Lehisela Hinkwavo Mbilu

“Ha mi khongotela vamakwerhu, hi ri: Layani malolo, mi tiyisa lava helaka ntamu; pfunani lava tsaneke, mi lehisela hinkwavo timbilu.”—1 VATESALONIKA 5:14.

1. Hi kwihi naswona hi le hansi ka swiyimo swihi laha Timbhoni ta Yehova ti kombiseke ku leha mbilu?

VONA xikombiso lexi Timbhoni ta Yehova ta manguva lawa ti xi nyikeleke hi ku leha mbilu! Ti tiyisele swinene maxangu ni minxaniso ematikweni lawa a a ma ri ya Vunazi ni ya Vufasisi ni le matikweni yo tanihi Malawi ku fikela ni le nkarhini wa sweswi. Nakambe, lava lehisaka mbilu hi lava va tshamaka emindyangwini leyi hambaneke hi vukhongeri.

2. I swilo swihi swimbirhi leswi vangelaka paradeyisi ya moya leyi vanhu va Yehova va yi tsakelaka?

² Ku nga khathariseki maxangu ni minxaniso leyi va yi tokotaka, vanhu va Yehova lava tinyiketeleke a a va ri karhi va tsakela mikateko ya paradeyisi ya moya. Hakunene, mintiyiso yi komba leswaku Vakriste lava totiweke va sungule ku yi tsakela hi lembe ra 1919. I yini lexi vangelaka paradeyisi leyi ya moya? Xo sungula, swiyimo leswi swa paradeyisi swi va kona exikarhi ka vanhu va Yehova hikuva Xikwembu xi tlherisele malandza ya xona lama totiweke ‘etikweni’ kumbe eka xiyimo xa vona xa vugandzeri lebyi tengeke. (Esaya 66:7, 8) Paradeyisi leyi ya moya nakambe ya kula hikuva un’wana ni un’wana loyi a nga eka yona u kombisa mihandzu ya moya wa Xikwembu. Ku leha mbilu i wun’wana wa yona. (Vagalatiya 5:22, 23) Nkoka wa mfanelo leyi mayelana ni paradeyisi ya hina ya moya wu nga voniwa eka marito ya mudyondzi William Barclay: “Nchumu wo fana ni vuxaka bya Vukriste a wu nge vi kona loko ku nga ri na makrothumia [ku leha mbilu]. . . . Naswona xivangelo xa sweswo hi lexi—makrothumia i mfanelo leyikulu ya Xikwembu (Varhoma 2.4; 9.22).” (A New Testament Wordbook, tluka 84) Ina, ku leha mbilu i ka nkoka swinene!

Ku Lehisela Vamakwerhu Mbilu

3. I dyondzo yihi leyi Yesu a nga yi nyika Petro ehenhleni ka ku lehisa mbilu?

³ Muapostola Petro a a ri na ku nonon’hweriwanyana hi ku kombisa ku leha mbilu, hikuva nkarhi wun’wana u tshame a vutisa Yesu: “Hosi, loko makwerhu a tshamela ku ndzi dyohela, xana ndzi ta n’wi rivalela kangani xana? Swi nga va ka 7 xana?” Yesu a n’wi nyika xitsundzuxo: “Ndzi ri ka 7 loku [hlanganisiweke na] 70.” (Matewu 18:21, 22) Hi marito man’wana, a ku na mpimo wa nhlayo ya minkarhi leyi hi nga ta tiyiselelana ni ku rivalela un’wana loko a hi dyoherile. Ku tlula kwalaho, a hi nge anakanyi leswaku un’wana a nga hlayela makhamba ya 77! Kambe, ku rivalela hi ndlela yoleyo swi lava ku lehisa mbilu.

