Xana Ku Rihisela Swi Hoxile?

Eka Gondzo Lerikulu le United States, movha a wu nonoka ku ya etlhelo, leswaku wun’wana wu hundza. Muchayeri wa movha wa vumbirhi u rihisele hi ku balesela eka movha wolowo lowu endlaka xihoxo, a dlaya mukhandziyisiwa loyi a nga hava nandzu.

Nhwanyana wa kondlo-a-ndzi-dyi u hluriwe hi nhwana un’wana entlangweni wa xikolo. U rihisele hi ku byela xigangu xa nhwanyana loyi, leswaku wanhwana loyi u rhandzana ni mufana un’wana exikolweni xin’wana. Ivi a onha vuxaka bya wanhwana ni xigangu xakwe.

VANHU vo tala va vona swi fanerile ku rihisela loko va ehleketa leswaku va hoxeriwile. Hi ndlela yin’wana, va landzela xiga lexi nge: “U nga karihi, rihisela.” Namuntlha, rirhandzu ra muakelani ra hela naswona moya wo rihisela wa tlakuka.—Matewu 24:12.

Kambe, xana wena u ku languta njhani ku rihisela? Loko u pfumela Bibele, kumbexana u vona onge kahle-kahle, ku rihisela swi hoxile. Kambe tanihi leswi hi hanyaka eka misava leyi nga chaviki Xikwembu, u nga ha vona onge ku rivalela, rito fularha ra ku rihisela, hakanyingi a ri koteki. Xana a wu ta angula njhani loko a a wu lo xisiwa kumbe ku siveleriwa? Xana wa rihisela loko un’wana a ku tekela ehansi kumbe a vulavula ha wena hi ndlela yo biha eka van’wana? Xana wa rihisela kumbe wa rivalela?

Langutelo Ro Rihisela Ra Onha

Kavula, ku na mpimo wa nandzu. Kambe vunyingi bya lava lavaka ku rihisela eka un’wana a va siveleriwanga kumbe ku hlaseriwa. “Milandzu” leyi nga tshahiwa eku sunguleni ka xihloko lexi a hi yikulu, hambi loko yi vonaka yi ri yikulu eka mianakanyo ya loyi a boheke ku rihisela.

Bibele yi vula leswaku hi nga ri hlakuleli langutelo ro rihisela. Swivuriso 24:29 ya tsundzuxa: “U nga ṭhuki u ku: leŝi a ndzi endleke ŝona nḍzi ta ṅwi endla [swona].” Ha yini swi nga fanelanga? Xo sungula, langutelo ro tano ra onha hi tlhelo ra mintlhaveko ni ra nyama. Miehleketo yo rihisela yi teka ku rhula ka mianakanyo, yi sivela mianakanyo leyinene. Languta xiviko lexi xa mahungu: “Van’wamapurasi vambirhi lava balaselaka va ri eka tivheni ta vona va dlayanile, laha ku pakiwaka kona mimovha, ku va ku hela ka mholovo leyi nga teka 40 wa malembe leyi sunguleke loko va ha ri vana.” Anakanya, evuton’wini bya vona hinkwabyo, miehleketo ya vavanuna lava vambirhi, a a yi tele hi moya lowu onhaka, wo rihisela!—Swivuriso 14:29, 30.

Xivangelo xin’wana xa ku nga wu hlakuleli moya wo rihisela hi leswaku vanhu lava endlaka swidyoho—hambi lava endlaka swidyoho leswikulu—va nga cinca. Hi xikombiso, muapostola Pawulo u tshame a ‘seketela ku dlayiwa’ ka mudyondzisiwa Stefano, a ‘hisekela ku chavisa ni ku dlaya vadyondzisiwa va Hosi.’ Kambe u hundzukile. Endzhaku ka malembenyana, muapostola Petro—loyi vutomi bya yena khale a byi ri ekhombyeni eka Pawulo—u n’wi vitane “makwerhu Pawulo murhandziwa wa hina.” (Mintirho 8:1; 9:1; 2 Petro 3:15) Vakriste a a va ta va va ringetile ku tirihisela eka Pawulo, ngopfu-ngopfu loko a ha rindzile, a nga ha voni, eDamaska. (Mintirho 9:3-15) Xexo a xi ta va xihoxo lexikulu swinene!

Hikokwalaho, Pawulo u tsundzuxe kahle, eka Varhoma 12:20, a ku: “Loko nala wa wena a ri ni ndlala, n’wi phamele; loko a ri ni torha, n’wi siyele a nwa.” Ha yini? Hikuva loko hi tirihisela eka nala, hi nonon’hwisa langutelo ra yena ni ku tiyisa vulala exikarhi ka hina. Kambe loko loyi a hi dyohelaka kumbe loyi a hi vavisaka hi n’wi endlela leswinene, hi nga olovisa langutelo ra yena kutani hi endla khale ka nala a va munghana.

Ku xiya ku tsana ka hina naswona swa hi pfuna leswaku hi hlula ku hlundzuka loku endlaka leswaku hi navela ku rihisela. Mupisalema u vutisile: “Loko ngi u hlayisa ku ṭunḍuka ka ŝidyoho, Yehova, ku ta hanya mani, wee Hosi?” (Psalma 130:3) Hinkwerhu hi tshame hi vavisa kumbe ku dyohela van’wana. Xana a hi tsakanga loko va nga ringetanga ku rihisela? Xana hina, sweswi a hi fanelanga hi tikhoma hi mukhuva lowu fanaka? Yesu u tsundzuxile: “Hikokwalaho hinkwaswo leswi mi lavaka leswaku vanhu va mi endla swona, va endleni swona na n’wina.”—Matewu 7:12.

