leswaku “Nowa a endlisa ŝeŝo; a endla hikwaŝo hi laha Šikwembu ši ṅwi leriseke ha kona.” (Genesa 6:22; 7:5) Nowa ni ndyangu wa yena va tikombise va tshembekile eku hetisiseni ka swiavelo swa vona. Moya wa vona wa ku tinyiketela ku pfuna a wu vula leswaku nkarhi wa vona a wu tirhisiwa hi laha ku fuweke. Kambe ntirho a wu nonon’hwa ni ku chumayela a ku tika. Hi ku nga vi na vana emahlweni ka Ndhambi, vana va Nowa ni vasati va vona va pfuneke leswaku va nyikela nyingiso entirhweni lowu a va wu averiwile hi nkarhi wolowo ni ku tirhisana emigingirikweni ya vona. Ndhambi yoleyo leyi lovisaka yi tise makumu lamanene eka misava leyo homboloka. I Nowa, nsati wakwe, ni vana vakwe vanharhu ni vingi va yena ntsena lava va poneke. Hi nga tsaka leswi a va tshembekile eka Xikwembu ni minkongomiso ya xona, tanihi leswi un’wana ni un’wana wa hina hi ku kongoma a nga ntukulu wa Nowa hi Xeme, Hamu kumbe hi Yafeta.—Genesa 5:32; 1 Petro 3:20.
9. (a) Xana ndzingo wa Yehova eka Abrahama a wu ri ndzingo wa ku tshembeka ka yena hi ndlela yihi? (b) Xana Isaka u ku kombise njhani ku tshembeka eka leswi?
9 Loko Abrahama a lunghiselele ku nyikela hi Isaka tanihi gandzelo, a endla hi ku yingisa loku tshembekeke exilerisweni xa Yehova. Vona ndzingo wa vutshembeki bya yena leswi sweswo a swi ri wona! Kambe, Yehova a yimisa voko ra Abrahama, a ku: “Ŝeŝi nḍa ŝi tiv̌a leŝaku u tšhav̌a Šikwembu, ni leŝaku a u nḍi alelanga ṅwana ku, loyi a nga ŝakwe.” Kambe, hi endla kahle, loko hi kambisisa leswi rhangeleke sweswo. Hi nkarhi wa riendzo ra masiku manharhu ro ya eNtshaveni ya Moriya, entiyisweni Abrahama a a ri ni nkarhi lowunene wo anakanyisisa ni wo cinca miehleketo ya yena. Ku vuriwa yihi hi Isaka, loyi a rhwaleke tihunyi ta gandzelo ni loyi a pfumeleke ku bohiwa mavoko na milenge? A nga kanakananga hi ku tinyiketela ka yena eka Tata wa yena, Abrahama, kumbe ku sola xiphemu lexi a fanele ku xi hetisisa, hambi leswi swi tikombeke leswaku ndlela ya yena ya vutshembeki a yi ta koxa vutomi bya yena.—Genesa 22:1-18; Vaheveru 11:17.
Ku Tshembeka Ka Vukriste
10, 11. Hi swihi swikombiso leswi swi nyikiwaka hi Vakriste vo sungula?
10 Nkarhi hinkwawo Yehova u tirhe hi ku tshembeka ka ntiyiso. “Ringetani ku fana na [Xikwembu],” ku khongotele muapostola Pawulo. (Vaefesa 5:1, 2) Tanihi leswi vapatriarka va yingiseke, kutani Vakriste a va fanele ku yingisa. Vakriste vo sungula va veke swikombiso leswi evugandzerini byo tshembeka, hi laha ntokoko lowu landzelaka wu swi kombisaka ha kona.
11 Mufumi wa Rhoma Constantius I, tatana wa Mufumi Constantine, wonge a a xixima swinene valandzeri va Yesu Kriste. Ku kambela ku tshembeka ka Vakriste lava nga ekusuhi ni yindlu ya yena ya vuhosi, u va byele leswaku va nga tshama entirhweni wa yena ntsena loko vo pfumelela ku endlela swifaniso magandzelo. Ku ala a ku ta yisa eku hlongoriweni ni le ku rihiseleni emavokweni ya yena, va byeriwe sweswo. Hi rhengu leri ro olova, Constantius a lava ku tiva lava a va nga ta ku landzula ku tshembeka ka vona. Lava va kombiseke ku tshembeka eka Xikwembu ni misinya ya milawu ya xona va hlayisiwe entirhweni wa mfumo, van’wana va tlhela va va tindhuna leti tshembiwaka. Lava a va nga tshembekangi enawini wa Xikwembu a va hlongoriwa hi ndlela leyi nyumisaka.
