Xivono Xa Le Tikweni Ra Xitshembiso

Xana U Ta Dyondza Eka Tinguva?

YEHOVA u tshame a ku: ‘Hi masiku hinkwawo loko misava ya ha ri kona, ku byala mbewu ni ku tshovela, ximumu ni xixika, a swi nge yimi.’ (Genesa 8:22) Xisweswo a a kandziyisa tinguva ta vurimi.

Xana u tiva yini hi tinguva ni vuxaka bya tona ni vurimi? Hambi u tshama edorobeni lerikulu kumbe u wu rimi, u fanele ku dyondza hi tinguva ni mintirho ya vurimi ya Vaisrayele. Hikwalaho ka yini? Hikuva loko u tiva leswi u ta ri twisisa ku antswa Rito ra Xikwembu.

Varimi va rima misava, va byala mbewu kutani va tshovela ni ku hula mavela. Kambe leswaku hi khoma hi laha ku twisekaka leswi Bibele yi swi vulaka, hi fanele ku tiva leswi engetelekeke, ku katsa ni nkarhi lowu mintirho leyi yi endlekeke ha wona. A hi teke ku rima tanihi xikombiso, hi laha hi vonaka swi endliwa ha kona laha henhla endhawini leyi byariweke, laha a ku ri Yudiya wa khale.a Xana i n’hweti yihi leyi u ehleketaka leswaku xifaniso lexi xi tekiwe ha yona? Ku tiva nkarhi lowu ku rimiwaka ha wona eka n’wina, swi nga ku kanganyisa. Nkarhi wo rima wa Hafu ya Misava N’walungu (Northern Hemisphere) wu hambanile ni wa Hafu ya Misava Dzonga (Southern Hemisphere); nakambe swa hambana eka vutlakuki byo hambana na hi ku ya hi nkarhi wa nguva ya mpfula.

Leswi swi nga ha khumba ndlela leyi u langutaka swiendlakalo swa Bibele ha yona. U nga ha hlaya hi ku hlawuriwa ka musivi wa Eliya: “A . . . kuma Eliša, ṅwana Šafat, a ri kari a rima, madžoko ya tihomu ya khume na mambiri a ma famba emahlweni ka yena.” (1 Tihosi 19:19) Xana hi yihi n’hweti leyi u ehleketaka leswaku swi endleke ha yona, naswona xana tiko rero a ri languteka njhani? Naswona eka Yohane 4:35. Yesu u te: “Xana a mi [vuli] leswaku: ‘Ka ha sele tin’hweti ta mune, kutani ku ta ta ntshovelo’ xana? . . . Tlakusani mahlo mi languta masimu: Ma vupfele ku tshoveriwa.” Hambi leswi a kombiseke nkarhi, xana wa swi twisisa leswaku hi rini?

Chati yi nyikela nkatsakanyo lowunene wa tinguva ni mintirho ya vurimi eTikweni ra Xitshembiso. Xirhendzevutana xa le handle xi nyikela tin’hweti ta khalendara yo kwetsima ya Vayuda.b Loko u fananisa leswi na tin’hweti ta hina, u xiya ku hambana, tanihi Nisan (kumbe, Abib) ri wela eku heleni ka March ni le ku sunguleni ka April. Xiphemu lexi landzelaka xa le xikarhi xi komba loko mavele ma wupfile, leswi ku pfunaka ku vona leswaku mintirho yin’wana ya vurimi, yo tanihi ntshovelo ni ku bula, a yi endliwa rini. La xikarhi ka chati ku endla leswaku u kota ku pimanisa ku cinca ka maxelo elembeni.

Tirhisa chati ku entisa ku twisisa ni ku tlangela ka wena timhaka ta Bibele, tanihi swikombiso swimbirhi leswi se swi kombisiweke.