4. Hikwalaho ka yini ngopfu-ngopfu vakulu va fanele ku leha mbilu?

⁴ Loko swi ta eku kombiseni ka ku leha mbilu eka vamakwerhu va moya, a swi kanakanisi leswaku vakulu ebandlheni va fanele ku va xikombiso. Ku leha mbilu ka vona ku nga ha ringiwa hi mhaka ya leswi vapfumeri-kulobye van’wana va nga ha vaka va nga ri na mhaka kumbe va nga khathali. Loko ku tiwa eku lulamiseni ka mikhuva leyo biha van’wana va nga ha swi tekela ehansi. Vakulu va fanele ku tivonela leswaku va nga siringeki kumbe ku khunguvanyeka hi ku olova hi ku tsana ka vamakwavo va vona va Vukriste va xinuna ni va xisati. Ematshan’wini ya sweswo, varisi lava va moya va fanele ku tsundzuka xitsundzuxo lexi nge: “Hina lava hi nga ni matimba, hi fanele ku rhwala ku hluleka ka lava tsaneke, ku nga ri ku titsakisa hina vini.”—Varhoma 15:1.

5. I yini leswi hi kotaka ku swi tiyiselela loko hi leha mbilu?

⁵ Nakambe, timholovo ti nga ha humelela hikwalaho ka ku tsana ni ku nga hetiseki ka vumunhu. Hikwalaho ka swihoxo kumbe mikhuva leyi nga tolovelekangiki, hi nga ha khunguvanyisa vamakwerhu, naswona va nga ha endla sweswo eka hina. Xisweswo, vona ndlela leyi xitsundzuxo lexi xi fanelaka ha yona: “Amukelanani, kutani loko un’wana a vilela hi un’wana, a va rivalelane. Kukota leswi [Yehova a] mi rivaleleke, na n’wina rivalelanani.” (Vakolosa 3:13) Ku ‘amukelana’ swi vula ku lehisa mbilu, hambi loko hi nga ha va hi ri ni swivangelo leswi twalaka swo vilela hi un’wana. A hi fanelanga ku rihisela kumbe ku xupula makwerhu wa hina, hambi ku ri ku tshamela ku vilela hi yena.—Yakobo 5:9.

6. Ha yini ku lehisa mbilu ku ri ndlela ya vutlhari?

⁶ Xitsundzuxo lexi nga eka Varhoma 12:19 xi vula leswi fanaka: “Varhandziwa, mi nga tshuki mi tirihisela mi ri n’wina; kambe kendlukelani vukari bya Xikwembu, hikuva ku tsariwile va ku: ‘Ku rihisa i ka mina; hi mina loyi ndzi nga ta rihisela, ku vula [Yehova]’” ‘Ku kendlukela vukari’ swi vula ku hlwela ku kariha, kumbe ku lehisa mbilu. Ku kombisa mfanelo leyi i ndlela ya vutlhari, hikuva swi vuyerisa hina ni van’wana. Loko xiphiqo xi humelela, hina vini hi titwa ku antswa, hikuva hi ku lehisa mbilu a hi nyanyisi timhaka. Ni loyi hi n’wi lehiselaka mbilu u titwa ku antswa hikuva a hi n’wi xupuli kumbe ku rihisela hi ndlela yin’wana. A swi hlamarisi leswi Pawulo a khutazaka Vakriste-kulobye a ku “mi tiyisa lava helaka ntamu; pfunani lava tsaneke, mi lehisela hinkwavo timbilu”!—1 Vatesalonika 5:14.

Endyangwini

7. Hikwalaho ka yini vanhu lava tekaneke va fanele ku lehisa mbilu?

⁷ Swi vuriwe kahle leswaku vukati lebyi tsakisaka i nhlangano wa varivalelani lavanene vambirhi. Swi vula yini sweswo? Swi vula leswaku vanhu lava tekaneke lava tsakeke va lehisa mbilu eku tirhisaneni ka vona. Minkarhi yin’wana vanhu va nyanyulana hikwalaho ka vumunhu bya vona lebyi hambaneke. Ku hambana loku ku nga ha nyanyula, kambe ku nga ha va xihlovo xa timholovo leswi vangaka gome ni ku karhateka, leswi ana se swi vangelaka Vakriste lava tekaneke va “xaniseka [enyameni].” (1 Vakorinto 7:28) Hi xikombiso, a hi nge wanuna a nga khathali hi swilo swo tala kumbe u na futa. Leswi swi nga ha va leswi ringaka eka nsati wa yena. Kambe loko swiringanyeto leswi vuriweke kahle, hi musa swi nga pfuni nchumu, wansati a nga ha boheka ku tiyiselela ku tsana koloko hi ku lehisa mbilu.