Hakunene, Bibele yi vula leswaku: “V̌engani le’ŝo biha.” (Psalma 97:10; Amos 5:15) Kambe a yi hi byeli leswaku hi venga loyi a endlaka swo biha. Entiyisweni, Yesu u hi lerisile: “Rhandzani valala va n’wina, mi khongelela lava mi xanisaka.” (Matewu 5:44) Loko hi rihisela vubihi hi vubihi, hi tekelela moya wa mudyohi. Xivuriso xa khale xi ri: “U nga v̌uri: Nḍi ta tlherisela ŝo biha hi ŝo biha. Ṭhemba Yehova, hi yena la nga ta ku ponisa.” (Swivuriso 20:22) I langutelo ra vutlhari swonghasi! Swa antswa swinene ku tikomba hi ri vahluri hi ku hlula ndzingo wo tekelela vadyohi.—Yohane 16:33; Varhoma 12:17, 21.

Nxupulo—Hi Mani?

Kavula, swiendlo swin’wana i swikulu ku tlula ku hambana ka vumunhu kumbe ku hlundzukisiwa. Ku vuriwa yini loko hi ri vahlaseriwa va swigevenga? Hi ntolovelo, hi vona onge hikwalaho ka vululami, swin’wana swi fanele swi endliwa. Kambe i yini? Eka vanhu van’wana swi tolovelekile ku tivekela mhaka emavokweni ya vona, va rihisela. Kambe vanhu vo tano hakanyingi va hetelela va hlaseriwe hi minkwetlembetano leyi halataka ngati swinene. Namuntlha, hambi ku ri nawu wa Xikwembu kumbe nawu wa munhu etimhakeni to tala, a wu va pfumeleli vanhu leswaku va tirihisela eka vugevenga, ku na xivangelo lexinene. Madzolonga yo tano ya vanhu hi voxe, ma tswala madzolonga yo tala.

Xana loyi a hlaseriweke hi swigevenga u fanele a titshamela, a amukela ku hlaseriwa? Doo. Loko hina kumbe nhundzu ya hina yi onhiwa, ku na vafumi lava u nga yaka eka vona. U nga ha vitana maphorisa. Entirhweni, yana eka mulanguteri. Exikolweni, u nga ha ya eka nhloko ya xikolo. I xin’wana xa swivangelo leswi endlaka leswaku va va kwalaho—ku hlayisa vululami. Bibele yi hi byela leswaku vatirhela mfumo va hulumendhe va “rhumiwile hi Xikwembu ku va murihiseli la baka mudyohi.” (Varhoma 13:4) Vululami byi lava leswaku hulumendhe yi tirhisa matimba ya yona, yi herisa vubihi ni ku ba vadyohi.

I ntiyiso, minkarhi yin’wana vululami byi teka nkarhi wo leha ku hetiseka. Mutsari un’wana mayelana ni ku phirhwa ka vutomi u te: “Vululami byi fana ni xitimela lexi minkarhi hinkwayo xi fikaka nkarhi wu hundzile.” Minkarhi yin’wana, hakunene, xitimela a xi fiki. Vaonhi va vululami va nga va ni matimba swinene lerova valawuri va tsandzeka ku va lawula. Hambi swi ri tano, goza ra vutlhari i ku tikhoma. “Šihunguki ši humesa hikwaŝo ŝa mbilu ya yena, kambe wa ku tlhariha wa tihlayisa ni ku tikhoma,” ku vula Bibele.—Swivuriso 29:11.

Ku Rihisela—Hi Mani?

Ku tikhoma hi nga rihiseli swi ta hi pfuna, kutani hi nga rindza hi rhurile, hi ri karhi hi swi tiva leswaku loko vululami byo hetisisiwa, Xikwembu xi ta swi endla hi nkarhi lowu lulameke. Yehova wa swi tiva leswaku swiendlo swo biha leswi nga yimisiwiki swi yisa eku hombolokeni. (Eklesiasta 8:11) A nga va pfumeleli vanhu vo biha lava sihalalaka leswaku va xanisa vanhu hi laha ku nga heriki. Hikokwalaho muapostola Pawulo u hi tsundzuxile: “Varhandziwa, mi nga tshuki mi tirihisela mi ri n’wina; kambe kendlukelani vukarhi bya Xikwembu hikuva ku tsariwile va ku: ‘Ku rihisa i ka mina; hi mina loyi ndzi nga ta rihisela, ku vula [Yehova, NW].’” (Varhoma 12:19) Hakunene, Bibele yi vulavula hi siku ra ku rihisela ka Muvumbi. Xana siku leri ro rihisela ri ta va njhani? Naswona i vamani lava Xikwembu xi nga ta tirihisela eka vona? Leswi hi ta bula hi swona eka xihloko lexi landzelaka.

[Bokisi leri nga eka tluka 4]

Ku lawula mintlhaveko ya ku rihisela, tsundzuka leswaku

□ Xikwembu xa khumbeka hi vululami

□ Ku hlayisa langutelo ro rihisa swi ni khombo

□ Ku va ni musa hakanyingi swi hunguta ku va ni swiphiqo ni van’wana

□ Vunyingi bya swidyoho swa hina swi rivariwile

□ Lava endlaka swidyoho va nga cinca

□ Hi hlula misava hi ku ala tindlela ta yona