12. Xana valanguteri va Vakriste va fanele va kombisa ku tshembeka hi ndlela yihi, naswona hikwalaho ka yini swi laveka leswaku bandlha ri hlayiseka?
12 Hambi leswi ku tshembeka ku faneleke ku vumba mahanyelo ya Vakriste hinkwavo, ku boxiwa hi ku hlawuleka eka Tito 1:8 eka nxaxamelo wa timfanelo leti lavekaka eka wanuna leswaku a va mulanguteri wa Mukriste. William Barclay u ri hoʹsi·os, rito ra Xigriki leri laha ri hundzuluxeriweke va ku ‘ku tshembeka’, ri hlamusela “munhu la yingisaka milawu leyi nga heriki leyi a yi ri yo sungula naswona yi nga yo sungula eka milawu yihi na yihi leyi endliweke hi munhu.” Swa laveka leswaku vakulu va teka xiyimo xo tano xo tshembeka xa ku yingisa milawu ya Xikwembu. Xikombiso lexi lexinene xi ta pfuna bandlha ku kula ni ku va ni matimba yo ringanela leswaku ri hlangavetana ni mindzingo ni mintshikilelo hinkwayo leyi yi nga ha ri xungetaka tanihi bandlha kumbe swirho swa rona ha xin’we-xin’we. (1 Petro 5:3) Vakulu lava hlawuriweke va na vutihlamuleri lebyikulu entlhambini leswaku wu nga landzuri ku tshembeka ka wona eka Yehova, hikuva bandlha ri layiwe ku “landza ntila wa ku pfumela ka vona.”—Vaheveru 13:7.
Ku Tshembeka—Hi Nxavo Wo Tanihi Kwihi?
13. Ku vuriwa yihi hi marito lama nge “Hinkwavo vanhu va ni minxavo ya vona,” naswona i swikombiso swihi leswi swi vonakaka swi kombisa leswi?
13 “Hinkwavo vanhu va ni minxavo ya vona” i marito ya Nkul. Robert Walpole, holobye-nkulu wa le Britain wa lembe xidzana ra vu-18. Swi wu katsakanya kahle ntiyiso wa leswaku vutshembeki ematin’wini hinkwawo hakanyingi a byi endleriwa mimbuyelo ya vutianakanyi. Anakanya hi muhundzuluxeri wa Bibele William Tyndale, loyi hi xihoxo a amukeleke Henry Phillips tanihi munghana wo tshembeka. Hi 1535, Phillips hi ku nga tshembeki u xenge Tyndale eka valala va yena, leswi yiseke eku khotsiweni ka Tyndale hi xihatla ni rifu leri ri nga riki nkarhini. N’wamatimu un’wana u ri Phillips, kumbexana i muyimeri wa hosi ya Munghezi kumbe Makhatoliki ya Manghezi, “u hakeriwe kahle swinene hi ntirho wa yena wa Vuyudasi (wo xenga).” Kavula n’wamatimu a kombetela eka Yudasi Iskariyota, loyi a amukeleke swiphemu swa 30 wa silivere tanihi nxavo wo xenga Yesu Kriste. Hambi swi ri tano, a hi fanelanga hikwalaho ka swikombiso leswi hi heta hi leswaku “nxavo” wa ku tshembeka ka munhu minkarhi hinkwayo i mali. A swi tano.
14. Xana ku tshembeka ka Yosefa eka Yehova ku ringiwe hi ndlela yihi, naswona vuyelo byi ve byihi?
14 Loko nsati wa Potifaro a kombele Yosefa ku “etlela na [yena],” ku tshembeka ka Yosefa eka Yehova a ku ringiwile. Xana a a ta endla yini? A ri ni mianakanyo leyi ana se a yi twisisa hi misinya leyi a yi laveka, Yosefa u balekile endlwini, a hlamusela leswaku a a nge tshuki a “endl[a] ŝo biha ŝonghasi, [a] dyohela Šikwembu.” Ntshembo wa ntsako wa rimbewu a wu nga ta hlula ku tshembeka ka Yosefa eka Xikwembu xa yena, Yehova.—Genesa 39:7-9.