8. Hikwalaho ka yini vavanuna va nga ha boheka ku lehisa mbilu?

⁸ Hi tlhelo rin’wana, wansati a nga ha vilela hi swilo leswi nga vuliki nchumu, a swi endla mukhuva ku siringa nuna wa yena. Leswi swi nga hi tsundzuxa tsalwa leri nge: “Swa antswa ku tshama elwangwini, ku tlula ku tshama endlwini swin’we ni wansati la siringaka.” (Swivuriso 25:24, Today’s English Version) Emhakeni yo tano, ku lehisa mbilu swa laveka leswaku u fambisana ni xitsundzuxo xa Pawulo: “Vavanuna, rhandzani vasati va n’wina, mi nga tshameli ku va holovela-holovela.” (Vakolosa 3:19) Nakambe swi lava ku lehisa mbilu eka vavanuna leswaku va landzelela xitsundzuxo xa muapostola Petro: “Hi mukhuva wolowo, na n’wina vavanuna, hanyisanani ni vasati va n’wina hi ku twelana, hikuva va fana ni swibya leswi nga tiyangiki, naswona mi va xixima, hikuva va ta dya ndzhaka ya tintswalo ni vutomi swin’we na n’wina. Va xiximeni leswaku mikhongelo ya n’wina yi ta kala yi nga siveriwi.” (1 Petro 3:7) Minkarhi yin’wana ku tsana ka nsati wa yena ku nga hlundzukisa wanuna, kambe ku leha mbilu ku ta n’wi pfuna leswaku a ku tiyiselela.

9. Hikwalaho ka yini ku lehisa mbilu swi laveka eka vatswari?

⁹ Vatswari va fanele ku lehisa timbilu loko va ta humelela eku kuriseni ka vana va vona. Vana va nga ha endla swihoxo leswi fanaka hi ku phindha-phindha. Va nga ha vonaka va ome tinhloko kumbe va hlwela ku dyondza naswona va nga ha hambeta va hlundzukisa vatswari va vona. Ehansi ka swiyimo swo tano, vatswari va Vakriste va fanele ku hlwela ku kariha, va nga lahlekeriwi hi ku tikhoma kumbe ku xiximeka ka vona kambe va tshama va rhurile kambe va ri karhi va tiya eku yimeleni ka minsinya ya milawu yo lulama. Vatatana va fanele ku tsundzuka leswaku na vona va tshame va va vana naswona a a va swi endla swihoxo. Va fanele va tirhisa xitsundzuxo xa Pawulo: “Vatatana, mi nga hlundzukisi vana va n’wina, leswaku va nga ti hela mbilu.”—Vakolosa 3:21.

Eka Lava Va Nga Ehandle

10. Hi fanele hi hanyisa ku yini etindhawini ta hina ta ntirho, leswi voniwaka hi ntokoto wihi?

¹⁰ Hikwalaho ka ku nga hetiseki ka vumunhu ni vutitivi, swiyimo leswi nga tsakisiki swi nga ha humelela laha Mukriste a tirhaka kona. I endlelo ra vutlhari ku va ni vutshila ni ku tiyiselela swihoxo leswaku ku va ni ku rhula. Lexi kombisaka ndlela leyi leswi swi nga vaka vutlhari ha yona i xikombiso xa Mukriste un’wana loyi a a tala ku nga twisisani ni mutirhi-kulobye loyi a a ri ni mavondzo. Hi ku va makwerhu a nga endlangi mhaka yikulu hi leswi kambe a a lehisa mbilu, endzhaku ka nkarhi u swi kotile ku sungula dyondzo ya Bibele ni mutirhi loyi eku sunguleni a a karhata.

11. Hi rini laha ngopfu-ngopfu hi fanelaka ku lehisa mbilu, naswona hikwalaho ka yini?

¹¹ Vanhu va Yehova ngopfu-ngopfu va fanele ku lehisa mbilu loko va nyikela vumbhoni eka lava va nga ehandle ka bandlha ra Vukriste. Nkarhi na nkarhi, Vakriste va langutana ni angulo wa tihanyi ni wa vukari. Xana ku nga va vutlhari ku hlamula hi ndlela leyi fanaka? Doo, hikuva swoleswo ku ta va ku nga ri ku lehisa mbilu. Endlelo ra vutlhari i ku tsundzuka ni ku landzela xivuriso xa vutlhari: “Ku hlamula lo’kunene ka releta v̌ukari, kambe ku v̌ulav̌ula lo’ku tlhav̌aka ku pfuša timholov̌o.”—Swivuriso 15:1.