Elixa a a ri na xiphemu eka ntirho lowukulu wo rima loko a vitaneriwe ntirho wa vuprofeta. Sweswo kumbexana swi veke nkarhi eka Tishri (September-October), loko ku hisa loku tlulaka mpimo ka ximumu ku hundzile. Mpfula yo sewula a a yi sungula ku olovisa misava, yi endla leswaku yi kota ku haluleka, kutani ku landela ku byala.

Xana hi rini laha Yesu a vuleke marito lama nga eka Yohane 4:35? Ntshovelo a wu salela hi tin’hweti ta mune. Xiya leswaku ntshovelo wa maxalani wu sungule hi Nisan (March-April), kwalomu ka hi nkarhi wa Paseka. Hlaya u tlhelela endzhaku hi tin’hweti ta mune. Sweswo swi ku tisa eka Chislev (November-December). Timpfula a ti engeteleka, ni timpfula ta matimba leti a ti landzeriwa hi maxelo yo titimela. Xisweswo, hi laha swi twisisekaka, Yesu a vula ntshovelo wo fanekisela loko a ku: “Tlakusani mahlo mi languta masimu: Ma vupfele ku tshoveriwa.”

Leswi landzelaka i swivutiso swin’wana swa dyondzo ya wena n’wini kumbe swa ku swi tirhisa enkarhini wo tsakisa wa dyondzo ni ndyangu wa wena:

▪ Ntsovelo wa ntsembyani ekusuhi na Yeriko a wu ri hi n’hweti ya Adar; hikwalaho, xana vuxokoxoko bya le ka Yoxuwa 2:6 na 3:15 byi ku tiyisa njhani ku pakanisa ka Bibele?—Yohane 4:19; 5:11.

▪ Ku bula a ku landzela ntshovelo wa mavele, loko swi ri tano, xana xitshembiso xa le ka Levitika 26:5 xi yi kombisa njhani ndzalo?

▪ Xana 2 Samuel 21:10 yi ringanyeta njhani leswaku Risipa a a ta va a nyikele nkhathalelo wa vukheta eka vana va yena vambirhi, lava va pfumeleriweke ku dlayiwa leswaku ku susiwa nandzu wa ngati evanhwini va Xikwembu?

▪ Hikwalaho ka yini ku dzindza ni mpfula leswi boxiweke eka 1 Samuel 12:17 swi langutiwe tanihi nhlamulo ya Xikwembu?—Swivuriso 26:1.

▪ Hi xihi xivangelo lexi Rhuti a a ri na xona xo tshemba leswaku ndlela leyi Bowazi a n’wi khomeke ha yona a ku nga ri nyanyuko wa xinkarhana?—Ruti 1:22; 2:23.

Hikwalaho ka yini u nga hlayisi chati leyi ekusuhi loko u ri ku hlayeni ka Bibele?

CHISLEV NISAN

IYYAR ADAR

SIVAN TISHRI

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Dayagramu/Swifaniso leswi nga eka tluka 17]

(Leswaku u vona rungula leri hleriweke hi ku helela, vona nkandziyiso wa kona)

NISAN (ABIB)

March-April

Maxalana

IYYAR (ZIV)

April-May

Koroni

SIVAN

May-June

Makuwa Yo Rhanga

TAMMUZ

June-July

Madiriva Yo Rhanga

AB

July-August

Mihandzu Ya Ximumu

ELUL

August-September

Tincindzu, Madiriva, Makuwa

TISHRI (ETHANIM)

September-October

Ku Rima

HESHVAN (BUL)

October-November

Mihandzu Ya Mintlhwari

CHISLEV

November-December

Mintlhambi Yi Wundliwa Hi Xixika

TEBETH

December-January

Ku Kula Ka Swimila

SHEBAT

January-February

Swiluva Swa Almondi

ADAR

February-March

Xilamula

VEADER

March

[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 16]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Laha Swifaniso Swi Humaka Kona eka tluka 17]

Garo Nalbandian

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.