15. Xana Abixalomu u ku kombise njhani ku nga tshembeki, naswona vuyelo byi ve byihi?
15 Kambe, ku na makhombo man’wana; ku navela ku nga herisa ku tshembeka. Wolowo a wu ri nsusumeto lowu vangeleke Abixalomu leswaku a xandzukela tata wa yena, Hosi Davhida. Hi ku kunguhata ni vuxisi, Abixalomu u lave ku endleriwa tintswalo hi vanhu. Eku heteleleni, u vumbe vuthu ra nyimpi ku hlangana na vaseketeri vo tshembeka va tatana wa yena. Rifu ra yena emavokweni ya Yowabu ri tise makumu eka ku nga tshembeki ka Abixalomu eka tata wa yena, Davhida, kambe vona nxavo wonghasi wo wu hakela hi ku ringeta ku herisa malunghiselelo ya le tilweni!—2 Samuel 15:1-12; 18:6-17.
Ku Tshembeka Loku Nga Riki Na Nxavo
16. Xana 2 Vakorinto 11:3 yi hlavutela yini hi minsusumeto ya Sathana?
16 Hambi loko Sathana a vula leswaku un’wana ni un’wana u na nxavo wa yena, naswona leswi swi ve ntiyiso hi Abixalomu, a swi vanga ntiyiso hi Yosefa, naswona a swi si tshama swi va ntiyiso hi vagandzeri vo tshembeka va Yehova. Hambi swi ri tano, Sathana u ta endla nyiko yihi na yihi ku hi endla leswaku hi dlaya ku tshembeka ka hina eka Muvumbi wa hina. Muapostola Pawulo u phofule ku chava ka yena leswaku “kukota leswi nyoka yi kanganyiseke Evha hi mano ya yona, hi tindlela tin’wana,” ku ehleketa ka hina ku nga ha onhaka, ku nga hi endla hi landzula ku tshembeka ka hina eka Yehova na ku n’wi gandzela.—2 Vakorinto 11:3.
17. Xana van’wana va cincise malunghelo ya ntirho lama nga riki na nxavo hi yini?
17 Swa fanela leswaku hi tivutisa: ‘Xana wu kona nxavo lowu ndzi nga wu amukelaka ematshan’wini ya lunghelo ra mina ro gandzela Muvumbi wa mina hi ku tshembeka?’ I mhaka yo vava leswaku, ku hambana na Yosefa, van’wana lava a va ri malandza lama tinyiketeleke ya Yehova va kombele leswintsongo swinene loko va cincisa. Hambi vakulu van’wana va xavise ntirho wa vona wo kwetsima lowu nga riki na nxavo leswaku va titsakisa swa nkarhinyana hi mintsako yo biha ya swilo swa nyama. Hambi i vakulu kumbe e-e, vo tala va lava va endlaka leswi, va lahlekeriwe hi vun’we bya ndyangu, rirhandzu ni ku xiximiwa hi bandlha, ni ku amukeriwa hi Yehova hi laha swi nga kondletelekiki—Loyi a nga yena a nga nyikaka matimba yo hlayisa ku tshembeka ni ku lwa ni ndzingo wihi na wihi wa Sathana.—Esaya 12:2; Vafilipiya 4:13.
18. Hikwalaho ka yini swi ri swa nkoka ku yingisa xitsundzuxo lexi xi nga le ka 1 Timotiya 6:9, 10?
18 Van’wana, hi ku tiyimisela ku hlongorisa swilo swa misava, va “ngheniwa hi mivilelo leyo tala,” ku nga khathariseki tindzayo ta Bibele. (1 Timotiya 6:9, 10) Demasi Mukriste la boxiweke hi Pawulo, u hlulekile emhakeni leyi, ku nga va nkarhinyana kumbe nkarhi hinkwawo. (2 Timotiya 4:10) Ku tshembeka eka Yehova a ku nge landzuriwi ni siku ni rin’we ivi ku nga vi na vuyelo lebyi nga ni khombo. “Xikwembu a xi vungunyiwi, xin’wana ni xin’wana lexi munhu a xi byalaka, u ta tshovela xona.”—Vagalatiya 6:7.
19, 20. (a) Hi wahi makhombo man’wana lama fambisanaka ni ku hlalela thelevhixini ku tlula mpimo? (b) I xikombiso xihi lexi xi nga veka hi ndyangu wun’wana wa Mbhoni?