Ripfumelo Ni Ntshembo Swa Pfuna Eku Lehiseni Ka Mbilu

12, 13. I timfanelo tihi leti nga hi pfunaka leswaku hi lehisa mbilu?

¹² I yini lexi nga hi pfunaka ku lehisa mbilu, ku tiyiselela swiyimo leswi vavisaka? Xilo xin’wana i ripfumelo eka switshembiso swa Xikwembu. Hi fanele hi tshemba Xikwembu eritweni ra xona. Matsalwa ma ri: “A mi si humeleriwa hi miringo leyi tlulaka matimba ya munhu. Xikwembu xa tshembeka, xi nga ka xi nga pfumeri leswaku mi hlangana ni ndzingo lowu wu mi hlulaka; loko wu tshuka wu mi tela, xi ta mi nyika matimba ya ku tiyisela, mi ko mi huma eka wona.” (1 Vakorinto 10:13) Hi marito man’wana, hi laha munhu un’wana wa khale a swi vekaka ha kona: “Loko Xikwembu xi swi pfumelela, ndzi nga swi tiyiselela.” Ina, hi nga tiyisela hi ku lehisa mbilu.

¹³ Xin’wana lexi yelanaka swinene ni ripfumelo i ntshembo eka Mfumo wa Xikwembu. Loko wu lawula ehenhla ka misava, swiyimo hinkwaswo leswo biha leswi hi vangelaka mahlomulo swi ta susiwa. Emhakeni leyi mupisalema Davhida u te: “Ṭhika ku kariha, u fularela ku lev̌a; u nga hlunḍuki, ŝi nga ku dyohisa ntsena. Hikuv̌a la’v̌o biha v̌a ta susiwa, kambe la’v̌a ṭhembaka Yehova v̌a ta fuma misav̌a.” (Psalma 37:8, 9) Ntshembo lowu tiyeke wa leswaku Xikwembu ku nga ri khale xi ta susa swiyimo leswi ringaka wu hi pfuna ku lehisa mbilu.

14. I ntokoto wihi lowu kombisaka leswaku hi fanele ku lehisa mbilu eka munghana la nga pfumelangiki?

¹⁴ Hi fanele hi endla yini loko munghana la nga pfumeriki a hi karhata? Hambeta u langutela mpfuno eka Xikwembu, naswona hambeta u va ni ntshembo wa leswaku mukaneti u ta va mugandzeri wa Yehova. Nsati wa Mukriste un’wana minkarhi yin’wana a a ala ku n’wi lunghisela swakudya ni ku n’wi hlantswela swiambalo. A a tirhisa tinhlamba, naswona a a heta masiku a nga n’wi vulavurisi, a ringeta ni ku n’wi lowa. “Kambe,” ku vula wanuna loyi, “minkarhi hinkwayo a ndzi hundzukela eka Yehova hi xikhongelo, naswona a ndzi languta eka yena leswaku a ta ndzi pfuna ndzi va ni mfanelo leyinene ya ku leha mbilu leswaku ndzi nga lahlekeriwi hi ku tikhoma ka mina ka Vukriste. Nakambe a a ndzi ri na ntshembo wa leswaku siku rin’wana langutelo ra yena ri ta cinca.” Endzhaku ka malembe ya 20 ya ku khomiwa hi ndlela yoleyo, nsati wa yena u sungule ku cinca, kutani nuna u te: “Mawaku ndlela leyi ndzi tlangelaka Yehova ha yona leswi a ndzi pfuneke leswaku ndzi hlakulela muhandzu wa moya, wa ku lehisa mbilu, hikuva sweswi ndzi vona vuyelo bya kona: Nsati wa mina u sungule ku famba endleleni ya vutomi!”

Xikhongelo, Ku Titsongahata Na Rirhandzu Swi Ta Pfuna

15. Ha yini xikhongelo xi nga hi pfunaka leswaku hi lehisa mbilu?

¹⁵ Xikhongelo i mpfuno wun’wana lowukulu leswaku u leha mbilu. Pawulo wa khutaza: “Mi nga vileli ha nchumu; kambe etimhakeni hinkwato, khongelani, mi tivisa Xikwembu leswi mi swi pfumalaka, mi kombela mi ri karhi mi nkhensa; kutani ku rhula ka Xikwembu loku tlulaka ku twisisa hinkwako, ku ta hlayisa timbilu ta n’wina ni mianakanyo ya n’wina eka Kriste Yesu.” (Vafilipiya 4:6, 7) Nakambe tsundzuka ku landzelela xitsundzuxo lexi nge: “Nyiketa Yehova e timhaka ta wena, o ta ku seketela; a nga ka a nga pfumeli ni siku riṅwe l’a lulameke a ṭekaṭekisiwa.”—Psalma 55:22.

16. Ku titsongahata ku nga hi pfunisa ku yini eku lehiseni ka mbilu?

¹⁶ Ku titsongahata i mpfuno wun’wana lowukulu eku hlakuleleni ka muhandzu wa moya wa ku lehisa mbilu. Munhu wa manyunyu u na ximbilwa-mbilwana. U khunguvanyeka hi ku olova, u hlundzuka hi xihatla, naswona a nga ku tiyiseleli ku khomiwa loku vavisaka. Hinkwaswo leswi swi hambanile ni ku leha mbilu. Kambe munhu la titsongahataka a nge tiendli wa nkoka ngopfu. U ta yimela Yehova, hi laha Davhida a endleke ha kona loko a ri karhi a hlotiwa hi Hosi Sawulo ni loko a rhuketeriwa hi Ximeyi wa Mubenjamini. (1 Samuel 24:4-6; 2 Samuel 16:5-13) Xisweswo, hi fanele hi navela ku famba ‘hi ku titsongahata, hi va ni musa, hi lehisa mbilu; hi kombisa rirhandzu ra hina hi ku yingiselana.’ (Vaefesa 4:2) Ku tlula kwalaho, hi fanele ku “titsongahata emahlweni ka [Yehova].”—Yakobo 4:10.

17. Ha yini rirhandzu ri nga hi pfunaka leswaku hi lehisa mbilu?

¹⁷ Rirhandzu ro pfumala vukanganyisi ra hi pfuna leswaku hi lehisa mbilu. Entiyisweni, “rirhandzu ra tiyisela,” hikuva ri hi vangela leswaku hi navelela van’wana leswinene etimbilwini ta hina. (1 Vakorinto 13:4) Rirhandzu ri hi endla hi va ni ntwela-vusiwana, hi rila na van’wana hi ndlela yo fanekisela. Ku tlula kwalaho, rirhandzu ri hi pfuna leswaku hi lehisa mbilu hikuva “ri amukela hinkwaswo, ri pfumela hinkwaswo, ri langutela hinkwaswo, ri tiyisela hinkwaswo. Rirhandzu a ri heli.” (1 Vakorinto 13:7, 8) Ina, hi laha risimu ra mfumo ra vu-200 ebukwini leyi nge Sing Praises to Jehovah ri vulaka ha kona:

“Rirhandzu ri na mahlo yo vona leswinene.

Rirhandzu ri aka vumakwerhu.

Rirhandzu ri na tintswalo eka lava dyohaka,

Ri languta leswinene eka vona.”

Xana U Nga Lehisa Mbilu Hi Ntsako?