19 Nkarhi wun’wana nxavo wo binzula wu humelela hi ndlela ya mano swinene. Hi xikombiso, xiviko lexi humaka eUnited States xi ri mindyangu yo tala yi heta hafu ya tiawara ta ku hanyanya ka yona ekaya, yi hlalela thelevhixini, vana lavantsongo hi ku hlawuleka va godzomberiwile. Loko Mukriste a a ta fihluta mianaknyo ya yena hi thelevhixini ntsena, hi rimbewu ra yona ni vukari, ku nga ri khale a nga ha herisa minsinya ya yena ya milawu ya Vukriste. Sweswo hi ku olova swi nga ha n’wi yisa eka ku pfumala ku tshembeka, ni ku hambanisiwa na Yehova. Ku tihungasa ko tano ko biha ka yi onha mikhuva leyinene. (1 Vakorinto 15:33) Hi nga rivali leswaku Matsalwa ma hi khutaza leswaku hi ti nyika nkarhi wo hlaya ni ku anakanyisisa hi Rito ra Yehova. Xana nkarhi wo tala swinene lowu wu tirhisiwaka eku wiseni emahlweni ka thelevhixini i ku cincisa lokunene ka nkarhi lowu nga ha tirhisiwaka ku kuma vutivi lebyi yisaka evuton’wini lebyi byi nga heriki tanihi mugandzeri la tshembekaka wa Yehova? Vo tala lava veke ni vutivi bya ntiyiso namuntlha va boheke ku endla mindzulamiso leyikulu emiehleketweni ya vona hi mhaka leyi—1 Timotiya 4:15, 16; 2 Timotiya 2:15.
20 Takashi i n’wamabindzu wa Mujapani la tshamaka eNghilandi. A a tala ku heta tiawara tinharhu kumbe mune emadyambyini yo tala va hlalela thelevhixini ni ndyangu wa yena. Endzhaku ka loko yena ni nsati wa yena va khuvuriwile malembe manharhu lama hundzeke, u bohe leswaku xidyondzo xa Bibele xa munhu hi xiyexe ni xa ndyangu swi fanele ku va swo rhanga. Hi ku tsongahata ku languta ka vona thelevhixini ku ya eka 15 kumbe 30 wa timinete ntsena hi siku hi avhareji, u teke vurhangeri lebyinene endyangwini. Hambi leswi Takashi a faneleke ku hlaya a tirhisa Tibibele timbirhi, yin’we ya Xinghezi ni yin’wana ya Xijapani, ku kula ka yena ka moya a ku hatlisa, kutani sweswi u tirha tanihi nandza wa vutirheli ebandlheni ra ririmi ra Xinghezi. Nsati wa yena i phayona ro pfuna. “Leswaku ndzi sirhelela vumoya bya vana va hina vambirhi va swifanyetana,” u ri, “siku rin’wana na rin’wana ndzi kambela hi vukheta leswi mina ni nsati wa mina hi va pfumelelaka ku swi vona eka thelevhixini.” Ku hlaya ko tano ka munhu hi xiyexe ka hakela.
21. Xana hi tiva yini hi marhengu ya Sathana, naswona hi nga tisirhelela hi ndlela yihi?
21 Hi nga tiyiseka hi leswi: Sathana u tiva ku tsana ka hina, kumbe ku antswa ku tlula leswi hina hi hexe hi ku tivisaka swona. A nge tshiki tanihi leswi a ringetaka ku hi landzurisa kumbe ku tsanisa vutinyiketeri bya hina eka Yehova. (Ringanisa Matewu 4:8, 9) Kutani, hina hi nga ti sirhelela njhani? Hi ku hlayisa ku tinyiketela ka hina nkarhi na nkarhi ni ku tsakela ku kurisa vutshila tanihi leswi hi tirhelaka swilaveko swa moya swa van’wana. Tanihi vatirheli vo tshembeka va Yehova, hi fanele ku gingiriteka entirhweni wa yena naswona hi fambisiwa hi Rito ra yena ro kwetsima minkarhi hinkwayo. Leswi swi ta hi pfuna eku tiyimiseleni ka hina loku tiyeke loku ku nga hava nxavo lowu Sathana a nga wu nyikaka lowu nga hi tshikisaka ku tshembeka eka Xikwembu.—Psalma 119:14-16.
U Hlamula Njhani?
◻ Xana Yehova na Yesu va kombise ku tshembeka hi ndlela yihi?
◻ Hi swihi swikombiso swin’wana swa ku tshembeka swa le Bibeleni?
◻ I yini leswi Sathana a nga ha hi nyikaka swona kumbe ku ringeta ku swi endla?
◻ Xana hina hi nga titiyisa njhani leswaku hi tshama hi tshembekile eka vugandzeri bya hina bya Yehova?