18. Swi kotekisa ku yini ku lehisa mbilu hi ntsako?

¹⁸ Pawulo u khongelele leswaku vapfumeri-kulobye le Kolosa va tala hi vutivi lebyinene bya ku rhandza ka Xikwembu leswaku va ta hanya vutomi lebyi fanelaka emahlweni ka Yehova, va n’wi tsakisa, va veka mihandzu entirhweni wun’wana ni wun’wana lowunene. Xisweswo a va ta ‘tiyisiwa swinene hi matimba hinkwawo hi ku ya hi ntamu wa yena lowu vangamaka leswaku va ta kota ku tiyisela swinene, ni ku leha mbilu va tsakile.’ (Vakolosa 1:9-11) Hambi swi ri tano, munhu a nga swi kotisa ku yini ‘ku leha mbilu a tsakile’? Swoleswo a swi kanetani, hikuva ku va ni ntsako lowu boxiwaka eMatsalweni a hi ntsena mhaka ya ku vonaka u tsakile kumbe la phyuphyeke. Muhandzu wa moya wa ku tsaka wu katsa ku aneriseka loku enteke hi ku endla nchumu lowo lulama emahlweni ka Xikwembu. Nakambe i nhlamuselo ya ntshembo wa ku amukela hakelo leyi tshembisiweke hikwalaho ka ku lehisa mbilu. Hi yona mhaka leyi Yesu a nge: “Mi ta kateka loko va mi rhuketela, loko va mi xanisa ni ku mi lumbeta hi mavunwa layo tala hikwalaho ka mina. Tsakani, mi tsakisisa, hikuva hakelo ya n’wina i yikulu ematilweni; naswona va xanise sweswo vaprofeta lava a va ri kona, n’wina mi nga si va kona.”—Matewu 5:11, 12.

19. I swikombiso swihi leswi kombisaka leswaku swa koteka ku leha mbilu ni ku tsaka hi nkarhi lowu fanaka?

¹⁹ Yesu a a ri ni ntsako wolowo. Hakunene, “a nga chavang[a] ku byarha [mhandzi ya nxaniso] a nga vuli nchumu hi tingana ta kona, hikwalaho ka ku tsaka loku vekiweke emahlweni ka yena.” (Vaheveru 12:2) Ntsako wolowo wu pfumelele Yesu leswaku a leha mbilu. Hi laha ku fanaka, xiyani leswi nga humelela loko vaapostola va biwile va tlhela va lerisiwa leswaku va nga “tshuki va dyondzisa hi vito ra Yesu.” Va “huma ehubyeni [ya Sanedri] va tsakile, hikuva a va kumiwile va ri lava fanelaka ku soriwa hikwalaho ka vito ra Yesu. Kutani masiku hinkwawo, a va nga rhuteli ku dyondzisa ni ku twarisa Evhangeli eTempeleni ne mindyangwini ya vanhu, va ku: ‘Mesiya, hi yena Yesu.’” (Mintirho 5:40-42) Vona xikombiso lexinene swonghasi lexi kombisaka leswaku valandzeri va Kriste va nga lehisa mbilu hi ntsako!

20. Loko hi kombisa ku leha mbilu, xana leswi swi nga khumba vuxaka bya hina ni van’wana hi ndlela yihi?

²⁰ Rito ra Xikwembu hakunene ri nyikela xitsundzuxo xa vutlhari loko ri hi khutaza leswaku hi nga rihiseli, hi hlwela ku kariha, hi ri karhi hi langutele leswinene—ina, hi lehisa mbilu! Hi lava xikhongelo nkarhi hinkwawo ni muhandzu lowu wa moya wa Xikwembu leswaku hi kota ku hanyisana kahle ni vamakwerhu va xinuna ni va xisati ebandlheni, ni lava va nga emindyangwini ya hina, ni lava va nga etindhawini ta hina to tirha, ni vanhu lava hi hlanganaka na vona evutirhelini bya Vukriste. Kutani i yini lexi nga hi pfunaka ku kombisa ku leha mbilu? Ripfumelo, ntshembo, ku titsongahata, ntsako ni rirhandzu. Entiyisweni hi timfanelo toleto hi nga lehisela hinkwavo mbilu.

Wa Tsundzuka Xana?

◻ Hikwalaho ka yini ku leha mbilu swi laveka eka hina leswaku hi tsakela paradeyisi ya moya?

◻ Hikwalaho ka yini vakulu ngopfu-ngopfu va fanele ku lehisa mbilu?

◻ Ha yini ku leha mbilu ku fanele ku hlakuleriwa hi vavanuna ni vavasati?

◻ I timfanelo tihi tin’wana leti nga hi pfunaka ku lehisa mbilu?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 17]

I xitsundzuxo xihi lexi humaka eka Yesu lexi pfuneke Petro ku lehisa mbilu?